[Funland] Dịch sách cổ: Tục Tư Trị Thông Giám Trường Biên: chuyện nhà Lý, Lý Thường Kiệt, Nùng Trí Cao.

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Tống Thần Tông ngày Canh Dần tháng 4 năm Hy Ninh thứ 7 [21/5/1074]. Giao Chỉ Quận vương Lý Càn Đức dâng biểu tâu:

-Tháng 10 mùa đông năm ngoái, trại Định Phiên 定蕃 tại biên giới phía nam [tức vùng Hà Tĩnh] báo rằng Quốc vương Chiêm Thành mang hơn 3.000 người cùng vợ đáp thuyền đến hàng, vào tháng Giêng năm nay đến bản đạo rập đầu xin thần phục.

Thực ra, [vì] Quảng Nam Tây Lộ [Quảng Tây] Thẩm Khởi cho thi hành phép bảo giáp, thường xuyên tổ chức hành quân tuần thám, chiêu dụ uy hiếp các khe động tại biên giới, [ nên] Giao Chỉ đem việc đánh bắt vua Chiêm Thành báo cho hay [ ngầm đe dọa nhà Tống], nói dối rằng chúa Chiêm Thành mang người đến hàng.

Chiếu chỉ phúc đáp.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Tống Thần Tông ngày Kỷ Vị tháng giêng năm Hy Ninh thứ 8 [14/2/1075], Giao Chỉ Quận vương Lý Càn Đức [vua Lý Nhân Tông] dâng biểu tâu rằng:

- Thủ lĩnh châu Ân Tình 恩情州 là Ma Thái Dật 麻泰溢 là người châu Định Biên 定邊 của bản đạo, rời chỗ ở đến trú châu Ân Tình, nay đổi tên xưng là Nùng Thiện Mỹ, cùng thuộc hạ hơn 700 người chạy qua đất của tỉnh [Quảng Tây], xin điều tra tận gốc [ sự việc].

Trước đó, Kinh lược sứ Quảng Nam Tây Lộ Thẩm Khởi tâu:

- Tri châu Ân Tình Nùng Thiện Mỹ cùng gia thuộc hơn 600 người qui minh đến châu Thất Nguyên. Thần khám xét về bọn Nùng Thiện Mỹ trước kia thuộc châu Thất Nguyên là nơi thôn động của tỉnh nội địa quản hạt, mấy năm trước do Giao Chỉ xâm chiếm, đổi là châu Ân Tình. Do sự đòi hỏi thuế má phục dịch phiền khổ, nên đưa người đến qui phụ, nếu không nhận, tức sẽ bị Giao Chỉ giết.

Chiếu ban cho phép qui thuận, chu cấp cho người còn sống, [cả tiền] tuất nhiều. Đến nay, Càn Đức lại đem lời yêu cầu, bèn ban chiếu cho lộ Quảng Tây điều tra rồi gửi điệp văn lên, cuối cùng gửi chiếu cho Càn Đức không đồng ý [ trả đất] hay hứa hẹn gì hết. [lời tác giả: Căn cứ Giao Chỉ vương truyện].
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Tống Thần Tông ngày Bính Dần tháng giêng năm Hy Ninh thứ 9 [6/2/1076].

Chiếu ban cho Chiêu thảo ty An Nam là Đồng Thạch Giám 同石鑑, Chu Ốc 周沃 cân nhắc việc Thẩm Khởi, Lưu Di làm điều xằng bậy rồi sinh sự nơi biên giới, tâu trình đầy đủ sự thực. Trước đó [vua Tống] đã ban mật chiếu cầm tay cho Trung thư như sau:

- Thẩm Khởi trước kia tại Quảng Tây nói bậy bạ rằng đã nhận triều đình mật chỉ, kinh lược đánh dẹp Giao Chỉ. Lại không đợi chiếu chỉ, tự tiện sai quan lại tại biên giới chiêu dụ Nùng Thiện Mỹ tại châu Ân Tình, cùng cưỡng đặt các doanh, trại tại Dung Châu [nay là khu tự trị người Miêu, Quảng Tây], Nghi Châu [Nghi Châu, Quảng Tây], lại hư tấu dân Man đã qui phụ. Rồi bắt xây tường đất, gây nên phản loạn, giết thổ đinh, quân lính, quan lại có đến hàng ngàn. Nay giặc Giao Chỉ xâm phạm đến tận Thuận Châu, dân Liêu tại Nghi Châu gây biến trong nước, khiến cho sinh linh trong một đạo [ tức là Quảng Nam Tây đạo] bị hoành hành giết chóc, biết rằng gây ra loạn lạc, tội tất nhiên tại Khởi, không nghi ngờ gì nữa. Trẫm là cha mẹ của dân, thấy dân vô tội tại nơi xa xôi bị vướng vào tai họa, cảm thấy thương xót vô cùng. Thẩm Khởi tha cho tội chết, tước đoạt mọi chức tước, đày ra châu xa xôi hiểm ác, giao cho quân vùng biên quản thúc.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Mậu Ngọ tháng 3 năm Hy Ninh thứ 7 [19/4/1074], [ vua Tống có] mật chiếu chỉ gửi tay:

- Căn cứ vào mấy lần ty Kinh lược Quảng Tây tâu rằng thám báo cho biết Giao Chỉ tụ binh, muốn xâm phạm đất tỉnh. [Trẫm] xem xét cẩn thận [ truyền] rằng các quan tại biên giới không lượng được lực lượng phía ta và phía địch, khinh suất điều quân xa rời thành trại nghênh địch, cần chỉ huy gấp Tô Giám 蘇緘 là nếu như người Man dám trực tiếp xâm phạm Ung Châu, thì án binh cố thủ, không được tham công khinh địch. Cho tăng cường việc phòng thủ nên việc tổ chức huấn luyện lực lượng bảo giáp vẫn duy trì như cũ, giữ quân số tối đa.

