[Funland] Dịch sách cổ: Tống Sử- Giao Chỉ, chuyện Lê Hoàn

[smart_sharp]

Cụ Trần bình Trọng nhiều sách nói là dòng dõi cụ Hoàn vì có công cứu vua mà đc ban họ Trần. Không biết có chính xác không?

Một đặc trưng nữa là từ Tiền Lê sang Lý sang Trần đều là rể lấy nước của nhà vợ. Con Ngô Quyền cũng bị ông cậu cướp quyền

Đâu chỉ ở VN. Trung quốc thì cũng là ngoại thích (hoặc sau này là hoạn quan) thôi cụ. Toàn con rể hoặc bố vợ vua tiếm quyền.

 

[Xe nội lước]

Cụ đốc tờ 76 ạ. Em đang phê diệu nhưng cứ phát biểu: em cho rằng cụ Lê Hoàn thực sự đáng ngưỡng mộ. Ngoại hình nam tính , tính cách đủ gian , thừa hùng. Chơi từ bài bẩn là xua hải tặc đánh thằng to rồi lấy uy mình bảo trợ bằng lời trí trá với nó , ép nó phải tương trợ tư pháp,. Nhằm mục tiêu cao đẹp là bắt nó phải tôn trọng mình, phải giao lưu y tế giáo dục cho dân ..thích sao mặc vậy ấy vậy mà không quên sự to nghiệp lớn. Anh hùng kỳ thật ..không trí trá với dân với nc.
Thử hỏi 1 quốc gia cần gì hơn 1 hoàng đế như vậy.

 

[LWH]

Vâng cụ, theo điển lễ của Trung Quốc, thì vua mới băng hà, trong lúc quàn trong quan chưa chôn, gọi là Đại Hành, chữ Hán có nghĩa là chuyến đi lớn sang thế giới bên kia.
Sau đó, vua mới lên ngôi sẽ bàn luận để đặt Thụy hiệu, nhưng không hiểu sao Lê Long Đĩnh không đặt cho vua cha, dù ông ta vẫn đặt Thụy hiệu cho người anh trai mình giết mới làm vua 3 ngày là Trung Tông.
Gọi vua Lê Đại Hành nghe rất chối tai, nhưng có lẽ dân ta quen rồi.

Cũng không hẳn vì quen, mà vì không biết.
Các cụ chả bảo thì em cũng chả biết Đại Hành là làm sao

 

[cod]

Như tôi hiểu thì lúc mang chức Thập đạo tướng quân, vua Lê Đại Hành đã chuẩn bị cho việc sau này rồi.
Vì thế, ngoại trừ Nguyễn Bắc + Đinh Điền, nhìn chung ông ta giữ được quân đội, lực lượng quan trọng nhất.

Còn ba cái lằng nhằng kiểu Thái hậu Dương Vân Nga hay ..., chỉ là chuyện ngoài lề của cá nhân nhà vua.

Nhưng với tư cách 1 tư lệnh, vua Lê Đại Hành rất xuất sắc, thắng Chiêm, thắng Tống.
Tiếc là vì lý do gì đó, sau khi vua mất, triều đại 4 năm của "hôn quân" Long Đĩnh lại được đẩy lên với toàn thông tin tiêu cực, che mờ cả vua cha.
Trong khi đó, thông tin về triều đại vua Đại Hành lại dừng ở mục bắt Hầu Nhân Bảo.

Theo em, chức này chỉ là điều động lúc chiến tranh và phải có hổ phù từ vua. Chứ trước nay, quyền Tổng tư lệnh quân đội luôn thuộc về Nguyên thủ quốc gia. Đến hoàng tử còn ko có quyền này chứ chưa nói gì đến người khác họ như Lê Hoàn. Có thể danh xưng trên làm nhiều người hiểu lầm. Nếu là Tổng tư lệnh quân đội thì Lê Hoàn chẳng sợ gì vua cả.

Cũng không hẳn vì quen, mà vì không biết.
Các cụ chả bảo thì em cũng chả biết Đại Hành là làm sao

"Đại Hành hoàng đế" là ông hoàng đế mới chết, chưa đem chôn, cụ ạ! Lê Hoàn ko có thụy hiệu.

