Stalin làm gì trong ngày đầu chiến tranh?
Chiều 21/6/1941, Nguyên soái Timosenko, Bộ trưởng Quốc phòng và Đại tướng Giucov đến gặp Stalin báo cáo, có một tên lính Đức đào tẩu chạy sang phía Liên Xô thông báo rằng quân Đức đã tập trung ở biên giới để tấn công Liên Xô vào rạng sáng ngày hôm sau. Do trước đó đã có quá nhiều thông tin về thời điểm bắt đầu chiến tranh nên Stalin lúc đầu có phần chần chừ, cho rằng phải chăng đó là âm mưu khiêu khích của Hitler để tạo cớ tấn công. Nhưng Giucov cố thuyết phục Stalin rằng kẻ đào tẩu đã nói thật.
Stalin lập tức yêu cầu triệu tập họp Bộ CT, sau đó giao cho Giucov và Vatutin dự thảo Quân lệnh số 1 gửi Hội đồng Quân sự các quân khu và hạm đội. Tuy nhiên, bản quân lệnh đó đã không được triển khai kịp thời đến mọi quân khu vì hệ thống thông tin liên lạc đã bị các toán đặc nhiệm Đức mặc quân phục Nga đột nhập sâu vào lãnh thổ Liên Xô phá hoại. Vì vậy nhiều đơn vị đã không chuyển cấp kịp thời và tổn thất trong những ngày đầu chiến tranh là rất lớn.
Lúc 3h30' sáng ngày 22/6/1941, Hitler tập trung đến 60% lực lượng không quân và pháo binh tổng công kích trên toàn biên giới phía tây của Liên Xô. Sau đó, 5,5 triệu quân, 190 sư đoàn bộ binh và xe tăng ào ạt tràn qua biên giới Liên Xô và chỉ trong ngày đầu tiên đã tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô hàng trăm kilômét. Đại sứ Đức đã chính thức thông báo công hàm bắt đầu chiến tranh và đề nghị phía Liên Xô cho phép các nhân viên ngoại giao hai nước trở về thông qua đường Iran…
Mặc dù đoán trước được ý đồ của Hitler và đã chạy đua với thời gian để nâng cao khả năng phòng thủ, nhưng sai lầm trong đánh giá thời điểm cuộc tấn công bất ngờ của Hitler và thời gian quá ngắn không đủ để hiện đại hóa quân đội đã gây ra tổn thất to lớn cho Liên Xô.
Một số đánh giá cố tình hạ thấp uy tín Stalin bằng cách cho rằng Stalin đã rất bối rối, suy nhược trong ngày đầu chiến tranh, thậm chí có người còn đưa ra giả thuyết là Stalin đã đi khỏi Moskva. Tuy nhiên, trong cuốn "Đại nguyên soái Stalin"- Nhà xuất bản QĐND - đã cho thấy rõ vai trò của Stalin như thế nào.
Để phản bác ý kiến cho rằng Stalin bạc nhược, V.Karpov đã trích dẫn
nhật ký của Đội bảo vệ Điện Kremlin, trong đó thống kê 7 ngày đầu chiến tranh, Stalin đã chủ trì gần 200 cuộc họp quan trọng, trong đó hơn một nửa là các cuộc làm việc với các tướng lĩnh, Bộ trưởng Quốc phòng, Tổng Tham mưu trưởng, Tư lệnh Không quân, Hải quân.. về kế hoạch tác chiến và các chủ trương lớn trong phòng thủ quốc gia. Lịch làm việc của Stalin trong ngày đầu cuộc chiến tranh bắt đầu lúc 4h sáng và kết thúc vào 3h sáng hôm sau. Thực tế lịch sử chứng minh rằng, Stalin sau sai lầm ban đầu của mình đã kiên định đứng vững cùng ban lãnh đạo Đảng CS Liên Xô.
Những nước cờ chiến lược của Stalin trước thế chiến II
cand.com.vn