Dịch sách lịch sử : Mô tả xứ Đông Kinh ( Thăng Long)

[pain]

Vâng, mời cụ ạ, em còn đang dịch dở nốt mấy chương, lại viết bằng tiếng Latin, nói về đám ma, lễ trừ tà, đám tang vua Lê, hay lắm cụ ạ

Ô yeah! Em rất quan tâm tới những mục đó, cụ dịch kỹ một chút. Trường hợp có những khái niệm cổ khó dịch, cụ cứ để trong ngoặc rồi cùng hỏi mọi người xem.

Tks cụ!

 

[doctor76]

Cụ uống thuốc sổ đê Định tàu ngầm mà sốt hết cả ruột lai phải nổi lên

Hehehe, để em dịch nốt đã cụ nhá, tiếng Latin trong bản in cổ khó dịch quá

 

[doctor76]

Ô yeah! Em rất quan tâm tới những mục đó, cụ dịch kỹ một chút. Trường hợp có những khái niệm cổ khó dịch, cụ cứ để trong ngoặc rồi cùng hỏi mọi người xem.

Tks cụ!

Vâng cụ, em đoán ông Tây lai Việt này chắc là cũng được mẹ dạy vài câu tiếng Việt, nên trong nguyên văn ông ấy cũng có viết, vì hồi ấy chưa có chữ Quốc Ngữ, nên em có tham khảo thêm sách chữ Hán, nhưng biết thì em chú thích, không đành hỏi anh em trên này.
Ví dụ ông ấy viết ở ngoài khơi vịnh Bắc Bộ có đảo Twon Bene, em chả dịch được và biết đây là đảo nào?

 

[pain]

Trò này, Baron gọi là Football, không rõ dân ta chơi thế nào?

Một dạng bóng tròn, tương tự Cầu mây nhưng không phải chia sân bằng lưới. Hai bên giao cầu và đá làm sao cho lọt qua một cái vòng treo cao khoảng 1 trượng.

Để em tìm lại tư liệu về món này!

 

[pain]

Vâng cụ, em đoán ông Tây lai Việt này chắc là cũng được mẹ dạy vài câu tiếng Việt, nên trong nguyên văn ông ấy cũng có viết, vì hồi ấy chưa có chữ Quốc Ngữ, nên em có tham khảo thêm sách chữ Hán, nhưng biết thì em chú thích, không đành hỏi anh em trên này.
Ví dụ ông ấy viết ở ngoài khơi vịnh Bắc Bộ có đảo Twon Bene, em chả dịch được và biết đây là đảo nào?

Tên đảo cổ thì cực khó rồi, nếu có mô tả thì may ra. Cụ cứ gắng vậy, em hóng thôi chứ em mù tịt giai đoạn này

 

[khoinguyen]

Cháu có bộ "Sử Việt nhìn từ bên ngoài", của người Tây viết và được dịch sang tiếng Việt. Ko biết có phải sách cụ đang up ko. Mục lục nó đây cụ thớt:

 

[keyon]

Thớt cụ hay quá, em cop về đọc dần, cụ cố dịch hết nhé, ....

 

[doctor76]

Cháu có bộ "Sử Việt nhìn từ bên ngoài", của người Tây viết và được dịch sang tiếng Việt. Ko biết có phải sách cụ đang up ko. Mục lục nó đây cụ thớt:

Các sách này đều đã được dịch rồi cụ ạ, sách của em chưa ai dịch cả, kể cả hình ảnh cũng vậy

 

[sáu thạch]

Cám ơn cụ chủ nhiều. Iêm đánh dấu để đọc sau

 

[ddcuong09]

Nội dung rất hay thank cụ đã dịch

 

[goldmonkey]

Hay quá! Em đánh dấu đọc sau vậy.

 

[doctor76]

CHƯƠNG XV.

LỄ TRỪ TÀ MA

(Đây là một nghi lễ khá lạ, bản thân sử sách Việt chưa từng nhắc đến)​

Lễ Trừ tà thường diễn ra 1 lần 1 năm, đặc- biệt nếu như có số người bị bệnh dịch chết nhiều, hoặc số voi, ngựa của Chúa Trịnh, gia súc trong cả nước cũng bị dịch mà chết.

Người ta đổ- tội cho tà ma, tức là những oan- hồn của những phạm- nhân bị giết vì mưu- phản, nổi- loạn, mưu giết vua Lê, Hoàng tử là nguyên- nhân gây ra những đại dịch này, và, bây giờ những oan hồn này trả- thù cho những hình- phạt mà họ đã phải chịu- đựng. Người ta cho rằng tà ma sẽ tàn- phá mọi thứ và thực hiện những hành động bạo- lực.

