[Funland] Hiểu đúng về Đạo mẫu - Hầu đồng

[ZaceGL38]

Tào lao!

Cụ Atlas30 am tường về lịch sử xin giải thích thêm về câu hỏi này được không ạ? Tôi tầu ngầm nhưng cũng rất thích đọc các còm của cụ về lịch sử.

 

[Atlas30]

Cụ Atlas30 am tường về lịch sử xin giải thích thêm về câu hỏi này được không ạ? Tôi tầu ngầm nhưng cũng rất thích đọc các còm của cụ về lịch sử.

Cái ông thần 4 mặt ấy thực ra ổng có 5 mặt lận tên là brahma
Mà cũng chả liên quan gì từ bi hỷ xả.
Ổng tạo ra 1 đứa con gái từ chất bẩn trên cơ thể của mình nhưng đứa con gái ấy đẹp quá và khi cô ấy múa brahma không thể không nhìn và cô ấy di chuyển 4 hướng đông nam tây bắc
Nhưng vì tự trọng brahma không thể ngoái nhìn nên ông ấy mọc ra thêm 3 mặt nửa ở 3 hướng khác nhau để nhìn cô con gái múa.
Sau đó ông ấy tự hổ thẹn vì ý nghĩ loạn luân nên mọc ra cái mặt thứ 5 ngước lên trời.
Nhưng cái mặt thứ 5 đã bị shiva phá hủy nên chỉ còn 4 mặt ở 4 hướng.
Còn ổng được thờ trong chùa liên quan đến chuyện khác.
Vì brahma là người 3 lần khuyên Thích Ca đừng nhập cõi niết bàn ngay sau khi Giác Ngộ mà ở lại giáo hóa chúng sinh.
Cho nên ổng được thờ với tư cách hộ pháp không phải là một vị phật hay từ bi hỷ xả gì.
Đó là suy luận tào lao vô căn cứ

 

[BinhWalker]

Gốc tam phủ là vạn vật hữu linh xuất phát từ tín ngưỡng miền núi thấy cái gì đáng sợ dân sẽ thờ và văn hóa mẫu hệ còn sót lại của dân lúa nước
Sau dung hợp vào thần thánh Trung Hoa và phật giáo, đạo giáo và ta có tam tứ phủ

Vâng có thể vậy nhưng mình truy dần, tại sao phân thành tam phủ mà ko phải độc thần hay lục phủ bát phủ. Tam phủ là Trời, Núi, Nước mà ko phải là đất, gió, cây cối vv Motif "Trời, Núi, Nước" có lặp lại từ tín ngưỡng nào khác ko hay nội sinh VN.

 

[XPQ]

Vâng có thể vậy nhưng mình truy dần, tại sao phân thành tam phủ mà ko phải độc thần hay lục phủ bát phủ. Tam phủ là Trời, Núi, Nước mà ko phải là đất, gió, cây cối vv Motif "Trời, Núi, Nước" có lặp lại từ tín ngưỡng nào khác ko hay nội sinh VN.

Tam phủ gốc là Trời - Đất và Nước, về sau phái sinh thêm Nhạc phủ là núi. Tức đại khái với nhận thức đơn giản ngày xưa, cây mọc từ đất hướng ánh nắng giời là được tưới bón bằng nước. Không có đất giời thì không có muôn loài, không có nước thì muôn loài đều chết.
Tức là, xuất phát tín ngưỡng chỉ từ cái nhìn đơn giản chất phác của người nông dân chúng mình. Sau đó, trong quá trình phát triển thì nhập thêm các biểu tượng tín ngưỡng khác đồng thời phân nhánh thêm ra các chi cành nữa để thành một hệ thống thần linh như hiện giờ.
Trong tiến trình phát triển, Mẹ Liễu Hạnh là một biểu tượng rất đặc biệt. Vì Ngài xuất là Nhân Thần, lại cũng là Thiên Thần. Cùng một số vị tiên thánh nữa cũng từ cuộc sống tiến vào lịch sử rồi trở thành một biểu tượng tín ngưỡng. Giá trị của tín ngưỡng Tam Tứ phủ chính là ở đây.

