[Funland] Offline đọc/đàm đạo sách "Khuyến học" - Fukuzawa Yukichi

[atlas09]

Xin post 1 clip youtube cảnh dân NB chia tay Douglas Mc Arthur (tôi buồn cười là vì câu tô đậm của bạn SV nhật bản, đi ngược với văn hoá Nhật mà tôi biết)

Cũng xin post 1 trao đổi trên quora về câu hỏi dân Nhật có thái độ ra sao với Mc Arthur
Xin tóm tắt lại là: thái độ tương đối tích cực (người già NB), còn người trẻ NB thì gần như họ cũng không quan tâm lắm ông này là ai.
https://www.quora.com/How-is-MacArthur-perceived-by-the-Japanese

Thực ra việc thái độ của dân NB với Mc Arthur ra sao hay vai trò của Mc Arthur tại NB cũng không phải là cái mục tiêu chính trong tranh luận của tui.
Còm của tui chỉ nói rằng: Nhật bản đã áp dụng cách tân theo con đường của Phương tây, sự thành công ngày nay của nhật bản là nhờ những cải cách về chính trị xã hội trong đó tôn trọng quyền con người, cơ chế tam quyền phân lập ....(Và hình như là cậu sinh viên NB lẫn bác bhavaghita đều không phản biện ý này của tôi).

Bạn có quen tôi bên TTVN à

 

[Jochi Daigaku]

Làm việc nghiêm túc đến tận cùng vốn ko phải là đặc điểm của người Việt, cố gắng cho mình thấy đặc tính đó trong bạn nhé.

Dạ, cháu sẽ quyết tâm đưa thớt này cập bến an toàn + thành quả nhận được từ tác phẩm ạ.

 

[Kitcat]

@Bạn sv học ở NB: bạn liên tục thể hiện mình rất kém trong văn hoá tranh luận và kém lịch sự, bạn cũng thiếu đi cái tư tưởng cởi mở học hỏi cái mới, tự coi mình là đúng, bạn ở Nhật Bản mà vẫn chưa hấp thu được văn minh. Mong là vài năm nữa bạn sẽ khác.
Tôi không những có bạn thân là người Nhật, còn làm dự án chung với người Nhật. Bạn phong thánh cho tôi nhằm khoả lấp đi cái sự "lập lờ" trong lập luận của mình. Người Nhật không căm ghét người Mỹ, và cũng không có thái độ như cái dòng tô đen ở còm trước của bạn mà tôi buộc phải bật cười (thực ra dòng đó của bạn là đặc chất văn hoá vàng vẩu xứ Việt). Người Nhật ghét nhất là người Trung Quốc và Triều Tiên.
Người Nhật không bài ngoại, mà cái đáng nể nhất của họ lại là nhanh nhạy trong học hỏi cái mới và họ thật sự đã làm là làm tới đầu tới đũa không hời hợt.
Cái sự học hỏi của người Nhật bản , làm tôi có chút liên hệ tới Singapore và thủ tướng Lý Quang Diệu.
@atlas09 : mình có biết bạn.

 

[atlas09]

@Bạn sv học ở NB: bạn liên tục thể hiện mình rất kém trong văn hoá tranh luận và kém lịch sự, bạn cũng thiếu đi cái tư tưởng cởi mở học hỏi cái mới, tự coi mình là đúng, bạn ở Nhật Bản mà vẫn chưa hấp thu được văn minh. Mong là vài năm nữa bạn sẽ khác.
Tôi không những có bạn thân là người Nhật, còn làm dự án chung với người Nhật. Bạn phong thánh cho tôi nhằm khoả lấp đi cái sự "lập lờ" trong lập luận của mình. Người Nhật không căm ghét người Mỹ, và cũng không có thái độ như cái dòng tô đen ở còm trước của bạn mà tôi buộc phải bật cười (thực ra dòng đó của bạn là đặc chất văn hoá vàng vẩu xứ Việt). Người Nhật ghét nhất là người Trung Quốc và Triều Tiên.
Người Nhật không bài ngoại, mà cái đáng nể nhất của họ lại là nhanh nhạy trong học hỏi cái mới và họ thật sự đã làm là làm tới đầu tới đũa không hời hợt.
Cái sự học hỏi của người Nhật bản , làm tôi có chút liên hệ tới Singapore và thủ tướng Lý Quang Diệu.
@atlas09 : mình có biết bạn.

