[TT Hữu ích] Dịch sách cổ: Lịch sử vương quốc Đàng Ngoài, 1646-1658.

[doctor76]

Có một số quy định tốt khác để cai quản vương quốc, đó là vào mùa gặt lúa, mỗi vị quan địa phương sẽ ra lệnh cho tất cả mọi người trong làng đi ra đồng để săn chuột. Chuột rất nhiều và vào thời điểm này, chúng cũng chui ra khỏi hang để gây ra những thiệt-hại nghiêm trọng, gặm nhấm bông lúa. Không chỉ hài lòng với việc ăn những gì chúng có thể tiêu thụ, mà số lượng lúa mà chúng đánh cắp và cất giấu trong hang là không thể tin được. Về vấn đề này, chúng gây hại nhiều hơn cả kiến và nhanh nhẹn hơn nhiều. Người dân địa phương rất thích tham gia cuộc săn bắt này, bởi vì thịt chuột được xem là một món ăn ngon hơn và không bị ghê-tởm như ở châu Âu. Đôi khi, họ bắt được rất nhiều chuột đến nỗi không cần phải mua thịt ở chợ trong nhiều ngày. Những con chuột mà họ không ăn tươi thì được phơi khô và trở thành một món ăn rất thơm ngon. Tôi bỏ qua những luật lệ và quy định khác vì sẽ quá dài dòng để kể hết. Tôi sẽ đề cập đến chúng khi cần thiết. Tôi muốn cảnh báo bạn rằng lý do chính và cơ bản của một chính quyền tốt và yên bình như vậy là sự sắp xếp cực kỳ hiệu quả và sự phụ thuộc của các quan lại cấp dưới đối với cấp trên, cho đến tận cấp cao nhất: dù là việc lớn hay việc nhỏ. Và với sự phân cấp và sự chăm sóc mà mỗi người đều hiểu rõ nhiệm-vụ của mình, và việc thông báo mọi việc diễn ra, từ đó thông tin đến hội đồng tối cao, do đó hiểu rõ toàn bộ tình-hình của vương quốc, khiến các quyết định và giải pháp được đưa ra một cách nhanh chóng và chắc chắn, kịp thời có thể khắc phục được, nếu không phải tất cả các rối loạn, thì ít nhất là những rối loạn nghiêm trọng nhất. Và đôi khi xảy ra, các quan lại cấp dưới khi nhận được lệnh từ cấp trên, muốn trì-hoãn nếu không cảm thấy có một hình phạt nhanh chóng và nghiêm khắc. Vì vậy, để giữ thể diện và tránh bị trừng phạt, để không bị mất chức một cách nhục nhã và thiệt hại, họ vâng lời một cách nhanh chóng và mù quáng. Và giống như thể tất cả họ đều ra từ trường phái của Pythagora, họ không quan tâm đến việc thực hiện những gì họ được giao, mà chỉ nói rằng 'quan trên ra lệnh như vậy'. Với sự tôn trọng lớn như vậy đối với cấp trên, sự tôn kính được nuôi dưỡng và hòa bình được duy trì, và với hòa bình, mọi điều tốt đẹp đều đến.

[Trường phái Pythagoras là một trong những trường phái triết học và tôn giáo lớn nhất thời cổ đại Hy Lạp, được sáng lập bởi nhà triết học Pythagoras. Học thuyết của ông đã có ảnh hưởng sâu rộng đến tư tưởng phương Tây, đặc biệt là trong lĩnh vực toán học, âm nhạc và triết học.

Những quan điểm chính của trường phái Pythagoras:

Số học là nền tảng của vũ trụ: Pythagoras và các môn đệ tin rằng mọi thứ trong vũ trụ đều có thể giải thích bằng số. Họ cho rằng số là nguyên lý cơ bản của mọi sự vật và hiện tượng.

Linh hồn bất tử và luân hồi: Giống như nhiều tôn giáo khác thời bấy giờ, Pythagoras tin vào sự bất tử của linh hồn và luân hồi. Ông cho rằng linh hồn có thể chuyển sinh từ kiếp này sang kiếp khác, và mục tiêu của cuộc sống là làm cho linh hồn được thanh tịnh để có thể trở về với thế giới vĩnh hằng.

Âm nhạc và hài hòa: Pythagoras phát hiện ra mối liên hệ giữa âm nhạc và toán học. Ông cho rằng âm nhạc có thể tạo ra sự hài hòa trong tâm hồn con người và vũ trụ.

Kỷ luật và cộng đồng: Trường phái Pythagoras là một cộng đồng kín, các thành viên phải tuân thủ những quy tắc nghiêm ngặt về đạo đức, kỷ luật và bí mật.

Ảnh hưởng của trường phái Pythagoras:

Toán học: Định lý Pythagoras là một trong những đóng góp quan trọng nhất của trường phái này cho toán học. Ngoài ra, họ còn nghiên cứu về số học, hình học và lý thuyết âm nhạc.

Triết học: Các ý tưởng của Pythagoras về số học, linh hồn và hài hòa đã ảnh hưởng sâu sắc đến các nhà triết học sau này như Plato và Aristotle.

