[Funland] Số phận bi thãm của một số công thần sau cuộc khởi Nghĩa Lam Sơn

[belo]

Sau 300 năm, Lê Quý Đôn đã nghiên cứu gia phả sắc phong, con cháu Lê Lai, ông đã viết rât rõ trong ĐV thông sử.

Nhờ có ông Đôn mà tên tuổi Lê Lai đc nổi tiếng, vì sách Toàn thư ko chép.

Lê Quý Đôn chép rất rõ chế văn, rồi thư cất trng hòm vàng, rồi con cháu Lê Lai.

Nên ko có chuyện Lê Lai còn sống rồi bị giết như trong Toàn thư đc.

Theo suy đoán cá nhân, bản Toàn thư đã bị sửa rất nhiều, đây là điều đáng tiếc cho sử VN. Còn ai làm thì ko rõ. Hi vọng tìm đc văn bản thực của toàn thư.

Lam Sơn thực lục chép chuyện Lê Lai rồi nhé. Không cần đến Lê quý Đôn đâu. Cụ đao về mà đọc, kêu ầm lên làm gì.

 

[toiyeutulanh]

4 tư liệu chính về kn Lam Sơn là Đại Việtsử ký tt, Lam sơn thực lục, Đại Việt thông sử, Kiến văn tiểu lục,.. cc cứ load về mà đọc, có pdf scan cả đấy.

 

[dtrung]

4 tư liệu chính về kn Lam Sơn là Đại Việtsử ký tt, Lam sơn thực lục, Đại Việt thông sử, Kiến văn tiểu lục,.. cc cứ load về mà đọc, có pdf scan cả đấy.

Em gúc về Lam Sơn thực lục đây:

http://vietsciences.free.fr/vietnam/danhnhan/vua/leloi_leloilelai.htm

Sách đầu tiên viết về Khởi nghĩa Lam Sơn còn lưu truyền đến ngày nay là Lam Sơn thực lục (LSTL) của Lê Lợi, viết năm 1431. Con cháu công thần Lê Sát còn cất giữ được một bản sao chép sách LSTL này (Nguyễn Diên Niên và Lê Văn Uông, Lam Sơn thực lục, Ty văn hóa Thanh Hóa, 1976, viết tắt LSTLTH).

Bài này sẽ dùng bản LSTL của dòng họ Lê Sát (gọi tắt là bản Lê Sát, được sao chép vào khoảng năm 1715) làm tài liệu gốc để đối chiếu với các sách khác.

*

Bản Lê Sát gồm hai phần viết khác nhau :

- LSTL do Lê Lợi viết, dùng đại danh từ "trẫm".

- Những lời chú do người khác viết, dùng đại danh từ "vua".

Chuyện Lê Lai và mấy chuyện khác (Lê Thận được gươm thần, thần áo trắng v.v.) nằm trong phần chú, nghĩa là do người khác viết.

1) Chuyện Lê Lai cứu chúa trong bản Lê Sát như sau:

(…) "Vua thoát nạn đi thẳng đến Trịnh Cao là đất giáp giới Ai Lao, đồn trú lại. Lương thực ít ỏi, tuyệt đường đi về Linh Sơn, Mường Cốc? Quân lính chịu khổ, đói rét vất vả hàng mười ngày liền, đào củ nâu ăn cầm hơi, tìm mật ong làm nước uống, người ngựa đều đói khốn. Vua hỏi ai là kẻ bề tôi tận trung, hết lòng lo việc nước. Lúc đó, có Lê Lai vốn người thôn Dựng Tú, tính cương quyết, nghiêm nghị và thẳng thắn, diện mạo khác thường, sức khỏe và chí khí hơn người, chỉ mình Lê Lai nói:

- Tôi tự nguyện đổi áo, ngày sau bệ hạ nên nghiệp đế, có thiên hạ, nhớ đến công của tôi, cùng con cháu tôi muôn đời sau được chịu ơn nước, đó là nguyện vọng của tôi vậy.

Vua vái trời khấn rằng:

- Lê Lai có công đổi áo, mai sau, Trẫm và con cháu Trẫm, con cháu các công thần tướng tá, nếu không nhớ công ơn ấy thì nguyền đền cỏ này hóa thành núi rừng, ấn báu này hóa thành cục đồng, lưỡi gươm thần này hóa thành đao mác thường.

Vua khấn xong, Lê Lai cưỡi ngựa phi ra, thay vua cứu nước, tự xưng là vua Lê. Giặc Minh tưởng là thật, trói bắt về tâu lên vua nhà Minh. Do đó, tình thế hòa hoãn, Vua được tạm yên ". (LSTLTH, tr. 241).

...............

Trở lại bản Lê Sát.

Lê Lai bị quân Minh trói bắt về tâu lên vua nhà Minh nghĩa là gì ?