Tống Thần Tông ngày Quí Tỵ tháng 6 năm Hy Ninh thứ 7 [23/7/1074], Tri Quế Châu Lưu Di 劉彞 tâu:

- Theo qui chế cũ 5 quận dân đinh thổ [dân thiểu số] Nghi [Nghi Châu Quảng Tây], Dung [ nay là huyện tự trị người Miêu Dung Thủy], Quế [Quế Lâm], Ung [Nam Ninh], Khâm [Khâm Châu], [ nam giới] lúc đến tuổi thành đinh đều ghi vào sổ. Những chỗ tiếp xúc với Man [chỉ người Việt] sợ bị cướp phá, việc phòng ngự, tiếp ứng, tăng viện, không đợi lệnh có thể hành động. Nhưng qui chế mới đây cho chủ hộ loại đệ tứ trở lên, thì cứ 3 đinh lấy 1 người làm thổ đinh. Nếu 3 đinh lấy tên vào sổ 1 người, tức giảm số đinh so với trước còn 7/10, dư ra 3 phần làm bảo đinh; bảo đinh phần đông ở trong nội địa, lại phải đợi huấn luyện thêm việc võ bị, như vậy thiếu thổ đinh, sợ phòng bị nơi biên giới bị khuyết, xin y theo quy chế cũ tiện hơn.

Lời tâu được chấp nhận
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Tống Thần Tông ngày Ất Vị tháng 4 nhuần năm Hy Ninh thứ 8 [21/5/1075].

Tri Quế Châu [Quế Lâm] Lưu Di tâu rằng:

- Lưu Kỷ 劉紀 tại châu Quảng Nguyên 廣源州 [bắc Cao Bằng] đốc suất hương binh 3.000 quân xâm lược Ung Châu, Nùng Trí Hội 儂智會 tại châu Qui Hóa 歸化州 [Ung Châu] sai người con là Tiến An 進安, đánh chặn lập công.

Chiếu cấp cho Trí Hội bổng lộc tiền thưởng, cho Tiến An chức Tây đầu cung phụng quan 西頭供奉官; còn ra lệnh ty kinh lược sai quan mộ đinh trong động, lập trại nơi gần thuận tiện để tăng viện; ngày cấp lương ăn, nếu gặp giặc bắt sống một tên hoặc chém một thủ cấp, đem đến hàng trạng thì được thưởng riêng 17 tấm lụa sống. Trước đây, Lưu Di từng tâu rằng:

- Nùng Trí Hội có thể đoạn tuyệt đường mua ngựa người Di của Giao Chỉ, làm phên dậu cho Ung Châu, Lưu Kỷ lo lắng về việc cách tuyệt đường mua được ngựa nên đánh.

Lại tâu:

- Trí Hội cũng không thể tin được, cứ để cho hai bên chúng nó đánh nhau, thắng hay bại đều có lợi cho triều đình.

Vua phán:

- Lưu Di bảo Trí Hội có thể triệt đường mua ngựa của Giao Chỉ, làm phên dậu cho ta, nhưng lại bảo thắng, hay thua đều có lợi cho triều đình, thế sao vậy? Phàm người ta đã qui thuận, bị giặc đánh, có 2 đường thắng bại, kẻ theo ta không được giúp, kẻ phản ta thì đắc chí; có thể nói rằng thi thố trái phương lược lắm thay.

Vương An Thạch tâu:

- Đúng như lời Thánh dụ, tuy là Trí Hội theo sự giáo hóa chưa thuần nhất, cần nhân lúc này giúp đỡ kết nạp, để nội phụ trở nên kiên định. Vả lại Càn Đức còn trẻ và nhu nhược, nếu Lưu Kỷ phá được Trí Hội, thừa thắng đánh Giao Chỉ, tất gây mối hoạn cho Trung Quốc trong tương lai [giống như Nùng Trí Cao], bởi vậy lúc này nên trợ giúp Trí Hội, để khống chế Lưu Kỷ, khiến không rảnh mưu Giao Chỉ, đó là điều lợi cho Trung Quốc.

Thiên tử cho là đúng nên ban mệnh như vậy.
 

LangLe2021

Xe tải
Biển số
OF-798438
Ngày cấp bằng
25/11/21
Số km
330
Động cơ
20,130 Mã lực
Tuổi
35
Có chi tiết thú vị là tác giả Lý Đào này cũng bôi bác của các viên quan, viên tướng bất tài nhà Tống, chứ ông ta không khen chê một chiều cụ ạ.
Nùng Trí Cao oánh nhà Tống tan-tành chứ chả chơi cụ ạ, may có viên tướng Địch Thanh.
Ngũ hổ bình nam là về chiến dịch phá NTC của Địch Thanh mà. Ngay sử liệu cụ đang dịch cũng nói NTC uy hiếp cả Lưỡng Quảng mà.
Về cổ sử Trung Hoa: nhà mình ít dịch chứ nhị thập tứ sử mà dịch ra rồi bình, rồi vẽ hoạt họa làm phim thì thế nào là Pháp gia, thế nào là Nho gia, thế nào là Lễ, thế nào là Đức nó rõ ra ngay đỡ phải bịa hay đọc những quyển giản yếu rất hay lồng ý chủ quan người viết giản sử.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Năm Hy Ninh thứ 8 [1075]

Ngày Giáp Tuất tháng 9 [27/10/1075], giặc Man hơn 700 người cướp động Cổ Vạn 古萬, [vị trí ở vùng hạ lưu sông Tả Giang, cách thành Ung châu [Nam Ninh] khoảng 20 km. Về phía tây nam].