Tôn giáo: Nhiều tôn giáo và giáo phái sau này đã kế thừa và phát triển những quan niệm của Pythagoras về linh hồn, luân hồi và sự hoàn thiện bản thân.

Nền tảng cho tư duy khoa học: Việc tìm kiếm các nguyên lý số học đằng sau mọi hiện tượng đã đặt nền móng cho tư duy khoa học hiện đại.

Ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa: Các ý tưởng của Pythagoras về âm nhạc, hài hòa và số học đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa phương Tây.

Cộng đồng lý tưởng: Trường phái Pythagoras là một trong những ví dụ đầu tiên về một cộng đồng lý tưởng, nơi các thành viên cùng nhau theo đuổi tri thức và sự hoàn thiện bản thân.

Trường phái Pythagoras không chỉ là một trường phái triết học đơn thuần mà còn là một phong trào văn hóa và tôn giáo có ảnh hưởng sâu rộng. Những ý tưởng của Pythagoras về số học, linh hồn, hài hòa và cộng đồng vẫn còn giá trị và được nghiên cứu cho đến ngày nay].

 

[dannongthon]

Sau cuốn: Nhật ký hành trình đến xứ Nam Hà [1749-1750] của Pierre Poivre, nhiều cụ rất ham mê Lịch sử và các bản dịch của em, muốn em có một cuốn khác nói về Đàng Ngoài,hay Bắc Hà thời Lê-Trịnh, ngõ hầu có cái so sánh với Đàng Trong, vốn được nhiều người yêu nhà Nguyễn tự huyễn hoặc hay tâng-bốc quá mức là một xứ giàu có.
Nay em đã hoàn thành xong bản dịch sách cổ từ tiếng Ý-Latin nhan đề: Lịch Sử xứ Đàng Ngoài, hay Bắc Hà 1646-1658. Tác giả là giáo sĩ dòng Tên Giovanni Filippo de Marini, người Ý, là một trong những giáo sĩ đến miền Bắc sớm nhất và có 12 năm sống liên tục ở đây, ông còn gắn bó với Đàng Ngoài đến tận 1673, sau khi bị trục xuất vĩnh viễn.
Một cuốn sách rất dày, viết bằng tiếng Ý- Latin, trong đó mô tả rất cặn kẽ cuộc sống, lễ hội, văn hóa, kinh tế, sản vật, địa lý, và vua Lê chúa Trịnh [vua Lê Thần Tông và Trịnh Tráng, Trịnh Tạc] của Đàng Ngoài thời ấy.
Đặc biệt, tác giả dành 2 chương nói về đạo Phật, về Phật Thích Ca, tuy có những ngôn từ hơi tiêu cực, nhưng tác giả lại có những nhận xét, đánh giá, phân tích rất sâu về đạo Phật, về sự sa đọa của Tăng ni làm hỏng đạo, về những lý thuyết mơ hồ, về lợi dụng cúng dường, sư dâm ô.của sư và ni cô.
Với con mắt của một người đã sống ở Đàng Ngoài rất lâu, tac giả còn có những lời lẽ cực kì thâm- thúy về vua Lê.
Nguyên do em dịch cuốn này, là tình cờ có lần đọc cuốn: XÃ HỘI VIỆT NAM TỪ THẾ KỶ XVII, tác giả Nguyễn Trọng Phấn, sách tái bản,thấy ngắn và không hay, em bèn tìm bản gốc tiếng Ý và Latin để đọc, rồi đối chiếu với bản tiếng Pháp [do chính tác giả dịch], thấy sách dịch bị cắt nhiều quá, dịch sơ sài, thậm chí sai cả nguyên tác.
Em bèn dịch lại, từ nguyên bản tiếng Ý là tiếng mẹ đẻ của tác giả.
Việc dịch sách, em thấy, hoặc là chuyển dịch sang tiếng Việt hiện đại, như thế thì dễ, nhưng sẽ mất đi văn phong của tác giả; hoặc giữ nguyên văn phong, như thế sẽ buộc người đọc phải đọc kỹ hơn mới hiểu, và sau cùng, em quyết định chọn cách thứ hai, giữ nguyên văn phong của tác giả.

Cụ Doctor76 kiến thức uyên thâm quá!

 

[2508]

Có cụ ạ, nhiều cụ hỏi nên em hứa là thớt này xong, em sẽ up 2 quyển này dạng epub hoặc PDF tặng các cụ ạ.

Cám ơn cụ, tài liệu rất quý ạ.

 

[doctor76]

CHƯƠNG VII​

HÔN NHÂN CỦA NGƯỜI BẮC HÀ​

Các nghi lễ của người Bắc Hà trong việc cử hành hôn nhân, mặc dù có vẻ không có ý nghĩa tôn giáo, nhưng lại đầy rẫy các tín ngưỡng mê tín. Có một câu nói 'Nhâ’t phu Nhâ’t phụ, [Nhất Phu Nhất Phụ] có nghĩa là 'Một vợ một chồng', nhưng thực tế của câu tục ngữ này không áp dụng cho các gia đình nghèo; vì những người giàu có tính toán dựa trên túi tiền của họ: họ muốn có bao nhiêu vợ thì tùy vào khả-năng tài chính của họ có thể nuôi-dưỡng được bao nhiêu người.