Toàn Thư và Tiền Biên cho biết rằng từ trước cũng như trong thời kì Khởi Nghĩa Lam Sơn, nhà Minh đã nhiều lần đưa ra chính sách chiêu dụ để dụ dỗ vua quan của nước ta ra hợp tác với chúng. Có nhiều dấu hiệu tỏ rằng quân Minh chấp hành chính sách này. Cụ thể là vua Trần Quý Khoáng, cha con Hồ Quí Ly, Nguyễn Phi Khanh, Trần Nhật Chiêu…, các tướng Nguyễn Xí, Đỗ Bí của Lê Lợi, khi bị quân Minh bắt đều được đưa về Đông Quan, trước khi bị giải sang Yên Kinh. Quân Minh chỉ giết ai chửi mắng, chống lại chúng.

Năm 1408 vua Minh xuống chiếu : " Còn nghĩ bọn thù chúng vốn là ngu dốt, hoặc bị bách vì cùng đói, hoặc bị kẻ mạnh bắt ép, hoặc bị bọn gian dụ dỗ, việc không thể đừng, tình đáng nên thương, nếu nhất khái bắt tội cả, trẫm thật không nỡ. Ngày chiếu thư này đến nơi đều tha bỏ cả…". (TT, tập 2, tr. 235).

Năm 1409, " Kinh lộ lần lượt đầu hàng, những dân còn sót lại bị bắt làm nô tỳ và chuyển bán đi tan tác bốn phương. Thượng thư Hoàng Phúc lại đặt quan chia nhậm từ Thanh Hóa trở ra bắc, người thổ nào có thể chiêu an, hoặc có công chém giết cướp bóc thì Trương Phụ đều cho làm quan ". (TB, tr. 535).

Năm 1411 : "…Trong ấy nếu có người dũng cảm người kiến thức, có thể bắt được mấy người đem nộp, cũng cho quan to tước cao; những kẻ làm ác nếu biết gột rửa tâm trí, đổi lỗi sửa mình, không những là được khoan tha tội lỗi, lại cho làm quan nữa ". (TT, tập 2, tr. 214).

Năm 1416 : " Nhà Minh chiêu dụ các quan cũ của triều trước, giả cách bổ đi các nha môn quân làm việc, rồi đưa về Yên Kinh giữ lại. Bọn đua chen vốn không phải là quan cũ, chưa được thực giao quan chức cũng hăng hái ra, trong nước trở nên trống rỗng. Ở vài năm thấy gian khổ thỉnh thoảng họ lại trốn về ". (TB, tr. 549).

Năm 1420 : "Tam ty nước Minh kiến nghị rằng, quan lại quân dân Giao Chỉ người phạm tội vặt, từ tội chết trở xuống, xin đều cho nộp thóc để chuộc tội theo thứ bậc khác nhau, để trữ lương nơi biên giới. Vua Minh nghe theo ". (TT, tập 3, tr. 11).

Năm 1426 : "… Vậy ban ơn mưa móc, cho đều được nhuần. Phàm quan lại nhân dân ở Giao Chỉ có can tội phản nghịch, đã kết giác hay chưa kết giác (phát giác) đã kết chính hay chưa kết chính (xử đoán) kể từ ngày chiếu thư này ban ra, không kể là tội lớn hay tội nhỏ, đều tha bỏ cho cả…". (TT, tập 3, tr.22).

Cùng năm 1426 :"…Xuống chiếu đại xá cho tội nhân ở Giao Chỉ là Lê Lợi. Phan Liên hàng, cũng cho quan chức…". (TT, tập 3, tr. 335).

*

Năm 1418, thanh thế Lê Lợi chưa nổi, nghĩa quân Lam Sơn còn rất ít ỏi, chưa mạnh. Lê Lai (Lê Lợi giả) bị trói bắt về tâu lên vua nhà Minh có nghĩa là quân Minh bắt ông tại Tây Đô, sau đó chúng đưa ông về Đông Quan chiêu dụ hoặc chờ ngày giải sang Yên Kinh như chúng đã từng làm với vua Trần Quý Khoáng, với cha con Hồ Quý Ly.

Lê Quý Đôn cũng xác nhận chuyện quân Minh đưa Lê Lai về Đông Quan, nhưng theo Lê Quý Đôn thì Lê Lai bị quân Minh giết tại đây.

Bản Lê Sát không chép Lê Lai bị giết tại thành Tây Đô, cũng không chép Lê Lai bị giết tại Đông Quan. Không có chữ nào nói rằng Lê Lai bị quân Minh giết.

Bản Lê Sát còn có hai chi tiết khác chứng tỏ rằng Lê Lai không bị quân Minh giết :

- Lê Lợi chép tên hơn 40 công thần bị chết trận, trong đó có tên hai con trai của Lê Lai là Lê Lộ và Lê Lâm, nhưng không có tên Lê Lai.

