(Tiếp)
- Hội nghị đã phê duyệt các kế hoạch khu vực mới. Điều này là quan trọng. Kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, đây là lần đầu tiên NATO phát triển các kế hoạch quân sự quy mô lớn để đối phó với Nga. Bản kế hoạch được cho là dài 4.000 trang và trình bày chi tiết về các vấn đề như địa điểm, số lượng và loại hình lực lượng mà các cường quốc phương Tây cần điều động cho các tình huống khác nhau.
Quân đội NATO
Điều này cho thấy sự chuyển hướng chiến lược phòng thủ của NATO – từ phòng thủ theo chiều sâu sang răn đe để ngăn chặn – được bắt đầu sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine năm 2014. Trong thời gian gần đây, NATO biết rằng họ không có lực lượng tiên phong để ngăn chặn Nga tấn công các nước thành viên ở sườn phía Đông của NATO. Vì vậy, chiến lược của họ là cho phép Nga xâm chiếm lãnh thổ rồi sau đó tiến hành một cuộc phản công trong nhiều tháng để đẩy lùi Nga. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến cảnh Ukraine bị tàn phá, có thể nói đây rõ ràng không phải là lựa chọn khôn ngoan về mặt chiến lược hay đạo đức. Vì vậy, NATO đang hướng tới một chiến lược với bố trí lực lượng đủ để ngăn chặn một cuộc xâm lược của Nga ngay từ đầu.
Chính vì vậy, tôi cho rằng việc chuyển 2% GDP cho chi tiêu quốc phòng từ mục tiêu thành mức sàn là điều có ý nghĩa. (Hiện tại, chỉ có 7 trong số 31 thành viên của NATO đáp ứng mục tiêu này). Việc tăng mức chi tiêu chính là để phát triển các năng lực cụ thể nhằm đáp ứng các yêu cầu của NATO.
Quân đội NATO
+ Một lần nữa, đó là bước đi tốt. Nhưng lẽ ra đó phải là mức tối thiểu tuyệt đối rồi. Và 7 quốc gia đó chỉ là sự cải thiện không đáng kể từ khi cam kết 2% được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh năm 2014. Và đây hầu như không phải những nước lớn nhất đạt được mục tiêu đó. Thay vào đó, đây là những nước có liên quan nhiều nhất đến vấn đề được nói đến: Ba Lan và vùng Baltic, cộng với những nước có truyền thống chi tiêu đáng kể như Mỹ và Anh. Đức có thể đạt mục tiêu 2% trong vài năm tới, nhưng có rất nhiều câu hỏi về việc liệu nước này có tiếp tục tăng chi tiêu sau vài năm tới hay không.
Câu hỏi về khả năng cụ thể là quan trọng. Tôi thất vọng khi hội nghị thượng đỉnh lần này không đưa ra bất kỳ thông báo quan trọng nào về các vấn đề quốc phòng của châu Âu. Trong những năm qua, Mỹ chưa hành động đủ trong việc thúc đẩy các quốc gia châu Âu phát triển năng lực và quan trọng hơn là cải thiện cơ sở công nghiệp quốc phòng của chính mình. Washington có cơ hội đáng kể trong 18 tháng qua để tăng cường năng lực và khả năng tự cung tự cấp của các quốc gia châu Âu, và tôi cho rằng họ đã bỏ lỡ cơ hội đó.
Quân đội NATO
- Tôi cũng cảm thấy hơi thất vọng về kết quả của hội nghị thượng đỉnh lần này, nhưng chúng ta có thể trông đợi vào hội nghị năm sau. Hội nghị sắp tới sẽ được tổ chức tại Washington vào dịp kỷ niệm 75 năm thành lập liên minh. Vì vậy, đây sẽ là thời điểm thích hợp để đưa ra một số thông báo quan trọng. Một bước đi cụ thể khác trong năm nay là các thành viên NATO đã đồng ý bỏ yêu cầu về Kế hoạch hành động để gia nhập liên minh đối với Ukraine. Điều đó có nghĩa là nước này sẽ không cần phải đáp ứng các tiêu chí cụ thể trước khi được kết nạp vào NATO. Giống như Thụy Điển và Phần Lan, liên minh có thể quyết định kết nạp Ukraine ngay lập tức. Và mặc dù nhiều người phản đối Ukraine gia nhập liên minh, nhưng tôi cho rằng việc một nhân vật trong Nhà Trắng thay đổi quyết định có thể tạo nên sự khác biệt.
