[TT Hữu ích] Hồ Nguyên Trừng, vài dòng biên-khảo

[cocsku]

Thấy không yên tâm, vua Minh lại bổ sung sắc chỉ

Nguyên văn:

屢 嘗 諭 爾 凡 安 南 所 有 一 切 書 板 文 字 。 以 至 俚 俗 童 蒙 所 習 。 如 上 大 人 丘 乙 已 之 類 。片 紙 隻字及 彼 處 自 立 碑 刻 。見 者 即 便 毀 壞勿存 。今 聞 軍 中 所 得 文 字 不 即 令 軍 人 焚 毀 。必 檢 視 然 後 焚 之 。 且 軍 人 多 不 識 字 。 若 一 一 令 其 如 此 。必 致 傳 遞 遺 失 者 多 。爾 今 宜 一 如 前 敕 。號 令 軍 中 但 遇 彼 處 所 有 一 應 文 字 即 便 焚 毀 。 毋 得 存 留 (Lũ thường dụ nhĩ, phàm An Nam sở hữu nhất thiết thư bản văn tự, dĩ chí lý tục đồng mông sở tập, như “Thượng đại nhân Khưu ất dĩ” chi loại, phiến chỉ chích tự cập bỉ xứ tự lập bi khắc, kiến giả tức tiện hủy hoại vật tồn. Kim văn quân trung sở đắc văn tự bất tức lệnh quân nhân phần hủy, tất kiểm thị nhiên hậu phần chi. Thả quân nhân đa bất thức tự, nhược nhất nhất lệnh kỳ như thử, tất trí truyền đệ di thất giả đa. Nhĩ kim nghi nhất như tiền sắc, hiệu lệnh quân trung đãn ngộ bỉ xứ sở hữu nhất ứng văn tự tức tiện phần hủy, vô đắc tồn lưu).

Tạm dịch:

“Nhiều lần ta đã bảo các ngươi rằng phàm An Nam có tất thảy những sách vở văn tự gì, kể cả các câu ca lý dân gian, các sách dạy trẻ, như loại “Thượng đại nhân, khưu ất dĩ” một mảnh một chữ đều phải đốt hết, và tất thảy các bia mà xứ ấy dựng lên thì một mảnh một chữ hễ trông thấy là phá hủy lập tức, chớ để sót lại. Nay nghe nói những sách vở do quân lính bắt được, không ra lệnh đốt ngay, lại để xem xét rồi mới đốt. Quân lính phần đông không biết chữ, nếu đâu đâu cũng đều làm vậy thì khi đài tải sẽ mất mát nhiều. Từ nay các ngươi phải làm đúng như lời sắc trước, truyền cho quân lính hễ thấy sách vở văn tự ở bất kỳ nơi nào là phải đốt ngay, không được lưu lại”.

(Chính vì thế, bây giờ các thư viện TRung QUốc, Đài Loan, sách cổ Nhật Bản, Triều Tiên có nhiều,mà sách Việt Nam không có nổi 5 cuốn, chính vì nhà Minh đốt sạch, phá sạch)

Giờ mới thấy Minh Thành Tổ thâm thật! Ông ta ý thức được sách vở quan trọng đến thế nào.

 

[Jamebonds]

theo em. họ HỒ kg được lòng dân . giết vua giết dân nhiều ..lòng dân kh theo là phải ..nhà minh sang dân theo nhà minh cũng đúng thôi...nói ngay bi giờ nhà trum mà kéo sang vn..em là em đi theo bác trum luôn đầu hàng bác trum luôn và ngay

Thì trước thằng Philipine và Hâi thuộc liên hiệp Mỹ đấy, sau nó cho trưng cầu thì Hawai theo còn Phi độc lập. Bây h ntn thì chúng ta đều rõ...
E fun tí thôi

 

[lenhaque]

theo em. họ HỒ kg được lòng dân . giết vua giết dân nhiều ..lòng dân kh theo là phải ..nhà minh sang dân theo nhà minh cũng đúng thôi...nói ngay bi giờ nhà trum mà kéo sang vn..em là em đi theo bác trum luôn đầu hàng bác trum luôn và ngay

Kekeke, cụ mà sang topic Syria thì cứ gọi là xây nhà không cần gọi gạch

 

[doctor76]

Tháng 2 năm 1407

Quý Ly, Hán Thương thấy thế quân Minh như thắng như chẻ tre, trong lòng run sợ vô cùng, bèn cùng gia quyến và hơn 100 thuyền chạy về Tây Đô ( Thanh Hóa) cố thủ.

