[Funland] Thành ngữ giải- thích

[ibaben]

Lang bạt kỳ hồ.
Tự nhiên câu này ng Việt lại hay dùng để chỉ ng nào đó sống lang thang ko cố định. Trong khi nghĩa nó thì gần như ngc lại.

Rất hay. Giờ em mới biết đấy. Thanks cụ

 

[XPQ]

"Kết cỏ ngậm vành" nghĩa là làm điều tốt lành thì được báo đáp. Tích xưa bên Tàu có ông con giai khi cha chết có dận lại là đem người thiếp ông ấy yêu nhất chôn sống theo để ông ấy xuống dưới dùng. Ông con không nghe, thả cho về lấy chồng. Mấy năm sau đi oánh giặc, chưa oánh thằng kia lăn cổ xuống chờ trói đem về. Đêm ngủ gặp mộng, có người tự xưng là cha cô gái ngày xưa được tha về lấy chồng mang ơn nên đi theo kết làm cỏ vướng chân ngựa để phò hộ bắt giặc.

Bên ta có dị bản: "Thần bia giả nghĩa", một ông lính sắp đi trận nên phải tập bắn. Có tấm bia dựng trong vườn bắn gần hết một ghính đạn chả trúng phát nào. Đến ngày đi trận thì chưa kịp giở súng giặc nó đã đánh gần đến nơi. Bỗng dưng ở đâu có người lực sĩ lao đến vác cả người cả súng chạy tuột một mạch về tận nhà. Đêm nằm mơ có người báo mộng, tôi là thần ở chỗ tấm bia ông tập bắn, ơn ông tha không bắn trúng phát nào nên hôm nay tôi giả ơn ấy mà cứu ông về.

 

[hatinhquechoa]

Hà nội giờ nhiều người có phát âm Tr đâu, Thế nên Tranh bị gọi thành Chanh là đúng rồi. Kiểu như “vụng chèo khéo chống” ấy.

Lấy chỗ này bù chỗ kia hay có chỗ hay chỗ dở đều có thể dùng thành ngữ này cụ nhỉ?
- Vụng chèo khéo trống: Anh chèo kém thì có anh trống (nhạc) hay.
- Vụng chèo khéo chống: Chèo (lái) thuyền kém thì mang que ra chống cũng được.
Tóm lại là cái nào gốc? Cụ doctor76 giải thích hộ với.

 

[toilatho]

Lấy chỗ này bù chỗ kia hay có chỗ hay chỗ dở đều có thể dùng thành ngữ này cụ nhỉ?
- Vụng chèo khéo trống: Anh chèo kém thì có anh trống (nhạc) hay.
- Vụng chèo khéo chống: Chèo (lái) thuyền kém thì mang que ra chống cũng được.
Tóm lại là cái nào gốc? Cụ doctor76 giải thích hộ với.

Em nghĩ "vụng chèo khéo chống" có nghĩa hơn vì người trên đầu thuyền chèo kém, nhưng người chống ở phía cuối thuyền khéo thì thuyền vẫn đi tốt

 

[toilatho]

Lấy chỗ này bù chỗ kia hay có chỗ hay chỗ dở đều có thể dùng thành ngữ này cụ nhỉ?
- Vụng chèo khéo trống: Anh chèo kém thì có anh trống (nhạc) hay.
- Vụng chèo khéo chống: Chèo (lái) thuyền kém thì mang que ra chống cũng được.
Tóm lại là cái nào gốc? Cụ doctor76 giải thích hộ với.

Em nghĩ "vụng chèo khéo chống" có nghĩa hơn vì người trên đầu thuyền chèo kém, nhưng người chống ở phía cuối thuyền khéo thì thuyền vẫn đi tốt

 

[leequan]

Cụ / mợ giải thích e câu này: gái thương chông đang đông buổi chợ. Trai thương vợ nắng quái chiều hôm.

 

[leequan]

Cụ / mợ giải thích e câu này: gái thương chông đang đông buổi chợ. Trai thương vợ nắng quái chiều hôm.

 

[doctor76]

Lấy chỗ này bù chỗ kia hay có chỗ hay chỗ dở đều có thể dùng thành ngữ này cụ nhỉ?
- Vụng chèo khéo trống: Anh chèo kém thì có anh trống (nhạc) hay.
- Vụng chèo khéo chống: Chèo (lái) thuyền kém thì mang que ra chống cũng được.
Tóm lại là cái nào gốc? Cụ doctor76 giải thích hộ với.

