[Funland] Thú vui chiết tự chữ Hán Nôm.

[Demchinhhang.net]

Học một được hai: học từ vựng của bộ thủ, chiết tự để học thêm những từ nhỏ nằm bên trong bộ thủ, ví dụ bộ Môn (Phần Ba).

閣 - Các (cái lầu). Chữ Các được tạo bởi chữ Môn (門) bên ngoài và chữ Các (tất cả) (各) bên trong. Cháu không biết giải nghĩa từ này. ĐÂY LÀ HÁN TỰ.

CÁC là cái Gác hay Trên Tầng thì chữ Các kia phải nghĩa trên lầu chứ sao lại nghĩa tất cả nhỉ?Cửa lầu thì sẽ lên gác

 

[Jochi Daigaku]

CÁC là cái Gác hay Trên Tầng thì chữ Các kia phải nghĩa trên lầu chứ sao lại nghĩa tất cả nhỉ?Cửa lầu thì sẽ lên gác

(閣) là cháu tra từ điển thôi ạ, còn cái từ nhà gác cháu hay dùng là từ này: 公寓

 

[Jochi Daigaku]

家 和 万 事 兴
Gia hòa vạn sự hưng

家 和 萬 事 興
Gia hòa vạn sự hưng

Cháu tra từ điển chuyển sang phồn thể, các bác kiểm tra giúp cháu đã chính xác chưa ạ. Cháu cảm ơn ạ.

 

[Jochi Daigaku]

Hình như mình biết chữ bế ( tỏa ) nghĩa là ngăn, đóng lại là chữ môn bên trong là chữ nhất ( một gạch ngang ) nhưng ở đây tượng trưng cho cái then cửa hay trong chữ môn có chữ khẩu ( nghĩa là vấn ) vì mở miệng trước cửa là hỏi. Còn chữ hưng kia là do mình có một đối tác người Hoa có tên cty là Hưng Thịnh nên mình quen chữ này mà không biết chữ giản thể

Bác xem giúp cháu có phải chữ Bế này không ạ. Đúng là hiếm dùng, cháu tra mãi mới ra ạ.

 

[cadan]

Xin góp vui với thớt bầng giai thoại nổi tiếng của Đào Duy Từ

Về sắc phong, vào năm 1630 Duy Từ cho người làm một mâm đồng hai đáy bên trong đựng sắc của chúa Trịnh, trên phủ lụa vàng rồi sai Trần Văn Khuông đi sứ[15]. Trần Văn Khuông theo lời Duy Từ dặn dò, đối đáp, dâng mâm cho chúa Trịnh, rồi kiếm cớ trốn về[16]. Chúa Trịnh thấy sứ đoàn đi vội sinh nghi, bèn cho lục mâm đồng thì thấy tờ sắc trước kèm bài thơ:[17]

Mâu nhi vô dịch
Mịch phi kiến tích
Ái lạc tâm trường
Lực lai tương địch!

Cả triều không ai hiểu. Giai thoại kể rằng[a]chúa Trịnh cho mời Phùng Khắc Khoan(1528 -1613, trong khi sự kiện này xảy ra năm 1630 nên không chính xác) đến hỏi thì mới vỡ lẽ, trong chữ Hán, chữ mâu (矛) viết không có dấu phết thì thành chữ dư (予). Chữ mịch (覔) mà bỏ chữ kiến (見) là chữ bất (不). Chữ ái (愛) nếu viết thiếu chữ tâm (心) thì ra chữ thụ (受). Chữ lực (力) để cạnh chữ lai (來) sẽ thành chữ sắc (勑). Thế thì bốn câu trên là: dư bất thụ sắc (ta không nhận sắc). Chúa Trịnh hiểu ý trả sắc phong, nổi giận cho người đuổi theo sứ đoàn chúa Nguyễn thì cả sứ đoàn đã đi hết. Chúa Trịnh muốn ra quân đánh chúa Nguyễn nhưng gặp lúc Cao Bằng và Hải Dương đều có giặc giã nổi lên, đành phải hoãn lại.

 

[Jochi Daigaku]

Xin góp vui với thớt bầng giai thoại nổi tiếng của Đào Duy Từ

Về sắc phong, vào năm 1630 Duy Từ cho người làm một mâm đồng hai đáy bên trong đựng sắc của chúa Trịnh, trên phủ lụa vàng rồi sai Trần Văn Khuông đi sứ[15]. Trần Văn Khuông theo lời Duy Từ dặn dò, đối đáp, dâng mâm cho chúa Trịnh, rồi kiếm cớ trốn về[16]. Chúa Trịnh thấy sứ đoàn đi vội sinh nghi, bèn cho lục mâm đồng thì thấy tờ sắc trước kèm bài thơ:[17]

Mâu nhi vô dịch
Mịch phi kiến tích
Ái lạc tâm trường
Lực lai tương địch!