 

[kfc1981]

Em đặt còm hóng.
Hình như họ Hồ là người Trung Hoa sang Việt Nam đến Hồ Quý Ly là đời thứ ba thì phải.

Hình như cụ nhầm hay thiếu sót gì đó. Nguyên gốc là LÊ QUÝ LY chứ cụ. Quê mạn thanh hoá thì phải!

 

[doctor76]

Ngày 14 tháng 1 năm 1407.

Quý Ly, Hán Thương đã bỏ chạy, giờ chỉ còn Nguyên Trừng một mình chống quân Minh.
Nguyên Trừng cho quân Thủy, Bộ dựng trại bên phía Nam sông Hoàng Giang, củng cố binh lực, tàu thuyền, thao lược quân sỹ. Lúc này, quân Hồ càng có nhiều lính bỏ sang hàng ngũ quân Minh, lính và quân Hồ sang, được quân Minh phong chức, đưa về Kinh (Đô) làm quan binh.

Mộc Thạch cho quân thủy tập hợp bên bờ Bắc sông Xuân, 1 nhánh của sông Hoàng Giang, thu thập thêm nhóm quân vừa đánh thành Đa Bang về.
Bên này, Trương Phụ cũng cho quân thủy, bộ,và kỵ binh tập hợp, quân Minh bắc cầu phao, đóng thuyền nhẹ khiêu chiến.

Nguyên Trừng cho 20 thuyền chiến xuất kích tấn công, quân Minh từ 2 phía ập vào, quân Hồ nổ súng uy lực, quân Minh khiếp hãi, nhưng Mộc Thạch liều chết tăng thêm chiến thuyền, quân Minh tung móc sắt sang tàu quân Hồ, đến nơi dùng trường thương tấn công, quân Hồ thua, bỏ thuyền chạy,bị chết đến quá nửa, Nguyên Trừng thu quân về, quân Minh đuổi theo 18 lý, bị quân Hồ dùng hỏa lực bắn rát, lại quay về.

Trận này quân Hồ chết mất 3000 quân, quân Minh 1.500 tử trận.

 

[khoailangvietnam]

Thật ra, nhà Hồ có cái sai lầm là tiến hành những trận đánh trực diện với nhà Minh, thời trước, ta dùng địa hình phục kích hoặc như Trần, vừa đánh vừa lùi, toàn dân kháng chiến, tiêu thổ kháng chiến, bỏ thuốc độc vào giếng, đốt nhà chạy vào rừng, phá nguồn lương thực quân Mông Cổ may mới thắng được.

Đằng này tiến hành chiến tranh chính qui, chủ động tấn công vào quân Minh, khiến cho quân chính qui bị tiêu diệt và thua cuộc. So sánh về tương quan, việc tiến hành các trận chiến tổng lực, trực diện như vậy, chỉ có thua. Sau này ta chỉ có công trận Điện Biên Phủ, thời Mĩ Võ N Giáp bảo ta oánh trực diện với Mĩ, thua hết, chả thắng trận nào, nhưng là người chiến thắng sau cùng.

 

[doctor76]

Ngày 8 tháng 2 năm 1407.

Trương Phụ quyết tấn công quân Hồ, ra lệnh cho các tướng Mộc Thạch, Vương Đậu, Lưu Cung, điều 30.000 quân đến hợp binh. Phụ cũng đem 20.000 quân thủy, bộ đến.

Quân Minh sang sông, tấn công quân Hồ.

Quân Hồ giao chiến rất hăng, đẩy lùi quân Minh xuống sông, quân Hồ bắn rát, nhiều lính Minh bị chết rơi xuống sông.

Nguyên Trừng tung đòn cuối cùng, tung hết 300 chiến thuyền còn lại và 40.000 quân tham chiến, một trận chiến long trời lở đất. Tàu thuyền chiến quân Hồ áp sát thuyền Minh, bắn áp đảo, quân Minh rất sợ hỏa khí của quân Nam, hàng ngũ bắt đầu loạn.

