[TT Hữu ích] Tư liệu: Tư duy kinh tế 1975-1989

[Ngo Rung]

Đọc cái này để suy ngẫm cũng hay, tuy nhiên em không có thời gian để đọc cụ thể. Ủng hộ cụ Lầm túm tắt lên đây để tham khảo cũng hay

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Sau giải phóng, phải kể tới Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, đwwocj thành lập năm 1978, đáp ứng nhu cầu cải tiến quản lý kinh tế có bài bản trong thời bình.

Viện này trực thuộc nhiều phía, cả bên Đảng và CP.

Viện thường xuyên đón đoàn chuyên gia các nước XHCN vào VN giảng dậy, giúp đỡ các cơ quan trong nước.

Nhìn chung, các nghiên cứu và đánh giá về kinh tế miền Nam ở ngoài Bắc thường thiếu những căn cứ xác đáng, tư liệu không đầy đủ, quan điểm lại thiên lệch....NHiều nhận xét bị cường điệu hóa, phủ nhận những thành tựu phát triển của miền Nam như: Đưa kỹ thuật mới vào sản xuất, cải tiến hệ thống quản lý, hình thành hệ thống lưu thông phân phối, tài chính ngân hàng theo chuẩn quốc tế, hình thành đội ngũ chuyên gia.....

 

[Boeing-787]

Nói về tư duy kinh tế ở VN, đặc biệt là thời kỳ này, thì chỉ gói gọn trong mấy từ : Làm kinh tế theo nghị quyết !
Khỏi cần đọc thêm mấy cuấn sách kiểu đó làm gì cho nặng đầu, nhất là tác giả cũng không phải là nhà kinh tế chuyên nghiệp !

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Một tư duy chủ đạo thời đó là (theo quan điểm Mác-Lê Nin):

-Tước đoạt của những kẻ đi tước đoạt,

-Đấu tranh giai cấp là động lực phát triển của lịch sử,

-Chuyên chính vô sản là công cụ tất yếu trong thời kỳ quá độ,

-Ưu thế của chế độ công hữu,

-Xóa bỏ nền sản xuất nhỏ là cái hàng ngày hàng giờ đẻ ra CNTB,

-Độc quyền nhà nước về ngân hàng và ngoại thương,

-Ưu thế tuyệt đối của CNXH là có thể kế hoạch hóa tập trung trên phạm vi toàn quốc.

Mục tiêu là: Không ngừng nâng cao mức sống của nhân dân, liên tục nâng cao hơn nữa năng suất lao động, phát triển cân đối và có kế hoạch, phân công theo lao động.

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Toàn bộ hệ thống tư duy này được quán triệt tới từng cán bộ, cả miền BẮc và miền Nam

Một lớp học đặc biệt trong gần 2 năm (1977-1978) đã được tổ chức tại TP Hồ Chí Minh cho khoảng 100 chuyên gia và công chức cao cấp của chính quyền Sài Gòn cũ. Họ phải học qua lớp này mới được nhận vài các cơ quan kinh tế sau giải phóng.

NHững tư tưởng của Mác như quy luật về sự phù hợp giữa trình độ của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, về sức sống của chủ nghĩa tư bản, hay những tư tưởng của Lenin về khuyến khích lợi ích vật chất, về chính sách kinh tế mới, về những giá trị có thể thừa kế của kinh tế học tư sản....ÍT ĐƯỢC NHẮC ĐẾN, BỊ NGHI KỴ NHƯ CÁI GÌ ĐÓ HỮU KHUYNH.

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Từ năm 1964, lại xuất hiện vấn đề chống chủ nghĩa xét lại. Ngay cả những lý thuyết kinh tế của Liên Xô như chung sống hòa bình, thi đua kinh tế, nhất thể hóa kinh tế....bị đánh giá là xa rời chủ nghĩa Mác-Lê....

Thời đó, ý trưởng của 1 nhà kinh tế là ông Bùi Công Trừng, Viện trưởng đầu tiên của Viện Kinh tế học về phân công lao động quốc tế là dùng trái cây nhiệt đới xuất khẩu lấy máy móc...bị Tổng Bí thư phê phán là "Muốn biến VN thành vườn chuối của phe XHCN"

Từ đó, thước đo chuẩn mực và đúng đắn là Nghị quyết...