 

[VW Golf]

Sử ta cũng ghi đầy đủ thông tin như cụ đã đăng. Chỉ là ko đưa nguyên văn thôi.
Về Lê Long Đĩnh. Có 1 chi tiết quan trọng đánh giá con người ông. Khi Long Đĩnh (Ngọa Triều) chiến thắng vào cung, thấy Lý Công Uẩn ôm xác vua cũ khóc, trong khi những người khác bỏ chạy cả. Lê Long Đĩnh khen Công Uẩn trung hiếu và cho thăng chức tư lệnh cấm quân.
Chỉ những thiên tài mới có tâm hồn rộng lượng như vậy.
Lê Long Đĩnh là một vị vua giỏi thời đó. Thời đó cứ đánh dẹp tốt là giỏi, đạo trị nước là đánh dẹp để thiên hạ thần phục.
Về tên Lê Đại Hành, cụ Lê Văn Lan nói tên Đại Hành chỉ vua mới băng hà, đang trong thời gian để tang. Chờ lúc an táng quần thần sẽ suy tôn tên hiệu (phải dài vài chục chữ). Nhưng do con cái tranh quyền chưa xong, kéo dài cả tháng, ko ai lo hậu sự, thái giám phải đem vua đi chôn. Mà thái giám ít học nên cứ xướng tên Lê Đại Hành thôi.
Ko hiểu sao các nhà đại nho thời sau vẫn cứ lấy tên Đại Hành làm hiệu.
Theo em bi giờ ta gọi Lê Hoàn là hơn.

Lê Đại Hành là 1 vị vua được thừa nhận trong chính sử, bác ạ, vì thế, không gọi bừa được.
Đành là thời đó, danh xưng các vị tư nhận quá dài, nhưng thụy hiệu, vì lý do lịch sử khách quan, "đã được cho là" vua Lê Đại Hành, thì ta đành cứ tạm chấp nhận vậy, cho đến khi có chứng minh khác.

Còn cá nhân tôi, về nguyên tắc, không gọi các vua với tên húy của họ, như Lê Hoàn, Lê Lợi hay Trần Khâm.
Tôi cho như thế là khá bất kính với tiền nhân.

 

[VW Golf]

Theo em, chức này chỉ là điều động lúc chiến tranh và phải có hổ phù từ vua. Chứ trước nay, quyền Tổng tư lệnh quân đội luôn thuộc về Nguyên thủ quốc gia. Đến hoàng tử còn ko có quyền này chứ chưa nói gì đến người khác họ như Lê Hoàn. Có thể danh xưng trên làm nhiều người hiểu lầm. Nếu là Tổng tư lệnh quân đội thì Lê Hoàn chẳng sợ gì vua cả.

Thời điểm Tiền Lê, các cụ nhà ta chiến tranh suốt ngày bác ạ.
Bản thân vua Đinh Tiên Hoàng, vốn cũng xuất thân 1 Sứ quân, cũng vừa mới dẹp được 11 đồng chí còn lại cách đó 1 thời gian khá ngắn.

Thế nên, việc Tư lệnh có nhiều quyền lực trong cả thời gian dài, tôi thấy là thường.
Còn việc ông này được cho là tư thông với thái hậu rồi ...., có lẽ chỉ là 1 bước trong các bước cần thiết để cướp ngôi của vua Đinh Tiên Hoàng.

 

[cod]

Thời điểm Tiền Lê, các cụ nhà ta chiến tranh suốt ngày bác ạ.
Bản thân vua Đinh Tiên Hoàng, vốn cũng xuất thân 1 Sứ quân, cũng vừa mới dẹp được 11 đồng chí còn lại cách đó 1 thời gian khá ngắn.

Thế nên, việc Tư lệnh có nhiều quyền lực trong cả thời gian dài, tôi thấy là thường.
Còn việc ông này được cho là tư thông với thái hậu rồi ...., có lẽ chỉ là 1 bước trong các bước cần thiết để cướp ngôi của vua Đinh Tiên Hoàng.

Thì chính vì bem nhau suốt nên mới ko có chuyện Lê Hoàn là Tổng tư lệnh. Có thể mô hình giống như Mỹ: Tổng thống giữ quyền Tổng tư lệnh còn ông Chủ tịch Hội đồng tham mưu liên quân chỉ có vai trò tham mưu và chủ trì họp thôi. Chứ bảo tự nhiên giao cho 1 thằng khác họ quyền tư lệnh tối cao của quân đội thì khác gì biếu ngôi vua cho nó.