Cách thức để tiến hành hôn nhân bắt đầu từ việc đính hôn, được thực hiện theo hình thức sau: người nhà của chàng rể tương lai đến nhà cô gái, mang theo một món quà nhỏ, bất kể đó là gì, dù là thứ nhỏ nhặt nhất. Nếu gia đình cô gái chấp nhận, như vậy là đủ để coi như đã đính hôn và đã đồng ý. Ở Bắc Hà, các gia đình có một lợi thế là theo luật của vương quốc, người chồng phải đưa của hồi môn cho vợ, và không bao giờ có cuộc hôn nhân nào được tiến hành nếu như điều này không được đáp ứng. Và nếu họ không đồng ý về việc đưa của hồi môn, về số lượng hoặc chất lượng, thì việc đính hôn được coi là không có hiệu-lực và mỗi bên đều tự do. Nếu họ đồng ý về điều này, họ sẽ tiến hành lễ cưới công khai.

 

[doctor76]

Và luật này, theo đó phụ nữ nhận của hồi môn mà không phải trao của hồi môn, mặc dù có vẻ là điều hạnh phúc, thực chất lại là một tai họa lớn. Điều này giống như việc bị mua bán và trở thành nô lệ của các ông chồng. Của hồi môn mà họ nhận không lớn và không bao gồm tài sản cố định hay số tiền lớn, mà theo phong tục là trước khi tổ chức lễ cưới, chú rể phải gửi cho cô dâu những món quà phù hợp với phẩm giá của cô, và cô dâu phải cảm thấy hài lòng với những món quà này. Khi ngày cưới đã được ấn định, chú rể phải chi tiền cho một bữa tiệc lớn, chuẩn bị nhiều món ăn ngon cho tất cả các thành viên trong gia đình của cô dâu, cũng như cho gia đình của chú rể. Vì vậy, những người không phải là người thân cũng cần được tham gia vào niềm vui của ngày hôm đó, và do đó phải gửi cho các quan lại và các hương chức của làng một số tiền nhất định, cùng với một số lượng rượu, thịt và các món ăn khác, để toàn bộ làng có thể tham gia vào lễ hội trong ngày cưới. Việc không thực hiện nghĩa vụ này, ban đầu là để thể hiện sự lịch thiệp và sau đó trở thành một quy định pháp lý trong toàn vương quốc, sẽ bị coi là một sự xúc phạm nghiêm-trọng, vì vậy nó được thực hiện một cách chính xác. Nếu ai không hoàn thành nghĩa vụ này, sẽ không thể đưa cô dâu về nhà cũng như sống cùng cô. Họ nghiêm khắc đến mức sẽ trừng phạt những ai cố-tình vi phạm, vì điều đó có thể dẫn đến những điều không hay xảy ra nếu hôn lễ diễn ra âm thầm mà không được thông báo cho chính quyền.

 

[doctor76]

Lễ cưới thường được tổ chức tại nhà cô dâu, mặc dù đôi khi cũng được tổ chức tại nhà chú rể. Khi bữa tiệc kết thúc và các bàn ăn đã được dọn dẹp, các thân nhân sẽ đưa cô dâu về nhà chú rể với tiếng nhạc và hát mừng. Khi cô dâu đến nhà chú rể, cô là người đầu tiên vào bếp và quỳ xuống trước ba cái chân đỡ bếp, điều này liên quan đến một câu chuyện về một người phụ nữ đã kết hôn với hai người đàn ông cùng lúc, và ba người sống cùng nhau trong hòa thuận, được coi là một phép lạ vì đã sống hòa bình. Do đó, họ cầu nguyện rằng với sự hòa bình và tình yêu thương, cô sẽ sống trong gia đình với chồng của mình. Sau khi hoàn thành các nghi thức này với các ông bà tổ tiên, dù còn sống hay đã qua đời, cô phải thể hiện sự tôn-trọng và cuối cùng quỳ xuống đất với lòng khiêm-nhường lớn và tuyên bố rằng cô sẽ luôn vâng lời chồng và sẽ cố gắng hết sức để tránh mọi sự rắc rối. Khi cô có con, cô sẽ trở lại cầu nguyện với Thần Lửa của gia đình, người mà cô không rời bỏ trừ khi đã qua 40 ngày từ khi sinh con, cầu xin sự bảo vệ cho chính mình và con cái của mình.

Chú rể không bị bắt buộc phải thực hiện nhiều nghi lễ như vậy; tuy nhiên, sự tôn trọng đối với cha mẹ vợ rất lớn, và cha mẹ vợ có nghĩa vụ phục vụ và giúp đỡ họ trong những nhu cầu của mình. Họ không gọi cha mẹ vợ bằng tên khác ngoài 'Cha' [Padre] và 'Mẹ' [Madre], và cha mẹ vợ cũng chỉ gọi chú rể bằng danh xưng 'con trai' [tiếng Ý: figliuolo].

