[TT Hữu ích] Dịch sách cổ : An Nam Tức Sự của sứ thần nhà Nguyên

[tinhoc6a]

Em có cái ổ cứng 1TB gắn vào máy tính đấy cụ, chuyên chứa nhạc chất lượng cao, chứa ảnh và tài liệu, nhưng chưa kịp ngắt dây nối thì toàn bộ ổ cứng này cũng đi đời luôn.

ý em là cụ nên có 1 ổ chỉ chuyên làm back up và không gắn với máy tính liên tục 24/24 mà thi thoảng tuần sao lưu một lần cụ ah lỡ virus hay quá trình cài đặt cụ fomat nhầm ổ còn backup lại được. Định kỳ 5 năm thì cụ thay ổ mới 1 lần nếu là ổ cơ

 

[Tứ Vô Lượng]

Phần văn bản:

Vào tháng Chạp năm Tân Mão, niên hiệu Chí Nguyên 至元 thứ 28 [1291] phái đoàn khởi hành từ Đại Đô 大都 [ tiếng Mông cổ Khanbaliq, tức Bắc Kinh, cũng là Kinh đô nhà Nguyên], kinh qua khe động vùng Hồ Quảng [ Hồ Nam- Quảng Tây] cuối cùng tới An Nam. Hơn 8.000 dặm hành trình, vượt sông leo núi không sao kể xiết!

Vào ngày 18 tháng 3 năm sau [ 1292], đến địa giới Khâu Ôn 丘溫. Quốc vương sai Tư thần mang rượu, đồ ăn tới nghênh tiếp. Sau khi vượt sông Lô [ tức sông Hồng], phái đoàn đến sứ quán.

Sáng hôm sau, Thế tử [ vua Trần Nhân Tông] đích thân đến sứ quán làm lễ chiêm ngưỡng chiếu thư, rồi vái. Thế tử hỏi thăm sức khỏe Thiên tử [ tức Nguyên Thế tổ Hốt Tất Liệt 元世祖 忽必烈, người sáng-lập triều đại nhà Nguyên]. Lập Đạo đáp:

- Thiên tử vạn phúc.

Kế tiếp hỏi thăm Đại thần. Lập Đạo đáp:

-Tể tướng cũng được bình-an.

Lại hỏi thăm sứ giả Thiên triều đi đường vất-vả không. Lập Đạo trả lời:

-Thiên tử không cho An Nam là xa-xôi, vậy có gì gọi là vất-vả.

Chuyện trò xong, Hàn lâm Đinh Củng Viên 丁鞏袁 cùng Ngự sử Đại phu Đỗ Quốc Kế 杜國繼 thưa rằng:

- Năm ngoái định lễ vua ngồi ngoảnh mặt hướng Nam, khách ngồi quay mặt phía vua; vậy xin Sứ thần tọa vị.

Lập Đạo trả lời:

- Khanh tướng nước lớn với vua nước nhỏ ngang hàng, sao lại có lễ Nam diện [ theo lễ chỗ ngồi của bậc Đế Vương quay mặt về hướng Nam. Kinh Dịch có câu “Thánh nhân Nam diện nhi thính thiên hạ, hướng minh nhi trị”; ý nói bậc thánh nhân ngồi hướng Nam nghe thiên hạ là quay mặt về phía sáng để cai trị dân]. Cùng ngồi theo hướng Đông Tây có được không?

Củng Viên trả lời:

- Vương tôi tuy nhỏ, nhưng theo thứ tự đứng đầu các nước chư hầu.
Lập Đạo nói:

- Vương các ngươi cũng do triều đình ta đặt ra mà thôi.

Rồi ngồi theo hướng Đông Tây, cùng uống rượu đàm-đạo. Nhà vua nói:

- Cha Cô 孤 [ Cô có nghĩa là mồ côi, cũng là tiếng nhún mình của các vua chư hầu, nghĩa là nói tự khiêm là kẻ đức độ kém] trước khi mất có dặn-dò rằng phải kính-trọng Thiên triều, không được khiếm-khuyết việc tuế cống. Mấy năm trước Sứ thần Thiên triều không đến, có sai sứ hàng năm sang cống, không hiểu ý trên có bằng lòng không? Sản vật tại tiểu quốc không có gì quí hiếm, chỉ đem hết lòng thành mà thôi; hôm nay được Sứ thần đến thực hân hạnh.

Chỗ này mình thua lý nó, phải ngồi Đông Tây ngang hàng.