Nhật biết ơn Mc Arthur vì ông ta đã không xử Nhật Hoàng biểu tượng thiêng của Nhật như là tội phạm chiến tranh nhưng tước quyền của Nhật Hoàng và trao cho dân nhật quyền dân chủ
Chưa kể không áp đặt tư tưởng của Mỹ lên Nhật, không ép buộc lãnh đạo Nhật theo mình như Liên Xô đã làm với lãnh thổ họ đóng quân.
Mc Arthur còn giúp lương thực cho Nhật sau nạn đói chiến tranh.
Chứ còn bảo nhờ Mc Arthur mà Nhật hướng về phương Tây là vô lý.
Lúc đầu Nhật xem Mc Arthur như thánh nhưng sau khi biết ông ta nói với đồng nghiệp sự khinh thường dân Nhật nên họ bớt thần tượng ông này

 

[Jochi Daigaku]

Dự định ban đầu của cháu là trích dẫn đủ 35 câu với nguồn dẫn đầy đủ trong các còm từ #1 đến #4 của bác trungthuy
Sau đó sẽ bắt đầu đi vào trình bày một cách có tính hệ thống tác phẩm Khuyến học của Fukuzawa Yukichi.
Nhưng với tình hình hiện nay của thớt (đang khá nóng), nên cháu xin bỏ qua việc trích dẫn và đi vào trình bày luôn ạ.

 

[Jochi Daigaku]

Bối cảnh nước Nhật nửa cuối thế kỷ 19 và sự ra đời của loạt bài viết, sau này được tập hợp lại dưới tên Khuyến học của Fukuzawa Yukichi.

Năm 1867, Thiên Hoàng Minh Trị (1852~1912) lên nối ngôi khi mới 15 tuổi. Được sự hỗ trợ của các lãnh chúa và giai cấp tư sản, Thiên Hoàng Minh Trị đã ép Shogun đời thứ 15 của Mạc Phủ là Tokugawa Keiki phải nhường lại quyền lực cho hoàng gia. Tuy nhiên, do tuổi còn nhỏ, nên trong suốt 10 năm (1867~1877) Thiên Hoàng Minh Trị chưa có thực quyền. Quyền lực trong 10 năm này nằm trong tay các lãnh chúa và tư sản có công phò tá. Họ (các công thần) đã tiến hành cải cách nước Nhật theo xu hướng tư bản chủ nghĩa, nhưng kết quả còn hạn chế.

Fukuzawa Yukichi (1835~1901) trước khi trở thành một nhà tư tưởng lớn của Nhật Bản, ông đã nghiên cứu khoa học kỹ thuật của người Hà Lan tại Nagasaki (năm 19 tuổi - 1854), năm 22 tuổi (1857) đến Osaka theo học thày Ogata Koan (một học giả Hà Lan học nổi tiếng thời đó).

Một số lần ghé thăm hải cảng Yokohama, giúp ông nhận thấy các thương thuyền của Anh, Mỹ đang chiếm ưu thế, ông chuyển sang học tiếng Anh để tiếp cận nền văn minh Anh, Mỹ. Ông là người tiên phong học ngôn ngữ này (tiếng Anh) nên phải tự thu thập sách vở, tài liệu để học.

Năm 25 tuổi (1860) ông xin tháp tùng đoàn đi xứ nước Mỹ của Mạc Phủ đến San Francisco, chuyến đi giúp ông chứng kiến tận mắt sự tiên tiến của nước Mỹ. Sau chuyến đi này, ông còn có chuyến đi đến châu Âu (1862) và một chuyến đi Mỹ (1867).

Với kinh nghiệm Tây học qua sách vở và những chuyến đi, ông dịch sách, viết báo, dạy học, nhiệt huyết truyền bá tư tưởng tiến bộ Tây học. Ông mở trường Keio Nghĩa thục (sau này là đại học Keio danh tiếng).

Tác phẩm Khuyến học là tập hợp các bài viết của ông trong giai đoạn sáu năm (1871~1876) với tư tưởng sự khai sáng và văn minh, chỉ khi trở thành một quốc gia tiên tiến và văn minh thì Nhật Bản mới trở thành một quốc gia độc lập bền vững. Nếu không có sự khai sáng và văn minh thì nền độc lập những năm 1870s của Nhật Bản sẽ bị mất đi và lệ thuộc vào các quốc gia tiên tiến văn minh khác.