TRương Phụ thúc quân liều chết vượt sông, một nhóm quân Minh đã lên được cửa sông phái quân Nam, quân Minh tấn công bằng quân kỵ binh, bắt sống tướng Đại Toàn, 1 viên tướng giỏi của nhà Hồ, Mộc Thạch tra hỏi tình hình, Toàn chửi mắng thậm tệ, Thạch cho quân bắn chết.

Bất ngờ, tướng chỉ huy quân Hồ là Trần Phong ( người Ma Lộng, Chí Linh), lúc này bỗng đem 10.000 quân sang đầu hàng quân Minh, quân Minh ban khen, phong luôn là Giao Châu Hữu Vệ Tướng Quân, tệ hơn, Phong cho quân quay lại tấn công quân Hồ.

Nguyên Trừng thấy phong phản bội, uất ức quá, bèn tập trung quân tiêu diệt nhóm quân phản loạn, lợi dụng lúc ấy, quân Phong, quân Minh tấn công, Trừng bị hở sườn, quân Minh tấn công thuyền mất gần hết.

Quân Hồ thất bại to, 300 thuyền chiến bị mất đến 200, 37.390 lính tham chiến thì bị giết 8.520, số còn lại bị bắt, 10.000 quân đầu hàng quân Minh.

Nguyên Trừng cho quân mở đường máu chạy xuống thuyền về cửa sông Muộn cố thủ.

 

[doctor76]

Tin chiến thắng bay về Trung Quốc, vua Minh gửi chỉ dụ cho Trương Phụ:

"Trẫm nghe nói các khanh đã chiếm được toàn bộ phía Đông của An Nam, thu được lương thảo vô số, khanh mau kiểm lại số lương thảo, hiện nay Trẫm đang cho tiếp viện quân lương đã đến Quảng Tây, nếu thấy lương thảo ( thu được) đủ dùng thì tạm hoãn chuyển lương sang. Khanh nhớ sử dụng lương thảo ( tiết) kiệm, chuyển lương ( thu được) cất ở các kho,cho canh phòng cẩn mật.
Số lính ra hàng, nên cho về quê quán làm ăn, những phu phen người TQ cũng cho bớt về, sử dụng phu phen thuê người Nam"

 

[doctor76]

Ngày 21 tháng 2 năm 1407.

Các tướng Hồ Đỗ, Hồ Xạ rời Bình Than qua Thái Bình, tới cửa Muộn giúp Hồ Nguyên Trừng dựng chiến lũy, chế tạo hỏa khí, thuyền chiến và kêu gọi dân góp tiền, ai làm theo sẽ được gả con gái tôn thất và được thưởng 10 mẫu ruộng.
Quân Minh tiếp tục truy đuổi, lần này đích thân Trần Phong dẫn quân Việt và TQ cùng Trương Phụ, Lý Bân, đem 30.000 lính kỵ binh và lính bộ, Hồ Nguyên Trừng đem tiếp 500 chiến thuyền ra đánh.

Lính Việt của Trần Phong đã biết chỗ nước nông, bèn dụ quân Hồ vào, Trừng không kịp can thiệp, thì các tướng Nguyễn Lợi, Nguyễn Lê, cùng 5 viên tướng khác đã đem 15.000 quân tiến lên, quân Minh và quân Việt xông vào, lợi dụng nước nông nên tiếp cận thuyền dễ, quân Hồ rối loạn, thảm bại, các tướng Nguyễn Lợi, Nguyễn Lê bị chết tại trận, quân Hồ chết gần hết, 10.000 quân bị chém tại trận, còn 100 quân và 5 viên tướng nhảy xuống nước, số bị chết đuổi, số bị quân Minh bắt được đem chém hết.

Trận này quân Việt lập đại công.

( Dịch đoạn này em thấy thật nhục- nhã cho số Trần Phong và số quân Việt đã đầu hàng nhà Minh,lại đem quân đi giết đồng bào mình)

 

[doctor76]

Ngày 17 tháng 3 năm 1407.

Vua Minh chỉ dụ cho Trương Phụ:

"Khi đại quân chiếm xong An Nam, khá mau mau tìm những người ( Nam) có đạo đức, có học thức uyên bác, những thợ khéo tay, thợ giỏi, thầy thuốc giỏi, lập sổ biên rõ tên tuổi, quê quán, thành tích, có thể tin dùng, mau gửi về Triều Đình dâng lên Trẫm xét"

Khâm Thử.

