[Funland] Dịch sách cổ: Tục Tư Trị Thông Giám Trường Biên: chuyện nhà Lý, Lý Thường Kiệt, Nùng Trí Cao.

[Arjuna82]

Tại Vương An Thạch cứ thích đánh Đại Việt để lấp đi cái cải cách tuy tiến bộ nhưng làm dồn dập, khiến dân không theo được, ai dè vì cuộc chiến này mà An Thạch bay chức, lúc này, Địch Thanh cũng chết rồi, nên nhà Tống đúng như cụ nói, phòng thủ là ổn.

Tống đánh mình lúc đó không sai.
Nó sai vì Tống nhiều phe quá.
Thằng nêu ý đánh đứa thì chủ hòa.
Phe này đàn hặc phe kia.
Chưa kể chánh phó tướng mâu thuẩn ganh tỵ nhau.
Thêm mấy ông thái giám theo nửa.
Tình thế Tống hầm bà lằng đủ mọi phe phái.
Ông này đưa kế thì ông kia bác.
Chứ tình thế lúc đó khá nguy cho Lý nếu phe Tống đoàn kết.
Vì còn Chiêm Thành Chân lạp đang uy hiếp phía nam.
Lý phải xin hòa để đối phó Chiêm Thành.

 

[doctor76]

Tống đánh mình lúc đó không sai.
Nó sai vì Tống nhiều phe quá.
Thằng nêu ý đánh đứa thì chủ hòa.
Phe này đàn hặc phe kia.
Chưa kể chánh phó tướng mâu thuẩn ganh tỵ nhau.
Thêm mấy ông thái giám theo nửa.
Tình thế Tống hầm bà lằng đủ mọi phe phái.
Ông này đưa kế thì ông kia bác.
Chứ tình thế lúc đó khá nguy cho Lý nếu phe Tống đoàn kết.
Vì còn Chiêm Thành Chân lạp đang uy hiếp phía nam.
Lý phải xin hòa để đối phó Chiêm Thành.

Xem chừng vua Tống cũng rất muốn chiến và bênh An Thạch đấy cụ. Nhưng An Thạch hơi đơn độc.

 

[Arjuna82]

Còn oánh nhau tơi bời đấy cụ, quân ta cũng có trận thua, Quỳ cũng không phải là tướng quá ngu ngốc đâu cụ.

Quân mình có trận thua vì ta cũng có mâu thuẩn
Có thể là mâu thuẩn giữa Ỷ Lan và cụ Kiệt hoặc phe khác.
Nên kế hoạch đối phó của cụ Kiệt có xáo trộn so với dự tính.

 

[doctor76]

Quân mình có trận thua vì ta cũng có mâu thuẩn
Có thể là mâu thuẩn giữa Ỷ Lan và cụ Kiệt hoặc phe khác.
Nên kế hoạch đối phó của cụ Kiệt có xáo trộn so với dự tính.

Em đang dịch tiếp, trận đầu dùng voi quân ta thua thảm đấy, Quỳ ra lệnh dùng cung lớn và đại đao chém vào vòi voi.
Hơn nữa, đội các tù trưởng cũng theo Tống hết.

 

[Arjuna82]

Xem chừng vua Tống cũng rất muốn chiến và bênh An Thạch đấy cụ. Nhưng An Thạch hơi đơn độc.

Phép Thanh Miêu và ngũ biến của Thạch đánh vào quý tộc nặng quá nên phe nó dồn sức đập cho Thạch bay.
Thạch đề xuất gì thì phe kia nó bác không cần biết đúng sai.
Tống Thần Tông khó lòng bảo vệ Thạch

 

[doctor76]

Phép Tam Miêu của Thạch đánh vào quý tộc nặng quá nên phe nó dồn sức đập cho Thạch bay.
Thạch đề xuất gì thì phe kia nó bác không cần biết đúng sai.
Tống Thần Tông khó lòng bảo vệ Thạch

Nên cải cách nó phải từ từ, vừa làm vừa nghe ngóng, đúng là vua Tống Thần Tông dù có quý An Thạch nhưng không đỡ nổi. Vua Tống cũng khá thông minh và làm việc ác chứ không phải ngồi mát đâu.

 

[Arjuna82]

Em đang dịch tiếp, trận đầu dùng voi quân ta thua thảm đấy, Quỳ ra lệnh dùng cung lớn và đại đao chém vào vòi voi.
Hơn nữa, đội các tù trưởng cũng theo Tống hết.