 

[Jochi Daigaku]

Cháu xin nêu quan điểm cá nhân của mình (quan điểm có thể không đúng/không phù hợp, mọi người có thể phản biện, chỉ xin phản biện quan điểm, không công kích cá nhân).

1. Từ cuộc đời của Fukuzawa Yukichi, cháu xin nhận xét trước hết phải học tiếng Anh thật giỏi. Quay lại Việt Nam thời điểm 1870s thì lúc đó học tiếng Pháp mới là hợp thời.

2. Phải học giỏi tiếng Anh, nhưng nghịch lý là người Nhật nói chung không giỏi tiếng Anh, suốt từ 1870s đến sau này.

 

[Jochi Daigaku]

Tóm tắt nội dung bài viết đầu tiên của Fukuzawa Yukichi :

- Mọi người sinh ra đều bình đẳng.
- Có sự chênh lệch sang/hèn, giàu/nghèo là do có học/thất học.
- Học những điều thiết thực (soạn thảo văn bản, kế toán, bàn tính, đo lường, địa lý, vật lý, sử học, kinh tế, đạo đức).
- Học từ sách dịch của châu Âu (ai có khả năng thì học sách nguyên bản). Học phải nắm được bản chất, nội dung chủ yếu.
- Học để có sự độc lập của cá nhân, từ đó có gia đình độc lập, quốc gia độc lập.
- Tự do nhưng không làm phiền, cản trở người khác.
- Đất nước phải tự do, quốc gia phải độc lập. Quyết tâm bảo vệ tự do, độc lập, thanh danh của tổ quốc.
- Kiến trúc thượng tầng đã tự tiến bộ (xóa bỏ chế độ đẳng cấp địa vị, xóa bỏ đặc quyền của giai cấp thống trị, địa vị xã hội mỗi cá nhân được quyết định theo tài năng, phẩm cách).
- Kiến trúc thượng tầng đã tự tiến bộ, nhân dân đã không sợ để bảo vệ đến cùng độc lập, tự do thì sao phải sợ quan chức lộng quyền.
- Mọi người đều bình đẳng nên hãy yên tâm phát huy mọi khả năng sức lực và trí tuệ.

- Vẫn có những người không có tri thức, không có năng lực tự thức tỉnh nên căm giận sự giàu có chính đáng. Vẫn có những người có chút tài sản ông cha để lại nên chơi bời lêu lổng. Những loại người đó chỉ có cách dùng uy lực đe dọa, không còn cách nào khác. Sau đoạn này chính là câu trích dẫn "Dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn" mà nhiều người hay ngắt riêng ra.

Câu "Dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn" nếu đặt trong bài viết liền mạch của Fukuzawa Yukichi sẽ được hiểu là : những loại dân ngu (không tri thức, không năng lực, chơi bời lêu lổng) là tự chuốc lấy chính sách bạo tàn.

Nếu ngắt riêng ra, vô hình chung trở thành : toàn bộ nhân dân vì ngu dốt, không biết đấu tranh, nên phải chuốc lấy chính sách bạo tàn. Cho nên đừng ngu nữa, phải đấu tranh để chống lại bạo tàn. Thực sự cứ gặp ai trích dẫn mỗi câu này là cháu ngán ngẩm, lại gặp một người đọc sách kiểu : đau bụng uống nhân sâm rồi.

- Dân tử tế nghiêm túc thì chính phủ cũng buộc phải tử tế nghiêm túc. Dân văn minh thì chính phủ phải quảng đại, nhân đạo. Thái độ, phẩm cách của quốc dân quyết định pháp luật hà khắc hay quảng đại.

- Từ đây đến hết bài viết là một số lời kêu gọi chung chung của Fukuzawa Yukichi.

--------------------

Tài liệu tham khảo :

1. Bản tiếng Nhật : https://www.aozora.gr.jp/cards/000296/files/47061_29420.html
2. Bản tiếng Việt : https://gacsach.com/doc-online/64198/khuyen-hoc-phan-01.html

 

[Jochi Daigaku]

Ý kiến cá nhân của cháu :

Bài viết của Fukuzawa Yukichi với tinh thần học để văn minh, học để tiến bộ. Bài viết dễ hiểu, đầy đủ, chi tiết.
Nhưng hay bị trích dẫn kiểu cắt gọt nhằm định hướng người đọc.