 

[doctor76]

Ngày 17 tháng 4 năm 1407.

Mạc Thúy được Trương Phụ cử đi khắp các vùng đã bị quân Minh chiếm để xét tình hình, lập chính quyền, ổn định dân chúng, treo các cáo thị của nhà Minh, Mạc Thúy dẫn 1.120 người đến gặp Trương Phụ và nói:

" Đội ơn Hoàng Đế, bọn nầy tôi đã nhận được chỉ dụ, thông tri của Đại Quân, chúng tôi đang dần ổn định dân chúng, cho dân, lính lưu tán về quê làm ăn.
Hoàng Đế ra lệnh cho bọn bầy tôi tìm con cháu nhà Trần để lập lại, để Hoàng Đế xét và phong, nhưng bọn thần đã đi tìm khắp nơi mà chẳng thấy, vì rằng, tất cả hậu duệ, con trai nhà Trần, đều bị phản tặc Hồ giết sạch cả.

Xét, từ xưa An Nam đã nội thuộc Trung Hoa, văn hóa thấm nhuần, văn minh soi tỏ, ân đức của Thiên Triều như mưa, đội ơn mưa móc, ban cho quần áo lễ, trang phục văn minh, đều theo thể thức Thiên Triều. Rồi họ Hồ làm điều thoán nghịch, tự tiện thay đổi trang phục, lại còn cho bỏ sách Thánh Hiền ( ý nói Hồ định dùng chữ Nôm), bôi bác Thánh Nhân ( Khổng Tử), loại bỏ người hiền tài không dùng.

Nay thần cùng các bô lão An Nam, cúi đầu kính xin Thiên Triều mau lập lại trật tự, ổn định, lập chế ( độ) để được hưởng Hoàng Ân"

Trương Phụ nghe, hiểu là Mạc Thúy muốn An Nam xin phụ thuộc trực tiếp vào nhà Minh, nói:

"Lời của các vị ta đã nghe, kịp khi cha con Hồ tặc bị Đại Quân tiêu diệt xong, sẽ bẩm báo về triều đình ý nguyện có 1 chính quyền để an dân, việc này hệ trọng, ta sẽ phái người về Triều Đình bẩm báo ngay"

 

[doctor76]

Ngày 17 tháng 4 năm 1407.

Mạc Thúy được Trương Phụ cử đi khắp các vùng đã bị quân Minh chiếm để xét tình hình, lập chính quyền, ổn định dân chúng, treo các cáo thị của nhà Minh, Mạc Thúy dẫn 1.120 người đến gặp Trương Phụ và nói:

" Đội ơn Hoàng Đế, bọn nầy tôi đã nhận được chỉ dụ, thông tri của Đại Quân, chúng tôi đang dần ổn định dân chúng, cho dân, lính lưu tán về quê làm ăn.
Hoàng Đế ra lệnh cho bọn bầy tôi tìm con cháu nhà Trần để lập lại, để Hoàng Đế xét và phong, nhưng bọn thần đã đi tìm khắp nơi mà chẳng thấy, vì rằng, tất cả hậu duệ, con trai nhà Trần, đều bị phản tặc Hồ giết sạch cả.

Xét, từ xưa An Nam đã nội thuộc Trung Hoa, văn hóa thấm nhuần, văn minh soi tỏ, ân đức của Thiên Triều như mưa, đội ơn mưa móc, ban cho quần áo lễ, trang phục văn minh, đều theo thể thức Thiên Triều. Rồi họ Hồ làm điều thoán nghịch, tự tiện thay đổi trang phục, lại còn cho bỏ sách Thánh Hiền ( ý nói Hồ định dùng chữ Nôm), bôi bác Thánh Nhân ( Khổng Tử), loại bỏ người hiền tài không dùng.