 

[tinhoc6a]

Chỗ này mình thua lý nó, phải ngồi Đông Tây ngang hàng.

thực ra bên mình mà cãi là ai có tước Vương thì ngồi ngang hàng nó chịu ngay, nó chỉ là quan vớ vẩn làm gì có tước Vương mà đòi ngồi ngang hàng, láo toét

 

[Tứ Vô Lượng]

[ nhà vua] Lại nói:

- Sứ giả tiểu quốc trở về cho biết Thiên tử tuổi cao nhưng rất tráng-kiện, Cô nghe vậy có lời chúc lành.
Lập Đạo trả lời:

- Thiên tử tóc bạc trắng nhưng sắc diện như người trẻ tuổi.

Nhà vua chấp tay lên trán rồi ân-cần nói:

- Thiên hạ hưởng phúc, tiểu quốc cũng được phúc lây.

Lại hỏi thêm:

- Mấy năm trước đây Thiên triều sao không sai sứ tới?
Lập Đạo trả lời:

- Thiên tử giận Tiên Quốc vương 先國王 [ vua đã mất, chỉ vua Trần Thánh Tông] không sang chầu nên không cho sứ tới. Nay nhận được tờ tâu biết rằng Tiên Quốc vương đã mất; Thánh ý nghĩ rằng tội của Quốc vương xưa không di lụy đến con, nên cho chúng tôi sang đây.

Nhà vua nói:

-Thiên tử hiếu sinh, ghét chém giết là điều may cho tiểu quốc không gì lớn hơn; Thiên tử vạn vạn tuế!

Lập Đạo trả lời:

- Thiên tử cai trị cả bốn biển, lòng nhân như Nghiêu Thuấn, đâu nỡ gia binh! Chỉ bảo phải làm lễ sang chầu, Tiên Quốc vương không nghe, nên gây sự hấn khích khiến dân tàn quốc phá, nông nỗi nầy đều do các ngươi tự gây ra cả. Triều đình không ham đất đai và đồ tuế cống của các ngươi, chỉ do việc không chịu sang chầu gây ra mà thôi.

Nhà vua nói:
- Mấy năm trước đây đại quân đến; thiêu hủy nhà cửa, khai quật phần mộ tổ tiên, xương cốt bộc lộ rải rác khắp mọi nơi.

Nói chưa dứt lời, thì đám quần thần ngồi xung quanh khóc ròng.

Ko biết quần thần khóc ròng là thật bụng hay khổ nhục kế nữa? Mới đánh nhau trối chết mà Hốt Tất Liệt còn cử sứ sang e cũng chán dánh nhau rồi

 

[Kurumasuki]

thực ra bên mình mà cãi là ai có tước Vương thì ngồi ngang hàng nó chịu ngay, nó chỉ là quan vớ vẩn làm gì có tước Vương mà đòi ngồi ngang hàng, láo toét

Cụ không biết là mình vừa có quy định trợ lý của tứ trụ tương đương thứ trưởng, trợ lý của trung uỷ tương đương tổng cục trưởng à.
Bọn này tương đương thứ trưởng ngoại giao phụ trách Nam man, tức ngang trợ lý Thiên tử, hống hách với tù trưởng là phải rồi.

 

[doctor76]

Ko biết quần thần khóc ròng là thật bụng hay khổ nhục kế nữa? Mới đánh nhau trối chết mà Hốt Tất Liệt còn cử sứ sang e cũng chán dánh nhau rồi

Hốt Tất Liệt cũng cay cú, định làm 1 trận thứ 4 để rửa hận, nhưng ông ta cũng khôn ngoan lắm, muốn xem sức mạnh của Đại Việt đến đâu, mềm nắn rắn buông mà cụ, liên tiếp cử sứ sang, nhưng Đại Việt nhà Trần vừa mềm dẻo, có lúc nhún nhường, nhưng cũng kiên quyết, lại thấy cảnh dân chúng phồn thịnh, nên nhiều đoàn Sứ về sau đã có báo cáo, và nhà Nguyên bỏ ý định sang xâm lược.

 

[doctor76]

Chỗ này mình thua lý nó, phải ngồi Đông Tây ngang hàng.

Cũng nhịn nó thôi cụ, dù quan nhà ta nói Đại Việt đứng đầu các chư hầu.
Hướng Nam dành cho Thiên tử, vua ta tất nhiên khi vắng sứ TQ thì vẫn ngồi hướng Nam.
Chức vụ của Chánh Sứ sang ta là Thượng thư: ngang hàng bộ trưởng bây giờ, phó sứ là Lang trung: cỡ thứ trưởng.