Tất cả những nghi lễ đã nói ở trên được thực hiện nhiều lần, tương ứng với số lần người chồng không hài lòng với người vợ đầu của mình, mà đi tìm thêm những người khác. Chỉ có điều, trong những cuộc hôn nhân thứ hai này, chi phí không được phô trương như trong những cuộc hôn nhân đầu, và các nghi lễ cũng không phức tạp đến vậy.

 

[doctor76]

Và vì dân tộc này rất muốn có con cái, đến mức có thể nói là thèm khát con cái, nên họ rất tích cực để có con. Họ cũng cho rằng, giống như người Do Thái, vô sinh là một lời nguyền rủa. Nếu người vợ đầu tiên sau vài năm mà không sinh con, thì cô ấy sẽ rất buồn và đau khổ, cảm thấy như mình bị nguyền rủa và bị người đời chỉ trích. Vì vậy, để thoát khỏi nỗi ô nhục đó, chính cô ấy cũng thúc giục chồng lấy thêm vợ, đôi khi còn tự mình đi tìm vợ lẽ cho chồng. Nếu người vợ thứ hai sinh con, theo luật lệ vẫn còn tồn tại ở Trung Quốc và các vùng khác ở phương Đông, thì những đứa con của người vợ thứ hai, thứ ba hoặc bất kỳ người vợ nào khác đều được công nhận và gọi bằng tên Mẹ là người vợ đầu tiên vô sinh, chứ không phải người mẹ đẻ. Nếu không, những đứa con không được công nhận sẽ gọi người mẹ đẻ là Chị [Moglie], và người vợ thứ hai sẽ gọi những đứa con của mình không phải là con mà là Em, và cô ấy không dám gọi chúng là Con để tránh làm phật lòng người vợ đầu. Chỉ có người vợ đầu tiên, dù vô sinh, mới được giữ danh hiệu và đặc quyền của một người mẹ trong gia đình, được mọi người tôn-trọng hơn.

 

[doctor76]

Trong các gia đình của những vị quan lớn nhất, thường xảy ra chuyện nếu người cha không tỏ ra yêu thương các con của nhiều bà vợ một cách công bằng [dẫn đến] sự ghen tị ăn mòn trái tim của những người mẹ, những người muốn thấy các con trai của mình như Ismael ở vị trí tốt hơn Isaac và họ không chịu yên nếu không được ưu ái bằng những dấu hiệu này. Dù thế nào đi nữa, trong một gia đình lớn mà họ biến thành một chiến trường thực sự, họ khiến gia đình luôn trong tình trạng hỗn loạn, anh em chia thành các phe phái và hàng ngày họ tranh cãi, như những người lính của mẹ mình, tàn phá tài sản một cách dã man để xem ai có thể cướp được nhiều hơn. Mà các bà mẹ của họ cũng không kém tham lam và không kém siêng năng, mỗi người một việc. Từ những rối loạn như vậy, các giáo sĩ của các sứ đoàn đã có cơ hội để làm cho người dân hiểu và nhận biết được những điều tốt đẹp của hôn nhân hợp pháp, hoặc một vợ một chồng, và những điều xấu-xa nghiêm-trọng của việc có nhiều vợ, hoặc đa thê: bằng cách đặt ra trước họ những cuộc tranh giành, cãi vã, bất ổn, thù hận, sự tiêu tán tài sản, và tất cả những điều xấu xa khác phát sinh từ sự lạm dụng phóng-túng này: càng có thể lấy ví dụ từ chính các loài động vật, những loài cần có bạn đời để nuôi con: chúng không bao giờ kết hợp với hơn hai con vật. Và mặc dù họ biết điều gì là tốt nhất, và thậm chí thừa nhận điều đó, sự thèm muốn và thói quen vẫn chiếm ưu thế, giữ họ như nô lệ trong địa ngục đó. Không tìm thấy cách nào để bảo vệ mình, cũng không có lý lẽ nào để đáp lại, họ viện đến câu nói chung: 'Mỗi vùng đất có phong tục riêng.' Những người khác, muốn tỏ ra rằng mình biết điều gì đó, nói rằng người châu Âu không thể là trọng tài tốt trong vấn đề này, vì họ sinh ra ở nơi mà người vợ mua chồng, mang của hồi môn chứ không phải nhận của hồi môn từ chồng. Và mặc dù phụ nữ, nói chung, là những người kín đáo và e thẹn, nên mỗi người thích ở với một chồng hơn là với nhiều chồng, vì thế giữa chúng tôi có thể áp dụng nguyên tắc 'Nhâ’t phu Nhâ’t phụ' [Một chồng, một vợ], và với điều đó họ bị mắc kẹt trong sự nhơ bẩn của những sai lầm của họ, và bị mắc kẹt trong sự dính chặt của dục vọng, không tìm thấy con đường để thoát ra và giải thoát, và sự hoán cải của họ luôn luôn là điều khó khăn nhất, không đủ để khiến họ hối cải bằng những lời khuyên bảo hay những bất tiện mà họ thấy và trải nghiệm hàng ngày. Nhưng đó là hình phạt chính đáng của Chúa, của người tự biến mình thành nô lệ của những dục vọng nhục cảm, để rồi bị trừng phạt bởi chính tội lỗi của mình. Tuy nhiên, họ không bị đam mê chi phối đến mức không muốn xem xét kỹ lưỡng lựa chọn của mình, và nếu có điều kiện, họ sẽ tính toán cẩn thận trước khi quyết định ràng buộc. Nhưng những người đáng thương này lại sai lầm trong cách tiếp cận, và những người làm mai mối, môi giới và trung gian cho những cuộc hôn nhân này chính là các pháp sư và thầy bói. Chú rể tìm đến những người này để biết liệu trời có ưu ái và số phận có may mắn trong việc này hay không, vì một khi việc đã xong thì không thể thay đổi được nữa. Những bậc thầy gian ác này, để không mất uy tín và đặc biệt là lợi nhuận, đưa sự việc vào những bí ẩn lớn và thực hiện những cuộc điều tra tinh vi: họ xem xét kỹ lưỡng mọi thứ như thể phải dựng lên lá số tử vi của chú rể và cô dâu, tìm hiểu nơi sinh, ngày tháng, giờ sinh của cả hai; và với những kỹ xảo tuyệt vời, họ vẽ nên các ký tự và thực hiện nhiều phép tính. Và để không thiếu thứ gì trong công việc làm ra từ xưởng của những lời nói dối, chúng [bọn thầy bói] sắp xếp lại câu trả lời một cách tinh vi, luôn dựa vào những điều mơ hồ và ngôn ngữ đa nghĩa. Như vậy, đôi uyên ương có khi được hạnh phúc, có khi lại phải chịu khổ đau; chúng muốn có một lối thoát để có thể tự hào về sự trung thực của mình. Và với thủ đoạn tinh vi này, mà những kẻ ngu ngốc không nhận ra, chúng bảo vệ và duy trì danh tiếng cho nghệ thuật kiếm chác bất chính. Trong việc này, sự điên rồ thật mù quáng, đến nỗi chúng còn lôi kéo những người khác vào đó. Mặc dù những dự đoán và những lời tiên tri sai lầm của chúng hoàn toàn trái ngược với những gì đã dự đoán trước đó, nhưng những người dân vẫn ngu ngốc tin rằng, nếu không phải là lần này thì lần sau, nhà chiêm tinh cũng sẽ nói đúng. Và như vậy, những kẻ lừa đảo này đã lừa gạt sự đơn giản của những người đến tìm chúng, chúng còn làm ăn tốt hơn cả bọn Gypsies, và tự hào với danh hiệu 'Thầy bói', nhưng chúng còn thích thú hơn nhiều với những đồng tiền kiếm được từ những kẻ tin vào những lời nói nhảm nhí và vô căn cứ của chúng.

