[Funland] Thú vui chiết tự chữ Hán Nôm.

[Jochi Daigaku]

trên link tớ gửi có từ điển hvdic.thivien.net đó

Vâng ạ, cháu sẽ đối chiếu lại nghĩa Hán Việt bằng từ điển này ạ.

 

[Jochi Daigaku]

Cấu trúc cách viết của cháu trong những còm chữ láy Hán Tự:
(1)--------------(2)--------------(3)
Hán Việt - (Hán Tự) - nghĩa tiếng Việt.

(1) Cháu tra từ điển Hán - Việt.
(2) Cháu học (bằng tiếng Anh) và tra từ điển Trung - Anh.
(3) Nghĩa cháu hiểu và sử dụng trong thực tế (với người Trung Quốc).

Cháu muốn các bác giúp cháu kiểm tra cách viết Hán Việt (1) đã đúng chưa ạ ?

 

[Jochi Daigaku]

民民 - miên miên là chắc là cách đọc Hán Việt mới, chứ cách đọc xưa phải là "rần rần" trong câu "người đi rần rần" hoặc "người đi rầm rầm". chữ 民 chính là chữ dân trong nhân dân, nên đọc là "rần" sẽ giống cách phát âm người Việt hơn.

Cháu vừa tra từ điển bác giới thiệu:

Nguồn: https://hvdic.thivien.net/hv/miên miên

 

[Demchinhhang.net]

Thớt hay quá nhưng cháu chủ thớt nên đi chậm thôi, có thể làm hẳn lịch bao nhiêu ngày 1 bộ và có thời gian nghỉ để các cụ khác còn vào chém. Mỗi lần ra 1 bộ mới thì luôn coa tiêu đề của bộ đó đi hết các post. Nó như "letterhead" của vEn bản các cty hay dùng ý.

 

[Jochi Daigaku]

Thớt hay quá nhưng cháu chủ thớt nên đi chậm thôi, có thể làm hẳn lịch bao nhiêu ngày 1 bộ và có thời gian nghỉ để các cụ khác còn vào chém. Mỗi lần ra 1 bộ mới thì luôn coa tiêu đề của bộ đó đi hết các post. Nó như "letterhead" của vEn bản các cty hay dùng ý.

Vâng ạ, cháu sẽ cố gắng biên tập tốt hơn ạ.

 

[Jochi Daigaku]

Theo hiểu biết của cháu, trong Hán Tự có một chữ có thể coi là "siêu chữ", khi người ta có thể ghép chữ đó 05 lần với nhau, đó là chữ Mộc (木).
Lần ghép thứ nhất (hai chữ Mộc): ghép hai chữ Mộc (木) ra được chữ Lâm (林).
林
Lần ghép thứ hai (ba chữ Mộc): ghép ba chữ Mộc (木) ra được chữ Sâm (森).
森
Lần ghép thứ ba (bốn chữ Mộc): ghép hai chữ Lâm (林) ra được chữ Lâm Lâm (林林).
林林
Lần ghép thứ tư (năm chữ Mộc): ghép chữ Sâm (森) và chữ Lâm (林) ra được chữ Sâm Lâm (森林).
森林
Lần ghép thứ năm (sáu chữ Mộc): ghép hai chữ Sâm (森) ra được chữ Sâm Sâm (森森).
森森

---------------

Rất mong các bác góp ý xem trong Hán Tự, còn có chữ nào ghép nhiều hơn chữ Mộc (木) không ạ ?

 

[hatza]

Cháu vừa tra từ điển bác giới thiệu:

Nguồn: https://hvdic.thivien.net/hv/miên miên

Đúng rồi cụ, tôi có nói của comment của tôi ở trên, "miên miên" có lẽ là cách phát âm gần đây. Còn ý tôi "rần rần" là cách phát âm cổ hơn. Cụ có để ý là tại sao mỗi tiếng Việt phát âm chữ dân 民 với phụ âm dờ không, trong khi tất cả các phương ngữ TQ khác đầu bắt đầu là mờ (min, man, ming...). Tại sao lại từ đơn là dân trong ghi từ ghép lại là miên miên? Điều này tôi có tìm hiểu vào tạm thời tìm được câu trả lời như sau.

Tiếng Hán nằm trong hệ Hán Tạng Sino-Tibetan, từ người trong tiếng Proto-Sino-Tibetan (tiếng Hán-Tạng cổ hay tiền-Hán-Tạng) được phục dựng là *r-mi(j)-n Thật trùng hợp là phát âm phục dựng có phụ âm "r", rờ và dờ có thể coi là như nhau, phát âm dân 民 của tiếng Việt có lẽ đã giữ được cách âm rất cổ xưa của tiếng Hán Tạng. Vì vậy mà tôi mới suy đoán "rần rần" có lẽ là cách phát âm đúng nhất với tiếng Việt.

tham khảo:
https://vi.wiktionary.org/wiki/rần_rần#Tiếng_Việt
https://en.wiktionary.org/wiki/民

 

[Jochi Daigaku]

Đúng rồi cụ, tôi có nói của comment của tôi ở trên, "miên miên" có lẽ là cách phát âm gần đây.