Nay thần cùng các bô lão An Nam, cúi đầu kính xin Thiên Triều mau lập lại trật tự, ổn định, lập chế ( độ) để được hưởng Hoàng Ân"

Trương Phụ nghe, hiểu là Mạc Thúy muốn An Nam xin phụ thuộc trực tiếp vào nhà Minh, nói:

"Lời của các vị ta đã nghe, kịp khi cha con Hồ tặc bị Đại Quân tiêu diệt xong, sẽ bẩm báo về triều đình ý nguyện có 1 chính quyền để an dân, việc này hệ trọng, ta sẽ phái người về Triều Đình bẩm báo ngay"

 

[phamduccanh]

tưởng thượng thu là hàng chánh nhị phẩm chứ các cụ nhể

 

[Nghĩa Nguyễn BG]

Biết là nhà Hồ lúc đó không được lòng dân rồi nhưng đọc thấy những kẻ ********* theo giặc minh mà e thấy cay không chịu được.

 

[Thắng_Sơn Tây]

Hình như cụ nhầm hay thiếu sót gì đó. Nguyên gốc là LÊ QUÝ LY chứ cụ. Quê mạn thanh hoá thì phải!

Em nhớ mang máng thế. Để em đọc lại xem có chính xác Theo như cụ thớt dẫn ở trên thì sau tự nhận là dòng dõi họ Hồ từ Trung Quốc sang.

 

[Jamebonds]

Thật ra, nhà Hồ có cái sai lầm là tiến hành những trận đánh trực diện với nhà Minh, thời trước, ta dùng địa hình phục kích hoặc như Trần, vừa đánh vừa lùi, toàn dân kháng chiến, tiêu thổ kháng chiến, bỏ thuốc độc vào giếng, đốt nhà chạy vào rừng, phá nguồn lương thực quân Mông Cổ may mới thắng được.

Đằng này tiến hành chiến tranh chính qui, chủ động tấn công vào quân Minh, khiến cho quân chính qui bị tiêu diệt và thua cuộc. So sánh về tương quan, việc tiến hành các trận chiến tổng lực, trực diện như vậy, chỉ có thua. Sau này ta chỉ có công trận Điện Biên Phủ, thời Mĩ Võ N Giáp bảo ta oánh trực diện với Mĩ, thua hết, chả thắng trận nào, nhưng là người chiến thắng sau cùng.

Cơ bản do lòng dân ko theo, cải cách và cắt đứt tàn dư cũ nhanh quá nên nhiều kẻ thù

 

[Atlas01]

Ngày 21 tháng 2 năm 1407.

Các tướng Hồ Đỗ, Hồ Xạ rời Bình Than qua Thái Bình, tới cửa Muộn giúp Hồ Nguyên Trừng dựng chiến lũy, chế tạo hỏa khí, thuyền chiến và kêu gọi dân góp tiền, ai làm theo sẽ được gả con gái tôn thất và được thưởng 10 mẫu ruộng.
Quân Minh tiếp tục truy đuổi, lần này đích thân Trần Phong dẫn quân Việt và TQ cùng Trương Phụ, Lý Bân, đem 30.000 lính kỵ binh và lính bộ, Hồ Nguyên Trừng đem tiếp 500 chiến thuyền ra đánh.

Lính Việt của Trần Phong đã biết chỗ nước nông, bèn dụ quân Hồ vào, Trừng không kịp can thiệp, thì các tướng Nguyễn Lợi, Nguyễn Lê, cùng 5 viên tướng khác đã đem 15.000 quân tiến lên, quân Minh và quân Việt xông vào, lợi dụng nước nông nên tiếp cận thuyền dễ, quân Hồ rối loạn, thảm bại, các tướng Nguyễn Lợi, Nguyễn Lê bị chết tại trận, quân Hồ chết gần hết, 10.000 quân bị chém tại trận, còn 100 quân và 5 viên tướng nhảy xuống nước, số bị chết đuổi, số bị quân Minh bắt được đem chém hết.

Trận này quân Việt lập đại công.

( Dịch đoạn này em thấy thật nhục- nhã cho số Trần Phong và số quân Việt đã đầu hàng nhà Minh,lại đem quân đi giết đồng bào mình)

tại vì thời đó họ không có khái niệm dân tộc tổ quốc như bây giờ đâu
dân chỉ theo vua, vua kêu đánh ngoại xâm thì họ đánh.
Hồ Quý Ly sai lầm quá nhiều nên dân không còn tin tưởng và theo ông ta nửa.
cái khái niệm dân tộc tổ quốc trung quân ái quốc tự hào dân tộc... có lẽ xuất phát từ nhà Lê bắt đầu độc tôn Nho giáo

 

[Atlas01]

Ngày 17 tháng 4 năm 1407.