 

[Taihoatu]

Em rất thích nghe lối hát văn này, cả phần âm nhạc và phần lời.

 

[pain]

hoàn toàn đồng ý với cụ về việc “rối loạn”, có vẻ như giống rối loạn đa nhân cách (tạm thời) của người lên đồng! Còn về con nhang đệ tử: có phải qua đó cũng tìm được cảm giác ngây ngất tâm linh tương tự, vừa thoả mãn - giải toả cảm xúc cá nhân vừa muốn nhắn gửi mong ước bản thân qua đồng (người đưa tin - cầu nối của người thường và thần linh)?? Vậy hầu đồng xưa kia là hoạt động cộng đồng tổng hợp của cả 2 loại hình: tín ngưỡng và giải trí, cài này bổ sung và tôn thêm vẻ đẹp của cái kia. Tín ngưỡng: niềm tin vào thần linh + mong muốn được giao tiếp, cầu xin... Giải trí: nghe nhạc để thư giãn và tạo đà cảm giác thuận lợi cho việc get high. Các loại hình giải trí thời cổ cũng nghèo nàn nên có thể coi hát chầu văn là 1 bộ phận quan trọng của hầu đồng hoặc 1 hình thức giải trí thuần như hát xoan, quan họ, hò...? Theo em hiểu thì “nét đẹp dân gian” nó nằm ở chỗ đó, k hiểu có đúng không? Ở đây ta bỏ qua yếu tố tâm linh ( đúng - sai hoặc có - không) mà chỉ xét về mặt văn hoá xã hội thôi, còn đồng đú hoặc buôn thần bán thánh lừa đảo thì k thèm bàn! Nếu chệch ra khỏi các mục đích kể trên của 1 sinh hoạt cộng đồng thì cũng không có gì là hay đẹp hay cần phải giữ gìn gì hết, lúc đó nó sẽ thành dị đoan hoặc hủ tục như đâm trâu chém lợn mà thôi. Về nét đẹp này thì theo em tín ngưỡng - lễ hội phồn thực và rất nhiều loại hình văn hoá dân gian cũng có giá trị tương tự.

Vâng cụ. Trong trường hợp sự " rối loạn" này xảy ra ngoài không gian lễ, hội thì có thể coi là dang rối loạn phân ly. Ngược lại nếu trạng thái lên đồng xuất hiện tại các lễ hội theo văn hóa truyền thống thì vẫn không được xem là một trạng thái bệnh lý. Mà nó được xem như một tập tục tín ngưỡng theo truyền thống văn hóa.

Đó là sự tôn trọng tín ngưỡng và văn hóa truyền thống của chúng ta.

 

[tranmanhha]

Lần đầu tiên em được xem hầu đồng là ở đền Ông Bảy - Lào cai.
Cô đồng cực xinh, mặt hoa da phấn, môi đỏ như son, cười tươi như hoa.
Nhạc nền rộn rã, réo rắt, rất sôi động.
Xung quanh rất nhiều các em trẻ xinh tươi, vỗ tay hát theo.
Từ đó em lại thích nghe chầu văn.
Đi Karaoke hát Cô đôi thượng ngàn vui phết.

 

[Atlas30]

Vâng có thể vậy nhưng mình truy dần, tại sao phân thành tam phủ mà ko phải độc thần hay lục phủ bát phủ. Tam phủ là Trời, Núi, Nước mà ko phải là đất, gió, cây cối vv Motif "Trời, Núi, Nước" có lặp lại từ tín ngưỡng nào khác ko hay nội sinh VN.