Việc tù trưởng theo Tống hết cũng là đòn bất ngờ với cụ Kiệt.
Nó thay đổi hẳn kế hoạch phòng thủ luôn.
Phòng tuyến Như Nguyệt hình như là bị động khi kế hoạch đánh chặn tại biên giới thất bại vì phe Tày Nùng bỏ theo Tống hết.

 

[doctor76]

Việc tù trưởng theo Tống hết cũng là đòn bất ngờ với cụ Kiệt.
Nó thay đổi hẳn kế hoạch phòng thủ luôn.
Phòng tuyến Như Nguyệt hình như là bị động khi kế hoạch đánh chặn tại biên giới thất bại vì phe Tày Nùng bỏ theo Tống hết.

Mai em dịch kế hoạch phòng thủ của cụ Kiệt, đúng là cụ bị động trận đầu khi các tù trưởng theo Tống,quân ta thua, nên đổi kế hoạch phòng thủ.

 

[belo]

Ngày 25 tháng 11 [1076]

Lý Thượng Cát tâu lên với Lý Càn Đức:

- Chủ lực [Tống] là bộ binh. Quách Quỳ và Triệu Tiết đều là tướng giữ biên phía Bắc, quen với quân kỵ [ binh] vùng cao nguyên và sa mạc. 20 năm về trước, sở dĩ Địch Thanh thắng Nùng Trí Cao ở phía nam ải Côn Lôn, chính là nhờ kị binh đưa từ miền Bắc xuống, bất ngờ xuất kích ở chỗ đất bằng rồi đánh kẹp vào hai bên quân Trí Cao. Thấy mình thua vì thiếu ngựa, cho nên Trí Cao đã có ý chạy về đạo Đặc Ma tìm mua ngựa. Vì hai lẽ ấy, lần này, Quách Quỳ đã đem theo một vạn ngựa. Đại binh sẽ kéo xuống, tập trung tại Ung Châu, phân-phối ra các trại trên đường thông-lộ sang Quảng Nguyên, Lạng Châu, Tô Mậu và Vĩnh An. Rồi hai cánh đánh vào Quảng Nguyên và Vĩnh An để chắn đường quân ta tập-hậu. Xong, sẽ đưa đại-quân theo đường chính vào Lạng Châu, qua các sông Đào Hoa [sông Thương], sông Nam Định [sông Cầu], sông Lô [sông Hồng], đến tận kinh thành.

Phần tinh-nhuệ quân Tống là kị binh, kị binh là quân xung-phong chọc thẳng hàng ngũ địch, dẫn đường cho bộ binh. Kị binh lại là "kỳ binh", nghĩa là quân đánh những chỗ bất ngờ. Dùng ngựa chạy nhanh, và qua những gai gốc, đá sỏi dễ, kị binh có thể, lúc vướng chỗ này, chạy quanh chỗ khác, để bọc hai bên hông quân địch.

Nhưng muốn lợi-dụng kị binh để phá địch, thì phải làm sao qua khỏi vùng hiểm-trở, tới chỗ bằng, để cho ngựa xông-xáo dễ-dàng.

Bên ta [Đại Việt] thì thiện-chiến về voi. Trong trận Ung Châu, ta đã đem voi theo được, huống chi trên trận-địa nước nhà. Thế thủ của ta lại dựa vào sông núi, các đèo hiểm-trở, các sông rộng và sâu. Từ trại Vĩnh Bình vào Lạng Châu, phải qua dãy núi rậm, có đèo Quyết Lý 傕理 [ trên đường Lạng Sơn đến Đồng Mỏ], vào khoảng làng Nhân Lý, ở phía bắc Ôn Châu. Rồi phải qua dãy núi đá đứng như tường, ở giữa có đường đi rất hiểm: đó là ải Giáp Khẩu [ải Chi Lăng].