Dạ, bác nói đúng ạ. Hệ thống phiên âm Hán Việt đang có vấn đề cho việc tra cứu.
Tra cứu bằng Pinyin kết quả trả về rất tốt, nhưng tra cứu bằng Hán Việt kết quả trả về bấp bênh (lúc có, lúc không).
Ví dụ chữ đơn giản nhất là chữ (木) Mộc - Hán Việt và Mù - Pinyin.

 

[Jochi Daigaku]

Thớt hay quá nhưng cháu chủ thớt nên đi chậm thôi, có thể làm hẳn lịch bao nhiêu ngày 1 bộ và có thời gian nghỉ để các cụ khác còn vào chém. Mỗi lần ra 1 bộ mới thì luôn coa tiêu đề của bộ đó đi hết các post. Nó như "letterhead" của vEn bản các cty hay dùng ý.

Cháu đã biên tập lại nội dung bài viết Phần 1, và để chỉ dẫn ở trang 1 của thớt này, mục số (27).
Cháu chuẩn bị viết tiếp Phần 2, và để chỉ dẫn ở trang 1 thớt này, mục dự kiến là số (28).

 

[Atlas23]

đúng là thâm sâu hơn thật.

kiểu câu:
bắt cá hai tay
không sâu bằng câu hai chân hai mũi thuyền (em nhớ không chính xác thành ngữ này chỉ nhớ hình)

bắt cá hai tay nếu không được thì mất cá thôi. hai chân dạng 2 mũi thuyền không được thì mất cả mạng.

Bắt cá hai tay không phải là bắt cá bằng 2 tay.
Mà là cá độ đấy.
Tức là cá độ đá gà tùy theo tình hình lúc hồ một bắt con gà này sang hồ sau lại bắt con gà kia

 

[Jochi Daigaku]

Ghi chú:

Những chiết tự chữ Hán của cháu là chiết tự vui thôi (để dễ nhớ mặt chữ), tuy nhiên không phải vô căn cứ hoàn toàn (vì cháu sưu tầm và tổng hợp thông tin từ Baidu & Weibo), độ chính xác chắc khoảng 70% ~ 80%. Nếu chiết tự chỗ nào các bác thấy chưa hợp lý, rất mong được các bác góp ý. Cháu xin cảm ơn ạ.

 

[Jochi Daigaku]

Hán Tự ở Trung Quốc (phồn thể), hoặc Hán - Việt ở Việt Nam, có ý nghĩa thâm sâu, không chỉ ở ý nghĩa của nó, mà còn phụ thuộc vào vị trí của người nói cái chữ đó và hoàn cảnh lúc đó. Có người (ở vị trí này, hoàn cảnh này) nói chữ đó thì đúng, nhưng người khác (ở vị trí khác, hoàn cảnh khác) vẫn nói chữ đó, lại là không đúng. Cháu xin lấy ví dụ chữ "Toàn Thể".

Chữ 全體

全體 - Toàn thể (tất cả). Có thể chiết tự ra 全 骨 豊 (toàn cốt lễ).
Chữ Cốt (骨) - xương cốt.
Chữ Lễ (豊) - bộ đồ cúng lễ cho người chết.
Cho nên người Trung Quốc khi nói Toàn Thể (全體), họ chỉ dùng trong các buổi lễ về người (những người) đã khuất.

Khi nói trong những cuộc gặp mặt đông người (không liên quan đến người chết), Trung Quốc họ sử dụng các chữ: Toàn Bộ (全部, 整个), Tất Cả (所有).

Khi Bác Hồ nói: Thưa toàn thể đồng bào, chiến sĩ cả nước ...
Bác Hồ có thể nói như vậy vì Người muốn nói đến cả các Liệt sĩ đã hy sinh.

Nhưng một Giám đốc công ty (mới thành lập) mà nói trong ngày khai trương: Thưa toàn thể anh chị em nhân viên công ty ...
Thì lại không đúng.

-------------

Cho nên khi dùng Hán - Việt, nên hết sức thận trọng.

 

[Jochi Daigaku]

Đọc lại Tuyên Ngôn Độc Lập mới thấy Bác Hồ dùng chữ một cách "thần sầu".

1. Đoạn đầu bản Tuyên Ngôn, Bác dùng từ "tất cả"

"Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.

2. Đoạn giữa bản Tuyên Ngôn, Bác nhắc tới hai triệu đồng bào bị chết đói.

Mùa thu năm 1940, phát xít Nhật đến xâm lăng Đông Dương để mở thêm căn cứ đánh Đồng Minh, thì bọn thực dân Pháp quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật. Từ đó dân ta chịu hai tầng xiềng xích: Pháp và Nhật. Từ đó dân ta càng cực khổ, nghèo nàn. Kết quả là cuối năm ngoái sang đầu năm nay, từ Quảng Trị đến Bắc Kỳ, hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói.

3. Và câu kết bản Tuyên Ngôn, Bác mới sử dụng từ "toàn thể".

Vì những lẽ trên, chúng tôi, chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:
Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy!