- Mọi người sinh ra đều bình đẳng.
- Có sự chênh lệch sang/hèn, giàu/nghèo là do có học/thất học.
- Học những điều thiết thực (soạn thảo văn bản, kế toán, bàn tính, đo lường, địa lý, vật lý, sử học, kinh tế, đạo đức).
- Học từ sách dịch của châu Âu (ai có khả năng thì học sách nguyên bản). Học phải nắm được bản chất, nội dung chủ yếu.
- Học để có sự độc lập của cá nhân, từ đó có gia đình độc lập, quốc gia độc lập.
- Tự do nhưng không làm phiền, cản trở người khác.
- Đất nước phải tự do, quốc gia phải độc lập. Quyết tâm bảo vệ tự do, độc lập, thanh danh của tổ quốc.
- Kiến trúc thượng tầng đã tự tiến bộ (xóa bỏ chế độ đẳng cấp địa vị, xóa bỏ đặc quyền của giai cấp thống trị, địa vị xã hội mỗi cá nhân được quyết định theo tài năng, phẩm cách).
- Kiến trúc thượng tầng đã tự tiến bộ, nhân dân đã không sợ để bảo vệ đến cùng độc lập, tự do thì sao phải sợ quan chức lộng quyền.
- Mọi người đều bình đẳng nên hãy yên tâm phát huy mọi khả năng sức lực và trí tuệ.

Dễ hiểu, đầy đủ, chi tiết là thế, nhưng rất hay bị trích dẫn mỗi đoạn này :

"Nếu như có kẻ gây phương hại đến nguyên tắc (độc lập, tự do) thì dù có phải biến cả thế giới thành kẻ thù, chúng ta cũng quyết không sợ, huống hồ chúng ta phải sợ một số quan chức chính quyền lộng quyền?" - Hết trích.

- Vẫn có những người không có tri thức, không có năng lực tự thức tỉnh nên căm giận sự giàu có chính đáng. Vẫn có những người có chút tài sản ông cha để lại nên chơi bời lêu lổng. Những loại người đó chỉ có cách dùng uy lực đe dọa, không còn cách nào khác. Sau đoạn này chính là câu trích dẫn "Dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn" mà nhiều người hay ngắt riêng ra.

Câu "Dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn" nếu đặt trong bài viết liền mạch của Fukuzawa Yukichi sẽ được hiểu là : những loại dân ngu (không tri thức, không năng lực, chơi bời lêu lổng) là tự chuốc lấy chính sách bạo tàn.

Nếu ngắt riêng ra, vô hình chung trở thành : toàn bộ nhân dân vì ngu dốt, không biết đấu tranh, nên phải chuốc lấy chính sách bạo tàn. Cho nên đừng ngu nữa, phải đấu tranh để chống lại bạo tàn. Thực sự cứ gặp ai trích dẫn mỗi câu này là cháu ngán ngẩm, lại gặp một người đọc sách kiểu : đau bụng uống nhân sâm rồi.

- Dân tử tế nghiêm túc thì chính phủ cũng buộc phải tử tế nghiêm túc. Dân văn minh thì chính phủ phải quảng đại, nhân đạo. Thái độ, phẩm cách của quốc dân quyết định pháp luật hà khắc hay quảng đại.

Dễ hiểu, đầy đủ, chi tiết là thế, nhưng rất hay bị trích dẫn mỗi câu này :

"Dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn" - Hết trích.

 

[Jochi Daigaku]

"Nếu như có kẻ gây phương hại đến nguyên tắc (độc lập, tự do) thì dù có phải biến cả thế giới thành kẻ thù, chúng ta cũng quyết không sợ, huống hồ chúng ta phải sợ một số quan chức chính quyền lộng quyền?"
"Dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn"

Sau khi ghép hai câu trích dẫn kiểu cắt gọt, định hướng với nhau, là tha hồ suy diễn : dân không được ngu nữa, phải đứng lên chống lại bạo tàn, mục tiêu cụ thể là bọn quan chức lộng quyền.

Khổ thế cơ chứ, từ bài viết với tinh thần học để văn minh tiến bộ của Fukuzawa Yukichi , nhoằng một cái biến thành lời kích động bạo lực của ông A, bà B nào đó.