[Trong Kinh Thánh, Isaac được xem là con của lời hứa, là người thừa kế các lời chúc phúc của Abraham. Trong khi đó, Ismael là con của Hagar, người hầu của Sarah. Việc so sánh này cho thấy các bà vợ trong gia đình quan lại thường so sánh con của mình với những người khác, đặc biệt là những người được cho là có địa vị cao hơn]

[Người Gypsies là một dân tộc thuộc nhóm sắc tộc Ấn-Arya, có nguồn gốc từ tiểu lục địa Ấn Độ. Họ đã di cư khỏi quê hương từ nhiều thế kỷ trước và hiện nay phân tán rộng khắp thế giới, đặc biệt là ở châu Âu, họ nổi tiếng làm nhiều công việc như bói toán, tiên tri, bán hàng rong, thậm chí trộm cắp…vì là dân tộc lang thang nay đây mai đó, nên họ bị người châu Âu khá ghét]

 

[doctor76]

Với bao nhiêu sự cẩn-trọng mà họ dành cho những quyết định này, người ta có thể nghĩ rằng hôn nhân sẽ bất khả phân ly, như luật pháp và truyền thống của họ quy định. Nhưng sự thật lại không phải vậy. Gánh nặng chỉ đè lên vai người phụ nữ và họ phải tuân-thủ theo nghĩa vụ. Người đàn ông, nếu không thực sự có lý do chính đáng để ly hôn, thì rất dễ dàng tìm ra một lý do nhỏ nhặt để làm như vậy. Và điều kỳ lạ là, trong khi người vợ không thể ly hôn chồng, trừ một số trường hợp đặc biệt mà tôi sẽ đề cập sau, thì người chồng lại được phép ly hôn vợ. Lý do mà họ viện dẫn để thoái-thác nghĩa-vụ của luật pháp là vì người chồng mua vợ, và người mua sẽ trở thành chủ nhân và có quyền quyết-định đối với thứ mình đã mua. Mặc dù luật pháp chung của vương quốc trái ngược với điều này, nhưng nó lại bị lạm dụng và dung túng, bởi vì chưa từng có trường hợp nào mà những kẻ vi phạm bị phạt hoặc trừng-phạt. Vì vậy, từ sự dung túng này, các ông chồng đã tự tạo ra luật lệ có lợi cho mình. Chính từ sự lạm-dụng này, được đưa ra bởi những người không tôn trọng luật pháp và không quan tâm đến lý lẽ, mà các cha truyền giáo đầu tiên đến vương quốc này đã gặp phải nhiều khó khăn. Họ không biết nên xếp loại những cuộc hôn nhân như vậy vào loại hợp đồng nào. Vì vậy, họ đã quyết định làm theo cách thức mà các cha truyền giáo ở các tỉnh khác đã làm, và cũng giống như ở Trung Quốc, nơi mà phong tục này cũng khá phổ biến.