Theo cụ Đắc Lộ thì " vụng chèo khéo trống"
Chèo là hát chèo, ở miền Bắc phổ biển hơn, trống là cách cầm, đánh trống giữ nhịp, còn có 2 câu thành ngữ liên quan là: vụng hát chê đình tranh và vụng múa chê đất lệch. Tức là hát kém nhưng cầm nhịp, đánh trống hay.
Tất nhiên cách giải thích: vụng chèo khéo chống với nghĩa chèo thuyền và chống ( thuyền) nghe cũng hợp lý.

 

[doctor76]

Kính mời cụ một ly.
Những điều cụ biên ra đây, đều kê cứu ở những chỗ sách vở nội dung khai trí, do học giả công nghiệp lẫy lừng soạn, thật có ích biết bao!

Sách vở cổ ngày xưa, đặc biệt do các học giả Tây soạn, đều biên tập cực-kỳ công phu và cẩn thận cụ ạ.
Cuốn Từ Điển Việt Bồ La, dù ông Đắc Lộ là người Tây, nhưng việc khảo cứu, dẫn thành ngữ, giải thích nghĩa tiếng Việt là hay và khá chính xác.

 

[echnikj]

Trò này em cũng có đọc, nhưng có lẽ không phải nghĩa ba que như câu thành ngữ cụ ạ.

Xỏ lá 3 que có liên quan đến lá cờ 3 gạch của SG ko?

 

[Bachsima]

Theo cụ Đắc Lộ thì " vụng chèo khéo trống"
Chèo là hát chèo, ở miền Bắc phổ biển hơn, trống là cách cầm, đánh trống giữ nhịp, còn có 2 câu thành ngữ liên quan là: vụng hát chê đình tranh và vụng múa chê đất lệch. Tức là hát kém nhưng cầm nhịp, đánh trống hay.
Tất nhiên cách giải thích: vụng chèo khéo chống với nghĩa chèo thuyền và chống ( thuyền) nghe cũng hợp lý.

Trống chèo chỉ đánh lúc giáo đầu và trống thưởng (ở mien Trung), lúc diễn viên đang hát thì không đánh trống được vì không mic thì trống nó át hết, vì thế trống có khéo giời cũng không thay chèo được, nhất lại giật ngũ liên thì cả làng không ra giật đyt cô mà tưởng cướp về nhà vác sào ra đuổi ngay.
Vụng chèo khéo chống đúng hơn, mỗi tội sẽ mệt vì lại có câu "mũi vạy (hay dại) thì lái phải đòn" cái ông chèo lệch nhịp với khua khoắng làm vẹo/vạy cái thuyền thì ông chống sào ở đuôi chỉnh ốm.
Em chèo nghịch một lần ở Tràng An mà chị lái lúc hết hành trình đòi thêm tiền chống đẩy đấy.

 

[XPQ]

Trống chèo chỉ đánh lúc giáo đầu và trống thưởng (ở mien Trung), lúc diễn viên đang hát thì không đánh trống được vì không mic thì trống nó át hết, vì thế trống có khéo giời cũng không thay chèo được, nhất lại giật ngũ liên thì cả làng không ra giật đyt cô mà tưởng cướp về nhà vác sào ra đuổi ngay.
Vụng chèo khéo chống đúng hơn, mỗi tội sẽ mệt vì lại có câu "mũi vạy (hay dại) thì lái phải đòn" cái ông chèo lệch nhịp với khua khoắng làm vẹo/vạy cái thuyền thì ông chống sào ở đuôi chỉnh ốm.
Em chèo nghịch một lần ở Tràng An mà chị lái lúc hết hành trình đòi thêm tiền chống đẩy đấy.

Chèo chống là hình ảnh đặc tả của người sông nước, vụng chèo khéo chống là nói về hoạt động này. Chứ tiếng trống tiếng phách đưa đẩy là cảnh ăn chơi với quan hệ cầm nhịp giữ nhịp. Chèo lại tên của môn hát chứ không phải kỹ thuật hát. Bởi vậy vụng chèo khéo chống mới là đúng.

 

[doctor76]

Xỏ lá 3 que có liên quan đến lá cờ 3 gạch của SG ko?

Không cụ ạ

 

[doctor76]

Chèo chống là hình ảnh đặc tả của người sông nước, vụng chèo khéo chống là nói về hoạt động này. Chứ tiếng trống tiếng phách đưa đẩy là cảnh ăn chơi với quan hệ cầm nhịp giữ nhịp. Chèo lại tên của môn hát chứ không phải kỹ thuật hát. Bởi vậy vụng chèo khéo chống mới là đúng.

Vâng, em cũng thiên về cách giải thích này.
Cách giải thích của cụ Đắc Lộ thì sao ạ???