Mọi văn bản đều có dòng chữ: Mác viết....Lenin đã chỉ ra.....Tổng Bí thư đã nói....NGhị quyết khẳng định.....

 

[ktphong]

Lý thuyết luôn màu hồng, lợi ích cá nhân là lực cản. Nếu bỏ qua lợi ích cá nhân, mọi lý thuyết đều có thể thực thi. Quan trọng là lợi ích thì ko thể bỏ được khi vợ ở nhà suốt ngày than nghèo than khổ. hehehe

 

[tientung000]

Cụ nói có lý, nhưng cũng không hẳn vậy đâu.
Theo em và chắc nhiều người cũng nhìn ra, là quá trình đó mọi cái đều rất non trẻ (trừ lĩnh vực quân sự). Cũng như chúng ta chưa có kinh nghiệm gì mà lại được giao nắm cả 1 tập thể lớn, như vai trò giám đốc vậy, thì chắc gì đã phát triển được.
Ngoại trừ góc độ cụ nói, thì còn 2 vấn đề lớn gây ra những hậu quả như vậy, là Lỗi tư duy và Lỗi hệ thống. Những lỗi này mới là nguyên nhân chính.
2 lỗi lớn này thậm chí còn gây hậu quả cực kỳ nghiêm trọng, như Campuchia chẳng hạn, chỉ vì muốn tiến nhanh lên CNXH mà sinh ra 1 thời kỳ đen tối nhất lịch sử của dân tộc đó thôi.

Phải để ý rằng tư tưởng quân sự của Việt nam cũng là du kích, quy mô nhỏ, vận động... Tất cả những điều này, cộng thêm nhân tố quản lý là con người thiếu trình độ ko chỉ về KHKT mà còn cả về quản lý, lại bất hợp tác và không tin tưởng trí thức, nên xã hội càng khó có động lực phát triển.
Các quốc gia đều phát triển nhờ chuyển giao tính kỷ luật quân đội sang kỷ luật công nghiệp, quản lý sản xuất dựa trên tiêu chuẩn và phương thức quản lý của quân đội chuyển giao. ISO9000 là gì nếu không phải là của quân đội tư bản?
Vậy bản chất của quân sự Việt nam là gì? có đáng để thần thánh hóa đến mức vậy không? Một quân đội mà không có nền tảng nghiên cứu, hoặc đơn giản là chuyển giao KHKT để tự sản xuất vũ khí, chỉ cải tiến và tìm hiểu cách thức sử dụng dẫn tới 1 xã hội dân sự cũng không biết nghiên cứu và sản xuất, chỉ giỏi mua bán thành phẩm về lắp ghép, sử dụng. Nhìn OF này thì đủ biết tỷ lệ biết chế ra cái vỏ nhựa Samsung được mấy người, nhưng lướt of, fb, chém gió thì siêu thuần thục.

Vẫn chưa nhận thấy có điểm gì hay trong các đánh giá của ông ĐP. Mới chỉ thấy tổng hợp và tóm tắt các sự kiện. Phải chăng cuốn sách này chỉ tóm tắt sự kiện và phân tích khái quát, không chỉ ra hướng đi tiếp theo?

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Có thể nói Lê Duẩn là nhà thiết kế chính của mô hình kinh tế miền Bắc suốt từ năm 1960 đến 1975. Và sau đó, ông cũng là nhà thiết kế chính của mô hình kinh tế cả nước từ năm 1975 cho đến giữa năm 1986.

Ông từ trần ngày 10/7/1986.

Theo những người trong gia đình kể lại, ông là con người của tư tưởng, với những đặc điểm sau:

-Không thỏa mãn với thực tại, luôn suy nghĩ tìm tòi chân lý.

-Hướng suy nghĩ hướng tiện, bất mãn với chế độ thực dân phong kiến....mong muốn tìm con đường giải phóng dân tộc khỏi ngoại xâm và dốt nát, nghèo nàn.

-Trên con đường gạn lọc tư tưởng, ông gặp CNXH và thấy đây là cách tốt nhất.

-Ông tiếp xúc với chủ nghĩa Mác-Lê khi ở trong tù Côn Đảo.

Khi ông Bí thư xứ ủy Nam Kỳ, ông luôn thể hiện tư duy độc lập, sáng tạo trong việc giải quyết các công việc của kháng chiến Nam Bộ. Mọi đường lối về nhân sĩ, ruộng đất, tôn giáo, nông dân....đều được ông giải quyết sáng tạo, độc lập, ko lệ thuộc vào lý thuyết vay mượn nước ngoài mà lại rất trúng với thực trạng đời sống chính trị miền Nam....