 

[Mít đen]

em kê ghế hóng sách của cụ

 

[doctor76]

Bây giờ ta hãy nói về cách thức và nghi lễ mà người chồng ly hôn vợ. Nếu người chồng là một quan lại có học thức, để tỏ ra lịch-sự và nghiêm-túc hơn, anh ta sẽ gửi cho vợ một lá đơn viết tay, trong đó tuyên bố ý định chấm dứt cuộc hôn nhân và cho phép cô ấy tìm kiếm một người chồng khác. Với việc này, người ta cho rằng ràng buộc hôn nhân đã hoàn toàn chấm dứt. Nếu người chồng là một người bình dân và không biết chữ, trước mặt những người làm chứng, anh ta sẽ lấy chiếc đũa gỗ mà mình dùng để ăn và bẻ đôi nó. Tương tự, anh ta cũng lấy một đồng tiền đồng nhỏ, tương đương với nửa ba đồng, và chia đôi nó. Một nửa đũa và một nửa đồng tiền sẽ được anh ta giữ lại như một bằng chứng, và nửa còn lại của mỗi thứ sẽ được trao cho người vợ mà anh ta từ bỏ. Để cuộc ly hôn được coi là hợp pháp, cần có những người làm chứng để xác nhận việc này. Nếu không có những dấu hiệu trên, cuộc ly hôn sẽ không được công nhận.

Tôi đã nói rằng chỉ chồng mới được phép ly hôn vợ, và vợ không được phép ly hôn chồng. Tuy nhiên, khi luật pháp không đến được, sự gian ác của người phụ nữ lại xuất hiện. Bởi vì khi cô không hài lòng với người chồng đó, cô gây ra nhiều rắc rối và thể hiện sự xa lánh trong mọi việc, đến nỗi để thoát khỏi những đau khổ đó, cô thúc đẩy việc cho mình [ra] đi, miễn là cô trả cho chồng gấp đôi số tiền mà anh đã chi cho đám cưới của mình, và nếu không được phép, cô vẫn là nô lệ phục vụ anh ta. Cũng có thể xảy ra trường hợp, sau khi đã ly hôn, họ lại tái hợp, họ có thể sống lại với nhau như trước đây mà không cần bất kỳ nghi thức nào khác, miễn là người vợ bị ly hôn không có chồng khác. Do đó, về việc tái hợp, cần thông báo cho quan lại, và trong trường hợp như vậy, ông không được vắng mặt, đó là bằng chứng về sự hòa hợp đã đạt được. Bởi vì người vợ bị ràng buộc chặt chẽ bởi luật pháp, không thể yếu đuối một mình mà không có sự hỗ trợ của công lý, bất cứ khi nào người chồng quá xấu xa đến nỗi đối xử tệ bạc với cô trái với nghĩa vụ, cô có thể tố cáo anh ta với quan tòa và yêu cầu quan tòa điều tra tính xác thực của cáo buộc. Nếu thấy cáo buộc là đúng, quan tòa sẽ ra lệnh cho người chồng phải cho cô ly hôn và cô có thể mang theo tất cả những gì cô nhận được từ anh ta làm của hồi môn và những gì cô mua cho bản thân. Tuy nhiên, đối với phía người vợ, những vụ ly hôn này ít xảy ra.

 

[doctor76]

Ngoài những lý do đã nêu, động-lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy người Bắc Hà kết hôn là mong muốn có con cái. Họ coi việc sinh con là một phần quan trọng trong hạnh phúc đời người. Nếu kết hôn với người vợ hiếm muộn, họ cảm thấy vô cùng đau khổ. Họ lo lắng rằng khi già đi sẽ không có ai chăm sóc, khi chết đi sẽ không có ai lo liệu hậu sự, và ở thế giới bên kia cũng sẽ không có ai cầu siêu cho mình. Vì vậy, họ thường quyết định bỏ vợ hiếm muộn để tìm người vợ khác có thể sinh con. Điều này có thể xảy ra nhiều lần cho đến khi họ tìm được người phụ nữ như ý. Tuy nhiên, việc ly hôn không phổ biến ở tầng lớp thượng lưu và giàu có. Họ cho rằng việc lấy vợ mới và bỏ vợ cũ là hành động bỉ ổi, thể hiện sự tham lam và thiếu tiết chế. Họ cũng sợ bị người khác chỉ trích. Ngoài ra, họ còn phải đối mặt với sự phản đối gay gắt từ gia đình nhà gái. Người nhà gái cảm thấy bị xúc-phạm nặng nề khi con gái họ bị chồng ruồng bỏ và thường nuôi mối hận-thù dai dẳng. Mặc dù người dân bình thường có vẻ ít quan tâm đến vấn đề này hơn, nhưng họ vẫn cố gắng kìm nén sự tức giận để tránh gây rắc rối.

