“Bom có mắt” của “hổ mang” Su-30MK2 VN mạnh cỡ nào? (1)
(Kienthuc.net.vn) - Bom thông minh KAB-500/1500 cho phép tiêm kích Su-30MK2 của Không quân Việt Nam tấn công mục tiêu mặt đất với độ chính xác rất cao.
Bom thông minh(hoặc là bom có điều khiển) là loại bom được trang bị thêm hệ thống dẫn đường và chỉ thị mục tiêu để tấn công các mục tiêu cố định hay di động trên mặt đất với độ chính xác cao. Sự ra đời của bom thông minh đã mang lại một kỷ nguyên mới cho lực lượng không quân trong việc vô hiệu hóa các mục tiêu mặt đất.
Nhờ được bổ sung hệ thống dẫn hướng nên bom thông minh có thể tấn công chính xác các mục tiêu cố định và mục tiêu đang di chuyển, giảm số lượng bom cần phải sử dụng cho một mục tiêu. Nó vừa tiết kiệm chi phí vừa giảm thiệt hại đến các mục tiêu phi quân sự.
Bom thông minh chính là vũ khí chủ chốt cho chiến thuật DEAD(Destruction of Enemy Air Defenses, hủy diệt phòng không đối phương).
Theo dữ liệu của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), trong năm 2009 Việt Nam đã đặt mua 200 quả bom thông minh KAB-500/1500 từ Nga để trang bị cho tiêm kích “hổ mang chúa” Su-30MK2.
Họ bom có điều khiển KAB-500/1500 được phát triển bởi Phòng thiết kế OAO GNPP Region (Liên Xô) vào những năm 1970. Họ bom này có tính năng tương tự dòng bom Paveway của Không quân Mỹ.
Một chi tiết khá thú vị là họ bom KAB-500/1500 được hoàn thiện trên cơ sở nghiên cứu bom thông minh GBU-8 được Mỹ sử dụng trong chiến tranh được Quân đội Nhân dân Việt Nam thu giữ sau khi giải phóng hoàn toàn miền Nam vào năm 1975.
Tiêm kích Su-30MK2 có thể mang 6 bom KAB-500 hoặc 3 bom KAB-1500.
Ký hiệu KAB-500/1500 tương ứng với trọng lượng của bom là 500kg và 1.500kg. Họ bom thông minh này có thể trang bị rộng rãi cho tiêm kích Su-27, Su-30MK và Su-34.
Mỗi chiếc có thể mang theo 6 quả bom KAB-500 hoặc 3 bom KAB-1500 ở vị trí giá treo số 3,4, giá treo số 1, 2 có thể treo song song 2 quả.
Bom KAB-500 sử dụng bộ chuyển đổi DB-3U, KAB-1500 sử dụng bộ chuyển đổi DB4 thông qua thiết bị liên kết dữ liệu APK-9E Tekon. Mục tiêu được chỉ thị thông qua thiết bị nhắm mục tiêu Klyon PM/PS, Kaira 24M, I-25 Shkval do Nga sản xuất có tính năng tương tự như Thales Damocles (Pháp).
Tuy nhiên, thiết bị nhắm mục tiêu của Pháp vẫn là tốt nhất, gần đây Thales đã cấp phép để sản xuất thiết bị nhắm mục tiêu ảnh nhiệt Sapsan-E tại Nga.
Họ bom thông minh KAB-500/1500 được sản xuất với khá nhiều biến thể. Và mỗi biến thể lại được trang bị một hệ thống dẫn đường cùng đầu đạn khác nhau tạo ra hiệu quả rất cao trong việc chống lại nhiều kiểu mục tiêu khác nhau.
Họ bom KAB-500 được sản xuất với các biến thể gồm:
- KAB-500L, đây là loại bom thông minh sử dụng hệ thống dẫn đường bằng lade bán chủ động. Nó sử dụng bộ dẫn hướng lade Azov 27N hoặc 27N1, được đánh giá tương đương với bộ dẫn hướng trên bom thông minh Paveway-I/II của Mỹ.
Bom được thả từ độ cao 1-15km, tốc độ máy bay khi ném bom 550-1700km/h, bán kính lệch mục tiêu (CEP) khoảng 7-10m.
Biến thể bom dẫn đường bằng lade KAB-500L.
KAB-500L được trang bị 4 loại khối nổ khác nhau gồm: KAB-500L-Pr-E được sử dụng để xuyên phá boongke; KAB-500L-FE được trang bị khối nổ phân mảnh dùng để tiêu diệt sinh lực đối phương; KAB-500L-OD-E sử dụng khối nổ nhiệt áp và KAB-500L-KE là một loại bom chùm chứa nhiều đạn con.
- KAB-500Kr sử dụng hệ thống dẫn hướng quang truyền hình với cảm biến hình ảnh chỉ sử dụng trong điều kiện ban ngày. Bom được dẫn đến mục tiêu theo công nghệ so sánh hình ảnh tương phản DSMAC. Nhờ công nghệ này nên bom có độ chính xác rất cao, bán kính lệch mục tiêu 4-7m.