Chỉ huy là Lý Thượng Cát [có lúc vẫn ghi là Lý Thường Kiệt, tác giả vì chép ở nhiều tài liệu khác nhau nên có sự khác biệt], Thượng Cát mở hai cánh quân từ hai phía tây và đông, rồi đánh kẹp vào thành Ung Châu [Nam Ninh], khiến viên Tri Ung châu Tô Giam phải đơn độc chịu trận.

Vào ngày Bính Tý [30/10/ 1075], quân Giao Chỉ dùng cả quân thủy bộ đánh châu Khâm, trước tiên xông vào hai đồn biên giới Để Trạo 坻櫂và Như Tích 洳跡, giết viên Hữu ban điện trực Trương Thủ Trại chủ Để Trạo, tại động Như Tích giết viên Tam ban tá sứ Ngũ Hoàn 伍桓.

Cảng châu Khâm do trại Để Trạo gánh vác, gần cảng có bến Mộc Long điều hành, duyên hải có ty Tuần kiểm đón đưa và phòng bị hải đạo. Nếu quá cảnh bằng đường bộ, có 7 động dọc biên giới, trong đó có động Như Tích đặt đồn quân, để làm vững biên giới.

Ngày Bính Thìn tháng 10 [8/12/1075], ty kinh lược Quảng Nam Tây Lộ tâu Man tặc đánh phá trại Cổ Vạn. Chiếu ban cho Lưu Di xử trí trọn vẹn, răn Tuần kiểm sai quan phòng thủ chuẩn bị nghiêm nhặt, không được khinh chiến.

Tri Ung châu Tô Giam giữ thành Nam Ninh, báo cáo rõ rằng vào tháng 11 năm Hy Ninh thứ 6 [12/1075] chỉ trong vòng chưa đến 10 ngày, quân An Nam đã chiếm hai châu Khâm, Liêm tại bờ biển, riêng mặt trận phía tây chiếm trọn 4 trại Thái Bình, Vĩnh Bình, Thiên Long, Cổ Vạn, vị trí tại lưu vực sông Tả Giang.

Tống Thần Tông ngày Kỷ Tỵ tháng 11 năm Hy Ninh thứ 8 [21/12/1075], ty kinh lược Quảng Tây tâu rằng [ theo tin] gián điệp báo [ về là ở] châu Quảng Nguyên Giao Chỉ tập trung lính địa phương mưu đồ vào cướp phá. Lại có tin nói người Man động Cổ Vạn 古萬 cũng vào đánh cướp. Chiếu ban:

- Người đánh giặc có công cấp tốc đưa tên lên, những gia đình bị cướp phá, ước lượng chăn sóc cứu tế người sống, tiền tuất cho người chết.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngũ hổ bình nam là về chiến dịch phá NTC của Địch Thanh mà. Ngay sử liệu cụ đang dịch cũng nói NTC uy hiếp cả Lưỡng Quảng mà.
Về cổ sử Trung Hoa: nhà mình ít dịch chứ nhị thập tứ sử mà dịch ra rồi bình, rồi vẽ hoạt họa làm phim thì thế nào là Pháp gia, thế nào là Nho gia, thế nào là Lễ, thế nào là Đức nó rõ ra ngay đỡ phải bịa hay đọc những quyển giản yếu rất hay lồng ý chủ quan người viết giản sử.
Em cũng lạ là bao nhiêu nhà Sử học ta sao không dịch trọn vẹn 1 bộ sử Trung Quốc để đối chiếu, so sánh?
Em dịch rồi mới thấy, có khi, Sử TQ chép về ta còn chi tiết hơn cả Sử Vn.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Mậu Dần tháng 11 [30/12/1075], Giao Chỉ vây hãm chiếm Khâm Châu, sau đó 3 ngày chiếm Liêm Châu. Khâm Châu, ngày 20 tháng 12 [8/1/1076] vội tâu về triều đình, riêng Liêm Châu, ngày 22 tháng 12 [10/1/1076] mới tâu về.

Tống Thần Tông ngày Giáp Thân tháng 11 năm Hy Ninh thứ 8 [3/1/1076].

Ty kinh lược Quảng Nam Tây Lộ tâu:

- Tỉnh hải quân An Nam gửi thông điệp cho 2 châu Khâm, Liêm rằng mới gặp khó khăn cản trở, không thể thông thương mua bán hàng hóa rộng rãi được, cũng không dám đưa người đến cống tại kinh đô.
Chiếu Lưu Di không được tự ý ban lệnh tuyệt giao buôn bán. Lúc này An Nam đã vào cướp phá, chiếu ban Lưu Di không được ngăn cấm buôn bán chung với An Nam.

