[Funland] Tất tần tật về trà: Nhất nước Nhị trà Tam pha Tứ ấm

[Asura]

Dạ thế cụ cho em xin thêm tí tip là trà vụ xuân thì sau khi đậy kín 3 tiếng thì có sẽ lên mùi gì được ko ạ? Giờ mũi em cũng phân biệt đc vài mùi rồi. Tuy là nếu so trà ngon với trà thượng hạng thì chắc chưa đủ trình..

Đợt trước em lên HSP chơi, thấy mấy anh biên phòng giúp bà con làm trà (có sự tư vấn của NGO nào đấy nữa ạ), em thấy trà của họ rất ok luôn. Mà về HN rồi thì ko biết mua ở đâu nữa.

Em chịu, khó tả lắm. Với lại thời kỳ đó em tò mò ngâm cứu vài thứ nên để ý chứ giờ em ít uống trà nên không còn cảm nhận nữa. Có uống trà thì em cứ Twinings, Zealong loạ bình dân thôi, thỉnh thoảng nổi hứng thì cố lên vài ấm dòng cao hoặc TWG, có túi lọc... Nhẹ nhàng, sạch sẽ và chất lượng/ hương vị ổn định

 

[Gió_123]

Vâng em cũng thích Twinning và TWG ạ. Trà đảm bảo chất lượng ngon cụ nhể.

Cơ mà em đang tập tọe thưởng trà nên cũng muốn thử nhiều cho biết. Biết thôi chứ với tính của em thì chắc ko theo được.. Nhưng biết được cũng là vui rồi.

 

[Asura]

Em còn kiểu nữa, là trà VN mình được cho nhiều, uống không hết em đem bỏ vào lọ sành mộc, đậy nút (gỗ, bấc, lá chuối khô hoặc nilon cuộn) lại rồi để vào 1 góc mát mát.

Cỡ 1 năm sau lôi ra uống, nước trà màu đỏ quạch, nhưng không chát nhiều & lại dậy lên rất nhiều mùi hương, không như trà mới xao => đa số là mùi cốm hoặc mùi thơm mộc, có thể hơi ngai ngái nữa

Tip này hay quá. Phải là lọ sành mộc ạ. Sứ siếc có được ko ạ?

Đây là phương pháp "ủ" của dòng Bạch trà mà. Hộp gỗ, tre...đút vào kho thoáng khí... để càng lâu càng ngon (với điều kiện sơ chế tốt)

 

[NoiThatAnPhat]

Nếu lấy mốc trước tết Dương Lịch thì cụ nhầm lẫn to ạ.
Vì Tết dương lịch đúng giai đoạn miền Bắc đang chính giữa mùa đông, ít nơi ng ta thu hái lá chè để làm trà.
Mùa đông là mùa tích lũy của cây chè và lá chè, để đến mùa xuân, khi bắt đầu có mưa xuân thì chè nảy lộc, bung lá. Lúc đó thu hái, lá chè sẽ nhiều dưỡng chất nhất, ngon nhất vì có quá trình ấp ủ qua mùa đông tích lũy.

Do đó thời gian thu hái phải là sau Tết Âm Lịch, thông thường sau tết âm khoảng nửa tháng đến 1 tháng là thu hoạch được.

Người Tàu gọn đó là trà Tiền Minh (tức trước Thanh Minh) trà sẽ ngon nhất. Còn 1 loại nữa là trà Tiền Vũ (tức trước Cốc Vũ) cũng là dòng Ngon.

Về nguyên tắc thu hái lá trà thì có 2 vụ ngon là Xuân và Thu, nhưng vụ Xuân ngon nhất. Vụ Đông thì không thu hoạch trà. Trừ loại trà Ô Long thì trà vụ đông lại là ngon nhất. Các cụ mua trà ô long Đông Đỉnh, A Ly Shan, Đại Vũ Lĩnh thì nên mua trà sản xuất vào vụ Đông.