Bom dẫn hướng quang - truyền hình KAB-500Kr.
Đầu tự dẫn truyền hình với thuật toán tương quan xử lý thông tin về mục tiêu có khả năng “nhớ” vị trí mục tiêu và điều chỉnh đường bay của bom để đánh trúng mục tiêu, tức là áp dụng nguyên lý “thả-quên”.
Các đầu tự dẫn này cho phép tiêu diệt các mục tiêu có độ tương phản yếu và được ngụy trang khi có vật chuẩn trên địa hình và các tọa độ mục tiêu so với các vật chuẩn này.
Loại bom này cũng được trang bị 4 khối nổ khác nhau gồm: Pr-E sử dụng để xuyên boongke; FE được trang bị khối nổ phân mảnh; OD-E sử dụng khối nổ nhiệt áp và KE là loại bom chùm chứa nhiều đạn con.
Bom dẫn đường vệ tinh KAB-500S/SE.
- KAB-500S/SE là thế hệ bom thông minh đầu tiên của Nga sử dụng hệ thống dẫn đường kết hợp quán tính và vệ tinh. Loại bom này được đánh giá tương đương với bom GBU-32 JDAM của Mỹ. KAB-500S/SE được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 2000, đưa vào trang bị rộng rãi từ năm 2003.
Bom được trang bị bộ thiết bị thu tín hiệu vệ tinh Kompas PSN-2001 có thể sử dụng 24 kênh tín hiệu khác nhau. Bộ thu này tương thích cả hệ định vị toàn cầu GLONASS và GPS. Bom được trang bị ngòi nổ với 3 chế độ lập trình khác nhau, bán kính lệch mục tiêu khoảng 7-12m.
Trong biên chế Không quân Việt Nam, tiêm kích Su-30MK2 có thể sử dụng bom thông minh KAB-500/1500 (không rõ biến thể) cho nhiệm vụ tấn công mặt đất. Việc nhập khẩu bom thông minh cho thấy Không quân Việt Nam đã sẵn sàng hòa nhập với thời buổi tác chiến bằng vũ khí công nghệ cao.
“Bom có mắt” của “hổ mang” Su-30MK2 VN mạnh cỡ nào? (2)
(Kienthuc.net.vn) - Với khối lượng chiến đấu nặng 1.500kg, bom thông minh KAB-1500 thực sự là cơn ác mộng cho bất kỳ mục tiêu nào.
Lợi thế của bom là có khối lượng chiến đấu tương đối lớn, tuy nhiên với bom thông thường do được ném xuống mục tiêu theo kiểu xác suất nên độ tản mát khi chiến đấu rất cao phải sử dụng số lượng lớn mà kết quả vẫn không như mong muốn.
Nhưng với bom thông minh được trang bị thêm bộ phận dẫn hướng nên có độ chính xác rất cao, trong trường hợp này lợi thế về khối lượng chiến đấu lớn của bom càng được phát huy. Với khối lượng chiến đấu 1.500kg, bom KAB-1500 (trang bị trên Su-30MK2 Việt Nam) có thể phá hủy không chỉ một mà thậm chí rất nhiều mục tiêu.
Tương tự KAB-500, KAB-1500 cũng được sản xuất với khá nhiều biến thể gồm:
- KAB-1500L có chiều dài 4,28m đường kính 0,58m sải cánh khi gập 0,85m và 1,3m khi bung ra. Đây là loại bom sử dụng hệ thống dẫn hướng bằng lade bán chủ động với bộ tìm kiếm mục tiêu bằng lade 27N1.
Bộ tìm kiếm lade này được đặt trong phần mũi hình khuyên hướng xuống phía dưới để thuận lợi hơn trong việc tìm kiếm mục tiêu. Thiết bị này rất giống với bộ dẫn hướng trên bom Paveway-II của Mỹ ở cách bố trí cũng như tính năng.
Biến thể dẫn hướng bằng lade bán chủ động KAB-1500L.
Bán kính lệch mục tiêu của bom khoảng 7-10m độ cao thả bom từ 1-15km, tốc độ máy bay khi thả bom từ 550-1700km/h, phạm vi hoạt động tối đa của bom là 15km.
Bom thông minh KAB-1500L có thể được lắp nhiều khối nổ khác nhau: KAB-1500L-Pr-E lắp phần chiến đấu xuyên phá boongke; KAB-1500L-FE sử dụng phần chiến đấu phân mảnh và KAB-1500L-OD-E lắp phần chiến đấu nhiệt áp.
- KAB-1500LG có chiều dài 4,24m, đường kính 0,58m, sải cánh 0,85m và 1,3m khi bung. Biến thể cũng sử dụng hệ dẫn hướng bằng lade bán chủ động. Bom được thả từ độ cao 1-8km, tốc độ máy bay khi thả bom từ 550-1.100km/h.