 

[Jochi Daigaku]

Muốn hiểu ý nghĩa của mỗi từ Hán - Việt, nên đọc Hồ Chí Minh Tuyển Tập, từng từ - từng chữ Hán Việt, được Bác Hồ sử dụng một cách chuẩn mực, không sai sót mảy may.

 

[Jochi Daigaku]

Với những người học vấn cao ở Trung Quốc, họ chỉ thay đổi cách dùng chữ thôi, ý nghĩa phía sau câu nói đã thay đổi rồi. Khi họ giới thiệu con cái họ (một cách bình thường, không sâu xa gì cả), họ dùng chữ Nhi Tử (儿子) - con trai, Nữ Nhi (女儿) - con gái. Nhưng khi họ giới thiệu con cái là Độc Sinh Tử (独生子) - con trai độc nhất, Độc Sinh Nữ (独生女) - con gái độc nhất, người nghe sẽ hiểu ý nghĩa phía sau lời giới thiệu.
- Nếu họ nói với cấp trên (ý tứ có thể là: gia đình chúng em chấp hành nghiêm chính sách dân số của nhà nước).
- Nếu họ nói với cấp dưới (ý tứ có thể là: tôi có mình nó thôi đấy, các ông hiểu phải làm gì rồi chứ).
- Nếu họ nói với thanh niên nam nữ kém tuổi con họ (ý tứ có thể là: con nhà bác chưa có người yêu đâu, cháu có muốn làm con nhà bác không?).

(còn tiếp)

 

[namcojsc]

Hán Tự ở Trung Quốc (phồn thể), hoặc Hán - Việt ở Việt Nam, có ý nghĩa thâm sâu, không chỉ ở ý nghĩa của nó, mà còn phụ thuộc vào vị trí của người nói cái chữ đó và hoàn cảnh lúc đó. Có người (ở vị trí này, hoàn cảnh này) nói chữ đó thì đúng, nhưng người khác (ở vị trí khác, hoàn cảnh khác) vẫn nói chữ đó, lại là không đúng. Cháu xin lấy ví dụ chữ "Toàn Thể".



Khi Bác Hồ nói: Thưa toàn thể đồng bào, chiến sĩ cả nước ...
Bác Hồ có thể nói như vậy vì Người muốn nói đến cả các Liệt sĩ đã hy sinh.

Nhưng một Giám đốc công ty (mới thành lập) mà nói trong ngày khai trương: Thưa toàn thể anh chị em nhân viên công ty ...
Thì lại không đúng.

-------------

Cho nên khi dùng Hán - Việt, nên hết sức thận trọng.

Đúng là xưa giờ hay dùng từ Toàn Thể mà ko rõ ý tứ sâu xa của nó, nhưng có vẻ như bị quen miệng rồi chủ thớt ah. Giờ để nói đám đông vẫn cứ quen dùng từ toàn thể.

 

[Jochi Daigaku]

Đúng là xưa giờ hay dùng từ Toàn Thể mà ko rõ ý tứ sâu xa của nó, nhưng có vẻ như bị quen miệng rồi chủ thớt ah. Giờ để nói đám đông vẫn cứ quen dùng từ toàn thể.

Nói với người trong nước thì không sao bác. Lưu ý một chút khi nói chuyện với người Trung Quốc là được ạ.

 

[Jochi Daigaku]

Phiên âm Hán Việt khi tra từ điển cho kết quả nhiều khi bị thiếu.
Cháu nhớ rõ là có chữ láy Tiểu Tiểu (小小) - rất nhỏ. Đại Đại (大大) - rất lớn.
Tra Hán Việt = tiểu tiểu - không có kết quả.
Tra Pinyin = xiǎo xiǎo - có kết quả ngay.
Tra Hán Việt = đại đại - không có kết quả.
Tra Pinyin = dà dà - có kết quả ngay.

 

[Jochi Daigaku]

Nói đến chữ láy Hán Tự mới nhớ ra chuyện buồn cười, hồi mới học tiếng Trung, cháu hỏi đứa bạn: sao Trung Quốc nhà mày lắm chữ láy thế? Nó trả lời tỉnh bơ: mấy cái chữ láy đó dùng để đặt tên thôi, nước tao hơn tỷ dân, từ phồn thể chuyển sang giản thể nên không đủ tên đẹp, các ông bố bà mẹ cứ láy chữ loạn xạ để đặt tên, chẳng may cái tên đó nhiều người cũng thích, thế là thành danh từ chung.

 

[hatza]

Dạ, bác nói đúng ạ. Hệ thống phiên âm Hán Việt đang có vấn đề cho việc tra cứu.
Tra cứu bằng Pinyin kết quả trả về rất tốt, nhưng tra cứu bằng Hán Việt kết quả trả về bấp bênh (lúc có, lúc không).
Ví dụ chữ đơn giản nhất là chữ (木) Mộc - Hán Việt và Mù - Pinyin.

phương ngữ quan thoại bị hiện tượng đồng âm nhiều hơn Hán Việt mà cụ. Tôi nhớ có bài thơ về sư tử mà đọc lên toàn shi shi shi... đọc lên cùng 1 vần chỉ khác nhau thanh điệu.