Chuẩn, cụ ạ. Tầm tháng 10 âm, ng trồng trà đi "đốn trà", ko phải chặt cả cây đi mà chỉ tỉa cành nhưng 'Tỉa đau, sâu' và thời gian sau cây trà bắt đầu mọc cảnh mới, nhất là tầm tết có 'mưa xuân' + ozon khi có sấm, chớp thì búp non đâm lên hàng loạt. Sau tết tầm 16 ngày sau khi có mưa xuân thì ng ta đi hái 'trà xuân' này về làm trà khô.
Trà xuân là ngon, đẹp nước và thơm vị đặc biệt nhất năm! Nhưng ko bền nước và thiếu vị chát của trà những mùa khác, nên ng ta đấu 1 phần trà ngon của vụ trước vào (20-30%) thì uống thấy 'ngon' hơn!

 

[Loe_hờ lú]

Em còn kiểu nữa, là trà VN mình được cho nhiều, uống không hết em đem bỏ vào lọ sành mộc, đậy nút (gỗ, bấc, lá chuối khô hoặc nilon cuộn) lại rồi để vào 1 góc mát mát.

Cỡ 1 năm sau lôi ra uống, nước trà màu đỏ quạch, nhưng không chát nhiều & lại dậy lên rất nhiều mùi hương, không như trà mới xao => đa số là mùi cốm hoặc mùi thơm mộc, có thể hơi ngai ngái nữa

Thường thì trà ở đâu thấy uống được mua về, cụ lấy kèm thêm cái số điện thoại hoặc zalo, FB nữa - sau cứ ới là họ ship!

Đây là phương pháp "ủ" của dòng Bạch trà mà. Hộp gỗ, tre...đút vào kho thoáng khí... để càng lâu càng ngon (với điều kiện sơ chế tốt)

Trà xanh (trà diệt men) của Việt Nam mà để ủ kiểu này hỏng hết các cụ ạ. Vì bản chất nó k phải trà lên men sau nên k ủ lâu được.
Trà phổ nhĩ, hoặc bạch trà thì lại để ủ lên men được, để lâu uống ngon, tốt.

Quy chuẩn bảo quản trà
- Trà xanh: 0-6 tháng, cùng lắm là 1 năm (Ngon nhất là uống càng sớm càng tốt). Và phải bảo quản kín, hút chân không càng tốt.
- Trà Ô long 0-1 năm, cùng cần bảo quản kín
- Hồng trà 0-2 năm, bảo quản kín
- Bạch trà 0-5 năm, bảo quản hở, đóng bánh, ủ chum sành đều được
- Phổ nhĩ 0-50 năm, bảo quản hở, đóng bánh, ủ chum sành

 

[NoiThatAnPhat]

Em còn kiểu nữa, là trà VN mình được cho nhiều, uống không hết em đem bỏ vào lọ sành mộc, đậy nút (gỗ, bấc, lá chuối khô hoặc nilon cuộn) lại rồi để vào 1 góc mát mát.

Cỡ 1 năm sau lôi ra uống, nước trà màu đỏ quạch, nhưng không chát nhiều & lại dậy lên rất nhiều mùi hương, không như trà mới xao => đa số là mùi cốm hoặc mùi thơm mộc, có thể hơi ngai ngái nữa

Thường thì trà ở đâu thấy uống được mua về, cụ lấy kèm thêm cái số điện thoại hoặc zalo, FB nữa - sau cứ ới là họ ship!

Cho vào lọ sành mộc, nút bấc tức là chấp nhận cho không khí ẩm ngấm từ từ qua thành lọ, qua nút vào trong và vào trà. Như cách này có thể nhã, nhưng thời gian phải ngắn thôi (1 tháng chẳng hạn) vì khí hậu VN đặc trưng là Nóng Ẩm ( độ ẩm có khi lên đến 90-95%) nên bảo quản trong 1 năm thì...mốc hết trà!