Để ngăn-chặn điều mê-tín này đã gợi ý cho họ tổ chức ngày Lễ Trừ tà, một cách hữu hiệu để xua-đuổi ác quỷ, và thanh-tẩy đất nước khỏi những tà ma.

Để thực-hiện việc này, Chúa Trịnh sẽ hỏi ý- kiến các quan và lựa chọn 1 ngày phù hợp, thường là diễn ra vào ngày 25 tháng 2 [tác giả chắc nói Dương Lịch]; đúng vào thời điểm mùa Xuân, khi những mệnh- lệnh cần thiết đã được đưa ra để chuẩn- bị và rằng mọi việc phải được sẵn- sàng.

Chúa Trịnh, các Hoàng tử và những người có vai- vế sửa soạn tới Đàn Tế ( nguyên văn tác giả viết là arsenal, nghĩa là kho hay xưởng vũ khí, ở đây xin tạm dịch là Đàn Tế) vào khoảng 8 giờ sáng trong ngày đã định, Chúa cưỡi ngựa, cưỡi voi hoặc là đi xe,loại xe được đẩy bằng những thanh niên lực- lưỡng được nuôi để chỉ chuyên làm nhiệm vụ này, và, có rất nhiều chiếc ô, lọng được sử dụng để che xe cho Chúa.

Có rất đông lính Cấm Vệ, không ít hơn 16.000 đến 18.000, bên cạnh đó là voi và ngựa, tất cả diễu qua cực- kỳ hoành-tráng. Các đường phố mà Chúa sẽ đi qua được trang trí rực rõ cờ xí, các dây treo, còn có lính vũ trang để ngăn không cho người dân mở của hay của sổ, họ sợ rằng có những dự- định độc- ác và những gian- kế, tuy vậy, đôi khi những người lạ cũng được phép nhìn đám rước oai vệ này nếu họ có thỉnh cầu ( Người lạ đây có lẽ là người nước ngoài)

Ngay khi tới Đàn Tế, các quan đi tới những vị trí của họ ( mà đã được binh lính giữ từ trước), trên những đống cát được đắp to gần Đàn Tế, giữa một con sông ( không rõ Đàn Tế này được lập ở sông nào???). Cát này được bồi đắp hàng năm bởi dòng nước từ Trung Quốc, dòng chảy nhanh và dữ dội này không những làm lở nhiều vùng đất, bồi đắp những chỗ khác, mà còn tàn phá cả con sông: ở đây, như tôi nói, họ dựng nhiều ngôi nhà nhẹ bằng tre và cũng dựng rất nhiều lều để tránh mưa nắng, và, cũng là nơi cho binh lính, lương thực, ngựa và voi như thể đang bày binh bố trận với cơ man là cờ xí, những dải dây trang trí sặc sỡ.

Các khẩu pháo được đặt đằng trước, các chiến thuyền neo dọc bờ sông trong tư thế trang- nghiêm, mọi thứ đều cho thấy một quân đội hùng- hậu, tráng- lệ và thật vinh dự cho những ai được nhìn thấy.

Có 1 điều quan- trọng, hơn hết- thảy những điều khác: đó là sự phô- bày đầy đủ sức mạnh của vương quốc, lòng dũng- cảm của binh lính tương- xứng với những gì họ được hưởng, và, những vị chỉ huy là những người đàn- ông thực- thụ thay cho bọn Gà Trống Thiến ( Hoạn quan).

Số lượng binh lính có mặt trong sự kiện này không quá 80.000 lính, có kỷ luật rất tốt, rất thành- thạo sử dụng kiếm, lao, súng trường, súng hỏa mai..v/v. Có khoảng 5000 kỵ binh, trang bị tốt, võ trang bằng cung, tên, kiếm và súng, sau đó, có khoảng 250 con voi được huấn luyện cho chiến tranh, rất nhiều trong số voi này không sợ lửa và tiếng súng nổ, chở trên lưng nó 1 chiếc bành được mạ vàng và sơn mài, có 2 người ngồi trên cầm 1 loại súng kiểu Các-bin ( không rõ súng gì?) và những cây thương.