- Lê Lợi lập danh sách 35 công thần tham dự cuộc khởi nghĩa được phong thưởng. Bên cạnh chức tước được phong Lê Lợi ghi cả công của mỗi người.

Ông Lê Thạch được ghi là : Người đầu tiên ghi tên vào cuộc khởi nghĩa, làm quân hỏa thủ thiết kỵ đột. Lương nghĩa hầu, vì đánh Ai Lao mà trận vong.

Ông Lê Lai được ghi là : phong làm Diên phúc hầu, nhập nội. Lộ Khả Lam, vì dịch bào thế quốc sự (vì đổi áo thay việc nước).

Lê Lợi chỉ nói là Lê Lai có công đổi áo và không nói là Lê Lai bị quân Minh giết.

Theo bản Lê Sát thì không có bằng chứng nào nói rằng Lê Lai bị quân Minh giết.

 

[toiyeutulanh]

Ý tôi nói là Lê Quý Đôn sau 300 năm, với phươg pháp khoa học, đã tìm đến từng nhà tham khảo sắc phong, gia phả đã xác nhận câu chuyện Lê Lai, và ông chép trong Đại Việt thông sử.

Vì con cháu Lê Lai vẫn còn, có nhg người nổi tiếng làm đến thủ tướng như Lê Niệm.

Theo tôi là uy tín.

 

[atlas09]

Ý tôi nói là Lê Quý Đôn sau 300 năm, với phươg pháp khoa học, đã tìm đến từng nhà tham khảo sắc phong, gia phả đã xác nhận câu chuyện Lê Lai, và ông chép trong Đại Việt thông sử.

Vì con cháu Lê Lai vẫn còn, có nhg người nổi tiếng làm đến thủ tướng như Lê Niệm.

Theo tôi là uy tín.

Đại việt Thông sử của ông Đôn chép Nguyễn Trãi tham gia Lam Sơn từ 1416.
Vậy có chính xác không?

 

[Chick choak]

Cùng năm 1426 :"…Xuống chiếu đại xá cho tội nhân ở Giao Chỉ là Lê Lợi. Phan Liên hàng, cũng cho quan chức…". (TT, tập 3, tr. 335).

Nhiều khả năng là cụ Lê Lai vẫn sống. Tội nhân Lê Lợi ở trên tức Lê Lai chứ ai!

 

[Chick choak]

Một làng vùng sâu vùng xa khi đặt tên con còn ko được phép trùng tên các cụ các ông các bà.

Ở đây giả thiết có 2-3 Lê Lai cùng một triều là rất thấp các cụ ôi

 

[belo]

thưa cụ. Ông Trãi lúc sang Trung thì khác biệt về văn hoá tư tưởng ông Trãi đã thất vọng rồi. Sau đó lúc về Việt Nam thì ông ta cũng thực sự thấm thía thân phận An Nam của mình thì dù tài năng mấy cũng không sống cùng bọn Minh được, vẫn bị bọn này xem là dân man di
Lúc ngay từ đầu ông ta có hàng Minh ngay như ông Khanh đâu. Ông ta trốn ở Đông Triều vài năm chứng tỏ dù sao ông Trãi vẫn có tinh thần quốc gia dân tộc sau bất đắc dĩ mới hàng.
Khi ở Đông Quan căn cứ vào đánh giá của cụ Trãi thì Lê Lợi có đủ năng lưc thắng Minh nên cụ mới về

Em đang tìm xem liệu có phải do anh, em ruột kéo về không. Như gia phả mâý ông Nhữ Soạn, Nguyễn Lý kia có đề cập.

 

[atlas09]

Em đang tìm xem liệu có phải do anh, em ruột kéo về không. Như gia phả mâý ông Nhữ Soạn, Nguyễn Lý kia có đề cập.

Ông Nguyễn Lý kia gia phả viết quê thanh hoá đâu liên can gì ông Phi Khanh

 

[atlas09]

Cùng năm 1426 :"…Xuống chiếu đại xá cho tội nhân ở Giao Chỉ là Lê Lợi. Phan Liên hàng, cũng cho quan chức…". (TT, tập 3, tr. 335).


Nhiều khả năng là cụ Lê Lai vẫn sống. Tội nhân Lê Lợi ở trên tức Lê Lai chứ ai!

1423 đã có thư xin hàng của Lê Lợi mà.

 

[dangduong]

Mình chưa chửi ai cả. Nhưng có đứa nào đó chửi mình hơi nhiều đấy.
Hình như có đứa đang tự vã vô mồm bản thân

Ông ví mình với cụ Nguyễn Trãi, cụ Trần Trọng Kim à, ngộ thật rồi!

