Bộ chữ cái và các dấu phụ (diacritic) Latinh sử dụng trong tiếng Việt là dựa theo các chữ cái và dấu phụ sử dụng trong tiếng Bồ Đào Nha, nhưng các dấu phụ trong tiếng Việt thì hoặc là là để thể hiện thanh điệu hoặc là để ký hiệu cho nguyên âm (â, ê, ô). Cụ thể, trong tiếng Bồ sử dụng á, â, ã, à, é, è, ê, ì, í, ó, ô, õ, ù, ú, ç; các tự vị kép ch, nh, qu, gu, lh, rr, ss. Chữ đ được sử dụng trong tiếng Latinh trung cổ (sau này không dùng) và ghi nhận trong Từ điển Việt Bồ La năm 1651, trong khi nó chỉ được sử dụng trong tiếng Serbia/Croatia từ năm 1878. Chữ mà các giáo sĩ này sáng tạo thật sự là ư, hiện nay chỉ thấy xuất hiện trong viết chính tả tiếng Việt và tiếng Jarai.
Lý do rất đơn giản là cuối thế kỷ 15, đầu thế kỷ 16 thì người Bồ Đào Nha là những người tiên phong tìm đường sang châu Á bằng đường biển theo hướng đi vòng qua mũi Hảo Vọng ở Nam Phi ngày nay, với Vasco da Gama tới Calicut (Ấn Độ) lần đầu tiên ngày 20-5-1498, Diogo Lopes de Sequeira lần đầu tới Malacca ngày 11-9-1509, Afonso de Albuquerque chiếm Malacca năm 1511, António de Abreu, Simão Afonso Bisigudo và Francisco Serrão tới khu vực quần đảo Gia vị (Maluku/Moluccas) năm 1512, Jorge Álvares lần đầu tới đảo Nội Linh Đinh (Quảng Đông, Trung Quốc) tháng 5/1513, Duarte Coelho lần đầu tới Hội An năm 1524, Leonel de Sousa ký hiệp định Trung Bồ năm 1554 để thuê Ma Cao. Thế kỷ 16 là thời kỳ thịnh vượng của người Bồ Đào Nha trong thương mại với châu Á trước khi có sự cạnh tranh của người Anh (Công ty Đông Ấn thuộc Anh giai đoạn 1600-1874), Hà Lan (các công ty có từ năm 1594, trước khi có Công ty Đông Ấn thuộc Hà Lan trong giai đoạn 1602-1799). Các giáo sĩ có liên quan tới sự hình thành bộ chữ cái Latinh dùng trong Việt thời kỳ đầu cũng là người Bồ Đào Nha như Francisco de Pina (1585-1625) với Manuductio ad Linguam Tunckinensem (1623), Gaspar do Amaral (1592-1645/1646), António Barbosa (1594-1647) và người Avignon (Pháp) Alexandre de Rhodes (1593-1660) với Dictionarium Annamiticum Lusitanum et Latinum và Linguae Annamiticae seu Tunchinensis Brevis Declaratio (1651)