Cả triều không ai hiểu. Giai thoại kể rằng[a]chúa Trịnh cho mời Phùng Khắc Khoan(1528 -1613, trong khi sự kiện này xảy ra năm 1630 nên không chính xác) đến hỏi thì mới vỡ lẽ, trong chữ Hán, chữ mâu (矛) viết không có dấu phết thì thành chữ dư (予). Chữ mịch (覔) mà bỏ chữ kiến (見) là chữ bất (不). Chữ ái (愛) nếu viết thiếu chữ tâm (心) thì ra chữ thụ (受). Chữ lực (力) để cạnh chữ lai (來) sẽ thành chữ sắc (勑). Thế thì bốn câu trên là: dư bất thụ sắc (ta không nhận sắc). Chúa Trịnh hiểu ý trả sắc phong, nổi giận cho người đuổi theo sứ đoàn chúa Nguyễn thì cả sứ đoàn đã đi hết. Chúa Trịnh muốn ra quân đánh chúa Nguyễn nhưng gặp lúc Cao Bằng và Hải Dương đều có giặc giã nổi lên, đành phải hoãn lại.

Cảm ơn bác, cháu đã biên tập và chuyển sang #1 mục số (21) ạ.
Bác kiểm tra giúp cháu xem có chỗ nào cần sửa không ạ.

 

[Jochi Daigaku]

鬼 + 斗 = 魁
木 + 旁 = 榜

Chưa tìm thấy mặt chữ của cả đôi câu đối.

Cháu muốn tìm mặt chữ bản đầy đủ của câu đối này, nhưng chưa tìm thấy.
Chỉ có những bản thiếu như thế này.

Thằng quỷ (鬼) ôm cái đấu (斗) đứng cửa khôi nguyên (魁)
Con mộc (木) dựa cây bàng (旁) dòm nhà bảng nhãn (榜)

Ý của cháu là muốn tìm tất cả những chữ Hán Nôm còn thiếu mà cháu tô màu vàng ạ.
Bác nào có bản đủ, giúp cháu thì tốt quá ạ.

 

[Jochi Daigaku]

Cháu đang nhìn giản thể quen mắt, bắt đầu học phồn thể, phức tạp ghê.

广东 - 廣東
江苏 - 江蘇
辽宁 - 遼寧
云南 - 雲南

 

[Jochi Daigaku]

Cháu xin phép kể câu chuyện đố chữ cháu mới sưu tầm được ạ.

木 十 又 (Mộc Thập Hựu) ghép lại là chữ gì ?
月 十 又 (Nguyệt Thập Hựu) ghép lại là chữ gì ?
口 十 又 (Khẩu Thập Hựu) ghép lại là chữ gì ?
衤 十 又 (Y Thập Hựu) ghép lại là chữ gì ?

(Sưu tầm và tổng hợp từ Weibo)

 

[Jochi Daigaku]

Cháu xin phép kể câu chuyện đố chữ cháu sưu tầm được về bộ Tâm (心).

刃心 là chữ Nhẫn 忍 - chữ này có thể nói là "huyền thoại", đến mức người không học Hán tự cũng vẫn biết chữ này.
串心 là chữ Hoạn 患 - chữ này hôm qua cháu đã kể chuyện ạ
中心 là chữ Trung 忠 - cảm ơn bác doccocuukiem đã giải nghĩa từ này ạ.

Xin mời các bác đoán tiếp những chữ dưới là chữ gì ạ ?