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Năm 1957, Lê Duẩn được điều động ra Bắc. Năm 1960, ông được Đại hội 3 cử làm Tổng BÍ thư Đảng Lao động Việt Nam. Ở cương vị đó, ông đảm nhiệm một lúc 2 nhiệm vụ chiến lược cơ bản: Đấu tranh vũ trang giải phóng miền Nam và xây dựng CNXH ở miền Bắc.

Ông xây dựng một êệ thống các cơ quan nghiên cứu kinh tế của Đảng...có nhiệm vụ chuẩn bị những chính sách cụ thể về công nghiệp, nông nghiệp, tài chính, tiền tệ....đưa sang cho Chính phủ thực thi.

Các nhà tư tưởng không nằm trong các Ban này và đảm nhận vai trò chuyên gia ở các cơ quan khác nhau.

Theo định kỳ, họ được tập hợp lên làm việc với Tổng Bí thư, nghe TBT đưa ra những ý tưởng, giới thiệu với TBT những suy nghĩ của mình, dần đi đến ý tưởng chung và chấp bút cho TBT....

 

[roni]

Có lẽ phân tích giai đoạn 75-90 thì quá nhiều người phân tích và nguyên nhân rõ rồi. Thực sự cần phân tích rõ ràng về mặt chính sách kinh tế giai đoạn 90-2010, để thấy một giai đoạn chúng ta ko có gì để đổ tại (chiến tranh, cấm vận), tại sao lại không bật lên được như kỳ vọng.

 

[hieppt]

E hóng a Nhầm.

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Quy trình như sau:

-TBT gặp và trình bày những ý tưởng đột xuất của mình....

-Các chuyên gia trình bày với TBT những vấn đề lý luận kinh điển Mác xít Lê nin nít; kinh nghiệm của các nước anh em và tình hình kinh tế TBCN.

-Sau khi hai bên trao đỏi, TBT giao cho từng người viết, thể hiện thành văn bản những ý tưởng của TBT. Những người này còn được giao soạn cả Nghị quyết, văn kiện Đại hội...

Vậy là những chuyên gia không có khả năng công bố những tư tưởng kinh tế của riêng mình, càng không thể đưa ra những tư tưởng khác với quan điểm của lãnh đạo. Họ là vệ tinh của một bộ óc lớn: Tổng Bí thư.

Sau này, Đại hội 6 nhìn nhận: Có tình trạng CHỦ QUAN, DUY Ý CHÍ....

 

[fordeverest2012]

Phải để ý rằng tư tưởng quân sự của Việt nam cũng là du kích, quy mô nhỏ, vận động... Tất cả những điều này, cộng thêm nhân tố quản lý là con người thiếu trình độ ko chỉ về KHKT mà còn cả về quản lý, lại bất hợp tác và không tin tưởng trí thức, nên xã hội càng khó có động lực phát triển.
Các quốc gia đều phát triển nhờ chuyển giao tính kỷ luật quân đội sang kỷ luật công nghiệp, quản lý sản xuất dựa trên tiêu chuẩn và phương thức quản lý của quân đội chuyển giao. ISO9000 là gì nếu không phải là của quân đội tư bản?
Vậy bản chất của quân sự Việt nam là gì? có đáng để thần thánh hóa đến mức vậy không? Một quân đội mà không có nền tảng nghiên cứu, hoặc đơn giản là chuyển giao KHKT để tự sản xuất vũ khí, chỉ cải tiến và tìm hiểu cách thức sử dụng dẫn tới 1 xã hội dân sự cũng không biết nghiên cứu và sản xuất, chỉ giỏi mua bán thành phẩm về lắp ghép, sử dụng. Nhìn OF này thì đủ biết tỷ lệ biết chế ra cái vỏ nhựa Samsung được mấy người, nhưng lướt of, fb, chém gió thì siêu thuần thục.

Vẫn chưa nhận thấy có điểm gì hay trong các đánh giá của ông ĐP. Mới chỉ thấy tổng hợp và tóm tắt các sự kiện. Phải chăng cuốn sách này chỉ tóm tắt sự kiện và phân tích khái quát, không chỉ ra hướng đi tiếp theo?