 

[6997]

Cho vào lọ sành mộc, nút bấc tức là chấp nhận cho không khí ẩm ngấm từ từ qua thành lọ, qua nút vào trong và vào trà. Như cách này có thể nhã, nhưng thời gian phải ngắn thôi (1 tháng chẳng hạn) vì khí hậu VN đặc trưng là Nóng Ẩm ( độ ẩm có khi lên đến 90-95%) nên bảo quản trong 1 năm thì...mốc hết trà!

Trà xanh (trà diệt men) của Việt Nam mà để ủ kiểu này hỏng hết các cụ ạ. Vì bản chất nó k phải trà lên men sau nên k ủ lâu được.
Trà phổ nhĩ, hoặc bạch trà thì lại để ủ lên men được, để lâu uống ngon, tốt.

Quy chuẩn bảo quản trà
- Trà xanh: 0-6 tháng, cùng lắm là 1 năm (Ngon nhất là uống càng sớm càng tốt). Và phải bảo quản kín, hút chân không càng tốt.
- Trà Ô long 0-1 năm, cùng cần bảo quản kín
- Hồng trà 0-2 năm, bảo quản kín
- Bạch trà 0-5 năm, bảo quản hở, đóng bánh, ủ chum sành đều được
- Phổ nhĩ 0-50 năm, bảo quản hở, đóng bánh, ủ chum sành

Không hỏng, mốc đâu các cụ ạ! Em đã thử 2 lần & đang thử tiếp - cũng vì đôi khi được cho nhiều trà quá, uống chả hết nên thử vậy !

 

[6997]

Cụ có thể miêu tả cách chế biến từ lá trà đến khi thành 'trà đâm' có thể uống, dc k? Để e mở mang kiến thực, vì e chưa gặp món này bao giờ

Đây cụ ơi:

1/ Lấy chè xanh bánh tẻ, lá non, tươi ngon, vặt cả lá và cành, nhánh nhỏ, trừ cành già to quá. Cho vào cối giã (đâm), mịn thô tùy ý, nhưng mịn tí thì nước xanh hơn ngon thơm. Lúc đâm cho thêm ít nước nguội, có thể dùng nước giếng, nước mưa hay nước suối.

2/ Đâm xong chắt nước cốt để riêng, lọc bã riêng. Sau đó đun nước sôi, cho bã chè vào, khuấy đều rồi đun thêm 1 xíu xong bắc xuống, để nguội còn ấm ấm rồi lọc bã, chỉ lấy nước.

3/ Pha cốt xanh ở bước 1 với nước đun (đã lọc) ở bước 2, khuấy đều rồi rót ra uống.

Tỉ lệ 1:1 là đậm đà, cân bằng nhất, có thể đậm hoặc nhạt tuỳ khẩu vị. Nhưng cho nhiều nước đun bã quá thì chè sẽ không xanh, không thơm.

 

[TorienT]

Mời các cụ ly thiết quan âm Phúc Kiến ạ
Ấm long đán lai với Tây thi nên chả ra hình thù gì

Em đang nghĩ Tây thi sao vòi to thế kia

 

[NoiThatAnPhat]

Đây cụ ơi:

1/ Lấy chè xanh bánh tẻ, lá non, tươi ngon, vặt cả lá và cành, nhánh nhỏ, trừ cành già to quá. Cho vào cối giã (đâm), mịn thô tùy ý, nhưng mịn tí thì nước xanh hơn ngon thơm. Lúc đâm cho thêm ít nước nguội, có thể dùng nước giếng, nước mưa hay nước suối.

2/ Đâm xong chắt nước cốt để riêng, lọc bã riêng. Sau đó đun nước sôi, cho bã chè vào, khuấy đều rồi đun thêm 1 xíu xong bắc xuống, để nguội còn ấm ấm rồi lọc bã, chỉ lấy nước.

3/ Pha cốt xanh ở bước 1 với nước đun (đã lọc) ở bước 2, khuấy đều rồi rót ra uống.

Tỉ lệ 1:1 là đậm đà, cân bằng nhất, có thể đậm hoặc nhạt tuỳ khẩu vị. Nhưng cho nhiều nước đun bã quá thì chè sẽ không xanh, không thơm.