 

[doctor76]

Cái này hình như cụ nhầm thì phải. Tử Văn là Quan lệnh doãn nước Sở. Việt Tiêu tên đầy đủ là Đấu Việt Tiêu em của Tử Văn. Còn về sau thì đúng như Tử Văn nói Đấu Việt Tiêu làm phản suýt hại chết cả họ. Trong Đông chu Liệt Quốc là bị Dưỡng Do Cơ bắn chết nhưng trong thực tế thì Dưỡng Do Cơ tham chiến thì nổi loạn đã bị dẹp rồi.

Cảm ơn cụ đã bổ xung thông tin.

 

[Bachsima]

"Kết cỏ ngậm vành" nghĩa là làm điều tốt lành thì được báo đáp. Tích xưa bên Tàu có ông con giai khi cha chết có dận lại là đem người thiếp ông ấy yêu nhất chôn sống theo để ông ấy xuống dưới dùng. Ông con không nghe, thả cho về lấy chồng. Mấy năm sau đi oánh giặc, oánh phát thằng kia lăn cổ xuống chờ trói đem về. Đêm ngủ gặp mộng, có người tự xưng là cha cô gái ngày xưa được tha về lấy chồng mang ơn nên đi theo đề phò hộ bắt giặc.

Bên ta có dị bản: "Thần bia giả nghĩa", một ông lính sắp đi trận nên phải tập bắn. Có tấm bia dựng trong vườn bắn gần hết một ghính đạn chả trúng phát nào. Đến ngày đi trận thì chưa kịp giở súng giặc nó đã đánh gần đến nơi. Bỗng dưng ở đâu có người lực sĩ lao đến vác cả người cả súng chạy tuột một mạch về tận nhà. Đêm nằm mơ có người báo mộng, tôi là thần ở chỗ tấm bia ông tập bắn, ơn ông tha không bắn trúng phát nào nên hôm nay tôi giả ơn ấy mà cứu ông về.

Kết cỏ, là ma trả ơn quấn cỏ chân ngựa làm tướng kia ngã ngựa và bị chém đầu.
Ngậm vành: đại khái cũng làm ơn cho ma thế là hôm cưới trúng ngay Ma-lót, có con chim ngậm cái vành vàng đến thả tý vỡ đầu chú rể.

 

[moi_lai]

"Bố vợ phải đấm"

Nguyên cả câu ợ:"Vênh váo như bố vợ cậu ấm" chứ bố vợ mà phải đám thì vênh cái gì

 

[doctor76]

42. Lệnh ông không bằng cồng bà
Lệnh và cồng là 2 dụng cụ bằng đồng dùng để ra lệnh, thúc quân, báo hiệu.
Điển tích có lẽ là nói về thời Bà Triệu, ông Triệu Quốc Đạt là anh nhưng không được mọi người tin bằng bà Triệu Thị Trinh. Mỗi khi nghe tiếng cồng của Bà Triệu thì binh sĩ ở mọi nơi đều tập hợp ở dưới cờ.

 

[XPQ]

Nguyên cả câu ợ:"Vênh váo như bố vợ cậu ấm" chứ bố vợ mà phải đám thì vênh cái gì

Nhiều cụ bảo câu gốc là khố rợ phải lấm, nghe có lý nhưng ít có tình. Lại nói vênh váo như bố vợ cậu ấm, nghe cũng có lý nhưng không có cảm xúc mấy. Thường ra phải môn đăng hộ đối, bố vợ mà kém vía hơn thì vênh nỗi gì theo quan niệm đạo đức An nam. Mà nếu có dùng, họ dùng vênh vang hợp hơn.

Câu bố vợ phải đấm nghe nó hài hài cay cay mà ấn tượng. Cụ Phụng tác ra rồi dân gian dùng thấy thích. Chứ bảo bố vợ bị đấm mà không vênh mới lạ. Thằng còn rể nó đã không đấm thì thôi, nó mà phải đấm thì không vẹo chỗ nào cũng lệch chỗ kia. Thế gọi là vênh váo.

 

[doctor76]

43. Cưỡi ngựa xem hoa
Thành ngữ gốc Hán
Nguyên văn: 走馬觀花 Tẩu mã quan hoa


Có một cô nàng nọ đã đến tuổi cặp kê mà vẫn chưa có ai. Lý do là môi của cô bị sứt. Và ở vùng khác, cũng có một anh chàng kia, tuối đã lớn mà chưa có người nâng khăn sửa túi vì anh bị tật ở chân. Cả hai đều nhờ đến mai mối. Ngày xưa thì việc lấy vợ chồng thường qua bà mối hay bà mai.

Bà mai mà hai người này nhờ lại là một người, bà xếp đặt cho hai người một cuộc hẹn.

Bà bố trí cho anh chàng bị tật cưỡi ngựa để giấu đi khuyết điểm ở chân, còn cô gái thì cầm bông hoa che khuyết điểm ở môi. Kết cục là cả 2 đều dính.