(1)下心 (Hạ Tâm) ghép lại là chữ gì ?
(2) 士心 (Sĩ Tâm) ghép lại là chữ gì ? (Chữ này giải nghĩa ra, bác emyeunhanloai rất thích, vì nó cao hơn chữ ghép 文心 một bậc)
(3) 文心 (Hựu Tâm) ghép lại là chữ gì ? (Chữ này kém một bậc so với chữ ghép 士心)
(4) 人人心 (Nhân Nhân Tâm) ghép lại là chữ gì ? (Chữ này giải nghĩa ra, đảm bảo các bác cười lăn và gật gù: đúng là "thâm" như Tàu).
(5) 八刀心 (Bát Đao Tâm) ghép lại là chữ gì ? Tâm mà bị đao chém làm 8 phần thì cảm giác thế nào chắc các bác hiểu được. Đúng là chỉ có thâm nho như Tàu mới nghĩ ra được chữ này ạ.
(6) 今 心 (Kim Tâm) ghép lại là chữ gì ? Không rõ chữ này có liên quan gì đến Truyện Kiều hay không ? Vì có thể cắt nghĩa theo kiểu: Kim Trọng ở trong tâm Thúy Kiều ?
(7) 太 心 (Thái Tâm) ghép lại là chữ gì ?
(8) 女又心 (Nữ Hựu Tâm) ghép lại là chữ gì ? Chữ này cao hơn (Bát Đao Tâm) mấy bậc, một khi đàn bà đã Nữ Hựu Tâm thì trời cũng bằng vung.
(9) 田心 (Điền Tâm) ghép lại là chữ gì ? Tàu tuy "thâm" nhưng phải công nhận họ đúc kết kinh nghiệm giỏi: chuyện đất cát từ xưa đến nay luôn là chuyện đau đầu.
(10) 厶口心 (Khư Khẩu Tâm) ghép lại là chữ gì ? Ông nào nghĩ ra và ghép mấy chữ này giỏi thật !!! Tâm hồn lúc nào cũng chỉ nghĩ đến chuyện ăn, đúng là lười biếng rồi ạ.
(11) 人寸心 (Nhân Thốn Tâm) ghép lại là chữ gì ? Chiết tự của chữ ghép này rất thú vị: chữ Nhân (人) ghép với chữ Thốn (寸) ra được chữ Phó (付). Giao phó (付) cho người khác công việc (coi như ủn được trách nhiệm) thì Tâm (心) dù thỉnh thoảng vẫn nghĩ tới việc đó, nhưng trong lòng nhẹ nhõm.
(12) ⺈彐 心 (Đao Kế Tâm) ghép lại là chữ gì ? Chiết tự của chữ này đúng là "siêu" về suy luận. Chữ Đao giản lược (⺈) dí vào chữ Kế, cái đầu lợn (彐), nghĩa là cầm Đao dí vào Kế, ra được chữ Sô (刍), nghĩa là nuôi trâu bò bằng cỏ. Khi mà thức ăn cho trâu bò đã cạn, đó là chuyện Tâm (心) cảm thấy cấp bách lắm rồi. Thế là Đao Kế Tâm ghép thành một chữ thể hiện sự cấp bách.
(13) 夗 心 (Uyển Tâm) ghép lại là chữ gì ? Chữ Uyển (夗) là nằm ngủ mà không ngủ được, trăn trở liên tục. Ngủ không được, tâm (心) ngổn ngang, nghĩa là có thể đang oán trách ai đó.
(14) 他 心 (Tha Tâm) ghép lại là chữ gì ? Chữ Tha (他) đại từ nhân xưng chỉ ngôi thứ ba (anh ấy, ông ấy) quá quen thuộc rồi. Bây giờ khi nhắc đến bác Tập cũng có thể nói đơn giản là Tha (他). Nhưng thời phong kiến thì không làm thế được, phải ghép thêm chữ Tâm (心) bên dưới chữ Tha (他) để tỏ lòng tôn kính.
(15) 丷口心 (Bát Khẩu Tâm) ghép lại là chữ gì ? Chữ Bát (丷) này cũng mang ý nghĩa là số tám, nhưng không phải số tám bình thường, mà là số tám "thần thánh" trong Bát Quái. Người Trung Quốc xưa quan niệm Tám quẻ của Bát Quái là bao trùm hết càn khôn vũ trụ. Khi đã bao trùm hết Càn khôn, bao trùm hết Nhân sinh (khẩu), bao trùm hết cái Tâm, thì phải có một chữ để xứng tầm với điều đó. Và Bát Khẩu Tâm được ghép thành một chữ, được sử dụng với tần suất rất cao ở Trung Quốc. Từ ngữ tương đương trong Tiếng Việt: tổng quát.
(16) 亦心 (Diệc Tâm) là chữ gì ?
Chữ Diệc (亦) về mặt tượng hình là hai người cùng ở dưới một mái nhà bộ Thủ (亠). Hai người ở cùng một mái nhà mà có tâm với nhau, sẽ luôn yêu thương quấn quýt nhau

(Còn tiếp)
(Sưu tầm và tổng hợp từ Weibo)

 

[Demchinhhang.net]

Tự điển Thiều Chửu đây ạ

Cụ mua quyển này ở đâu vậy.