Đèo-ải tuy hiểm, nhưng có thể dùng kị binh hoặc vượt qua, hoặc len lỏi qua rừng để tránh. Còn sông sâu rộng, thì ngựa khó lòng qua nổi. Phòng thủ sông khá dễ, sai đóng cọc và dùng rào giậu ở bờ Nam, cũng đủ ngăn quân địch. Vả chăng thủy binh ta, từ đời Ngô Vương [Ngô Quyền] đã mạnh. Thế sông lại rất tiện cho thủy chiến. Sáu nhánh sông chảy về Vạn Xuân [Vạn Kiếp]. Đó là căn cứ tự-nhiên của thủy quân ta. Hoặc phải ra cửa Bạch Đằng chắn quân thủy địch, hoặc phải vào sông Đào Hoa, hoặc phải vào sông Nam-Định, hoặc phải sông Thiên Đức [sông Đuống], để chắn địch qua sông, ta chỉ cần đóng thuyền ở bến Lục Đầu thì đi đường nào cũng rất tiện và chóng.

Càn Đức khen [ Lý Thường Kiệt] sáng suốt.

Chuyện cơ mật nhất của đất nước mà sử Tống chép rành mạch thế này thì gián điệp hẳn ở mức cao cấp nhất. Chả nhẽ ông Tào Mạt lấy dữ liệu từ đây.

 

[dpl]

Thớt kia e đọc chưa xong thì thấy trôi đâu mất
Hay lại bị xóa ạ

 

[meodenmatlua]

Hay quá

 

[LangLe2021]

Ngày 25 tháng 11 [1076]

Lý Thượng Cát tâu lên với Lý Càn Đức:

- Chủ lực [Tống] là bộ binh. Quách Quỳ và Triệu Tiết đều là tướng giữ biên phía Bắc, quen với quân kỵ [ binh] vùng cao nguyên và sa mạc. 20 năm về trước, sở dĩ Địch Thanh thắng Nùng Trí Cao ở phía nam ải Côn Lôn, chính là nhờ kị binh đưa từ miền Bắc xuống, bất ngờ xuất kích ở chỗ đất bằng rồi đánh kẹp vào hai bên quân Trí Cao. Thấy mình thua vì thiếu ngựa, cho nên Trí Cao đã có ý chạy về đạo Đặc Ma tìm mua ngựa. Vì hai lẽ ấy, lần này, Quách Quỳ đã đem theo một vạn ngựa. Đại binh sẽ kéo xuống, tập trung tại Ung Châu, phân-phối ra các trại trên đường thông-lộ sang Quảng Nguyên, Lạng Châu, Tô Mậu và Vĩnh An. Rồi hai cánh đánh vào Quảng Nguyên và Vĩnh An để chắn đường quân ta tập-hậu. Xong, sẽ đưa đại-quân theo đường chính vào Lạng Châu, qua các sông Đào Hoa [sông Thương], sông Nam Định [sông Cầu], sông Lô [sông Hồng], đến tận kinh thành.

Phần tinh-nhuệ quân Tống là kị binh, kị binh là quân xung-phong chọc thẳng hàng ngũ địch, dẫn đường cho bộ binh. Kị binh lại là "kỳ binh", nghĩa là quân đánh những chỗ bất ngờ. Dùng ngựa chạy nhanh, và qua những gai gốc, đá sỏi dễ, kị binh có thể, lúc vướng chỗ này, chạy quanh chỗ khác, để bọc hai bên hông quân địch.

Nhưng muốn lợi-dụng kị binh để phá địch, thì phải làm sao qua khỏi vùng hiểm-trở, tới chỗ bằng, để cho ngựa xông-xáo dễ-dàng.

Bên ta [Đại Việt] thì thiện-chiến về voi. Trong trận Ung Châu, ta đã đem voi theo được, huống chi trên trận-địa nước nhà. Thế thủ của ta lại dựa vào sông núi, các đèo hiểm-trở, các sông rộng và sâu. Từ trại Vĩnh Bình vào Lạng Châu, phải qua dãy núi rậm, có đèo Quyết Lý 傕理 [ trên đường Lạng Sơn đến Đồng Mỏ], vào khoảng làng Nhân Lý, ở phía bắc Ôn Châu. Rồi phải qua dãy núi đá đứng như tường, ở giữa có đường đi rất hiểm: đó là ải Giáp Khẩu [ải Chi Lăng].