Không phải núi mà là rừng.
Trời rừng nước.
3 yếu tố to lớn nhất hùng vĩ nhất trong tâm thức người Việt cổ khi xưa.
Sau thêm Liễu Hạnh vào thành tứ phủ Liễu Hạnh quản Nhân phủ tức con người

 

[Atlas30]

Tam phủ gốc là Trời - Đất và Nước, về sau phái sinh thêm Nhạc phủ là núi. Tức đại khái với nhận thức đơn giản ngày xưa, cây mọc từ đất hướng ánh nắng giời là được tưới bón bằng nước. Không có đất giời thì không có muôn loài, không có nước thì muôn loài đều chết.
Tức là, xuất phát tín ngưỡng chỉ từ cái nhìn đơn giản chất phác của người nông dân chúng mình. Sau đó, trong quá trình phát triển thì nhập thêm các biểu tượng tín ngưỡng khác đồng thời phân nhánh thêm ra các chi cành nữa để thành một hệ thống thần linh như hiện giờ.
Trong tiến trình phát triển, Mẹ Liễu Hạnh là một biểu tượng rất đặc biệt. Vì Ngài xuất là Nhân Thần, lại cũng là Thiên Thần. Cùng một số vị tiên thánh nữa cũng từ cuộc sống tiến vào lịch sử rồi trở thành một biểu tượng tín ngưỡng. Giá trị của tín ngưỡng Tam Tứ phủ chính là ở đây.

Theo em được biết tam phủ là trời rừng và nước.
Chứ không có đất.
Mẫu Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải phủ.
Sau thêm Liễu Hạnh là Nhân phủ xuất phát vào đời Lê trung hưng

 

[XPQ]

Theo em được biết tam phủ là trời rừng và nước.
Chứ không có đất.
Mẫu Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải phủ.
Sau thêm Liễu Hạnh là Nhân phủ xuất phát vào đời Lê trung hưng

Như em đọc trong văn "Công Đồng" thì khởi đầu là Thiên Phủ - Địa Phủ - Thoải Phủ, sau đó Địa phủ có thêm Nhạc phủ. Mẫu Liễu Hạnh vừa là Mẫu Thiên Phủ vừa là Mẫu Địa phủ cho nên trong các đền thờ Ngài thì Ngài ngồi giữa mặc áo đỏ của Thiên phủ hai bên có Mẫu Thoải và Mẫu Nhạc.

 

[Atlas30]

Như em đọc trong văn "Công Đồng" thì khởi đầu là Thiên Phủ - Địa Phủ - Thoải Phủ, sau đó Địa phủ có thêm Nhạc phủ. Mẫu Liễu Hạnh vừa là Mẫu Thiên Phủ vừa là Mẫu Địa phủ cho nên trong các đền thờ Ngài thì Ngài ngồi giữa mặc áo đỏ của Thiên phủ hai bên có Mẫu Thoải và Mẫu Nhạc.

Nếu như cụ nói thì thiên địa gộp chung.
Còn tam phủ chỉ có thiên phủ thoải phủ và nhạc phủ
Rừng và núi gộp chung lại gọi là mẫu thượng ngàn.
Em nghỉ tam phủ thiên thủy nhạc là từ gốc hán rồi còn từ ngàn là và thoải là từ gốc Việt.
Mẫu Thượng Ngàn có trước nhưng khi vào phủ thì bị đổi thành từ gốc Hán là Nhạc phủ

 

[XPQ]

Nếu như cụ nói thì thiên địa gộp chung.
Còn tam phủ chỉ có thiên phủ thoải phủ và nhạc phủ
Rừng và núi gộp chung lại gọi là mẫu thượng ngàn.
Em nghỉ tam phủ thiên thủy nhạc là từ gốc hán rồi còn từ ngàn là và thoải là từ gốc Việt.
Mẫu Thượng Ngàn có trước nhưng khi vào phủ thì bị đổi thành từ gốc Hán là Nhạc phủ

Chỉ từ Mẫu Liễu Hạnh thôi, trước đó thì đã có hệ thống Tam Phủ và Tứ Phủ rồi. Chỉ từ khi Mẫu Liễu Hạnh xuất thế gian thì vì Ngài vừa là nhân thần vừa gắn với truyền thuyết là Công chúa nhà Giời, vì vậy dân gian quan niệm Mẫu Liễu Hạnh vừa là Mẫu Thiên phủ vừa là Mẫu Địa phủ.