 

[comiki]

Nhà em có bức tứ đại đồng đường vua ban cho nhưng bằng chữ nho hay sao ý em không rõ, có cụ nào đọc được chữ nho hay hán không hôm nào em chụp dịch hộ em với.

Mợ cứ chụp lên đi cho mọi người cùng được xem với, bức hoành cổ thế chắc là rất đẹp.

 

[comiki]

Cụ mua quyển này ở đâu vậy.

Em mua hơn hai chục năm rồi, giờ chắc cũng tái bản nhiều.

 

[cà phê đợi một người]

Mợ cứ chụp lên đi cho mọi người cùng được xem với, bức hoành cổ thế chắc là rất đẹp.

Để hôm nào em về quê em chụp, nhà em treo hơi cao nên không biết em có chụp rõ được không.
Em cũng không biết nó có đẹp không nữa, giống như một tấm ván to có khắc chữ ý, có hoa văn thêm tý và rất nặng.
Em nhớ hồi bé cha em có đưa xuống sơn lại, chẳng biết như thế nó có làm giảm thẩm mỹ hay không nữa, hồi trước nó màu đục đục sau khi sơn lại nó đỏ đục.

 

[Demchinhhang.net]

Em mua hơn hai chục năm rồi, giờ chắc cũng tái bản nhiều.

Cụ cho em xin cái "mặt sách" được không cụ?

 

[Jochi Daigaku]

Cái vụ đoán chữ này có vẻ "vắng khách" quá, cháu xin phép ủn thớt lên ạ.

(1)下心 (Hạ Tâm) ghép lại là chữ gì? Đó là chữ Thắc (忑) - (giản thể). Chữ Thắc là một phần của chữ ghép Thảm Thắc ( 忐忑) - bồn chồn. Thượng Tâm (忐) không yên ổn. Hạ Tâm (忑) không yên ổn. Rõ là đang bồn chồn rồi.

 

[lx125_black]

Có cái chuyện vui về chữ viết:
Có 3 ông: 1 Tây, 1 Tàu, và 1 Ta đều cần chữ viết quá, bèn rủ nhau lên giời gặp Ngọc Hoàng xin chữ, tất nhiên trước khi đi thì đã zalo cho Ngọc Hoàng và cụ ấy ok chuẩn bị xong cho 3 ông rồi.
3 ông lên đến nơi, Ngọc Hoàng chỉ vào 6 cái túi trước mặt, bẩu “6 túi đó 3 túi chữ 3 túi dấu, cho mỗi thằng 2 túi mang về mà ghép chữ”...
Ông Tây ông Tàu mừng quá lao đến xách mỗi ông 2 túi chạy thẳng về hạ giới, còn lại 2 túi ông Ta đành nhặt nốt rồi mang về...
Đến nhà, ông Tây mở ra soạn chữ, hoá ra vội vàng không kiểm tra nên mang về 2 túi toàn là chữ. Giờ chữ Tây toàn chữ.
Ông Tàu mở túi, lại 2 túi toàn dấu. Chữ Tàu giờ toàn gạch ngang gạch dọc, với chấm phẩy...
Ông ta mở ra thì lại 1 túi chữ với 1 túi dấu, thế là đủ chơi mà phát thanh như khướu luôn.
Trâu chậm lại uống nước trong, may quá!

Cụ giải nghĩa nốt hội chữ giun đi

 

[Jochi Daigaku]

(2)士心 (Sĩ Tâm) ghép lại là chữ gì?
Đó là chữ Chí (志) - ý chí. Cái Tâm (心) của kẻ Sĩ (士) là ý chí (志).
Để ca ngợi ý chí của những kẻ sĩ nổi tiếng, người ta gọi là Chí Sĩ (志士).
Ví dụ: Chí sĩ Phan Bội Châu, Chí sĩ Phân Châu Trinh.

 

[Jochi Daigaku]

(3) 文心 (Hựu Tâm) ghép lại là chữ gì ? (Chữ này kém một (vài) bậc so với chữ ghép 士心).
Chữ ghép của Hựu Tâm ( 文心 ) là chữ Mân (忞) - gắng sức. Gắng sức là cố đến đâu được đến đó, nên kém hơn ý chí một (vài) bậc.
Xem đá bóng, có thể hô: Quang Hải cố lên, không ai hô: Quang Hải Chí Sĩ.

 

[Jochi Daigaku]

(4) 人人心 (Nhân Nhân Tâm) ghép lại là chữ gì?
Nhân Nhân Tâm (人人心) ghép lại là chữ Túng (怂) - thúc, giục.
Hai ông đứng ỳ ra đó, tâm lý có vẻ không ổn, thì phải thúc, giục.