 

[Kitcat]

"Nếu như có kẻ gây phương hại đến nguyên tắc (độc lập, tự do) thì dù có phải biến cả thế giới thành kẻ thù, chúng ta cũng quyết không sợ, huống hồ chúng ta phải sợ một số quan chức chính quyền lộng quyền?"
"Dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn"

Sau khi ghép hai câu trích dẫn kiểu cắt gọt, định hướng với nhau, là tha hồ suy diễn : dân không được ngu nữa, phải đứng lên chống lại bạo tàn, mục tiêu cụ thể là bọn quan chức lộng quyền.

Khổ thế cơ chứ, từ bài viết với tinh thần học để văn minh tiến bộ của Fukuzawa Yukichi , nhoằng một cái biến thành lời kích động bạo lực của ông A, bà B nào đó.

Đồng ý với bạn , rằng không nên cắt gọt. Tôi thì thấy chướng với câu "dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn". còn bạn lại thấy chướng với câu trích dẫn ở trên. Thế mới nói trích dẫn cũng có cái hay của nó là để cái space để người đọc suy ngẫm. Suy ngẫm hộ kẻ khác luôn thì ắt sẽ có những tranh luận trái chiều, vì không đồng tình với suy ngẫm đó.
Tôi sẽ mời rượu bạn dần dần coi như là 1 cách động viên bạn tiếp tục đi cho tới cuối con đường- cho đúng với VH Nhật, cũng mong thớt có nhiều người quan tâm

 

[Jochi Daigaku]

Đồng ý với bạn , rằng không nên cắt gọt. Tôi thì thấy chướng với câu "dân ngu tự chuốc lấy chính sách bạo tàn". còn bạn lại thấy chướng với câu trích dẫn ở trên. Thế mới nói trích dẫn cũng có cái hay của nó là để cái space để người đọc suy ngẫm. Suy ngẫm hộ kẻ khác luôn thì ắt sẽ có những tranh luận trái chiều, vì không đồng tình với suy ngẫm đó.
Tôi sẽ mời rượu bạn dần dần coi như là 1 cách động viên bạn tiếp tục đi cho tới cuối con đường- cho đúng với VH Nhật, cũng mong thớt có nhiều người quan tâm

Dạ, phải đặt được tâm trí vào đúng dòng chảy của lịch sử Nhật Bản năm 1871 thì mới hiểu đúng được câu trích dẫn đó ạ.
Dưới thời Mạc Phủ (trước năm 1867) thì mọi người dân (cháu xin nhấn mạnh - mọi người dân) đều chịu sự bạo tàn của chính sách.
Đến thời Minh Trị (sau năm 1867) thì chỉ ngu dân (không tri thức, không năng lực, chơi bời lêu lổng) mới phải chịu chính sách bạo tàn.
Chính sách hà khắc đã được nới lỏng rất nhiều với những người dân bình thường. Đó là một sự tiến bộ vượt bậc của Nhật Bản những năm 1870s.

Với suy nghĩ của con người thế kỷ 21, tất nhiên sẽ thấy câu này rất chướng tai.
Tranh luận mà dùng suy nghĩ của thế kỷ 21 để phê phán thế kỷ 19, thì trí thức thế kỷ 19 cũng thua học sinh thế kỷ 21.

 

[Jochi Daigaku]

Tóm tắt bài viết thứ hai của Fukuzawa Yukichi (thời gian cách bài viết thứ nhất khoảng 1 năm) :

- Học là phải thực hành được, cụ thể hơn là kiếm sống được, nếu không chỉ là học hành suông.
- Nói rõ hơn về vấn đề bình đẳng của bài viết thứ nhất : bình đẳng có nghĩa là quyền lợi ngang nhau (quyền coi trọng sinh mạng/quyền bảo vệ tài sản/quyền tôn trọng nhân cách và danh dự).
- Mỗi thành phần trong xã hội làm tròn công việc của mình : Chính phủ đặt ra luật lệ, trấn áp kẻ bất lương, bảo vệ dân lành, thu thuế, công khai nguồn tài chính. Nhân dân nộp thóc, đóng thuế, tuân thủ pháp luật. Hai bên (chính phủ & nhân dân) làm đúng bổn phận, không làm phiền đến nhau, không ai phải mang ơn nhau.
- Nghĩa vụ của người dân là thực hiện thật đúng luật , tôn trọng và bảo vệ luật. Luật pháp (của thời điểm 1872) có thể không làm hài lòng tất cả mọi cá nhân nhân dân, nhưng không vì thế mà nhân dân hành động tùy tiện, hãy kiên nhẫn trong việc sửa đổi luật.
- Nền chính trị hà khắc không chỉ là tội do bạo chúa gây ra, mà còn là lỗi ở chính người dân (vô học, ngu dốt, bạo lực, phá rối).
- Những hành động như ám sát, ăn cắp, nổi loạn ... những hành vi không thể được coi là hành động của con người, là cái cớ để chính quyền dùng tới chính sách hà khắc để cai trị.
- Muốn tránh sự bạo ngược, hà khắc thì phải học tập nâng cao nhân cách để có tư cách bình đẳng đấu tranh với những sai trái của chính quyền.