 

[Demchinhhang.net]

Trước khi các người thường đó đựpc thần thánh hóa, vi thần thì chắc cũng phải có những hình tượng gốc ttong ký ức dân gian chứ? Em muốn tìm hiểu gốc của Tam Phủ là gì

Nôm na thôi, ngã vào nó thì mất 1000 năm cãi nhau.
Tam phủ là Thiên Phủ, Địa Phủ, Thủy Phủ. Đại diện cho trời, đất và nước. Vì nó là tính ngưỡng dân gian nên nhu cầu thờ cúng khá cơ bản và nôm na chứ không hàn lâm luận giáo ký như các đạo giáo khác. Trời thì có thượng đế, thân tiên...phù cho dân mưa thuận gió hòa... Đất thì có thần đất, thổ công, thần núi...phù hộ cho cây cốitốt tươi, mùa màng thắng lợi.(Mảng núi rừng thượng ngàn sau này là Nhạc Phủ đó, hiểu nôm na là núi rừng mạn ngược)
Thủy thì có vua thủy tề, thủy thần sông nước...phù hộ cho không bị hạn hán lũ lụt....
Đấy là gốc của nó mà em đọc được, còn chi tiết đến từng vị thì nhiều tích, nhiều truyền thuyết lắm lắm, em nghĩ ở thời điểm này ai cũng chỉ là người nghe nói mà thôi

 

[Atlas30]

Chỉ từ Mẫu Liễu Hạnh thôi, trước đó thì đã có hệ thống Tam Phủ và Tứ Phủ rồi. Chỉ từ khi Mẫu Liễu Hạnh xuất thế gian thì vì Ngài vừa là nhân thần vừa gắn với truyền thuyết là Công chúa nhà Giời, vì vậy dân gian quan niệm Mẫu Liễu Hạnh vừa là Mẫu Thiên phủ vừa là Mẫu Địa phủ.

Theo em nghỉ là chưa có đâu.
Và mấu chốt sự xuất hiện tam hay tứ phủ là vào đời Lê với sự xuất hiện của Liễu Hạnh.
Không phải ngẫu nhiên các mẫu khác đều từ đời Hùng vương nhưng Liễu Hạnh lại là người thời Lê.
Và Liễu Hạnh lúc thì là Mẫu Thiên lúc là Mẫu Địa lại quản cả nhân phủ.
Nhà Lê là triều đại xây dựng lại hệ thống lịch sử văn hóa của Đại Việt theo hướng tự tôn nhưng lại học theo và vay mượn của Trung Hoa rất nhiều

 

[Bimmer]

Theo em hiểu thì Tam phủ có Mẫu đệ nhất thượng thiên (Liễu Hạnh công chúa), Đệ nhị Thượng ngàn (La Bình công chúa), Đệ Tam Thoải (Thủy) phủ (Xích Lân công chúa) . Tứ phủ thêm vào Mẫu Cửu trùng thiên (Đệ nhất thiên tiên), thờ ở đền thượng Ba vì.

 

[pain]

Nôm na thôi, ngã vào nó thì mất 1000 năm cãi nhau.
Tam phủ là Thiên Phủ, Địa Phủ, Thủy Phủ. Đại diện cho trời, đất và nước. Vì nó là tính ngưỡng dân gian nên nhu cầu thờ cúng khá cơ bản và nôm na chứ không hàn lâm luận giáo ký như các đạo giáo khác. Trời thì có thượng đế, thân tiên...phù cho dân mưa thuận gió hòa... Đất thì có thần đất, thổ công, thần núi...phù hộ cho cây cốitốt tươi, mùa màng thắng lợi.(Mảng núi rừng thượng ngàn sau này là Nhạc Phủ đó, hiểu nôm na là núi rừng mạn ngược)
Thủy thì có vua thủy tề, thủy thần sông nước...phù hộ cho không bị hạn hán lũ lụt....
Đấy là gốc của nó mà em đọc được, còn chi tiết đến từng vị thì nhiều tích, nhiều truyền thuyết lắm lắm, em nghĩ ở thời điểm này ai cũng chỉ là người nghe nói mà thôi

Nhạc phủ thực ra xuất phát từ tục thờ Thượng Ngàn vốn là tập tục độc lập, tách biệt với Tín ngưỡng Thờ Mẫu. Ước tính ra đời từ thời Âu Lạc khoảng 2000 năm trước đây. Dưới thời Vua Hùng, khi đời sống của con người đều phụ thuộc vào thiên nhiên thì tục thờ Mẹ Rừng đã được hình thành một cách rất tự nhiên bởi chính những mong muốn, ước vọng của con người về một cuộc sống no đủ, hạnh phúc..