 

[trancannam]

• Xem ra nước ta có truyền thống nhồi sọ, tham ăn, mê tín, ngỗ nhịch, gây rối trị an, quan tham, bảo thủ, không đoàn kết, dễ kéo bè .......vậy mà đổ lỗi cho đ

 

[pain]

15

LỄ TRỪ TÀ MA

(Đây là một nghi lễ khá lạ, bản thân sử sách Việt chưa từng nhắc đến)

Lễ Trừ tà thường diễn ra 1 lần 1 năm, đặc- biệt nếu như có số người bị bệnh dịch chết nhiều, hoặc số voi, ngựa của Chúa Trịnh, gia súc trong cả nước cũng bị dịch mà chết.

Người ta đổ- tội cho tà ma, tức là những oan- hồn của những phạm- nhân bị giết vì mưu- phản, nổi- loạn, mưu giết vua Lê, Hoàng tử là nguyên- nhân gây ra những đại dịch này, và, bây giờ những oan hồn này trả- thù cho những hình- phạt mà họ đã phải chịu- đựng. Người ta cho rằng tà ma sẽ tàn- phá mọi thứ và thực hiện những hành động bạo- lực.

Để ngăn- chặn điều mê- tín này đã gợi ý cho họ tổ chức ngày Lễ Trừ tà, một cách hữu hiệu để xua- đuổi ác quỷ, và thanh- tẩy đất nước khỏi những tà ma.

Để thực- hiện việc này, Chúa Trịnh sẽ hỏi ý- kiến các quan và lựa chọn 1 ngày phù hợp, thường là diễn ra vào ngày 25 tháng 2 ( tác giả chắc nói Dương Lịch); đúng vào thời điểm mùa Xuân, khi những mệnh- lệnh cần thiết đã được đưa ra để chuẩn- bị và rằng mọi việc phải được sẵn- sàng.

Chúa Trịnh, các Hoàng tử và những người có vai- vế sửa soạn tới Đàn Tế ( nguyên văn tác giả viết là arsenal, nghĩa là kho hay xưởng vũ khí, ở đây xin tạm dịch là Đàn Tế) vào khoảng 8 giờ sáng trong ngày đã định, Chúa cưỡi ngựa, cưỡi voi hoặc là đi xe,loại xe được đẩy bằng những thanh niên lực- lưỡng được nuôi để chỉ chuyên làm nhiệm vụ này, và, có rất nhiều chiếc ô, lọng được sử dụng để che xe cho Chúa.

Có rất đông lính Cấm Vệ, không ít hơn 16.000 đến 18.000, bên cạnh đó là voi và ngựa, tất cả diễu qua cực- kỳ hoành- tráng. Các đường phố mà Chúa sẽ đi qua được trang trí rực rõ cờ xí, các dây treo, còn có lính vũ trang để ngăn không cho người dân mở của hay của sổ, họ sợ rằng có những dự- định độc- ác và những gian- kế, tuy vậy, đôi khi những người lạ cũng được phép nhìn đám rước oai vệ này nếu họ có thỉnh cầu ( Người lạ đây có lẽ là người nước ngoài)

Ngay khi tới Đàn Tế, các quan đi tới những vị trí của họ ( mà đã được binh lính giữ từ trước), trên những đống cát được đắp to gần Đàn Tế, giữa một con sông ( không rõ Đàn Tế này được lập ở sông nào???). Cát này được bồi đắp hàng năm bởi dòng nước từ Trung Quốc, dòng chảy nhanh và dữ dội này không những làm lở nhiều vùng đất, bồi đắp những chỗ khác, mà còn tàn phá cả con sông: ở đây, như tôi nói, họ dựng nhiều ngôi nhà nhẹ bằng tre và cũng dựng rất nhiều lều để tránh mưa nắng, và, cũng là nơi cho binh lính, lương thực, ngựa và voi như thể đang bày binh bố trận với cơ man là cờ xí, những dải dây trang trí sặc sỡ.

Các khẩu pháo được đặt đằng trước, các chiến thuyền neo dọc bờ sông trong tư thế trang- nghiêm, mọi thứ đều cho thấy một quân đội hùng- hậu, tráng- lệ và thật vinh dự cho những ai được nhìn thấy.

Có 1 điều quan- trọng, hơn hết- thảy những điều khác: đó là sự phô- bày đầy đủ sức mạnh của vương quốc, lòng dũng- cảm của binh lính tương- xứng với những gì họ được hưởng, và, những vị chỉ huy là những người đàn- ông thực- thụ thay cho bọn Gà Trống Thiến ( Hoạn quan).

