Do chờ đến trang 8 rồi mà vẫn chưa thấy cụ nào có hiểu biết về TQ giải đáp vấn đề này nên em tranh thủ giải đáp một số thắc mắc chính của các cụ trong thớt:
Tên tiếng Trung của hệ thống này để tiện cho các cụ biết tiếng Tàu tìm kiếm:
社会信用体系 (Xã hội tín dụng thể hệ)
1. Hệ thống này có áp dụng cho toàn bộ dân TQ không?
- Không. Hệ thống này đang thí điểm ở một số địa phương. Hiện tại cũng đang bị kêu gào vì sự không đồng bộ này. Vì riêng rẽ ở cấp độ địa phương nên lãnh đạo địa phương có thể can thiệp để sửa điểm cho người mình thích mà không bị lưu vết chỉnh sửa trên hệ thống.
- Thành phố Phòng Thành Cảng, giáp Móng Cái, là một trong những địa phương đang tích cực thí điểm hệ thống này. Lãnh đạo thành phố có người đang muốn kiếm thành tích để lên chức nên ép cũng ghê. Có lần em đang ngồi với một ông cán bộ khu Phòng Thành (một quận của thành phố này) thì thấy ông ấy bị gọi đi họp gấp về triển khai hệ thống.
- Theo kế hoạch là năm 2023 sẽ áp dụng cho toàn quốc nhưng hệ thống này đang gặp nhiều vấn đề về uy tín và và nhiều trục trặc khi thực thi nên cũng đang chững.
2. Hành vi nào bị trừ điểm?
- Vì riêng rẽ ở từng địa phương nên quy định mỗi nơi mỗi khác. Có nơi thì khạc nhổ bị camera quay lại cũng bị trừ điểm, có nơi thì không trừ. Kể cả lái xe vượt đèn đỏ cũng có nơi trừ nơi không.
- Có chỗ lên internet đăng ảnh xấu về địa phương (chụp đống rác sai nơi quy định) cũng bị trừ điểm.
- Các hành vi mà bị trừ điểm ở hầu hết các địa phương: vi phạm pháp luật, không trả nợ, lái xe say rượu, đánh nhau nơi công cộng...
3. Người địa phương này sang địa phương khác vi phạm có bị trừ điểm hay không?
- Đa số là không.
4. Có phải bố mẹ điểm thấp thì con không được đi học hay không?
- Đúng nhưng chưa đủ. Đứa con chỉ bị cấm vào trường công và cũng mới chỉ áp dụng ở một số địa phương. Hiện vẫn đang còn tranh cãi quanh vấn đề này.
5. Điểm thấp bị cấm đi máy bay đúng không?
- Đúng. Trên báo viết có mười mấy triệu người bị cấm đi máy bay vì điểm thấp. Sau trung ương can thiệp nên số này giảm xuống. Giảm xuống còn bao nhiêu người thì em vẫn chưa cập nhật được.
6. Có phải khởi nghiệp thất bại, vỡ nợ sẽ bị trừ điểm và không còn cơ hội làm lại hay không?
- Không trả nợ ngân hàng thì chắc chắn sẽ bị trừ điểm ở tất cả các địa phương. Sau này quay lại trả nợ cũng không được trả lại số điểm đã trừ. Khả năng vay nợ mới là không còn. Tùy từng địa phương thì người trong gia đình cũng bị phạt lây, không vay ngân hàng được (tránh trường hợp lách luật người điểm cao đứng ra vay hộ người điểm thấp), con cái có thể không được học ở trường công, tăng áp lực tài chính. Người chủ doanh nghiệp này sau có làm lại thì ở một số địa phương cũng sẽ không được tham gia đấu thầu và gặp nhiều hạn chế khác trong kinh doanh.
- Tốt nhất là hãy trả nợ đúng hạn.
7. Người vi phạm pháp luật khi ra tù thì điểm đã rất thấp rồi thì có bị hạn chế cơ hội hoàn lương hay không?
- Có một số hạn chế trực tiếp và gián tiếp. Trực tiếp là không được vay ngân hàng, không đi máy bay, không đi tàu điện xe bus, không được mua bảo hiểm xe hơi, bảo hiểm y tế...Gián tiếp thì do các hạn chế trên + con cái khó khăn trong học hành, chăm sóc sức khỏe => không lấy vợ được.
8. Có cách nào tăng điểm hay không?
- Tùy từng địa phương. Có chỗ thì đi hiến máu tình nguyện tăng được điểm, có chỗ thì không. Có chỗ thì đi lao động công ích cũng tăng điểm (bỏ tiền thuê người đi thay hoặc hối lộ thằng giám sát cũng được, tùy nơi). Hễ có cơ chế cộng điểm thì tiền sẽ mua được hết vì đội giám sát cũng toàn viên chức quèn cấp phường xã thôi.
9. Có ưu đãi gì cho người điểm cao không?
- Tùy từng địa phương. Ưu đãi nhìn chung là ít và không thực chất. Có chỗ ưu đãi miễn phí vào tất cả các công viên trong thành phố. Nhưng các công viên thu phí cũng không chấp hành vì chưa có hành lang pháp lý buộc họ phải làm. Hệ thống này vẫn chú trọng phạt hơn là thưởng. Lý do có thể do đa số dân trong xã hội là có tín nhiệm tốt. Lấy đâu nguồn lực mà thưởng. Giả sử phải miễn phí vé vào cho 90% dân trong thành phố thì chủ đầu tư công viên nó đốt mẹ công viên lên núi đi tu luôn, kinh doanh gì nữa.
10. Người dân có được truy cập hệ thống này để xem điểm của người khác không?
- Không
11. Người dân có được giám sát hệ thống không?
- Không. Kể cả người đại biểu do dân bầu ra là đại biểu nhân đại (tức ĐBQH) cũng không được giám sát hệ thống này. Hệ thống này đang được triển khai mà chưa có hành lang pháp lý đầy đủ từ nhân đại (quốc hội).
12. Hệ thống này có phốt không?
- Có, nhưng không nhiều. Phốt lớn nhất là một thành phố sửa điểm cho mấy trăm "người nhà" thôi. Ở hầu hết địa phương thì đăng phốt về chính quyền lên internet là bị trừ nhiều điểm. Về phía các nền tảng mạng thì thời gian xóa phốt cũng rất nhanh, đa số tính bằng phút. Em đọc báo và mạng xã hội TQ gần như hàng ngày nên mới biết được chút chứ đa số dân TQ là không biết đâu. Nhưng hệ thống này vốn bị nghi ngờ từ đầu nên chỉ có chút ít phốt lộ ra cũng mất uy tín. Vì vậy tiến độ triển khai cũng chậm lại rồi.