Sự biến đổi của những tác nhân trong lịch sử và xu hướng di chuyển về vùng châu thổ để phát triển của các triều đại phong kiến đã tạo nên sự khác biệt trong tín ngưỡng của người dân vùng núi và đồng bằng châu thổ khi đó gọi là “Giao Chỉ”, khi một bên phát triển thành hình thức thờ sơn trang, các vị Chúa Mường, còn ở vùng đồng bằng đã có những nền tảng của Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ (Thiên, Địa, Thoải).

Tới thời Lê, thời kỳ được biết đến như giai đoạn cực thịnh của cả đời sống, kinh tế xã hội cũng như đánh dấu sự phát triển có hệ thống của tín ngưỡng Thờ Mẫu Tứ phủ với sự xuất hiện của Mẫu Liễu Hạnh. Cũng chính giai đoạn này, tục thờ sơn trang núi rừng mới được nhập một cách chính thức vào với Tam Phủ, sau khi vua Lê Thái Tổ sắc phong Bà Chúa Sơn Trang Sơn Lâm công chúa thành “Lê Mại Đại Vương” để ghi nhớ công ơn của Bà đối với quá trình giành độc lập dân tộc.

Từ đó, thượng ngàn trở thành một trong bốn miền vũ trụ được phụng thờ, với các vị thần được thờ đầy đủ trong các hàng từ Thánh Mẫu, Quan Lớn tới các vị Thánh Cậu, Thánh Cô, đều được đại diện bằng màu xanh đặc trưng của núi rừng.

Khác với Thiên phủ, các vị Thánh của Thượng ngàn rất hay giáng đồng, đặc biệt các vị Chầu Bà, Thánh Cô.

 

[Atlas30]

Theo văn hóa Trung Hoa thì Địa Mẫu được thờ từ lâu rồi
Thiên phụ Địa Mẫu cha trời mẹ đất.
Theo tôi nghĩ văn hóa thờ Địa Mẫu thành phủ Địa trong tam hay tứ phủ là được du nhập vào sau này từ ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa

 

[Demchinhhang.net]

Nhạc phủ thực ra xuất phát từ tục thờ Thượng Ngàn vốn là tập tục độc lập, tách biệt với Tín ngưỡng Thờ Mẫu. Ước tính ra đời từ thời Âu Lạc khoảng 2000 năm trước đây. Dưới thời Vua Hùng, khi đời sống của con người đều phụ thuộc vào thiên nhiên thì tục thờ Mẹ Rừng đã được hình thành một cách rất tự nhiên bởi chính những mong muốn, ước vọng của con người về một cuộc sống no đủ, hạnh phúc..

Sự biến đổi của những tác nhân trong lịch sử và xu hướng di chuyển về vùng châu thổ để phát triển của các triều đại phong kiến đã tạo nên sự khác biệt trong tín ngưỡng của người dân vùng núi và đồng bằng châu thổ khi đó gọi là “Giao Chỉ”, khi một bên phát triển thành hình thức thờ sơn trang, các vị Chúa Mường, còn ở vùng đồng bằng đã có những nền tảng của Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ (Thiên, Địa, Thoải).

Tới thời Lê, thời kỳ được biết đến như giai đoạn cực thịnh của cả đời sống, kinh tế xã hội cũng như đánh dấu sự phát triển có hệ thống của tín ngưỡng Thờ Mẫu Tứ phủ với sự xuất hiện của Mẫu Liễu Hạnh. Cũng chính giai đoạn này, tục thờ sơn trang núi rừng mới được nhập một cách chính thức vào với Tam Phủ, sau khi vua Lê Thái Tổ sắc phong Bà Chúa Sơn Trang Sơn Lâm công chúa thành “Lê Mại Đại Vương” để ghi nhớ công ơn của Bà đối với quá trình giành độc lập dân tộc.