Số lượng binh lính có mặt trong sự kiện này không quá 80.000 lính, có kỷ luật rất tốt, rất thành- thạo sử dụng kiếm, lao, súng trường, súng hỏa mai..v/v. Có khoảng 5000 kỵ binh, trang bị tốt, võ trang bằng cung, tên, kiếm và súng, sau đó, có khoảng 250 con voi được huấn luyện cho chiến tranh, rất nhiều trong số voi này không sợ lửa và tiếng súng nổ, chở trên lưng nó 1 chiếc bành được mạ vàng và sơn mài, có 2 người ngồi trên cầm 1 loại súng kiểu Các-bin ( không rõ súng gì?) và những cây thương.

Tài liệu độc! Kể cả một số nhà nghiên cứu trước nay cũng ít chi tiết như vậy.

Trong " "Vạn Xuân" của nữ nhà văn Pháp viết về Nguyễn Trãi cũng có một chương nói về các nghi lễ triều đình, nghi thức xử lăng trì....nhưng mang tính văn học nên chưa rõ ràng.

 

[nguahoangs]

Nhà cháu ngồi im hóng cụ ạ

 

[Soi_den]

hay lăm cụ ah , nhưng có vẻ cụ dịch thô truyền ý thôi nên câu cú nó cứ lủng củng đọc ngang ngan thế nào ấy

 

[5599]

Hay thật,
Cháu đọc cả trưa.. và sẽ phải đọc lại nhiều lần nữa.

 

[oto2banh1618]

à cái tài liệu bên trên thì internet cũng có đây...

cụ nào đọc thì vào đây: http://www.gio-o.com/ngobac.html

ko phải mua sách

 

[springsea]

08.





Vài người tổ chức năm mới của họ từ ngày 25 tháng chạp Âm lịch, nhưng đó là không phải phép. Cơ sở của họ dựa trên đó là ngày Fup unu (một từ cổ, không hiểu là gì), ngụ ý rằng Quốc ấn được bảo lưu, và sau đó cất vào trong hộp với mặt ấn úp xuống trong vòng cả tháng. Và trong khoảng thời gian đó, luật pháp - như nó đã thế - sẽ ngủ yên, và không có hoạt- động nào liên- quan đến cái ấn đã nói. Các bộ máy tư pháp của triều đình im- ắng, những kẻ còn thiếu nợ sẽ không bị bắt; những tội lỗi nhỏ như là ăn cắp vặt, đánh nhau, đánh người... thoát được mọi hình phạt, chỉ có tội mưu phản hay ám sát trấn thủ của thành thị hay tỉnh thành mới được ghi nhận, và kẻ phạm tội sẽ bị giam giữ cho đến khi quốc ấn được hoạt động lại, đưa họ đến nơi xét xử. Nhưng năm mới của họ hợp cách là bắt đầu vào tháng trăng mới, thường vào khoảng 25 tháng 1 như đã nói, và kéo dài theo phong- tục của TQ là 1 tháng.

Quê em có lễ hội "Phát Ấn", ko biết có liên quan đến cái Fup unu này ko

 

[doctor76]

Có không ít hơn 300 khẩu đại bác được bố- trí rất hợp- lý; tôi cho rằng chẳng phải các vị chúa, các quan, các viên tướng chỉ huy ..v/v với những đai lưng y phục màu đỏ hơi vàng, họ đeo những cái khâu vàng ở ngực như kiểu người Châu Âu chúng ta đeo vòng; một cái mũ bằng vải; làm lên sự hoành tráng của buổi lễ này. ( Ý S.Baron nói là cách bố trí đại bác đẹp tạo ra sự hoành tráng của buổi lễ, cách viết văn cổ hơi rườm rà).

Số lính và số quân Cấm Vệ của Chúa Trịnh trông rất cường- tráng và dũng- mãnh, một số người có chiều cao không thua kém người Châu Âu, họ đọi mũ và mặc áo choàng giống kiểu và chất vải như các quan, ngoại trừ họ không đeo vòng vàng, và quần áo tất nhiên là không tốt đồng đều như nhau.

10 con ngựa và 6 con voi của Chúa Trịnh được trang- trí cực- kỳ lộng- lẫy và nổi- bật hơn tất cả, chúng được trang- trí bằng những lục lạc bằng vàng và những dải lụa đỏ tía, với vô- vàn cờ xí, dây tua, trống, những chiếc gậy đồng, và, khắp nơi người ta nổi nhạc theo điệu quân- hành dồn- dập, đội lính kèn xếp hàng oai- vệ.

Toàn bộ buổi lễ có rất đông người xem, làm cho hòn đảo ( giữa sông) cực kỳ tráng- lệ và nhộn- nhịp vào thời điểm đó.