Cách chế biến ntn lạ quá, để e thử xem ntn. Cụ cho hỏi nốt là vùng nào hay chế biến ntn, để khi nào chém gió e còn có tư liệu mà chém

 

[6997]

Cách chế biến ntn lạ quá, để e thử xem ntn. Cụ cho hỏi nốt là vùng nào hay chế biến ntn, để khi nào chém gió e còn có tư liệu mà chém

Vùng phía tây Nghệ An cụ ạ!

 

[đội mũ_ lái xe]

Cụ nhớ địa chỉ chính xác ... Đặng Dung k ạ? Hay tên cũng đc cho e xin ạ

Em không nhớ chính xác ạ, cụ cứ đi đường Phan Đình Phùng, gặp Đặng Dung thì rẽ vào, cửa hàng ngay đầu phố bên tay phải, để cho chắc cụ cứ hỏi có phải cửa hàng chè của thân mẫu bác Vũ Xuân Thiều ạ

 

[Z90]

Em không nhớ chính xác ạ, cụ cứ đi đường Phan Đình Phùng, gặp Đặng Dung thì rẽ vào, cửa hàng ngay đầu phố bên tay phải, để cho chắc cụ cứ hỏi có phải cửa hàng chè của thân mẫu bác Vũ Xuân Thiều ạ

Vâng e cám ơn cụ!

 

[MANDALA2022]

Chuẩn, cụ ạ. Tầm tháng 10 âm, ng trồng trà đi "đốn trà", ko phải chặt cả cây đi mà chỉ tỉa cành nhưng 'Tỉa đau, sâu' và thời gian sau cây trà bắt đầu mọc cảnh mới, nhất là tầm tết có 'mưa xuân' + ozon khi có sấm, chớp thì búp non đâm lên hàng loạt. Sau tết tầm 16 ngày sau khi có mưa xuân thì ng ta đi hái 'trà xuân' này về làm trà khô.
Trà xuân là ngon, đẹp nước và thơm vị đặc biệt nhất năm! Nhưng ko bền nước và thiếu vị chát của trà những mùa khác, nên ng ta đấu 1 phần trà ngon của vụ trước vào (20-30%) thì uống thấy 'ngon' hơn!

Đúng rồi cụ, em hay uống trà Shan mua của 1 anh trên Hà Giang. Chè xuân thơm nhất, thoảng như mùi cốm non ấy, màu nước cũng đẹp nhưng anh chủ cũng nói chè vụ thu ngon nhất.
Mà cái chè Shan em uống, khi tráng nước nóng, nó ra màu vàng nhẹ rất nhạt như không xanh lét như chè Thái mà các cụ ở quê vẫn uống, không hiểu vì chè sạch hơn hay vì giống chè khác nhau nên màu nước khác nhau.

 

[Matxech]

Tip này hay quá. Phải là lọ sành mộc ạ. Sứ siếc có được ko ạ?

Ngày xưa mình thấy nhiều nhà bán chè họ để vào chum kèm túi vôi sống
Thấy bảo ko bh bị mốc

 

[NoiThatAnPhat]

Ngày xưa mình thấy nhiều nhà bán chè họ để vào chum kèm túi vôi sống
Thấy bảo ko bh bị mốc

Vôi để hút ẩm và khử khuẩn, mốc trong môi trường trong chum đấy, cụ

 

[NoiThatAnPhat]

Đúng rồi cụ, em hay uống trà Shan mua của 1 anh trên Hà Giang. Chè xuân thơm nhất, thoảng như mùi cốm non ấy, màu nước cũng đẹp nhưng anh chủ cũng nói chè vụ thu ngon nhất.
Mà cái chè Shan em uống, khi tráng nước nóng, nó ra màu vàng nhẹ rất nhạt như không xanh lét như chè Thái mà các cụ ở quê vẫn uống, không hiểu vì chè sạch hơn hay vì giống chè khác nhau nên màu nước khác nhau.