-------------

Tài liệu tham khảo :

1. Bản tiếng Nhật : https://www.aozora.gr.jp/cards/000296/files/47061_29420.html
2. Bản tiếng Việt : https://gacsach.com/doc-online/64199/khuyen-hoc-phan-02.html

 

[thichkhognthich]

Một cuốn sách có thể nói là xuất sắc và đột phá về tư tương khai phá, nhưng đó là ở thời điểm thế kỉ 19. Còn bây giờ nó là điều quá bình thường rồi, ai chả biết. Cơ bản là có làm và có thực sự muốn làm không, chứ bây giờ vẫn đi tôn vinh nó thì e là ... Phí phạm thời gian.

 

[Jochi Daigaku]

Ý kiến cá nhân của cháu về bài viết thứ hai của Fukuzawa Yukichi :

Bài viết thứ hai của Fukuzawa Yukichi ít khi được trích dẫn (dù là trích dẫn kiểu cắt gọt) bởi vì dân tộc Nhật có thể làm được điều này : học tập tự nâng cao nhân cách, phẩm hạnh để chính quyền không có cớ thi hành chính sách cai trị hà khắc. Khi nhân cách, phẩm hạnh được nâng cao thì đấu tranh một cách bình đẳng với chính quyền.

Nhiều dân tộc khác khó học theo được, nói theo kiểu Việt Nam là : Dân gian - Quan tham (dân đã gian thì đấu với quan kiểu gì ?)

 

[Jochi Daigaku]

Bài viết thứ ba của Fukuzawa Yukichi (thời gian cách bài viết thứ hai khoảng 1 năm). Trong ba năm đầu tiên của loạt bài Khuyến học, Fukuzawa Yukichi mỗi năm viết một bài. Bài thứ nhất (1871), bài thứ hai (1872), bài thứ ba (1873).

Bài viết thứ ba này, với nội dung chủ yếu là hun đúc lòng tự hào dân tộc cho người Nhật, sẵn sàng xả thân vì độc lập dân tộc, vì thanh danh của tổ quốc Nhật Bản. Sở dĩ Fukuzawa Yukichi phải viết bài này, bởi vì nước Nhật chưa bao giờ bị ngoại bang xâm lược (tính đến thời điểm 1873). Các cuộc chiến tranh ở Nhật Bản, tất cả đều là các cuộc tranh giành quyền lực, lãnh thổ giữa các lãnh chúa (daimyo).

Trong các cuộc nội chiến giữa các lãnh chúa Nhật Bản, người phải chịu trách nhiệm cao nhất là các lãnh chúa. Khi một lãnh chúa thua trận. ông ta phải tự sát (vừa là để bảo toàn danh dự, vừa là một hình thức chịu trách nhiệm về sự thất bại của mình). Sau khi lãnh chúa thua trận tự sát, tất cả thủ hạ, quân lính, dân chúng của ông ta, sẽ tuân lệnh lãnh chúa thắng trận.

Lãnh chúa thắng trận không trả thù thủ hạ, quân lính, dân chúng của lãnh chúa thua trận. Thủ hạ, quân lính, dân chúng của lãnh chúa thua trận phải tuân lệnh lãnh chúa thắng trận. Đó là tập quán hàng ngàn năm của Nhật Bản.

Fukuzawa Yukichi viết bài thứ ba, để chỉ cho nhân dân Nhật thấy được trách nhiệm với tổ quốc, độc lập, tự do, là trách nhiệm của mọi người dân. Chứ không phải chỉ là trách nhiệm của chính phủ và người đứng đầu chính phủ.