Em đánh giá cao ý kiến của cụ. Và càng cao hơn nữa nếu cụ để cụ Lầm trình bày bài viết
P/s : Cụ Lầm làm em tốn hết 2 lọ dầu xoa bóp cổ rồi nhá

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Giáo sư Trần Phương kể:

TBT Lê Duẩn hỏi: Bắc Triều Tiên bao được tất cả người già và trẻ em. Ta có làm đc như thế ko?

Tôi trả lời: Thưa anh, ta làm đc, nhưng cái giá phải trả là rất đắt.

Bắc Triều Tiên đã tập trung vào tay Nhà nước phần lớn thu nhập quốc dân bằng chính sách khắc nghiệt. Nông dân phải bán toàn bộ sản phẩm thừa cho Nhà nước với giá rẻ mạt. Bán 4kg thóc mới mua được bánh xà phòng 2 lạng.

Lương giáo sư đại học ngang lương công nhân. Người Việt ta khó lòng chấp nhận chế độ như thế....

TBT nghe xong ko phản đối, cũng ko đồng tình, nhưng ko thấy ông trở lại vấn đề này nữa.

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

**** cử nhiều đoàn đi nước ngoài học tập kinh nghiệm, mô hình. Các đoàn đi Liên Xô, châu Âu, Bắc Triều Tiên, Bắc Âu, Đông Nam Á.

Mô hình mà **** Xã hội Dân chủ Thuỵ Điển giới thiệu được báo cáo như sau:

Thuỵ Điển xây dựng CNXH nhưng ko xoá bỏ tư bản mà sống chung. CNTB đc duy trì và xã hội hoá bằng cách đánh thuế cao, 70-80%. Họ càng làm nhiều thì càng đóng góp cho xã hội....

TBT và nhiều người khác ko đồng tình nên bị cho qua

(Theo lời kể của ông Nguyễn Văn Trân).

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Nhiều đoàn chuyên gia từ các nước XHCN cũng sang giúp VN xây dựng mô hình kinh tế sau thống nhất.

Đoàn Liên Xô đóng góp nhiều nhất. Họ ko đưa ra ý kiến cụ thể mà báo cáo về chính sách NEP của Lenin.

Thủ tướng Phạm Văn Đồng nghe, tiếp thu, cho triển khai trên diện hẹp, thấy thành công nên triển khai nhiều lớp tiếp theo ở Viện Kinh tế Trung ương.

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Nhìn chung, trong thời kỳ xây dựng CNXH ở miền Bắc và chuẩn bị xây dựng mô hình kinh tế cho cả nước VN thống nhất, trong tư duy kinh tế của những nhà lãnh đạo và những nhà kinh tế lúc ấy vẫn chưa hình thành rõ nét một mô hình hoàn thiện cho kinh tế VN.

Lúc đó, các nhà lãnh đạo đã luôn tâm niệm muốn tìm một mô hình phù hợp cho riêng điều kiện, hoàn cảnh VN mà ko rập khuôn mô hình, lý thuyết nào.

Bởi lúc đó kinh tế VN chưa phát triển, đa số là nông dân, hầu hết là sản xuất nhỏ....

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Từ thực tiễn kinh tế miền Bắc, các lãnh đạo cung thấy ko ổn: Công nghiệp trì trệ, HTX làm ăn chưa tốt, lưu thông phân phối chưa hợp lý....

Nhưng sửa thế nào?

Viện Kinh tế TƯ, thành lập từ giữa những năm 70, vừa thuộc ****, vừ thuộc CP, có nhiệm vụ nghiên cứu việc này.

 

[LầmTài khoản đã xác minh]

Đã có thời kỳ, những ách tắc đc giải thích là do cơ sở vật chất và kỹ thuật chưa phát triển...

Giai pháp là thúc đẩy cách mạng KHKT bằng cách trang bị lại cho sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải.

Các chiến dịch áp dụng cào cỏ cải tiến Quảng Bình, sử dụng lưỡi cày 51, phong trào "lợn lai kinh tế", phong trào "năng suất cao, hoa màu nhiều, chăn nuôi giỏi"...được phát động rầm rộ.

Nhưng cả những phong trào này cùng với những viện trợ lớn lao của phe XHCN về mặt kỹ thuật vẫn chưa giải quyết đc vấn đề.