 

[.Xukthal]

Như tôi hiểu thì lúc mang chức Thập đạo tướng quân, vua Lê Đại Hành đã chuẩn bị cho việc sau này rồi.
Vì thế, ngoại trừ Nguyễn Bắc + Đinh Điền, nhìn chung ông ta giữ được quân đội, lực lượng quan trọng nhất.

Vua Đinh có 3 cận thần rất trung thành: Định Quốc Công Nguyễn Bặc, Ngoại Giáp Đinh Điền, Vệ Úy Phạm Hạp...đều chống lại Lê Hoàn ...tuy nhiên may mắn là Đại Tướng Phạm Cự Lạng (em ruột Phạm Hạp) lại đứng về phe Lê Hoàn nên mới thắng được phe kia, sau khi Lê Hoàn lên ngôi đã phong Phạm Cự Lạng lên chức Thái Úy.
Ngày xưa em xem vở kịch về Đinh-Lê này cũng hay phết

Theo em, chức này chỉ là điều động lúc chiến tranh và phải có hổ phù từ vua. Chứ trước nay, quyền Tổng tư lệnh quân đội luôn thuộc về Nguyên thủ quốc gia. Đến hoàng tử còn ko có quyền này chứ chưa nói gì đến người khác họ như Lê Hoàn. Có thể danh xưng trên làm nhiều người hiểu lầm. Nếu là Tổng tư lệnh quân đội thì Lê Hoàn chẳng sợ gì vua cả.



"Đại Hành hoàng đế" là ông hoàng đế mới chết, chưa đem chôn, cụ ạ! Lê Hoàn ko có thụy hiệu.

 

[VW Golf]

Vua Đinh có 3 cận thần rất trung thành: Định Quốc Công Nguyễn Bặc, Ngoại Giáp Đinh Điền, Vệ Úy Phạm Hạp...đều chống lại Lê Hoàn ...tuy nhiên may mắn là Đại Tướng Phạm Cự Lạng (em ruột Phạm Hạp) lại đứng về phe Lê Hoàn nên mới thắng được phe kia, sau khi Lê Hoàn lên ngôi đã phong Phạm Cự Lạng lên chức Thái Úy.
Ngày xưa em xem vở kịch về Đinh-Lê này cũng hay phết

Và, Thập đạo tướng quân Lê Hoàn là người trung thành với vua Đinh Tiên Hoàng nhất, bác ạ.
Chí ít là ổng giơ nắm đấm thề như thế, dưới cờ.

Đúng là Phạm Cự Lượng (Lạng) giúp vua Đại Hành đắc lực, khi đảo chính.

 

[MotoG]

Em thấy wiki đề thụy hiệu của Lê Hoàn là Đại Hành Hoàng đế (大行皇帝)

 

[.Xukthal]

Theo em, chức này chỉ là điều động lúc chiến tranh và phải có hổ phù từ vua. Chứ trước nay, quyền Tổng tư lệnh quân đội luôn thuộc về Nguyên thủ quốc gia. Đến hoàng tử còn ko có quyền này chứ chưa nói gì đến người khác họ như Lê Hoàn. Có thể danh xưng trên làm nhiều người hiểu lầm. Nếu là Tổng tư lệnh quân đội thì Lê Hoàn chẳng sợ gì vua cả.

Nhiều khi Tổng Tư lệnh quân đội lại chưa chắc đã được nắm Hổ phù đâu cụ nhé.
Hình như Cụ Hưng Đạo Vương là Tổng Tư Lệnh nhưng nắm Hổ Phù lại là Cụ Chiêu Minh Vương thì phải?

 

[VW Golf]

Nhiều khi Tổng Tư lệnh quân đội lại chưa chắc đã được nắm Hổ phù đâu cụ nhé.
Hình như Cụ Hưng Đạo Vương là Tổng Tư Lệnh nhưng nắm Hổ Phù lại là Cụ Chiêu Minh Vương thì phải?

Theo chính sử nhà ta thì Đức ông Hưng Đạo thực sự cầm quyền Tư lệnh bác ạ.
Có sự giám sát nhất định từ chi thứ, thông qua Đức ông Chiêu Minh.
Nhưng thực sự là Đức ông Hưng Đạo cầm quyền.

Chứ không đến mức: Điều anh Cuốc Toản đi gác, hắn lại bẩu, để tau hỏi anh Chiêu Minh nhà tau đã.
Thế thì nhà Trần bại từ lâu rồi.