Cùng là chửi, mà khác nhau:
Một đằng, ông chửi vào một cụ anh hùng cứu nước và một tác gia đáng kính, những danh nhân của dân tộc.
Một đằng tôi chửi ông. Tất cả những kẻ đáng chửi phải chửi (tham ô, tham nhũng, văn hóa lùn...), trong số đó, có cả những kẻ phỉ báng danh nhân đất Việt như ông.
Tôi, một người tự thấy là thận trọng, không dám chửi bừa, buộc phải chửi khi có lý do chính đáng, đó là sự thực, tôi không chối.
Còn ông chửi cụ Trãi hàng giặc, là hèn, đợi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chắc thắng lợi rồi mới tham gia, chửi cụ Trần Trọng Kim "sáng tác" lịch sử, khác gì bảo cụ, một nhà sử học uyên bác bịa đặt lịch sử, nhưng lại chối không dám nhận là chửi. Thế nào mới là chửi?

 

[toiyeutulanh]

Thực sự N Trãi về văn hóa cũng ko có gì lỗi lạc cả đâu.

Ở vn người ta về văn chương đánh giá cao Hồ X Hương N Du thôi.

Cứ thổi phồng lên quá.

 

[belo]

Ông Nguyễn Lý kia gia phả viết quê thanh hoá đâu liên can gì ông Phi Khanh

Ông Nhữ Soạn ấy.

 

[toiyeutulanh]

Các ông biết vì sao văn chg N Trãi ko đc đánh giá cao ko ? Vì thiếu cái hồn dân tộc. Cái ấy nó mới cao cấp.

Nên HX H N Du là số zach ở VN vì thơ văn đầy tính dân tộc Việt.

 

[lenhaque]

Ông ví mình với cụ Nguyễn Trãi, cụ Trần Trọng Kim à, ngộ thật rồi!
Cùng là chửi, mà khác nhau:
Một đằng, ông chửi vào một cụ anh hùng cứu nước và một tác gia đáng kính, những danh nhân của dân tộc.
Một đằng tôi chửi ông. Tất cả những kẻ đáng chửi phải chửi (tham ô, tham nhũng, văn hóa lùn...), trong số đó, có cả những kẻ phỉ báng danh nhân đất Việt như ông.
Tôi, một người tự thấy là thận trọng, không dám chửi bừa, buộc phải chửi khi có lý do chính đáng, đó là sự thực, tôi không chối.
Còn ông chửi cụ Trãi hàng giặc, là hèn, đợi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chắc thắng lợi rồi mới tham gia, chửi cụ Trần Trọng Kim "sáng tác" lịch sử, khác gì bảo cụ, một nhà sử học uyên bác bịa đặt lịch sử, nhưng lại chối không dám nhận là chửi. Thế nào mới là chửi?

Cụ có chứng cứ lịch sử gì bênh vực cụ Nguyễn thì show ra. Nói thật là cụ cứ nói ra rả thế này rất phản cảm. Cá nhân tôi thấy cụ atlas dùng từ hơi mạnh nhưng không trái với sử liệu cụ ấy dẫn ra. Ngoài ra, cụ có đọc loạt bài nghiên cứu của tác giả Lê Tư do cụ atlas dẫn lên không. Một loạt bài công phu, bổ ích và chừng mực bổ sung thêm góc nhìn ngoài sử liệu chính thống (có thể nói những bài thơ của Ức Trai cũng là sử cá nhân của cụ).

 

[atlas09]

Ông Nhữ Soạn ấy.

Ông Nhữ Soạn em không rõ lắm

 

[atlas09]

Thực sự N Trãi về văn hóa cũng ko có gì lỗi lạc cả đâu.

Ở vn người ta về văn chương đánh giá cao Hồ X Hương N Du thôi.

Cứ thổi phồng lên quá.

Cứ dân thanh nghệ là số dzach

 

[toiyeutulanh]

Sự thật đấy, Tagor sang VN chỉ đọc Hồ X Hương. Thơ như Xuân Diệu năm tháng chả ai đọc nữa, Nam Cao, N Bính mới là số zach của Thơ Mới hay tiểu thuyết đấy.

 

[belo]

Các ông biết vì sao văn chg N Trãi ko đc đánh giá cao ko ? Vì thiếu cái hồn dân tộc. Cái ấy nó mới cao cấp.

Nên HX H N Du là số zach ở VN vì thơ văn đầy tính dân tộc Việt.

Hồ xuân Hương thì hay rồi. Ví dụ:

Một đàn thằng ngọng đứng xem chuông,
Nó bảo nhau rằng ấy cái uông.

 

[toiyeutulanh]

Chả ông nào nc ngoài đánh giá cao hay thậm chí dân Việt mà đề cao thơ của N Trãi. Còn Bình Ngô đại cáo lại là chuyện khác nhé.

Bốc thơm thôi.