Giao Chỉ chính thức phản kháng việc chiêu dụ Tù trưởng Nùng Thiện Mỹ tại châu Ân Tình, Tĩnh hải quân An Nam còn gửi thông điệp phản đối bọn Lưu Di ngăn cản buôn bán chung, cùng cấm đoán Sứ thần đến triều cống. Gửi liên tiếp công văn đến 5 lần. Lưu Di nhậm chức được hơn 1 năm, tình hình biên giới càng lắm mâu thuẫn, nên bị chỉ trích nặng nề, địa vị của y cũng sẽ sụp đổ như Thẩm Khởi trước đó mà thôi.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Quí Tỵ tháng chạp năm Hy Ninh thứ 8 [14/1/1076], ty kinh lược Quảng Nam Tây Lộ tâu:

- Giao Chỉ cho thủy quân đóng tại trấn Hồ Dương 湖陽鎮 [ nay là vùng biển Mao Vĩ tại cửa sông Khâm. Vùng biển này khép lại như hồ nước lớn; nam bắc, đông tây mỗi chiều trên 10 km, kín gió, rộng rãi cho thuyền hạm neo đậu hoặc qua lại; vị trí nằm trên tuyến giao thông bằng đường thủy, từ thành Thăng Long xuôi dòng sông Đuống dọc theo huyện Từ Sơn, qua Lục Đầu huyện Chí Linh, xuôi sông Bạch Đằng dọc theo biên giới tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng để ra biển. Rồi theo hướng đông bắc qua Vân Đồn, noi theo bờ biển Quảng Ninh, qua Phòng Thành, châu Khâm, đến vũng biển Mao Vĩ; từ đó ngược dòng Khâm Giang đến vùng thượng du huyện Linh Sơn, dùng đường bộ đến huyện Hoành tại phía tây thành Ung], mưu cướp phá hai lộ [chuẩn bị đánh Quảng Đông, Quảng Tây]. Đã chiếm xong hai châu Khâm, Liêm.

Ngày Đinh Dậu tháng chạp [18/1/1076]. Rồi người Giao quả đã cử đại binh, chúng bảo là 8 vạn. Tháng 11 [ thủy quân] đến vùng bờ biển, chưa đến 1 tuần vây hãm chiếm hai châu Khâm, Liêm, lại đánh phá 4 trại Thái Bình太平 [Sùng Tả, hạ lưu sông Tả Giang], Vĩnh Bình 永平 [Bằng Tường], Thiên Lục 遷陸 [huyện Ninh Minh, Quảng Tây], và Cổ Vạn.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Đinh Dậu tháng chạp [18/1/1076], Giao Chỉ vây thành Ung Châu [Nam Ninh]. Trước đó Thẩm Khởi giữ chức kinh lược Quảng Tây, nói láo lếu rằng nhận chiếu chỉ thảo phạt Giao Chỉ, lại tự tiện dung nạp Nùng Thiện Mỹ tại châu Ân Tình, cùng việc xây thành, trại, tại Ung Châu, Nghi Châu, giết người đến hàng ngàn, khiến người Giao Chỉ phẫn nộ mà quấy nhiễu. Bởi vậy nên triều đình ban chiếu cho Lưu Di thay thế Khởi, mong chiêu tập lòng người. Nhưng Lưu Di cũng làm trái ý triều đình trong việc công thủ, muốn làm những việc kỳ dị để lập công, bắt đầu đặt quan tại các khe động, điểm danh luyện tập thổ đinh theo bảo giáp, giao cho trận đồ, bắt hàng năm tập luyện khổ sở. Kế đó, lại bắt quan chỉ huy vận chuyển muối tập thủy chiến cho dân tại ven bờ biển, lúc này việc buôn bán với người Giao tại các châu, huyện đều nhất thiết bị cấm chỉ. Ngày 3 tháng 3 năm Hy Ninh thứ 7 [1/4/1074] đã ra mệnh cho Di cân nhắc việc làm của Khởi; tháng 12 năm thứ 8 [1075] Di tuân chiếu chỉ, lúc này Giao Chỉ càng thêm biến lòng, tập hợp nhiều binh đinh, mưu vào cướp phá.

Tri Ung Châu Tô Giam biết được thực trạng, viết thư báo cho Di, xin bỏ thi hành 3 điều, giữ nguyên như cũ, chớ để người Giao mượn danh nghĩa mang quân đến. Di không nghe, lại gửi văn thư đàn hặc đe dọa Giam không được bàn thêm và ra lệnh cấm không được nói về việc biên giới. Rồi người Giao quả đã cử đại binh, chúng bảo là 8 vạn, tháng 11 đến vùng bờ biển, chưa đến 1 tuần chiếm hai châu Khâm, Liêm, đánh phá 4 trại Thái Bình, Vĩnh Bình, Thiên Long, Cổ Vạn. Giam nghe tin giặc sắp đến, duyệt quân trong quận, gồm thân binh, cấm binh, và huy động cả quân già yếu được 2.800 tên, triệu tập các quan lại cùng trai trẻ, những người tài năng dũng cảm trong quận, trao cho phương lược, chia nhau phòng thủ từng bộ phận. Người trong châu kinh sợ vô cùng, cùng nhau trốn tránh nhiều không kể xiết, Giam bèn mang tiền công trong kho và tiền riêng trong nhà ra và bảo:

- Ta có khí giới đầy đủ, kho lương thảo tích trữ cũng không thiếu, nay bọn giặc đến đánh cho được thành, chỉ có cách là dựa vào tường thành kiên cố mà cố thủ, để chờ ngoại viện, có thể ngồi đợi chiến thắng. Nếu một người cất chân bỏ chạy, tất sẽ làm lòng quần chúng lay động, đại sự trước tiên sẽ sụp đổ. Các người hãy nghe lời ta, sẽ được hậu thưởng; nếu không nghe mà bỏ đi, thì ta sẽ chém ngay cả gia đình vợ con người hầu.