+ Đúng vậy. Và câu hỏi nhân vật đó là ai vẫn khá quan trọng! Nếu tổng thống tiếp theo là Donald Trump, thì hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 75 năm thành lập NATO có thể là bữa tiệc “nghỉ hưu” dành cho liên minh này.
- Ý kiến hay! Nhưng hội nghị thượng đỉnh được lên kế hoạch vào tháng 7, trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tiếp theo, và chính trị bầu cử Mỹ vẫn có thể đóng một vai trò nào đó. Nếu Trump hoặc các ứng cử viên khác của đảng Cộng hòa chỉ trích việc Mỹ hỗ trợ Ukraine, thì họ có thể khiến Biden phải thận trọng hơn.
+ Ông nghĩ gì về thông cáo của G7? Việc đưa ra thông cáo này tại hội nghị thượng đỉnh NATO có vẻ khá kỳ lạ. Họ dường như cố gắng làm điều gì thực chất sau khi các thành viên NATO không đạt được bất kỳ thỏa thuận nào.
Quân đội NATO
- Bà thấy tuyên bố của G7 có thực chất hơn không? Tôi cho rằng bà cũng sẽ nhận thấy tuyên bố của G7 cũng hời hợt như thông cáo của họ.
+ Đúng vậy. Tôi chắc rằng các nhà lãnh đạo cũng muốn đưa ra một thông cáo mạnh mẽ và thực chất hơn tuyên bố, nhưng thông cáo rốt cuộc cũng chỉ viết: “Trong trường hợp Nga tiến hành tấn công vũ trang, chúng tôi sẽ lập tức tham khảo ý kiến của Ukraine để xác định các bước đi phù hợp tiếp theo”. Có thể có những cam kết mạnh mẽ hơn về vũ khí trong khuôn khổ song phương, nhưng những cam kết đó nghe có vẻ vô nghĩa.
- Chúng tôi không phải là không nhất trí về các kết quả cụ thể, nhưng tôi vẫn cho rằng tính biểu tượng là quan trọng. Câu hỏi lớn về trật tự toàn cầu là: Ukraine sẽ là quốc gia bị giam cầm trong phạm vi ảnh hưởng của Nga, hay đó sẽ là thành viên của cộng đồng xuyên Đại Tây Dương và thế giới tự do? Các tuyên bố từ NATO và bây giờ là G7 (đương nhiên bao gồm cả một cường quốc châu Á là Nhật Bản) ngày càng chứng tỏ rằng Ukraine đương nhiên thuộc về thế giới tự do. Tôi cho rằng sau tuần này, việc Ukraine trở thành thành viên NATO là điều chắc chắn.
Quân đội NATO
Bà có thể nghĩ đây chỉ là lời nói suông, nhưng các nhà khoa học chính trị đã lập luận rằng các tuyên bố công khai tạo ra những cam kết mà các nhà lãnh đạo chính trị - đặc biệt là ở các nền dân chủ - không thể từ bỏ.
+ Đúng vậy. Xét ở một số khía cạnh, tôi cho rằng các nhà hoạch định chính sách đã lặp lại sai lầm khi đưa ra cam kết như vậy: hứa hẹn một ngày nào đó sẽ kết nạp Ukraine vào NATO nhưng giờ vẫn để họ lại trong “vùng xám”. Chính quyền Bush đã làm vậy tại Hội nghị thượng đỉnh NATO tại Bucharest năm 2008. Tôi không cho rằng đó là điều tốt. Theo tôi, điều đó phản ánh thái độ không sẵn sàng đối mặt với thực tế khó khăn mà có thể khiến Ukraine bị mắc kẹt trong xung đột trong nhiều năm tới. Tôi đoán ông không đồng ý với điều này, phải vậy không?
- Chỉ một phần thôi. Tôi muốn thấy Ukraine được kết nạp vào NATO sớm hơn, thay vì muộn hơn. Đó sẽ là bước đi hiệu quả nhất để ngăn chặn cuộc xâm lược của Nga và kiềm chế Putin.
Tuy nhiên, tôi thấy những tuyên bố này cũng góp phần vào một loạt bước đi nhỏ mà khi nếu được kết hợp lại sẽ đồng nghĩa với việc Putin đã thất bại trong nỗ lực khôi phục đế chế Nga và thế giới tự do sẽ ngày càng lớn mạnh hơn.
+ Tôi hy vọng ông đúng về điều này. Nhưng dựa trên những diễn biến trong tuần qua, tôi e rằng thế giới tự do có lẽ chỉ toàn những lời sáo rỗng và những tranh luận về các ưu tiên trong chi tiêu./.