Có thể giống trà nó khác, cụ ạ. Đợt trước e ship trà Hà Giang về uống thì cánh trà to, mầu cũng ko xanh, hơi vàng, ko chát mấy mà vị lại hơi ngọt! Uống cho biết chứ e cũng ko thích vị trà HG lắm

 

[TU160M2]

Trà với Rượu là 2 món ảo ma như nhau, chơi sâu tốn kém lắm các cụ ạ

 

[Loe_hờ lú]

Nay rảnh em lại xin trao đổi với các cụ về trà shan tuyết Việt Nam
Cây trà tên danh pháp quốc tế là Camillia Sinensis, có hàng trăm loại khác nhau, nguồn gốc nghe đâu là xuất phát từ vùng Nam Trung Hoa và Bắc Đông Nam Á lục địa như Vân Nam, Quảng Tây, bắc Việt Nam, Lào, Myanmar.
Từ cây chè rừng thì loài người đã lai tạo ra nhiều loại chè (trồng) khác nhau, ví dụ giống cây chè ô long, giống cây chè bát tiên, chè lùn trung du, giống cây chè đại hồng bào.... Đặc trưng của chè này là trồng và chăm sóc theo kiểu cây trồng đã thuần hóa.

Tuy nhiên ở khu vừa Vân Nam, Quảng Tây, Bắc Lào, Bắc Việt Nam vẫn còn những cây chè cổ thụ, mọc hoang dã tự nhiên, cây không cắt tỉa dẫn đến việc nó cao như cây cổ thụ, vòng gốc có cây hàng 3-4 người ôm. Những cây chè này thì quý vô giá, có giá trị đặc biệt lớn.Vì cây chè này là tự nhiên, thu hút tinh túy của đất đai, khí hậu, tinh khí của trời đất mà tạo ra ra.

Từ các búp trà (1 tôm 2 lá) này người Tàu đã sáng tạo ra cách chế biến trà phổ nhĩ nức tiếng. Tại sao lại có cách chế biến phổ nhĩ. Có lẽ nguyên nhân là do những khó khăn của khoảng cách địa lý, những nơi có cây chè cổ thụ này thường ở rừng núi xa xôi hiểm trở. Nên nếu cách chế biến thông thường là xao xuốt, chế biến xong vận chuyển này nọ, đi bán ở nơi xa xôi thì trà chế biến sẽ không ngon nữa. Nên những người dân tộc Thái ở vùng Vân Nam TQ (Vùng Tây Song Bản Nạp - nơi thượng nguồn Mê Kông) đã sáng tạo ra cách chế biến trà phổ nhĩ.

Cách chế biến này gồm các quy trình: Thu hái -> Phơi héo - Xao - Vò - Phơi khô - Ép bánh - Bảo quản. Và chính cách chế biến này giúp trà lên men sau, tức là để càng lâu càng ngon. Sau khi ép bánh 357 gam (theo kiểu cách cũ), họ sẽ dùng giấy bản gói lại, sau đó cứ 5 bánh họ sẽ đóng vào thành 1 chồng, được bọc bên ngoài bằng vỏ măng tre nứa có rất nhiều ở vùng đó. Và để như thế vận chuyển đến tay người tiêu dùng bằng các con đường sạn đạo, thồ bằng ngựa. Từ đó hình thành nên con đường Trà Mã trứ danh trong lịch sử. Sản phẩm trà từ vùng này men theo đường núi, thồ bằng ngựa được chở về phía Đông bán cho các vùng ven biển sầm uất của Tàu, hoặc chở về phía Tây đi qua các con đường sang Ảrap và sang Phương Tây.

Và cũng chỉ có giống chè cổ thụ - hay còn gọi là chè lá to (giống trà Đại Diệp Chủng) mà ở VN gọi quen là Trà Shan Tuyết thì mới chế biến được phổ nhĩ. Không tin các cụ cứ lấy búp và lá chè trung du trồng tại Thái Nguyên, Phú Thọ làm trà phổ nhĩ mà xem. Nó sẽ biến thành phân xanh chứ k thành trà được.