Viên Đại hiệu Trạch Tích 翟積 muốn ngầm bỏ trốn, Giam sai người phục kích bên ngoài cửa thành, bắt được chém đầu để làm răn. Do đó kẻ trên người dưới đều nghe lệnh. Giam lại mộ quân cảm tử, được vài trăm người, ban đêm dùng thuyền trên sông Ung [Uất Giang] 邕江, thình lình đánh úp giặc, chém hơn 200 thủ cấp, giết hàng chục voi lớn, giặc vẫn tiếp tục vây thành. Giam ngày đêm úy lạo sĩ tốt, dùng nỏ và cung loại lớn bắn vào giặc, giết voi không biết bao nhiêu mà kể.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Lúc quân Giao Chỉ từ hai cánh, sẵn sàng dưới chân thành Ung, Lý Thượng Cát giao cho [Nùng] Tôn Đán 儂宗旦 [ nhân vật Tôn Đán này không rõ có phải là Nùng Tôn Đán đã từng hàng nhà Tống không, ở Sử ta, gọi là Tôn Đản 宗亶, tuy nhiên hai chữ Đán và Đản rất giống nhau] chỉ huy cuộc tấn công. Quân giặc dùng voi phối hợp với bộ quân tấn công

Giặc chế công cụ, gọi là Vân Thê 篔梯 [thang tre có đốt dài, 3 chân, dựng lên cao không phải dựa vào thành] [ có thể đứng lên công cụ đó mà] nhắm 4 phía dòm vào thành. [quân Tống lợi dụng] trên thành cao hơn bắn tên lửa, đốt cháy đám quân xung kích vác thang. Từ trước đến sau [trận đánh đã] sát thương hơn 1 vạn 5 ngàn tên. Trong thành lòng người càng thêm vững, tuy già trẻ đều lo giải cứu từng giờ phút, vòng vây nới ra.

Tống Thần Tông ngày Bính Dần tháng giêng năm Hy Ninh thứ 9 [6/2/1076]. Lúc Thẩm Khởi chưa đi, thì Trung thư và Khu mật tâu:

- Lưu Di cũng tiếp tục sinh sự, xin bãi quân cùng các đồn tại những nơi mà dân chiêu dụ chưa có thể sử dụng được, cùng tạo chiến thuyền, cấm người Giao Chỉ đến buôn bán, không cho Tô Giam 蘇緘 gặp mặt để bàn luận việc biên giới, không chịu nhận các văn bản công văn [của Giao Chỉ], khiến nghi sợ sinh biến. E rằng sự việc gây ra không phải một mình Thẩm Khởi mà thôi.

Do vậy sai ty Chiêu thảo tìm hỏi thêm sự-thực. [Vào ngày 24 tháng 2 năm trước đã đưa cho bọn Chu Ốc], ngày 4 tháng 2, Khởi và Di đều bị trách phạt.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Kỷ Vị tháng giêng năm Hy Ninh thứ 9 [9/2/1076], Ty chuyển vận Quảng Nam Tây Lộ tâu giặc Giao Chỉ đánh Ung Châu, quan [ Tô Giam] dùng người rất hiệu quả để đánh giặc, giết được khá nhiều. Chiếu sai Đông đầu cung phụng quan ban tờ Quan khống danh tuyên 官空名宣 và Kinh lược ty thư điền 經略司書填 để thưởng cho những người lấy đầu giặc, cùng những công-trạng khác, lại còn thêm nhiều ân-huệ, trọng thưởng. [ Vua Tống nghe tin thành Ung vẫn cầm cự được, bèn đặc cách gửi những bản tuyên dương công trạng để trống, chưa đề tên người, cho Tô Giam dùng để khích lệ, cấp cho kẻ có công, nhưng việc này cũng vô-dụng, vì thành bị bao vây chặt không chuyển vào được].

Bấy giờ cánh quân phía Đông của Giao Chỉ ngược lên miền bắc, qua sông Uất chiếm Tân Châu [Quảng Tây], giết viên Đồng tuần kiểm Ung Tân là Hứa Dự 許譽, viên Tri châu Thạch Hoàn 石亘bỏ thành chạy thoát thân, cho nên đến ngày Canh Thân tháng giêng năm Hy Ninh thứ 10 [4/2/1077], Tri Tân Châu Điện trung thừa Thạch Hoàn bị cưỡng bách đình chức, vì phạm lỗi chỉ mới nghe quân Giao Chỉ sắp đến cướp, bèn bỏ chạy chối chết ra khỏi thành.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Tân Dậu tháng giêng năm Hy Ninh thứ 9 [11/2/1076].