Đèo-ải tuy hiểm, nhưng có thể dùng kị binh hoặc vượt qua, hoặc len lỏi qua rừng để tránh. Còn sông sâu rộng, thì ngựa khó lòng qua nổi. Phòng thủ sông khá dễ, sai đóng cọc và dùng rào giậu ở bờ Nam, cũng đủ ngăn quân địch. Vả chăng thủy binh ta, từ đời Ngô Vương [Ngô Quyền] đã mạnh. Thế sông lại rất tiện cho thủy chiến. Sáu nhánh sông chảy về Vạn Xuân [Vạn Kiếp]. Đó là căn cứ tự-nhiên của thủy quân ta. Hoặc phải ra cửa Bạch Đằng chắn quân thủy địch, hoặc phải vào sông Đào Hoa, hoặc phải vào sông Nam-Định, hoặc phải sông Thiên Đức [sông Đuống], để chắn địch qua sông, ta chỉ cần đóng thuyền ở bến Lục Đầu thì đi đường nào cũng rất tiện và chóng.

Càn Đức khen [ Lý Thường Kiệt] sáng suốt.

Chuyện cơ mật nhất của đất nước mà sử Tống chép rành mạch thế này thì gián điệp hẳn ở mức cao cấp nhất. Chả nhẽ ông Tào Mạt lấy dữ liệu từ đây.

Sử Tống có khi chép ở sử ta, sau đó đến khi Minh sang là tìm những sách ghi rõ cách đánh, các thế hiểm đem đốt đi. Nếu để ý thêm tý có thể thấy món vẽ địa đồ cũng bị Tàu yểm khá kỹ, không có bộ bản đồ nào từ đời Lê về trước còn đến đời chúng ta.

 

[doctor76]

Chuyện cơ mật nhất của đất nước mà sử Tống chép rành mạch thế này thì gián điệp hẳn ở mức cao cấp nhất. Chả nhẽ ông Tào Mạt lấy dữ liệu từ đây.

Chuyện này do chính viên chánh Sứ nhà Lý sang Tống kể đấy cụ, sau đó ông này đầu hàng Tống và xin ở lại, vua Tống cho ở và phong tước, nhưng nhà Lý kiên quyết đòi người, nhà Tống buộc phải trả, sau, vua Lý sai đánh đòn đến chết viên chánh Sứ này.

 

[LangLe2021]

Cóp hầu hội nghị cái bản đồ:

 

[doctor76]

Sử Tống có khi chép ở sử ta, sau đó đến khi Minh sang là tìm những sách ghi rõ cách đánh, các thế hiểm đem đốt đi. Nếu để ý thêm tý có thể thấy món vẽ địa đồ cũng bị Tàu yểm khá kỹ, không có bộ bản đồ nào từ đời Lê về trước còn đến đời chúng ta.

Viên Chánh Sứ nhà Lý sang Tống, rồi đầu hàng và xin ở lại tâu với nhà Tống nên họ biết rõ thế đấy cụ.

 

[.Bo My]

Tống đánh mình lúc đó không sai.

Nếu đúng như sách ghi lời Vương An Thạch, đánh Việt không phải vì lợi mà vì thắng xong sẽ bố cáo cho quân dân Thiểm Tây lấy khí thế nuốt tươi nước Hạ thì vớ vẩn quá, làm mình nghi ngờ tài năng của lão Thạch! Thông thường phải lựa nước nào loạn để đánh lại húc vào Đại Viêt đang cường thịnh.

 

[Arjuna82]

Hay quá, hóng tiếp. Người Hoa bị Hán tộc đô hộ , trừ Đài loan ra, tính ra hơn 2 ngàn năm!.
Một ngàn năm bắc thuộc là nói về tộc Hoa, Tày, Nùng chứ không phải tộc Việt.
Nếu nói nước ta bị ngàn năm bắc thuộc , thì có nghĩa nước ta tính luôn cả lưỡng Quảng cùng các dân tộc anh em. Và chính xác là 50%, nửa nước.

Anh nói tôi chả hiểu gì cả

 

[Arjuna82]

Nếu đúng như sách ghi lời Vương An Thạch, đánh Việt không phải vì lợi mà vì thắng xong sẽ bố cáo cho quân dân Thiểm Tây lấy khí thế nuốt tươi nước Hạ thì vớ vẩn quá, làm mình nghi ngờ tài năng của lão Thạch! Thông thường phải lựa nước nào loạn để đánh lại húc vào Đại Viêt đang cường thịnh.

Tống đánh mình vì Lý Thường Kiệt đã đem quân qua đánh và giết 5 vạn dân ở Ung Khâm Liêm.
Còn trước đó cái mà cụ Lý bảo tiên phát chế nhân đánh Ung Liêm Khâm để phá kho tàng địch hay gì đó chỉ là lời đơn phương của cụ Kiệt
Vì Tống lúc đó chưa đủ quyết tâm đánh Việt.
Và phe Thạch đang bị các phe khác đè bẹp ở triều Tống.