 

[.Xukthal]

Theo chính sử nhà ta thì Đức ông Hưng Đạo thực sự cầm quyền Tư lệnh bác ạ.
Có sự giám sát nhất định từ chi thứ, thông qua Đức ông Chiêu Minh.
Nhưng thực sự là Đức ông Hưng Đạo cầm quyền.

Chứ không đến mức: Điều anh Cuốc Toản đi gác, hắn lại bẩu, để tau hỏi anh Chiêu Minh nhà tau đã.
Thế thì nhà Trần bại từ lâu rồi.

Là em nói việc nắm điều động toàn bộ quân đội ý, chứ cụ Hưng Đạo thì vẫn toàn quyền trong 1 giới hạn nào đó mà.
Cụ Chiêu Minh là anh em ruột với Vua nên đc tin tưởng tuyệt đối, cụ Hưng Đạo vẫn có cái gợn ông bố mà.

 

[1.25 ton]

Và, Thập đạo tướng quân Lê Hoàn là người trung thành với vua Đinh Tiên Hoàng nhất, bác ạ.
Chí ít là ổng giơ nắm đấm thề như thế, dưới cờ.

Đúng là Phạm Cự Lượng (Lạng) giúp vua Đại Hành đắc lực, khi đảo chính.

Hai cụ Đinh nằm xuống cái là cụ Điền, cụ Bặc, cụ Hạp gương cờ phò ấu chúa, táng cụ Lê Hoàn , mà khổ cái cụ Lê Hoàn danh chính ngôn thuận cũng đang phò ấu chúa.. Cụ Hoàn lên ngôi cũng là bất đắc dĩ, vì lúc đấy anh Tống đã cử anh Bảo cầm quân sang Đại Cồ Việt rồi. Cụ Lạng cũng là vì đại nghiệp nước nhà mà giương cờ hộ cụ Hoàn thôi.

Giả sử mà cụ Điền, cụ Bặc, cụ Hạp đảo chính thành công, thì không biết cụ nào sẽ lên ngôi đây.

 

[Patriots]

Thời điểm Tiền Lê, các cụ nhà ta chiến tranh suốt ngày bác ạ.
Bản thân vua Đinh Tiên Hoàng, vốn cũng xuất thân 1 Sứ quân, cũng vừa mới dẹp được 11 đồng chí còn lại cách đó 1 thời gian khá ngắn.

Thế nên, việc Tư lệnh có nhiều quyền lực trong cả thời gian dài, tôi thấy là thường.
Còn việc ông này được cho là tư thông với thái hậu rồi ...., có lẽ chỉ là 1 bước trong các bước cần thiết để cướp ngôi của vua Đinh Tiên Hoàng.

Thời kỳ đó Đại Cồ Việt được chia ra làm 10 đạo, kiểu như quân khu bây giờ, Lê Hoàn là tư lệnh của 10 đạo quân đấy, mang binh phù, còn xuất quân thì chắc cần lệnh bài xuất quân, cái đó chắc Nguyễn Bặc cầm, nhưng sau này Lê Hoàn trước khi lên ngôi đã xưng làm phó vương, thật ra là toàn quyền rồi. Sau khi Đinh Bộ Lĩnh chết thì Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Phạm Hạp khởi binh, điều thuận lợi là người chỉ huy cấm quân gọi là đạo thiên tử quân khi đó làm Phạm Cự Lạng, em của Phạm Hạp lại theo Lê Hoàn. Nhìn như vậy thấy Lê Hoàn biết và dám dùng người lắm, khi Phạm Hạp bị bắt nếu nghe lời em theo Lê Hoàn ông có thể được miễn tội chết, nhưng nhất định không theo. Cự Lạng vào ngục khuyên anh mà không được . Tướng quân Phạm Ngũ Lão sau này là cháu Phạm Hạp. Phạm Ngũ Lão cũng làm đến điện tiền chỉ huy sứ thời Trần, tư lệnh cấm quân, với chức đó Lý Công Uẩn con rể Lê Hoàn và Dương Vân Nga đã cướp ngôi họ Lê

 

[Thắng_Sơn Tây]

Thơ chữ Hán quả thực em hơi kém dịch, dù hiểu nghĩa
Nga Nga lưỡng Nga Nga nghĩa là Ngỗng Ngỗng hai con Ngỗng
仰面向天涯:Ngưỡng diện hướng thiên nhai, ở đây, 天涯 Thiên nhai là Chân trời cụ ạ, không có từ ca hát đâu.

