[Funland] Dịch sách cổ: Tống Sử- Giao Chỉ, chuyện Lê Hoàn

[doctor76]

NGHE CỤ TẢ THÌ ÔNG LÊ HOÀN Cứ NHư ĐÁM LỤC LÂM THẢO KHẤU Ý...
còn thái hậu nữa đã có tài liệu nói về bà thái hậu và ông lê hoàn kg ra gì..GIAN PHU DÂM PHỤ

Cái này Tống sử chắc không rõ nội tình nên họ không chép cụ ạ. CÒn bảo cụ Lê Hoàn là Lục lâm e hơi quá, cụ Lê Hoàn lo phát triển kinh tế, buôn bán, làm đường, vét kênh mương, mở rộng lãnh thổ đấy cụ.

 

[doctor76]

Cụ chủ có nhiều thớt lịch sử hay.
Không rõ cụ có biên các sách này thành ebook không.
Nếu có cụ cho cháu xin. Hay cụ có bán không.

Không cụ, em chỉ dịch cho vui thôi, không biên thành sách hay bán. Cụ muốn bản dịch dạng file docx, em tặng thôi.

 

[doctor76]

Tháng 7, năm Chí Đạo thứ 3 [997], Hoàn đi đánh giặc ở Đỗ Động [nay là Thanh Oai] vùng căn cứ của viên tướng Đỗ Cảnh Thạc 杜景碩 thời Thập Nhị Sứ Quân, bắt được đồ đảng đem về.

Ngày Nhâm Tuất tháng 7 [31/7/998], Trước đó có chiếu ban sai dân trồng nhiều dâu [để nuôi tằm], Chuyển vận sứ Quảng Tây Trần Nghiêu Tẩu陳堯叟 tâu rằng:

- Các châu dưới quyền coi sóc của thần, thổ nhưỡng khác biệt; nhiều ruộng đá, thiếu đất để trồng dâu; thường bảo rằng “những thứ gấm lụa từ 8 loại tằm [ nguyên văn: bát tàm chi miên 八蠶之綿]” vốn không có tục sản xuất từ Ngũ Lĩnh; nơi sản xuất chỉ có tại An Nam. Dân tại đây [ Quảng Tây] ngoài việc cày ruộng nước, nguồn tài lợi dựa vào loại tơ gai gọi là ma ninh麻苧 mà thôi. [ đoạn này nói Quảng Tây không thể trồng dâu, muốn có lụa tốt thì chỉ mua của An Nam, dân Quảng Tây chỉ có tơ gai]

 

[doctor76]

Năm Hàm Bình thứ 2 [999], Hoàn thân đi đánh Hà Động [thuộc huyện Thạch Thành, Thanh Hóa]; tất cả 49 động trong vùng đều dẹp yên cả.

Năm thứ 3 [1000], bọn Trịnh Hàng 鄭行 ở Phong Châu làm loạn. Hoàn đích thân điều khiển quân sĩ đi đánh. Trịnh Hàng chạy sang núi Tản [Viên].

Ngày Mậu Thân tháng 2 [3/3/1001], Lê Hoàn đất Giao Châu sai Sứ tiến cống tê ngưu thuần, voi.

Năm Cảnh Đức 景德 thứ nhất [1001], Hoàn cùng Đinh Toàn mang quân đánh bộ tộc Cử Long [nay là Cẩm Thủy] Bấy giờ quân giặc thấy Hoàn, giương cung, chĩa tên, toan bắn, chiếc tên rơi xuống; chúng lại giương cung, dây cung đứt. Man tặc sợ, rút lui. Hoàn đi thuyền ven sông đuổi theo. Quân giặc ở hai bên bờ đánh khép lại. Quan quân bị vây hãm ở sông. Bất ngờ Đinh Toàn trúng phải mũi tên giữa ngực, chết tại trận. Hoàn kêu ba tiếng, rồi thân ra đốc chiến: quân giặc thua. [ Đoạn này hơi ác, có lẽ Lê Hoàn muốn mượn gió bẻ măng].

 

[doctor76]

Năm Thành Bình 咸平 thứ 6 [1003, niên hiệu của Tống Chân Tông].

Ngày mồng một tháng 3 ngày Tân Mão [5/4/1003], Châu Khâm tâu rằng Bát châu sứ Giao Châu là Hoàng Khánh Tập黃慶集 đốc suất bọn dưới quyền hơn 450 người xin qui phụ [ nhà Tống]; [ vua Tống ban] chiếu sai Sứ an uỷ phủ dụ, lệnh cho trở về đất cũ. [ Nhà Tống không muốn nhận đất nhận người, có lẽ sợ rắc rối với Lê Hoàn].

Tháng 4 ngày Kỷ Sửu [2/6/1003], Chuyển vận sứ Quảng Nam Tây Lộ Phùng Liên馮連 tâu rằng hơn 400 hộ dân Giao Châu đến Châu Khâm, tới bờ biển; [nhà vua lại] tuân chiếu ủy dụ, khuyên bảo trở về đất cũ.