Điểm khác biệt là bộ tìm kiếm mục tiêu lade được tích hợp luôn vào phần mũi của bom, không lắp rời như ở KAB-1500L. Bom sử dụng bộ tìm kiếm mục tiêu lade con quay hồi chuyển ổn định bán chủ động cùng với một thấu kính hình cầu có kẻ ô 24N1.
Bộ tìm kiếm mục tiêu lade này được đánh giá tương đương với bộ tìm kiếm mục tiêu lade trên bom Paveway-III của Mỹ. Bộ dẫn hướng 24N1 có hiệu suất rất cao, chính vì thế bán kính lệch mục tiêu của bom chỉ khoảng 4-7m kết hợp với khối lượng chiến đấu khá lớn của bom thì không mục tiêu nào có thể sống sót được.
KAB-500LG thiết kế có thể lắp nhiều khối nổ khác nhau gồm: KAB-1500LG-Pr-E lắp phần chiến đấu xuyên phá boongke (khả năng xuyên phá được đánh giá tương đương với loại GBU-24 của Mỹ); KAB-1500LG-FE lắp phần chiến đấu phân mảnh và KAB-1500LG-OD-E lắp phần chiến đấu nhiệt áp.
Biến thể KAB-1500LG.
- KAB-1500Kr sử dụng hệ thống dẫn hướng quang - truyền hình với cảm biến hình ảnh chỉ hoạt động vào ban ngày. Điểm mạnh của bom là sử dụng hệ dẫn hướng theo công nghệ so sánh hình ảnh tương phản kỹ thuật số (DSMAC), điều này cho phép bom có thể tấn công những mục tiêu được ngụy trang kĩ càng nhất.
KAB-1500Kr có độ chính xác rất cao, bán kính lệch mục tiêu từ 4-7m, bộ dẫn hướng quang-truyền hình SU-609 có trọng lượng 10kg được sản xuất bởi Tambovskii Elektropribor cùng với bộ điều khiển BU-94 và một máy phát điện chạy bằng khí PG-16. Biến thể này cũng được trang bị các phần chiến đấu tương tự như các biến thể trên.
- KAB-1500TK sử dụng hệ thống dẫn hướng quang - điện với cảm biến hình ảnh chỉ hoạt động trong điều kiện ban ngày. Điểm khác biệt của biến thể này là bom sử dụng một liên kết dữ liệu để lái bom đến mục tiêu.
Cụ thể, bom sử dụng lên kết dữ liệu APK-9 để dẫn đường, cảm biến quang - điện của bom sẽ gửi các video thu được về mục tiêu trong suốt hành trình bay, dữ liệu được hiển thị lên màn hình của phi công trong buồng lái thông qua APK-9. Lệnh điều khiển từ buồng lái được truyền qua APK-9 đến hệ thống dẫn hướng của bom.
Công nghệ dẫn hướng này giúp bom có độ chính xác rất cao, bán kính lệch mục tiêu của bom chỉ khoảng 4m.
KAB-1500TK được thiết kế để tiêu diệt các mục tiêu có giá trị cao, tính năng của bom được đánh giá trên cơ so với bom thông minh GBU-15 của Mỹ.
Biến thể bom lượn tinh khôn UPAB-1500.
- UPAB-1500 là một loại bom lượn tinh khôn được giới thiệu lần đầu vào năm 2005. Bom có thiết kế khí động học khá bất thường với các cánh ổn định hình chữ thập kéo dài gần hết chiều dài của bom. Thoạt nhìn bom giống như một quả tên lửa với cách bố trí cánh ổn định lạ mắt của nó.
UPAB-1500 sử dụng hệ thống dẫn hướng quang- điện thông qua liên kết dữ liệu APK-9 nên có độ chính xác rất cao. Điểm mạnh khác của bom là có phạm vi hoạt động rất lớn, nếu được thả ở độ cao 10km bom có phạm vi hoạt động tới 70km tương đương với 1 tên lửa không đối đất.
Hiệu suất và phạm vi hoạt động của bom vượt qua bom thông minh EGBU-15 của Mỹ và trở thành loại bom thông minh có phạm vi hoạt động xa nhất thế giới hiện nay. Tuy nhiên, tình trạng của loại bom thông minh cực đỉnh này vẫn chưa được rõ ràng, không rõ bom đã đi vào sản xuất loạt hay đang trong giai đoạn thử nghiệm.
Một chi tiết khá thú vị là UPAB-1500 kết hợp cùng với liên kết dữ liệu APK-9 tương thích hầu hết với các biến thể của Su-30MK.
Nếu Su-30MK2 của Việt Nam được trang bị loại bom thông minh “đỉnh” này thì có thể vô hiệu hóa bất kỳ mục tiêu nào. Cần nhớ rằng, trong tính năng kỹ thuật của các loại bom thông minh ngoài việc tiêu diệt các mục tiêu mặt đất nó còn có thể vô hiệu hóa các tàu chiến với độ chính xác còn hơn cả tên lửa.