Ngỗng thì chắc chắn hay kêu, thi vị hóa thành hát ca có gì sai

Chắc người dịch cho thêm mắm muối vào cho có vần
Ví dụ như em dịch thì sẽ là:
Ngỗng ngỗng kìa đôi Ngỗng
Ngửa mặt ngắm chân trời
Lông trắng phơi h..ồn thắm
Chân hồng khỏa nước xanh

 

[Đống Rơm]

Các cụ tìm đọc cuốn "Mật bổn" của Trần Hoàng Vũ, theo em cuốn này rất hay. Trong đó có nhắc đến Giao Châu thất hùng là : Đinh Bộ Lĩnh, Đinh Liễn, Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Phạm Hạp, Phạm Cự Lượng và Lê Hoàn. Trong đó Đinh Liễn, Lê Hoàn là cùng phe..Phạm Cự Lượng là em Phạm Hạp nhưng tuổi tác lại cách xa nhau. Phạm Cự Lượng là em út thì phải. 3 cụ sàn sàn tuổi nhau thì phải. Cụ Lê Hoàn chỉ tiện tay dắt dê thôi.

 

[VW Golf]

Chắc người dịch cho thêm mắm muối vào cho có vần
Ví dụ như em dịch thì sẽ là:
Ngỗng ngỗng kìa đôi Ngỗng
Ngửa mặt ngắm chân trời
Lông trắng phơi h..ồn thắm
Chân hồng khỏa nước xanh

Gì cũng biết, nhề.
Mời diệu!!

 

[VW Golf]

Là em nói việc nắm điều động toàn bộ quân đội ý, chứ cụ Hưng Đạo thì vẫn toàn quyền trong 1 giới hạn nào đó mà.
Cụ Chiêu Minh là anh em ruột với Vua nên đc tin tưởng tuyệt đối, cụ Hưng Đạo vẫn có cái gợn ông bố mà.

Tại thời điểm đó, Đức ông Hưng Đạo có toàn quyền.
Riêng với cấm quân thì do Đức ông Chiêu Minh nắm.

Đúng là chi trưởng (đứng đầu là Đức ông Hưng Đạo) và chi thứ (đứng đầu là vua Thánh Tông) kèn cựa nhau ác.
Vì thế, mới có Hội nghị Bình Than, với toàn bộ nội các, ngay giữa lòng "địch", để chính thức trao dấu đỏ Thượng thư bộ binh (hoặc Bộ Tổng tham mưu) cho chi trưởng, bác ạ.

 

[comiki]

Em góp hình minh họa với cụ đốc
Tiền Thái Bình Hưng bảo do Đinh Tiên Hoàng đế cho đúc, đây được coi là đồng tiền đầu tiên của Đại Việt

Đồng xu hình tròn có lỗ hình vuông, mặt trước có chữ Thái Bình Hưng Bảo đọc theo thứ tự trên-dưới-phải-trái
Mặt sau có chữ Đinh trên lỗ vuông. Tiền còn có nhiều dạng chữ Đinh dưới lỗ vuông, chữ Đinh viết ngược, chữ Đinh bên phải, hoặc không có chữ ở mặt sau
Tiền được cho là đúc trong thời gian Đinh Tiên Hoàng trị vì và dùng mãi đến thời tiền Lê, sau đó vua Lê Đại Hành hoàng đế cho đúc tiền xu Thiên Phúc

Tiền Thái Bình Hưng Bảo trong sách The Historical Cash Coin of Vietnam của Dr. Allan Barker
View attachment 6641916

tiền xu Thiên Phúc Trấn Bảo, do vua Lê Đại Hành cho đúc, mặt trước có 4 chữ Thiên Phúc Trấn Bảo, cũng theo thứ tự đọc trên dưới phải trái, mặt sau có chữ Lê (dạng to, nhỏ, viết theo lối giản thể) hoặc không có chữ Lê

Tiền Thiên Phúc Trấn Bảo trong sách The Historical Cash Coin of Vietnam của Dr. Allan Barker
View attachment 6641918

Em thắc mắc chút, chữ trên mặt đồng Thái Bình Thông Bảo là chữ Đại, tra theo sách The Historical Cash Coin of Vietnam cụ dẫn thấy có giải thích về việc sử dụng 2 chữ Thái và Đại này.
Chữ Lê (trên đồng Thiên Phúc Trấn Bảo) vẫn là lối cũ ạ, chữ giản thể mãi sau này mới có.