 

[doctor76]

Những lý do khác khiến người chồng muốn ly hôn là khi người vợ mắc phải một căn bệnh nặng không thể chữa khỏi, hoặc có những khuyết-điểm về tính cách như lười-biếng, quá nhu-nhược, hoặc quá sống phóng-túng đến mức trở nên nổi loạn, không vâng lời và lãng-phí tài sản gia đình. Trong trường hợp ly hôn, các con gái thường đi theo mẹ, còn con trai ở lại với cha.

Những điều đã nói ở trên là về phong-tục, những hành vi sai trái và nghi lễ liên quan đến hôn nhân và ly hôn ở Bắc Hà. Việc cố gắng thuyết phục người dân nơi đây rằng đời sống độc thân tốt đẹp hơn đời sống hôn nhân là điều vô cùng khó khăn, thậm chí là vô ích. Thật vậy, xét theo quan điểm của họ – những người không có ơn Chúa và ánh sáng của đức tin – thì việc có rất nhiều người Kitô giáo ở châu Âu sống độc thân và giữ mình trong trắng từ thuở thiếu thời đến suốt cuộc đời là điều khó tin. Họ cũng không thể hiểu được tại sao lại có nhiều nữ tu sống cuộc đời trinh trắng và tận hiến cho Chúa. Họ cho rằng những điều này chỉ có thể xảy ra nhờ đức tin, một khái niệm mà họ chưa thực sự hiểu rõ. Theo quan điểm của họ, những người không kết hôn là những kẻ sát nhân, vì họ đã không tạo ra sự sống khi có khả năng làm như vậy. Họ cho rằng tội lỗi không phải là việc lấy đi mạng sống của một người đã có, mà là việc không ban cho sự sống cho những người chưa có. Và vì lý do này, những nhà sư vô đạo đức của họ, những kẻ sống nhờ vào việc xin ăn, lại hoàn toàn tán-thành và khuyến-khích những hành vi đồi-bại này. Để lời khuyên của họ thêm phần thuyết phục, họ còn đưa ra ví dụ xấu của chính mình bằng cách lấp đầy các tu viện của họ bằng những nữ tu và những phụ nữ độc thân sống chung, những người mỗi năm sinh ra rất nhiều trẻ con. Điều này được họ đưa ra như một bằng chứng cho thấy việc có con cái là một ân phước mà các vị thần ban tặng cho các thầy tu như một phần thưởng cho những điều mà họ đã cung cấp cho đền thờ, như việc chăm sóc đền thờ và thực hiện các nghi lễ tế lễ. Thật không có thứ độc hại nào tồi tệ hơn trên thế giới này. Họ [các nhà sư] không coi con người ở khía cạnh nào khác ngoài một con vật, đắm chìm trong những thú vui thấp kém mà không hề có chút e dè nào. Thậm chí, họ còn cảm thấy tự hào về những hành vi này và được người dân tôn thờ. Bởi vì nhờ những hành vi này mà họ nhận được rất nhiều cúng dường từ người dân, đảm bảo cho cuộc sống sung-túc của họ. Vì vậy, họ không hề lo lắng về việc nuôi nấng con cái, bởi vì miễn là các vị thần vẫn được thờ cúng thì con cái của họ sẽ không bao giờ thiếu thốn. Những đứa trẻ, ngay từ khi còn nhỏ, đã bị giáo dục theo cách này và lớn lên trong một môi trường đầy những thói hư tật xấu. Chúng đã trở nên hoàn toàn đắm chìm trong tội lỗi và sẽ phải chịu đựng những hình phạt khủng khiếp ở đời sau.

 

[doctor76]

Khi chứng kiến tình trạng đáng thương của người dân dưới sự cai trị của những vị "mục tử" [nguyên văn paftori: nghĩa là "mục tử", ám chỉ các nhà sư] như vậy, ai mà không cảm thấy xót xa? Liệu người dân chất-phác này có thể mong đợi được dạy dỗ về đạo-đức và cách sống tốt đẹp từ những người thầy vô đạo đức như vậy? Những nhà sư này tiếp nhận những người phụ nữ theo đạo Phật vào tu viện [nguyên văn là: conuenti] không phải như vợ (điều này bị luật lệ và lời thề tu viện cấm), mà như những người tình [nguyên văn: concubine]. Họ vi phạm luật pháp của vương quốc bằng cách bí mật kết hôn [nguyên văn: Sponfalitio occulto] với họ. Và khi họ chán-ngán những người phụ nữ này, thì sẽ có những người phụ nữ khác đến xin vào tu viện. Các nhà sư sẵn sàng tiếp nhận họ vì điều này không tốn của họ bất cứ thứ gì, thậm chí những người phụ nữ này còn mang đến cho họ của cải và tiền bạc. Họ coi việc tiếp nhận những người phụ nữ này như một việc làm từ thiện, nhưng thực chất đó chỉ là một cách để họ thỏa mãn dục vọng của mình.