Mạc Thúy được Trương Phụ cử đi khắp các vùng đã bị quân Minh chiếm để xét tình hình, lập chính quyền, ổn định dân chúng, treo các cáo thị của nhà Minh, Mạc Thúy dẫn 1.120 người đến gặp Trương Phụ và nói:

" Đội ơn Hoàng Đế, bọn nầy tôi đã nhận được chỉ dụ, thông tri của Đại Quân, chúng tôi đang dần ổn định dân chúng, cho dân, lính lưu tán về quê làm ăn.
Hoàng Đế ra lệnh cho bọn bầy tôi tìm con cháu nhà Trần để lập lại, để Hoàng Đế xét và phong, nhưng bọn thần đã đi tìm khắp nơi mà chẳng thấy, vì rằng, tất cả hậu duệ, con trai nhà Trần, đều bị phản tặc Hồ giết sạch cả.

Xét, từ xưa An Nam đã nội thuộc Trung Hoa, văn hóa thấm nhuần, văn minh soi tỏ, ân đức của Thiên Triều như mưa, đội ơn mưa móc, ban cho quần áo lễ, trang phục văn minh, đều theo thể thức Thiên Triều. Rồi họ Hồ làm điều thoán nghịch, tự tiện thay đổi trang phục, lại còn cho bỏ sách Thánh Hiền ( ý nói Hồ định dùng chữ Nôm), bôi bác Thánh Nhân ( Khổng Tử), loại bỏ người hiền tài không dùng.

Nay thần cùng các bô lão An Nam, cúi đầu kính xin Thiên Triều mau lập lại trật tự, ổn định, lập chế ( độ) để được hưởng Hoàng Ân"

Trương Phụ nghe, hiểu là Mạc Thúy muốn An Nam xin phụ thuộc trực tiếp vào nhà Minh, nói:

"Lời của các vị ta đã nghe, kịp khi cha con Hồ tặc bị Đại Quân tiêu diệt xong, sẽ bẩm báo về triều đình ý nguyện có 1 chính quyền để an dân, việc này hệ trọng, ta sẽ phái người về Triều Đình bẩm báo ngay"

hình như cụ thiếu 1 đoạn trong lời tâu của Mạc Thuy và các bô lão:
“Được ơn cấp bảng dụ khắp trong nước, tuyên bố đức ý của thánh Thiên tử cho quan trở lại nguyên chức, lính trở lại nguyên đơn vị, dân trở về nghiệp cũ; hỏi tìm con cháu nhà Trần chọn một người hiền, tấu xin tước vương để làm chủ nước; lại chia người đi các nơi phủ dụ quan lại quân dân yên nghiệp như cũ. Duy con cháu nhà Trần trước đây bị giặc họ Lê tru diệt hết, không còn sót ai, không thể kế thừa. An Nam vốn là đất cũ của Trung Quốc, sau đó bị chôn vùi vào tục Man Di, không được nghe dạy dỗ lễ nghĩa. Nay may mắn được Thánh triều tảo trừ hung nghiệt, quân dân già trẻ được chiêm ngưỡng áo khăn thịnh trị, hân hạnh không kể xiết; xin được duy trì trở lại quận huyện cũ, ngõ hầu sửa đổi tục man di, vĩnh viễn thấm nhuần thánh hóa.”

Thúy kính cẩn cùng các bậc kỳ lão soạn sẵn biểu văn, xin dâng lên triều đình để lòng kẻ dưới được đề đạt. Quan Tổng binh Tân Thành hầu Trương Phụ cho rằng cha con giặc họ Lê chỉ trong sớm tối bị tiêu diệt, các phủ huyện đều được bình định, cần có sự thống trị để phủ ngự dân này, nên ngay ngày hôm nay cho người ruổi về kinh đô tâu trình. (Minh Thực Lục I, 250-251)

 

[mr.wine]

Em chỉ đọc đến trang 7. Lịch sử vốn đa chiều. Cần check chéo nhau mới ra được đúng dữ liệu. Còn phán xét thì đề mỗi người tự định đoạt.
Đọc đến trang 7 em thấy nhà Minh cũng khá cay cú Hồ Quý Ly.