Đô giám Quảng Nam Tây Lộ Trương Thủ Tiết 張守節 bị giặc Giao Chỉ đánh bại tại quan ải Côn Lôn 崑崙關 (là một cửa ải nằm cách Nam Ninh, Quảng Tây 59 km về phía đông bắc, cách trung tâm huyện Tân Dương 30,5 km về phía tây nam, là ranh giới giữa hai huyện Tân Dương và Ung Ninh). Trước đó Tô Giam sai Sứ đến Quế Châu cầu-cứu, Lưu Di sai Thủ Tiết [ đem quân đi] tiếp viện, Thủ Tiết nghe tin giặc đông gấp mười, chần-chừ lưu quân không đi ngay, lại đi lòng vòng sang đầu đường Quí Châu [huyện Quí, Quảng Tây], trú quân tại trạm dịch Khang Hòa 康和 để xem thắng bại. Giam lại sai Sứ mang thư bọc sáp cứu cấp gửi Đề điểm hình ngục Tống Cầu 宋球. Cầu nhận thư kinh-sợ quá khóc ầm lên, lập tức thúc giục Thủ Tiết tiến binh. Thủ Tiết hoảng sợ không biết làm gì, bèn chuyển quân đến đóng ở sườn núi Hỏa Giáp, rồi quay về giữ quan ải Côn Lôn. Bất thình lình gặp giặc, không kịp dàn trận, đạo quân bị tiêu-diệt không còn lấy một người, Thủ Tiết chết.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Tống Thần Tông ngày Tân Sửu tháng hai năm Hy Ninh thứ 9 [22/3/1076].

Quân An Nam cũng chiếm luôn Hữu Giang 右江 khiến viên Trại chủ Hoành Sơn là Lâm Mậu Thăng tử trận, trại này vị trí bên dòng sông Hữu Giang, cách thành Ung châu [Nam Ninh] 40 dặm về phía tây. Dân vùng Tả Giang 左江, Hữu Giang 右江 vốn chán ghét những phiền nhiễu bấy nay, nên [ vua Tống] phải sai Phó tổng binh Triệu Tiết 赵禼 mang quân uy hiếp. Chiếu ban:

- Nay khanh tuyển mộ lính địa phương 1,2 ngàn tên tinh nhuệ khỏe mạnh, chọn một viên tướng mạnh giỏi, bắt ép những dân đinh trong các động, nói với chúng rằng khi đại binh đến, theo ta thì được thưởng, không theo ta thì giết; nếu quả chúng không theo thì chu di 2, 3 họ làm gương. Binh uy đã lập, trước hết bức ép Hữu Giang [Quảng Tây], rồi bức ép Tả Giang [Quảng Tây]. Sau khi bọn chúng qui thuận, thì đánh sào huyệt Lưu Kỷ 劉紀 [tại Quảng Nguyên, Cao Bằng] không mấy khó khăn. Quách Quỳ tính vốn keo kiệt bủn xỉn, khanh nên bảo rằng triều đình không tiếc phí tổn, ngoài ra Quỳ quá nghiêm khắc, không cảm thông hay có tình nghĩa với kẻ dưới, tướng tá không dám trình bày, khanh đến đó chuyện trò với họ, ngoài ra đừng khinh địch.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Quí Sửu [3/2/1076]: Lúc bấy giờ những thành ấp Giao Chỉ đánh phá đều trưng bản Lộ Bố 露布 [bản tuyên bố thường dùng khi mang quân sang nước khác đánh, treo hay dán ở các con đường lớn] yết thị tại các nơi giao lộ nói rằng:

- Những dân [ Giao Chỉ] làm phản chạy trốn vào Trung Quốc, bị quan lại thu nạp chứa chấp giấu diếm, ta đã sai Sứ đến Quế Lâm tố cáo nhưng không trả lời, lại sai Sứ vượt biển đến Quảng Châu trình bày, cũng không chịu phúc đáp, bởi vậy ta mang quân truy bắt những kẻ phản loạn.

Lại bảo rằng:

- Quế quản điểm binh tập luyện tráng đinh trong động, tuyên bố rằng muốn thảo phạt ta.

Rồi đả kích [Vương An Thạch và nhà Tống]:

- Trung Quốc dùng các phép: Thanh miêu青苗, Trợ dịch 助役 làm cùng khốn sinh kế của dân chúng, nên chúng ta mang quân đến cứu vớt.

Vương An Thạch giận, nên đích thân thảo chiếu đánh dẹp.
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Hôm nay ngày 23 tháng giêng năm Hy Ninh thứ 9 [1/3/1076].

Giao Chỉ chiếm thành Ung Châu, Tô Giam chết. Sau khi Trương Thủ Tiết bại, giặc bắt sống được mấy trăm người, giặc biết được quân phương Bắc giỏi đánh thành, dùng lợi lớn dụ dỗ, sai chế thang mây 雲梯, lúc đem ra đánh thành, bị quân Giam đốt phá. Lại dùng da súc vật sống che để làm công cụ vượt hào, chờ lúc vượt qua, Giam đợi đúng lúc quân [ Giao Chỉ] ngoi lên từ miệng hào, cho phóng hỏa đốt từ giữa hào. Giặc kế cùng, muốn rút quân đi. Nhưng chúng lại biết tin viện binh chưa tới. Giặc họp lại, [ bàn kế là] có thể dùng đất để tấn công, bèn sử dụng hàng vạn bao đất, chất vào chân thành như núi, trong khoảnh khắc cao đến mấy trượng. Giặc trèo trên bao đất xông vào, thành bị vây hãm. Giam cố sức đốc suất quân lính bị thương cưỡi ngựa ra đánh, nhưng sức không địch nổi. Giam nói:

- Ta vì nghĩa không chết vào tay giặc.