Khi mọi thứ đã sẵn- sàng, người ta đáng 3 hồi trống thật to, nhịp trống đều đặn, nghe như tiếng trọng pháo nhỏ; dứt lệnh trống, Chúa Trịnh đi ra Đàn Tế từ xưởng vũ khí, quân lính đứng xếp hàng trang- nghiêm, Chúa đi vào một ngôi nhà đã được chuẩn bị sẵn, sau đó một lúc, 3 hồi trống khác, lần này là trống đồng hoặc chiêng, cách đánh cũng giữ nhịp như 3 hồi trống trước đây.

Chúa Trịnh bước lên Đàn Tế, vòng tay lễ, sau đó bày thịt mời những oán hồn của các phạm nhân và các ác hồn ( theo phong- tục giống như là người ta bày tiệc cho các tử tội trước khi hành hình). Chúa khấn mời họ ăn và uống, rồi, thình lình Chúa lại quở trách họ bằng một thứ tiếng rất lạ ( điều này cho thấy Baron biết ít nhiều tiếng Việt),bằng cả sắc khí nét mặt và những cử chỉ ..v/v, Chúa kể ra rất nhiều những điều ác và trọng- tội mà họ đã phạm phải, Chúa cũng nói họ sau khi chết gây bất- ổn cho dương gian, giết voi và ngựa của Chúa...v.v...; với từng ấy tội- lỗi thì họ xứng- đáng bị trừng- phạt và đầy xuống địa ngục.

Sau đó 3 phát súng đại bác được bắn ra như là tín- hiệu cuối- cùng, cùng lúc các loại đại bác, các loại súng trường, hỏa mai đều nổ ran vì người ta cho rằng tiếng súng khủng- khiếp như vậy sẽ xua- đuổi tà ma, ác quỷ đi xa; và người ta thật mù- quáng khi tin rằng như vậy họ đã xua- đuổi tà ma một cách hữu- hiệu.

Vào buổi trưa, mọi người có thể mở tiệc tùng tùy theo túi- tiền của mình, những người lính được chia thịt. ( như vậy ta có thể thấy là các quan, những viên tướng, hoặc người dân nếu muốn ăn thì phải bỏ tiền túi ra, trừ binh lính)

Vào buổi tối, Chúa Trịnh nghỉ ngơi ở Hành Cung, Chúa tự đắc rằng ông ấy đã giành chiến thắng trước kẻ thù bằng những lời lẽ buổi sớm.

Nhà Vua không bao giờ xuất- hiện trước nghi- thức trang- trọng này; có lẽ Chúa Trịnh nghi- ngờ rằng các binh lính, nếu như bất- mãn với Chúa có thể nhân cơ- hội này nổi- loạn và khẳng- định dòng chính- thống cũng như quyền- lực của vua Lê mà hiện tại Chúa đang tiếm. Chúa Trịnh do đó cảm thấy không an- toàn khi vua Lê xuất hiện.

Nhưng trong những chuyến xa- giá khắp đất nước, có thể là 2 hay 3 ngày ( nếu Chúa Trịnh tổ chức) hoặc khi đi đánh- dẹp, Chúa Trịnh chẳng bao giờ quên đem theo vua Lê bên cạnh, không chỉ ngăn- chặn mọi lời ra tiếng vào với danh tiếng hoàng gia, mà còn ngăn- chặn bất cứ âm- mưu nào xảy ra khi Chúa vắng mặt, sợ vua Lê có thể lợi dụng điều này ra lời kêu- gọi ủng hộ Vua lật- đổ ngôi Chúa, hoặc vua Lê, bằng sự khoan- dung của mình , cho phép những người khác bắt giữ gia quyến nhà Chúa, sau đó có thể nhân- danh vua Lê cho phép để lấy lại danh- tiếng và có thể lật- đổ cả cơ đồ lẫn chính quyền Chúa Trịnh.

( Đoạn này tác giả hoàn toàn chính- xác về mối quan- hệ giữa vua Lê và chúa Trịnh, tác giả biết rất rõ ngọn- ngành, vì ông là con nuôi chúa Trịnh).

Họ bắt- chước cách mà người châu Âu chúng ta bắn súng lớn để chào- đón bạn bè, hoặc sự chào- đón khi hỏi thăm nhau về sức khỏe, rất lạ và tàn ác, bởi vì trái ngược với phong- tục của họ, họ lại chỉ chào đón kẻ thù và tà ma với tiếng súng như đã nói ở trên.