Từ đó, thượng ngàn trở thành một trong bốn miền vũ trụ được phụng thờ, với các vị thần được thờ đầy đủ trong các hàng từ Thánh Mẫu, Quan Lớn tới các vị Thánh Cậu, Thánh Cô, đều được đại diện bằng màu xanh đặc trưng của núi rừng.

Khác với Thiên phủ, các vị Thánh của Thượng ngàn rất hay giáng đồng, đặc biệt các vị Chầu Bà, Thánh Cô.

Quan lớn Tuần Tranh em nhớ thuộc bên sông nước Thủy phủ chư cụ nhể.

 

[Ú Òa]

Món thờ tam tứ phủ này kể ra cũng hay, cũng vui. Nhưng nâng lên thành quốc đạo với đậm đà bản sắc dân tộc thì hơi bị quá lời. Tính kỹ ra trên tổng số con dân VN có được bao nhiêu người son sắt niềm tin đi theo phụng sự các mẫu các thánh các cô các cậu đâu.

 

[pain]

Quan lớn Tuần Tranh em nhớ thuộc bên sông nước Thủy phủ chư cụ nhể.

Đây là lý lịch của Ngài Quan Giám sát

Tên đầy đủ:

Tước phong: Nhạc thần đại vương – Đô đài giám sát – Đệ nhị thượng ngàn giám sát đại vương thượng đẳng tối linh thần.

Nhiệm vụ:

Đền thờ chính: Đền Quan Giám – Hữu Lũng – Lạng Sơn và Phố Cát – Thanh Hóa.

Thân thế: Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn. Hay còn gọi là Quan Đệ Nhị Giám Sát (có một số người gọi là Quan Thanh Tra Giám Sát). Quan lớn vốn là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình.

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn. Hay còn gọi là Quan Đệ Nhị Giám Sát (có một số người gọi là Quan Thanh Tra Giám Sát). Quan lớn vốn là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông theo lệnh Vua Cha, hạ phàm đầu thai vào Hoàng Cung (có sách nói là ông hạ phàm ngày mồng ba tháng mười một năm Ất Dậu vào một nhà quý tộc) ngày mồng mười tháng mười một năm Bính Dần, ông là người văn võ toàn tài, thông minh chính trực, được khắp muôn nơi ngưỡng mộ, các vương tôn công tử đều thuận tình đến làm học trò. Đến khi về chầu Thiên Đình, ông lại được giao quyền giám sát quản cai Sơn Lâm, Thượng Ngàn, ông giáng thế ban phúc cho dân, khi dân chúng bị hạn hán, cầu đảo ông thì lập tức có mưa thuận gió hòa.

Quan Đệ Nhị là một trong ba vị quan lớn rất hay ngự về đồng (kể cả trong những ngày tiệc vui). Khi ngự đồng, ông mặc áo xanh ( xanh la hay xanh lá cây) thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ và múa kiếm (cách hầu Quan Giám Sát thì có nơi múa đôi kiếm, có nơi múa một kiếm, có nơi lại múa một kiếm một cờ). Cũng như Quan Đệ Nhất, khi khai đàn mở phủ, người ta thỉnh Quan Đệ Nhị về chứng đàn Nhạc Phủ (Thượng Ngàn: đàn mã đều màu xanh). Ngoài ra vào những dịp đại lễ (như mở phủ khai đàn, tạ phủ…), trước ngày làm lễ, người ta thường thỉnh Quan Đệ Nhị về thanh tra giám sát đàn mã đền phủ.

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn được thờ ở hai nơi chính là: Đền Quan Giám ở trên huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn (là nơi quan trấn giữ miền Sơn Lâm) và Đền Quan ở Phố Cát, Thanh Hóa (là nơi quan giáng hạ dạo chơi) và ngày tiệc chính của ông là ngày 10/11 âm lịch (là ngày hạ phàm của quan).