Quý Mão, năm thứ 16 [1003]. Hoàn đi Hoan Châu, vét kinh Đa Cái [ nay ở xã Hương Cái, Hưng Nguyên] thẳng đến Tư Củng trường ở Ám Châu [ thuộc sông Lam].

Năm Cảnh Đức 景德 thứ nhất [1004]

Ngày Giáp Tý tháng 6 [1/7/1004], Lê Hoàn đất Giao Châu sai con là Minh Đề 明提, nhiếp quyền Thứ sử Hoan Châu 驩州 đến cống; Đề khẩn cầu [ sứ thần nhà Tống] gia ơn đến châu này để an ủy phủ dụ dân xa xôi. Hứa cho, vẫn để Minh Đề làm Thứ sử châu Hoan.

 

[Homo Deus]

Nhà Tống lúc đó cũng mới lập còn mạnh mà nghe tin đồn cụ Hoàn chết quan còn chúc mừng vua, đủ thấy cụ Hoàn này tai tiếng thật! Tiếc là cơ nghiệp để Long Đĩnh làm mất

 

[doctor76]

Nhà Tống lúc đó cũng mới lập còn mạnh mà nghe tin đồn cụ Hoàn chết quan còn chúc mừng vua, đủ thấy cụ Hoàn này tai tiếng thật! Tiếc là cơ nghiệp để Long Đĩnh làm mất

Long Đĩnh Tống Sử gọi là Chí Trung, cũng bảo bạo ngược, nhưng em thấy nhiều chuyện xấu về ông chắc cũng không có thực???

 

[Gagarose]

Em góp hình minh họa với cụ đốc
Tiền Thái Bình Hưng bảo do Đinh Tiên Hoàng đế cho đúc, đây được coi là đồng tiền đầu tiên của Đại Việt

Đồng xu hình tròn có lỗ hình vuông, mặt trước có chữ Thái Bình Hưng Bảo đọc theo thứ tự trên-dưới-phải-trái
Mặt sau có chữ Đinh trên lỗ vuông. Tiền còn có nhiều dạng chữ Đinh dưới lỗ vuông, chữ Đinh viết ngược, chữ Đinh bên phải, hoặc không có chữ ở mặt sau
Tiền được cho là đúc trong thời gian Đinh Tiên Hoàng trị vì và dùng mãi đến thời tiền Lê, sau đó vua Lê Đại Hành hoàng đế cho đúc tiền xu Thiên Phúc

Tiền Thái Bình Hưng Bảo trong sách The Historical Cash Coin of Vietnam của Dr. Allan Barker

 

[Gagarose]

tiền xu Thiên Phúc Trấn Bảo, do vua Lê Đại Hành cho đúc, mặt trước có 4 chữ Thiên Phúc Trấn Bảo, cũng theo thứ tự đọc trên dưới phải trái, mặt sau có chữ Lê (dạng to, nhỏ, viết theo lối giản thể) hoặc không có chữ Lê

Tiền Thiên Phúc Trấn Bảo trong sách The Historical Cash Coin of Vietnam của Dr. Allan Barker

 

[Gagarose]

Tiền Thiên Phúc Trấn Bảo được đúc cho đến tận sau này khi Lý Công Uẩn lên ngôi mở ra triều đại nhà Lý và cho đúc tiền xu Thuận Thiên Đại Bảo, mặt sau có chữ Nguyệt

 

[doctor76]

Lúc vua [ Tống] Chân Tông mới lên ngôi [ 998], tiến phong cho Hoàn chức Nam Bình Vương kiêm Thị trung 南平王兼侍中, Hoàn trước tiên sai Đô tri binh mã sứ Nguyễn Thiệu Cung 阮紹恭, phó sứ Triệu Hoài Đức 趙懷德 đem vàng bạc và các đồ trân quý, cùng các loại trang phục bằng gấm [ An Nam], 10 cái chậu bạc, sừng Tê, ngà Voi mỗi thứ 50 chiếc, cùng lụa sống vạn cuốn đem cống. Vua [Tống] ra chiếu cho sứ thần đến điện Vạn Tuế 萬歲殿, viếng [Tống] Thái Tông, sau đó cho phép bọn Thiệu Cung đến bái kiến. Khi về, ban cho Hoàn đai cương, áo giáp cưỡi ngựa, lại ban chiếu thư an ủy khen ngợi.

Năm Hàm Bình thứ 4 [1001], lại sai Hành quân tư mã Lê Thiệu 黎紹, phó sứ Hà Khánh Thường 何慶常 đem 1 con Tê giác thuần, 2 con voi, 7 viên ngọc quý, trang phục gấm, 1 cái bình vàng đem cống.
Cùng năm, quan lại ở Khâm Châu tấu lên, Hoàn cho người sang xin các quan viết các bài thuốc chữa bệnh vào sách để đem về [ chữa cho dân chúng], vua ban chiếu đồng ý.