 

[doctor76]

Cụ không biết là mình vừa có quy định trợ lý của tứ trụ tương đương thứ trưởng, trợ lý của trung uỷ tương đương tổng cục trưởng à.
Bọn này tương đương thứ trưởng ngoại giao phụ trách Nam man, tức ngang trợ lý Thiên tử, hống hách với tù trưởng là phải rồi.

Lễ bộ Thượng thư, chức cũng to đấy cụ, phó sứ là Lang trung, chuyên trợ lý giấy tờ cho vua mà, hehe.

 

[Tieububu]

Nói chung nó là nước lớn, quân đông tướng lắm dân nhiều, tài sản vàng bạc cướp từ đông sang tây vô kể, bộ máy phục vụ chiến tranh khổng lồ, nên khệnh là phải thôi, chắc Vua tôi nhà mình phải ủ mưu kinh lắm, ăn uống mời mọc, đưa đi thăm thú và có cả lobby lót tay cũng nên.

 

[Tứ Vô Lượng]

Cũng nhịn nó thôi cụ, dù quan nhà ta nói Đại Việt đứng đầu các chư hầu.
Hướng Nam dành cho Thiên tử, vua ta tất nhiên khi vắng sứ TQ thì vẫn ngồi hướng Nam.
Chức vụ của Chánh Sứ sang ta là Thượng thư: ngang hàng bộ trưởng bây giờ, phó sứ là Lang trung: cỡ thứ trưởng.

Vâng, vua Trần ko phải ngồi hướng về phía Bắc là cũng ok rồi. Còn đòi ngồi quay về hướng Nam cũng là đầu gấu. Đông - Tây là chấp nhận được.

 

[doctor76]

Vâng, vua Trần ko phải ngồi hướng về phía Bắc là cũng ok rồi. Còn đòi ngồi quay về hướng Nam cũng là đầu gấu. Đông - Tây là chấp nhận được.

So với vua Trần, gặp sứ thần nhà Nguyên-Mông, đế chế mạnh nhất thế giới lúc ấy, mà giữ được thể diện thế là oai hùng lắm, sứ Nguyên phải vào tận hoàng cung đọc chiếu, chứ nhà Nguyễn thì sợ Tàu vô cùng, Minh Mạng do 2 quan huyện sang phong chức, quỳ mọp như búa bổ, ra tận Hà Nội nhận sắc, thủ tục nhiêu khê.
Nếu các cụ thích so sánh, em xin dịch hầu, từ bản tiếng Pháp thôi, chứ nhà Nguyễn dấu biệt những tư liệu này.

 

[nomores23]

Thế mà dưới thời Minh Mạng thì nước ta rộng lớn nhất lịch sử đấy bạn . Đối với lịch sử thì mọi sự so sánh đều khập khiễng, đừng nên chê trách tiền nhân.

So với vua Trần, gặp sứ thần nhà Nguyên-Mông, đế chế mạnh nhất thế giới lúc ấy, mà giữ được thể diện thế là oai hùng lắm, sứ Nguyên phải vào tận hoàng cung đọc chiếu, chứ nhà Nguyễn thì sợ Tàu vô cùng, Minh Mạng do 2 quan huyện sang phong chức, quỳ mọp như búa bổ, ra tận Hà Nội nhận sắc, thủ tục nhiêu khê.
Nếu các cụ thích so sánh, em xin dịch hầu, từ bản tiếng Pháp thôi, chứ nhà Nguyễn dấu biệt những tư liệu này.

 

[batitus]

Em đặt dép tối về đọc tiếp

 

[Kurumasuki]

Nói chung nó là nước lớn, quân đông tướng lắm dân nhiều, tài sản vàng bạc cướp từ đông sang tây vô kể, bộ máy phục vụ chiến tranh khổng lồ, nên khệnh là phải thôi, chắc Vua tôi nhà mình phải ủ mưu kinh lắm, ăn uống mời mọc, đưa đi thăm thú và có cả lobby lót tay cũng nên.

Khiếp nghe cụ tả thì chắc là không thể thiếu đoạn đưa phái đoàn đi vi hành ở thôn Trần Duy Hưng

 

[andrewiles]

Thế mà dưới thời Minh Mạng thì nước ta rộng lớn nhất lịch sử đấy bạn . Đối với lịch sử thì mọi sự so sánh đều khập khiễng, đừng nên chê trách tiền nhân.
View attachment 6485636

Rộng nhưng quốc lực suy kiệt, khởi nghĩa khắp nơi, đến giờ dân Cam vẫn thù dân Việt ) mấy năm sau mất nước về tay Pháp.