Bèn trở về công đường trong thành, đóng cửa, ra lệnh cả nhà 36 người cùng chết trước, để thi thể vào hố, rồi phóng hỏa tự thiêu. Giặc đến, tìm Giam cùng di hài người trong gia đình, nhưng không tìm thấy.

Quân Giao Chỉ giết quan lại, binh lính, thổ đinh, cư dân hơn 5 vạn người, cứ 100 người làm 1 đống, gồm hơn 580 đống. Cộng với số bị giết tại hai châu Khâm, Liêm, ước [ tính] hơn 10 vạn người, rồi hủy thành lấp xuống sông. Ung Châu bị vây 42 ngày, Giam gắng sức đôn-đốc tướng sĩ cố thủ, lương tích trữ đã hết, lại gặp năm đại hạn, sông suối đều khô cạn, người mất mùa đói khát, phải uống nước dơ bẩn, mắc phải nhiều bệnh như bị kiết lỵ, số người chết gối đầu nhau, nhưng không có ai làm phản cả. Giam giận Thẩm Khởi 沈起, Lưu Di 劉彞 [ vì những sai lầm mà] gây nên nạn giặc, Di lại ngồi một nơi, xem thành mất không cứu, muốn liều chết dâng sớ tâu lên, nhưng đường sá tắc nghẽn không thông, bèn ghi tội của Di yết bảng giữa chợ, mong đạt đến được triều đình.
Trước kia, con Giam là Tử Nguyên 子元, làm Ty hộ tham quân tại Quế Châu, đưa cả nhà đến Ung Châu thăm cha. Lúc sắp trở về, [thì] nhận được tin giặc Giao Chỉ đến đánh, Giam cho rằng giữ thành mà để cho người nhà đi ra khỏi thành, [người ta] nhìn thấy sẽ bị chê là muốn tránh giặc, nhân tâm sẽ chia lìa, nên chỉ sai một mình Tử Nguyên về Quế Châu, riêng vợ con ở lại, rồi đến lúc thành mất đều cùng chết hết.

Lúc Giam đã chết, giặc Giao mưu đánh Quế Châu, quân tiên phong đi được vài xá 舍 (đơn vị chiều dài ngày xưa, khoảng đường quân đi trong một đêm gọi là xá, khoảng 30 dặm), có kẻ thấy đại quân từ phía Bắc đi xuống Nam, hô rằng:

- Tô Hoàng Thành 蘇皇城 đốc suất mang quân báo oán Giao Chỉ.

Quân giặc sợ, bèn mang quân về nước. Sau này người châu Ung Châu lập đền thờ cho Giam, hàng năm cầu cúng. [ Lời tác giả: tham khảo Tư Mã Ký văn: tháng Giêng ngày 21 giặc đánh phá Ung Châu, ngày 23 chúng quay về các bản động. Xem lại các bản Thực Lục thì là ngày 23 tháng Giêng giặc đánh phá Ung Châu, nay viết theo Thực Lục.Chưa thấy bản nào ghi chép giặc quay về bản động ngày nào, nên đang khảo cứu lại. Khảo xét kỹ ngày quân Giao Chỉ vây hãm Ung Châu, Tống Sử ghi là ngày Mậu Thìn, Đông Đô sự lược cũng đối chiếu như vậy].
 

Phỡn

Xe điện
Biển số
OF-2657
Ngày cấp bằng
5/12/06
Số km
2,042
Động cơ
565,122 Mã lực
Nơi ở
bon bon
Có chi tiết thú vị là tác giả Lý Đào này cũng bôi bác của các viên quan, viên tướng bất tài nhà Tống, chứ ông ta không khen chê một chiều cụ ạ.
Nùng Trí Cao oánh nhà Tống tan-tành chứ chả chơi cụ ạ, may có viên tướng Địch Thanh.
Cũng lạ cụ nhỉ, ở mình trụ không nổi mà sang tung của lại như chốn không người :P
 

doctor76

Xe ngựa
Người OF
Biển số
OF-81790
Ngày cấp bằng
3/1/11
Số km
26,209
Động cơ
698,182 Mã lực
Nơi ở
Sơn La
Ngày Canh Dần tháng hai năm Hy Ninh thứ 9 [11/3/1076].

Truy-tặng Trang trạch phó sứ Đô giám Quảng Nam Tây Lộ Trương Thủ Tiết 張守節 chức Đoàn luyện sứ Thành châu, Cung bị khố phó sứ. Ung châu Tả Giang Đề cử binh mã tặc đạo Ôn Nguyên Dụ 溫元裕 chức Hoàng thành sứ, Đoàn luyện sứ Hải châu. Nội điện thừa chỉ Đô giám Hồ Nam Trương Biện 張卞 chức Hoàng thành sứ. Trại chủ Hoành Sơn Lâm Mậu Thăng 林茂昇 chức Hoàng thành sứ. Thứ sử châu Ân, Đông đầu cung phụng quan, quyền Ung Tân châu Đồng tuần kiểm Hứa Dự 許譽, trại Vĩnh Bình đồng quản hạt binh giáp Tô Tá 蘇佐 đều giữ chức Tả tàng khố sứ. Tây đầu cung phụng quan Ung châu Giáp áp Nùng Nhật Tân 儂日新, Đồng tuần kiểm Liễu Tượng Tân châu Vương Trấn 王鎮, Giám thuế Nghi châu, quyền Giám áp trại Vĩnh Bình Quách Vĩnh Nguyên 郭永元 đều giữ chức Văn tư sứ. Tả ban điện trực, Giám Áp trại Thái Bình đồng quản hạt binh giáp Ngũ Cử 伍舉 giữ chức Tả tàng khố phó sứ. Hữu ban điện trực, Trại chủ Để Trạo Khâm châu Trương Thủ 張首 chức Văn tư phó sứ. Tam ban tá sứ Khâm châu Như Tích động tuần phòng Ngũ Hoàn 伍環, Tiền kinh lược ty chỉ huy Lưu Thăng 劉昇 đều giữ chức Điện thừa chế. Tam ban tá sai Đô kiềm hạt ty chỉ sử Khang Minh 康明, Điện thị sài tề Kinh lược ty chỉ sử Phong Tự Nguyên封嗣元 đều giữ chức Nội điện sùng ban. Tất cả các viên tướng này đều tử trận tại Quảng Tây, nguyên do cùng giặc Giao Chỉ đánh trận chết.