 

[LangLe2021]

Tống đánh mình vì Lý Thường Kiệt đã đem quân qua đánh và giết 5 vạn dân ở Ung Khâm Liêm.
Còn trước đó cái mà cụ Lý bảo tiên phát chế nhân đánh Ung Liêm Khâm để phá kho tàng địch hay gì đó chỉ là lời đơn phương của cụ Kiệt
Vì Tống lúc đó chưa đủ quyết tâm đánh Việt.
Và phe Thạch đang bị các phe khác đè bẹp ở triều Tống.

Qua đợt Nùng Trí Cao phia sta thấy Tống yếu nên oánh Ung Khâm để tính việc vẽ lại cương giới, tuy nhiên đánh thì thắng nhưng phần củng cố lòng người sau cuộc chiến lại kém, dẫn đến nhà Tống dùng các chính sách mua chuộc thủ lĩnh (cụ đốc có dịch đoạn gửi sắc biểu phân phong cho các thủ lĩnh vùng biên) mà lấy lại được ưu thế nơi biên ải, quan trọng nhất là ưu thế hậu cần. Các thủ lĩnh vùng biên có tuân theo thì mới có phu phen, lương thực để Tống nam hạ.
Tóm lại, về viễn chinh nhà ta vẫn chưa đủ tầm về quân sự, văn hóa để át Tàu, dù ở lưỡng Quảng hay Vân-Quý.

 

[doctor76]

Ngày Quí Tỵ tháng chạp năm Hy Ninh thứ 9 [8/1/1077].

Ty Chiêu thảo An Nam tâu đầu mục các động Cổ Nông 古農, Bát Tế八細 là Nùng Chí Trung 儂士忠, Lô Báo 盧豹 xin hàng. Chiếu ban trong bọn đó có người nào từng phản phúc mà qui thuận thì lênh ty Chiêu thảo chọn Sứ thần áp giải đến kinh khuyết.

Ngày hôm đó, bọn Quách Quỳ mang quân ra khỏi biên giới, quân theo ải [ Nam Quan] tiến qua [ Chi Lăng]. Mặt tây, Khúc Chẩn rời bỏ Quảng Nguyên, tiến quân sang đông nam, lấy Môn Châu một cách dễ-dàng, vì các tướng giữ vùng ấy là Hoàng Kim Mãn và Sầm Khánh Tân đã ngấm ngầm đầu hàng từ trước.

Mặt đông, quân ở các châu Lộc, Tư Lăng tiến vào châu Tô Mậu. Viên châu mục là Vi Thủ An, đã bị viên chúa trại Vĩnh Bình là Dương Nguyên Khanh dụ trước. Cho nên chiếm Tô Mậu dễ-dàng.
Mặt giữa, quân tiên phong vượt núi ở phía nam sông Ô Bì, tiến tới huyện Quang Lang.Từ phía bắc xuống đó, phải qua nhiều đèo ải hiểm trở [ có lẽ đều ở Lạng Sơn].

Giặc do Thân Cảnh Phúc 申景福, chi Châu Quang Lang, chỉ huy đóng tại ải Quyết Lý 決里隘, Quỳ sai Trương Thế Củ 張世矩, Yên Đạt tung quân ra đánh. Tu Kỷ làm tướng tiên phong dẫn 1.000 quân bộ đánh lén, chém 66 quân Giao. Quân giặc dùng voi áp chiến, quân [Tống không tiến được], Quỳ bèn sai dùng nỏ mạnh, bắn vào tai voi, lại sai dùng đao to chém vào mũi voi, voi đau quá chạy ngược lại đạp vào quân địch, đại quân tiến vào, giặc tan bỏ chạy, quân ta thừa thắng lấy được huỵện Cơ Lang 機榔縣, Biệt tướng Khúc Trân 曲珍 lấy được châu Môn, các khe động đều hàng.

Cảnh Phúc thua, bèn trốn vào trong bụi cỏ. Thấy quân [Tống] đi lẻ loi thì ra giết chết. Sau trận Quyết Lý, Cảnh Phúc rút lui vào rừng động Giáp, rồi du-kích hậu-phương, rình lúc bất-ngờ, đánh úp [ quân Tống].