Fukuzawa Yukichi e ngại rằng, với tập quán hàng ngàn năm, nếu nước Nhật thua trận trước ngoại bang, chính phủ và người đứng đầu phải chịu trách nhiệm, toàn thể nhân dân theo tập quán sẽ tuân thủ người thắng trận (ngoại bang), thế là đi đời nước Nhật.

--------------

Tài liệu tham khảo :

1. Bản tiếng Nhật : https://www.aozora.gr.jp/cards/000296/files/47061_29420.html
2. Bản tiếng Việt : https://gacsach.com/doc-online/64200/khuyen-hoc-phan-03.html

 

[Jochi Daigaku]

Ý kiến cá nhân của cháu :

1. Lãnh chúa Nhật Bản bắt thủ hạ, quân lính, nhân dân phải tuân lệnh tuyệt đối của ông ta, thì đến lúc bại trận, chỉ có mình ông ta chịu trách nhiệm thôi (tự sát).

2. Giai cấp thống trị của nhiều dân tộc khác, có thể nói là quá may mắn, bởi vì với nhiều dân tộc, tinh thần chống ngoại xâm là truyền thống rồi. Cứ thử tượng tượng lãnh đạo Nhật Bản nói với dân Nhật thế này : dân chúng cứ yên tâm làm ăn, mọi việc lớn đã có Đảng Nhật Bản và Nhà nước Nhật Bản lo rồi, đến lúc hữu sự thì chúng tôi tự sát là xong, nhân dân cứ yên tâm sống tiếp nhé.

 

[atlas09]

Ý kiến cá nhân của cháu :

1. Lãnh chúa Nhật Bản bắt thủ hạ, quân lính, nhân dân phải tuân lệnh tuyệt đối của ông ta, thì đến lúc bại trận, chỉ có mình ông ta chịu trách nhiệm thôi (tự sát).

2. Giai cấp thống trị của nhiều dân tộc khác, có thể nói là quá may mắn, bởi vì với nhiều dân tộc, tinh thần chống ngoại xâm là truyền thống rồi. Cứ thử tượng tượng lãnh đạo Nhật Bản nói với dân Nhật thế này : dân chúng cứ yên tâm làm ăn, mọi việc lớn đã có Đảng Nhật Bản và Nhà nước Nhật Bản lo rồi, đến lúc hữu sự thì chúng tôi tự sát là xong, nhân dân cứ yên tâm sống tiếp nhé.

võ sĩ đạo mới tự sát cụ nhé nghĩa là các chiến binh ấy
còn chuyện cấp dưới mà lúc nào cũng đòi phản đối lật đổ cấp trên thì dân tộc đó còn bất hạnh nửa
còn như vậy giờ làm ăn thua lỗ mấy chục nghìn tỷ hỏi trách nhiệm thì còn không có tự sát mà chỉ nói xin thưa trách nhiệm của toàn dân là xong

 

[Jochi Daigaku]

võ sĩ đạo mới tự sát cụ nhé nghĩa là các chiến binh ấy
còn chuyện cấp dưới mà lúc nào cũng đòi phản đối lật đổ cấp trên thì dân tộc đó còn bất hạnh nửa
còn như vậy giờ làm ăn thua lỗ mấy chục nghìn tỷ hỏi trách nhiệm thì còn không có tự sát mà chỉ nói xin thưa trách nhiệm của toàn dân là xong

Chỉ có lãnh chúa (daimyo) mới phải bắt buộc tự sát nếu thua trận ạ.
Võ sĩ đạo (samurai) không bắt buộc phải tự sát nếu lãnh chúa của họ thua trận, trừ khi họ không muốn theo chủ mới thì họ sẽ tự sát.

 

[atlas09]

Chỉ có lãnh chúa (daimyo) mới phải bắt buộc tự sát nếu thua trận ạ.
Võ sĩ đạo (samurai) không bắt buộc phải tự sát nếu lãnh chúa của họ thua trận, trừ khi họ không muốn theo chủ mới thì họ sẽ tự sát.

em được biết tự sát lf nghi thức thiêng liêng của samurai khi lãnh chúa của họ thua trận
khi họ không tự sát thì họ sẽ là samurai vô chủ và danh dự của họ sẽ bị tổn thương, chẳng ai thuê họ và cuộc sống sẽ rất bi thãm