Một lý do khác khiến người chồng muốn ly hôn vợ là do mê-tín dị đoan. Nếu người vợ bị bệnh nặng và không tìm được thuốc chữa, họ tin rằng cách duy nhất để chữa bệnh cho mình là đuổi vợ đi. Điều này cho thấy họ yêu sự sống và sức khỏe đến mức nào. Thật vậy, tình yêu đối với sự sống và sức khỏe của họ mạnh mẽ hơn bất kỳ ai khác trên thế giới. Vì vậy, họ sẵn sàng thử mọi cách, dù là hợp pháp, bất hợp pháp, tự nhiên hay ma thuật, miễn là họ có thể hy vọng sẽ khỏi bệnh.

Để minh họa cho những gì tôi đã nói, tôi xin kể một câu chuyện xảy ra cách đây vài năm với một gia đình Kitô hữu. Mặc dù hành động của họ vẫn là một tội lỗi nghiêm trọng, nhưng sự đơn giản của họ có thể phần nào giảm nhẹ tội lỗi. Có một người đàn ông Kitô giáo, vợ và con trai ông cũng là Kitô hữu. Khi người con trai bị bệnh nặng và không có dấu hiệu thuyên giảm người cha rất đau lòng và quyết định mời một thầy lang đến chữa bệnh cho con. Người thầy lang này không chỉ là một thầy thuốc mà còn là một thầy phù thủy [Stregone e maliofo]. Sau khi khám bệnh cho người con trai, thầy lang nhận thấy bệnh tình rất nghiêm trọng và nói rằng ông không thể chữa khỏi bằng y thuật thông thường. Tuy nhiên, dưới sự nài nỉ của gia đình, ông đồng ý giúp đỡ với điều kiện là họ phải cho ông biết ngày, giờ và năm sinh của cả hai vợ chồng. Thầy phù thủy nói với cha của người bệnh rằng, vì người con trai sinh vào giờ Tý (giờ của con chuột) còn người vợ sinh vào giờ Mão (giờ của con mèo), mà chuột và mèo là khắc nhau nên cuộc hôn nhân này đã gây ra bệnh tật cho người con trai. Ông ta khẳng-định rằng cách duy nhất để cứu sống người con trai là ly hôn. Tin vào lời thầy phù thủy, gia đình đã quyết định ly hôn. Sau khi khỏi bệnh, người chồng đến nhà thờ và kể lại câu chuyện cho tôi nghe. Tôi đã tìm gặp thầy phù thủy và ông ta đã thú nhận mọi chuyện. Để răn đe và làm gương cho những người khác, tôi đã yêu cầu cả hai vợ chồng thực hiện một hình phạt công khai. Người vợ cũng đồng ý nhưng sau đó bị gia đình ngoại ngăn cản. Tuy nhiên, sau một thời gian, nhờ sự can thiệp của một quan lại địa phương, họ đã tái hợp và sống hạnh phúc bên nhau.

 

[formen]

Các vị quan Trung Hoa chức cao và lắm của lúc thết tiệc các bạn thân, chỉ rót rượu vào chén làm bằng sừng tê để tỏ ra rằng họ sang trọng, và cũng là để khỏi sợ say rượu vì sừng tê có tính chất giải độc.

Huyền thoại sừng tê giải rượu có từ cổ xưa

Han Khien [Hành Khiển],

hoàng thiên, hậu thổ cụ đốc ơi

 

[formen]

Tuy nhiên, họ không được phép đi giày dép. Thật vậy, khi đến trước Vua, người ta không được phép đi tất hay giày, chỉ có Vua mới được đi dép . Vua chỉ cho phép một trong những Hoàng hậu của mình được đi dép như một đặc-ân đặc biệt.

dép để ngoài cửa là quy định bắt buộc giờ là phong tục của người việt dù ở nước ngoài, thú vị thật.

 

[doctor76]

Huyền thoại sừng tê giải rượu có từ cổ xưa

hoàng thiên, hậu thổ cụ đốc ơi

Cảm ơn cụ, tác giả tỏ ra là mình biết tiếng Việt, thực ra, ông ở Việt Nam gần 12 năm.liên tục, sau đó lại quay lại, nên khả năng cao là nói tiếng Việt sõi.

 

[formen]

Họ chỉ cần những chiếc bàn tròn được sơn màu đỏ đẹp mắt bằng loại sơn mài mà người ta ở khắp nơi khác đều cố gắng bắt-chước nhưng không thành-công.

mâm son

 

[doctor76]

mâm son

À, đúng rồi cụ, lâu rồi mới lại nghe từ mâm son...

 

[formen]

Có 72 khu phố hoặc phường

rừng vàng, biển bạc, thành phố sung túc.
em chỉ biết kẻ chợ 36 phố phường, hóa ra gấp đôi 72 phố phường.
tác giả tả cảnh đất nước sông núi thành phố rất tráng lệ, như trong mơ vậy.