Ở Việt Nam cùng đới khí hậu, thổ nhưỡng với khu vực Nam Trung Hoa nên cây chè cổ thụ giống Đại Diệp Chủng có rất nhiều như vùng Hà Giang, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La, Tuyên Quang... Trước đây dân mình không có nhiều cách chế biến trà, chủ yếu vẫn là cách làm trà xao xuốt bằng chảo gang (cách chế biến trà xanh mà dân mình quen uống), nên chè trung du ở Thái Nguyên mới tạo ra danh tiếng đến như vậy.

Thời gian chiến tranh biên giới, xuất hiện loại trà tiếng tăm lẫy lừng, gắn với chiến công của những người lính Vị Xuyên bảo vệ biên giới. Đó là "Chè Chốt". Cụ thể là anh em đóng chống ngăn giặc Tàu thường lập đài quan sát trên cây chè ở các điểm cao, tranh thủ hái búp chè bỏ vào túi, đem về hậu cứ xao xuốt trên chảo gang. Trà đó uống ngon, hơn hẳn trà trung du, nên từ đó danh từ Chè Chốt mới ra đời.

Mãi thời gian đầu những năm 2000, một số doanh nghiệp trà Việt Nam như công ty Thành Sơn (Trà Cụ Thành), công ty trà Cao Bồ Vị Xuyên.... mới bắt đầu quan tâm đến giống chè shan tuyết quý giá này. Nhưng vẫn chủ yếu là thu hái và xao xuốt theo cách chế biến truyền thống của Việt Nam. Năm 2000 có doanh nghiệp Trung Quốc sang đặt hàng chế biến chè bánh (theo mô hình Phổ Nhĩ) thì mới có những sản phẩm trà theo kiểu phổ nhĩ được ra đời.

Và cho đến tận hiện nay, thói quen uống trà phổ nhĩ của dân ta chưa phổ biến. Có 1 số doanh nghiệp vẫn đang làm trà theo cách này (chủ yếu là thuê chuyên gia Tàu sang làm và dạy công nhân VN làm) như Thành Sơn, Bashtea (con gái của cụ Thành), Cao Bồ, Shannam tiến hành làm và xuất sang Trung Quốc.

Và các cụ lưu ý, thương hiệu trà shan tuyết hiện nay không phải 100% trà là đến từ các cây trà cổ thụ, hoang dã tự nhiên mà hiện bà con ở trên Hà Giang, Yên Bái đã tiến hành trồng giống trà nay, tuy nhiên cách trồng không giống trà trung du là trồng theo hàng lối, cắt xén trà thấp đến ngang bụng mà trà vẫn để phát triển tự nhiên, phải trèo hái.

Trà này có khí trà mạnh, vỏ trà dày nên chế biến và uống có phần khác trà trung du. Uống được nhiều nước hơn, trà xanh xao xuốt pha ra nước nhờ nhờ vàng (không xanh như trà Thái), hương trà không phải hương cốm. Các cụ nên thử

 

[hungalphaTài khoản đã xác minh]

Chuẩn, cụ ạ. Tầm tháng 10 âm, ng trồng trà đi "đốn trà", ko phải chặt cả cây đi mà chỉ tỉa cành nhưng 'Tỉa đau, sâu' và thời gian sau cây trà bắt đầu mọc cảnh mới, nhất là tầm tết có 'mưa xuân' + ozon khi có sấm, chớp thì búp non đâm lên hàng loạt. Sau tết tầm 16 ngày sau khi có mưa xuân thì ng ta đi hái 'trà xuân' này về làm trà khô.
Trà xuân là ngon, đẹp nước và thơm vị đặc biệt nhất năm! Nhưng ko bền nước và thiếu vị chát của trà những mùa khác, nên ng ta đấu 1 phần trà ngon của vụ trước vào (20-30%) thì uống thấy 'ngon' hơn!

Và được nước hơn
Em cũng hay đấu theo tỉ lệ: 1 móc câu (nõn tôm)+2 trà xuân