 

[LangThinh]

Thế mà dưới thời Minh Mạng thì nước ta rộng lớn nhất lịch sử đấy bạn . Đối với lịch sử thì mọi sự so sánh đều khập khiễng, đừng nên chê trách tiền nhân.
View attachment 6485636

Thì mấy đời trước thống nhất thì đời sau phải rộng rồi

 

[Bastion.P]

Sau đợt 3 thua liểng xiểng, Mr Liệt vẫn muốn làm thêm vài trận nữa, cử sứ sang ĐV 2 lần; lần 1 năm 1291, lần 1293 này là lần 2 để đến 1294 sẽ xuất quân, nhg đúng lúc đó thì dẹo nên thôi.

Các vua Nguyên sau đó tuy ko mặn mà việc thu phục Đại Việt nữa, những nhất quyết ko chịu thừa nhận nhà Trần, vẫn chỉ phong An Nam quốc vương cho đám con cháu Ích Tắc lưu vong ở bển, cho tới tận khi nhà Nguyên sập hẳn (1368).

Hốt Tất Liệt cũng cay cú, định làm 1 trận thứ 4 để rửa hận, nhưng ông ta cũng khôn ngoan lắm, muốn xem sức mạnh của Đại Việt đến đâu, mềm nắn rắn buông mà cụ, liên tiếp cử sứ sang, nhưng Đại Việt nhà Trần vừa mềm dẻo, có lúc nhún nhường, nhưng cũng kiên quyết, lại thấy cảnh dân chúng phồn thịnh, nên nhiều đoàn Sứ về sau đã có báo cáo, và nhà Nguyên bỏ ý định sang xâm lược.

 

[wishman2]

Việc mang quân đi hỏi tội là lý đúng của đại quốc, nếu trốn tránh đi cũng là lẽ thường tình của kẻ hèn kém. Cớ sao lại tranh hoành với quân của Trấn Nam vương [Thoát Hoan], dám quên cả đạo vua tôi; há lại dùng mưu lược của bậc tướng tướng [ Lập Đạo rất kính trọng, nên gọi Trần Hưng Đạo là tướng tướng] để đánh úp, tranh thắng với bọn Ô Mã Nhi.

Đại quốc đem quân đi hỏi tội ,đã không trốn đi lại còn dám dùng mưu Tướng Tướng đánh úp Ô Mã Nhi ...

 

[bigbalds]

Đối đáp thời ấy mà rất khéo đấy cụ. Đây là những lời trực tiếp và viên sứ thần Lập Đạo ghi lại cụ ạ.
Sơ với Lập Đạo, vốn hung hăng, thì phó sứ Trần Cương Trung lại mềm mỏng hơn thì phải????
Ngày xưa sang chầu là thể-hiện sự thuần phục tuyệt đối mà cụ, còn sang thì được đón tiếp theo lễ vương hầu thôi, chứ không bắt nhốt gì.

Như đọc ở trên thì em thấy cũng nhiều cụ vua, chúa sang chầu. Như cụ vua Cao Ly (Triều Tiên, Hàn Quốc bây giờ) cũng nhanh nhạy đi thuyền sang chầu đầu tiên.
Xứ mình không biết có vua nào đích thân sang chầu thiên triều không? Như em biết có mỗi Lê Chiêu Thống sang chầu nhà Thanh nhưng là khi đã bị Quang Trung đánh bay mất ghế rồi.

 

[doctor76]

Như đọc ở trên thì em thấy cũng nhiều cụ vua, chúa sang chầu. Như cụ vua Cao Ly (Triều Tiên, Hàn Quốc bây giờ) cũng nhanh nhạy đi thuyền sang chầu đầu tiên.
Xứ mình không biết có vua nào đích thân sang chầu thiên triều không? Như em biết có mỗi Lê Chiêu Thống sang chầu nhà Thanh nhưng là khi đã bị Quang Trung đánh bay mất ghế rồi.

Thì có vua Quang Trung đấy thôi cụ? Vẫn đang tranh-cãi xem là vua giả sang hay vua thật.
Khi phái đoàn vua Quang Trung sang chúc thọ vua Thanh [ Càn Long], nhà Thanh còn lừa Lê Chiêu Thống ra gặp phái đoàn vua Quang Trung. Chiêu Thống ngại ngùng và xấu hổ vì bị nhà Thanh đối xử tệ bạc.