Lại tặng Cung bị phó sứ, Quảng Tây Đô giám Vu Tân 于辛 chức Diệu châu Quan sát sứ. Tây kinh tả tàng khố phó sứ, Kinh lược ti chuẩn bị sai sứ Trương Hoán 張渙chức Hoàng thành sứ, Hoài Châu phòng ngự sử, cung bị khố phó sứ. Tri Liêm Châu Lộ Khánh Tôn 路慶孫 chức Hoàng thành sứ. Thư châu Đoàn luyện sứ, Nội điện thừa chế, Tri Khâm châu Trần Vĩnh Linh 陳永齡chức Hoàng thành sứ. Trung châu, Khâm Châu, Hoành Châu đồng tuần kiểm Lương Kỳ 梁奇 chức Hoàng thành sứ. Đức Châu Thứ sử, Dung, Bạch châu Đô tuần kiểm Phan Nhược Cốc 潘若谷 làm Hoàng thành sứ. Ân châu Thứ sử, Đông đầu cung phụng quan, Liêm châu duyên hải tuần kiểm Lý Trọng Tuân 李仲荀 chức Tả tàng khố sứ. Tây đầu cung phụng quan Liêm châu giám áp Chu Tông Thích 周宗奭, Quyền Khâm Châu giám áp Văn Lương 文良 đều giữ chức Văn tư sứ. Tam ban phụng chức Khâm Châu Giám áp Ngô Phúc 吴福, Kinh lược ty chỉ sử Lý An 李安 đều giữ chức Tây kinh tả tàng khố phó sứ. Tá chức Khâm châu duyên hải tuần kiểm Tưởng Cẩn 蔣瑾, Quyền Liêm Bạch châu đồng tuần kiểm Thẩm Thông Cổ 沈宗古 đều giữ chức Cung phụng khố phó sứ. Điện thị Khâm châu chỉ sử Tống Đạo Đinh Toại 宋道丁遂, Liêm châu chỉ sử Ngô Tông Lập 吴宗立 đều giữ chức Nội điện sùng ban. Khâm châu thiêm thư quân sự phán quan. Đại lý tự thừa Lương Khắc Phụ梁克輔 chức Tư Nông thiếu khanh. Quân sự suy quan Lý Hoàn 李完 giữ chức Tỷ bộ lang trung. Ty hộ tham quân Tiền Thế Kinh 錢世京 giữ chức Giá bộ viên ngoại lang. Ty lý tham quân Lưu Xương Tông 劉昌宗, Tiền Uất Lâm châu Ty lý tham quân Tào Khả 曹可, Liêm châu Hợp Phố huyện Chủ bạ Lương Sở 梁楚 đều giữ chức Tỷ bộ viên ngoại lang. Khâm châu Giám thuế nhiếp châu Âu Dương Dần 歐陽戭, Liêm châu ty hộ tham quân Thái Tiếp 蔡接, Ty lý tham quân Trần Gián 陳諫 đều giữ chức Ngu bộ viên ngoại lang. Lý do truy ban chức tước đều bởi [ các viên quan này đều bị] Giao tặc sát hại.
 

LangLe2021

Xe tải
Biển số
OF-798438
Ngày cấp bằng
25/11/21
Số km
330
Động cơ
20,130 Mã lực
Tuổi
35
Em cũng lạ là bao nhiêu nhà Sử học ta sao không dịch trọn vẹn 1 bộ sử Trung Quốc để đối chiếu, so sánh?
Em dịch rồi mới thấy, có khi, Sử TQ chép về ta còn chi tiết hơn cả Sử Vn.
Cũng không trách được, nền Nho học nước nhà mới đúc ra được 1 cụ Ngô Sĩ Liên là dừng, 1 cụ Nguyễn Du thì thôi, nếu nhìn sang hệ thống trước tác cả sử, cả văn rồi họa, nhạc của Trung quốc thì quả là mình nhỏ bé quá. Cái này ngay những cụ có qua Nho học như Ngô Tất Tố, Phan Khôi cũng biết cái bất cập của nho sĩ xứ mình, hay bàn luận và phóng tác chứ bảo trứ thư lập thuyết thì được mấy ai. Vì vậy đọc cổ sử tiền nhân để lại nó sơ sài và không được hỗ trợ từ những văn bản đương triều như văn bia, chế, chiếu, biểu...
 
Thông tin thớt
Đang tải

Bài viết mới

Top