 

[xe lác]

em hóng tiếp ạ

 

[Tướng cướp]

Hay quá, em kê dép nghiên cứu cụ HOÀN THẢO KHẤU!

 

[doctor76]

Năm Cảnh Đức thứ 2 [ 1004], tiết Thượng nguyên, ban cho Minh Đề [ con Lê Hoàn, đang cai quản vùng Hoan Châu] các nông cụ, lệnh cho giúp đỡ Chiêm Thành, [ Minh Đề] thường cùng sứ giả [ nhà Tống] chăng đèn mở tiệc uống rượu, nhân đó, sai Công bộ viên ngoại lang Thiệu Diệp 邵曄 sung quốc tín sử sang giúp [ Lê Hoàn] viết Sử.

Năm Cảnh Đức thứ 3 [1005], Hoàn chết, lập con trai giữa là [ Lê] Long Việt 龍鉞 lên ngôi, người anh trai của Long Việt là [ Lê] Long Toàn 龍全 cướp lấy kho binh khí, kho tiền rồi bỏ chạy, sau đó, người em là [Lê] Long Đĩnh龍廷 [trèo tường] vào giết Long Việt rồi tự lập làm vua, anh trai của Long Đĩnh là Minh Hộ bèn đem binh lính ra tấn-công. [ Hoàng tử] Minh Đề thấy nước loạn, không còn khả-năng trở lại [ như trước], bèn xin đến Quảng Châu [ tị nạn], vua [ Tống] ban đặc chiếu ưu-đãi chu cấp đầy-đủ tiền bạc cho. Quan cai quản Quảng Châu là bọn Lăng Sách 凌策 tâu lên:

- Các con của Hoàn tranh nhau ngôi vua, lòng dân lìa xa, bọn đầu lãnh Hoàng Khánh Tập 黃慶集, Hoàng Tú 黃秀 cùng dân Man hơn nghìn người không cần [quân Tống] đi theo có thể cho sang tấn-công [ Đại Việt], trước tiên đến giết hết thân tộc [Lê Hoàn], sau đó đến Liêm Châu xin phát binh tại chỗ lấy 2.000 người cùng quân của Khánh Tập làm tiên phong, mau đánh Giao Chỉ.

Vua [Tống] nói:

- Hoàn là người xưa nay trung-thuận, thường giữ chức cống đều-đặn, nay nhân lúc có tang mà đem quân sang chinh phạt là không phải.

 

[GothicStyle]

Về tài thì cụ Hoàn là một số không nhiều các vị vua Việt mà em rất phục, khả năng chinh chiến lẫn trị nước khỏi bàn... Nhưng quả thật về phương diện đạo đức thì từ việc chiếm ngôi chủ lẫn "thịt" vợ chủ thì đúng là không thể "phục" nổi

 

[doctor76]

Về tài thì cụ Hoàn là một số không nhiều các vị vua Việt mà em rất phục, khả năng chinh chiến lẫn trị nước khỏi bàn... Nhưng quả thật về phương diện đạo đức thì từ việc chiếm ngôi chủ lẫn "thịt" vợ chủ thì đúng là không thể "phục" nổi

Thực tế thì hồi ấy, Nho Giáo chưa ảnh- hưởng nhiều đến các vua nước ta cụ ạ, nên việc cụ Đinh Bộ Lĩnh phong 5 hoàng hậu, hay cụ Lê Hoàn lấy bà Vân Nga cũng chưa ghê gớm lắm, sau này các sử gia và cả xã hội bị Nho Giáo ảnh- hưởng nên phê- phán việc này.

 

[trangcucai]

chấm, rảnh là đọc. ahihi

 

[.Xukthal]

Em nhớ mỗi Sứ Tống là Lý Giác thôi, làm thơ hay.

 

[doctor76]

Hay quá ạ

Em xin một chỗ chờ xem lịch sử từ Cụ doctor76

Em vẫn rất ấn tượng với hình ảnh Lê Hoàn người nhỏ thó, nhanh nhẹn, xăm trổ đầy mình nhảy xuống ao đâm cá ạ

Cụ Lê Hoàn đâu có nhỏ người, ngược lại thì có chứ cụ, thô lậu cũng có nghĩa là người to lớn nhưng cục mịch cụ ạ.

 

[doctor76]

Em nhớ mỗi Sứ Tống là Lý Giác thôi, làm thơ hay.

Các sứ nhà Tống sang ta đều rất có học, thường là Trạng Nguyên hay quan văn, rất thích ngâm thơ, làm văn, và ăn nói cũng khá nhã nhặn.
Bài thơ Lý Giác rất hay nếu hiểu chữ Hán đấy cụ.
Khác hẳn sứ thần nhà Nguyên sau này, đến mức vua Trần phải gọi: mày -tao