Bài 9: Tư liệu Tường thuật của báo ‘Sao và Vạch’:
(Bản dịch của Baoleo)
Hải quân Mỹ đã trả tự do cho 14 lính thủy Bắc Việt.
(Bài viết của Jo Dave Warsh, trên tờ báo Sao và Vạch (Pacific Stars & Stripes), thứ Tư, ngày 23/10/1968)
Tin từ Sài Gòn: Một cuộc ngừng bắn ngắn ngủi đã được thực thi hôm thứ Hai vừa qua (21/10/1968), tại một vùng bờ biển nhỏ của Bắc Việt, để Hải quân Mỹ trao trả nốt nhóm lính thủy Bắc Việt cuối cùng, trở về nhà trên một chiếc xuồng của Hải quân Mỹ– Thông cáo của chính thức của sứ quán Hoa Kỳ cho biết.
Dường như không có tín hiệu nào cho thấy có sự lắng dịu của việc ném bom Bắc Việt và cuộc chiến ở Nam Việt tạm dừng. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cho rằng, việc trao trả 14 lính thủy Bắc Việt đã “tạo ra một tiền lệ tốt” và họ hy vọng rằng, tiền lệ tốt này sẽ mở đường cho việc trao đổi các tù binh trong tương lai.
36 giờ ngừng bắn ngắn ngủi, được bắt đầu từ đêm Chúa nhật, theo dọc một hành lang có chiều rộng 12 hải lý và chiều dài 24 hải lý, trải dọc theo bờ biển của thành phố Vinh – Bắc Việtnam, trong khi chiến hạm USS Dubuque hải trình vào một vị trí cách bờ 12 hải lý. Các lính thủy Bắc Việt được đưa lên 1 chiếc xuồng máy và được trả tự do.
Hai chiếc trực thăng của Hải quân Mỹ đã bay hộ tống chiếc xuồng máy, cho đến khi có thể nhìn thấy bờ, để đảm bảo rằng những thủy binh Cộng sản được an toàn. Và các trực thăng đã không gập phải hỏa lực.
Cuộc trao trả được tiến hành vào khoảng 1 giờ chiều hôm Thứ Hai. Cuộc ngừng bắn ngắn ngủi này được kết thúc vào cuối giờ chiều ngày thứ Ba.
Và đã không có tiếng nổ nào được ghi nhận trong hành lang này cho tới sớm ngày thứ Ba.
Theo một nguồn tin phi chứng thức, thì hành lang ngừng bắn phần lớn là ở trên biển, và nhấn mạnh rằng Hải quân Mỹ không cần thiết phải đánh bom ở đấy. Ông ta còn cho biết thêm là, khu vực đó không có giá trị về mặt quân sự.
Những nhà ngoại giao Mỹ đã đàm phán trực tiếp với đại diện của Bắc Việt ở Viên Chăn-Lào, để thỏa thuận về việc ngừng bắn tạm thời. Và điều đó đã được thực hiện mỹ mãn. Cuộc đàm phán đã được thực ngay sau khi trưởng phái đoàn Mỹ Averell W. Harriman thông báo ở Pa-ri hôm 10/08 về việc Mỹ có ý định trao đổi tù binh.
Quyết định về ngày giờ và chi tiết cụ thể của cuộc trao đổi, đã được hai bên thống nhất vào khoảng 7-10 ngày trước đây.
Nhóm thủy binh được trao trả lần này, là thuộc nhóm 19 thủy binh, đã bị bắt trên vùng biển quốc tế, khi những con tầu phóng lôi của họ, bị Hải quân Mỹ đánh chìm trên vịnh Bắc Bộ vào ngày 01/07/1966. Một nhóm 5 thủy binh (Bắc Việt) khác, đã được trao trả trước đó.
Từng người một trong số thủy binh, đều đã được thành viên Hội Chữ thập Đỏ quốc tế phỏng vấn. Và tất cả thủy binh (Bắc Việt) đều bầy tỏ nguyện vọng được trở về Bắc Việt.
Thoạt đầu, 1 chiếc tầu đánh cá, tương tự như những chiếc tầu đánh cá của Bắc Việt, đã được chở theo chiến hạm USS Dubuque để nhóm thủy binh trở về, nhưng chiếc bánh lái của con thuyền đột nhiên dở chứng, và Hải quân Mỹ quyết định đưa chiếc xuồng cứu hộ của chiến hạm, cho các thủy binh trở về, sau khi đã chỉ cho họ, hướng vào bờ - người phát ngôn cho biết.
Những chiếc trực thăng bay hộ tống chiếc xuồng, nhưng đã không lưu lại lâu trên không vực của bờ biển, để chứng kiến lễ đón các thủy binh- người phát ngôn cho biết thêm.
Các thủy binh trên đã bị giam giữ ở một căn cứ của Hải quân Mỹ tại Đà Nẵng, cho tới tận khi họ được trao trả trên bờ biển Vinh hôm thứ Hai vừa qua. Trong số 14 thủy binh, có 2 sỹ quan, 2 thủy thủ trưởng và nhiều chuyên viên kỹ thuật.
Bài báo của tờ: ‘Sao và Vạch’ - thứ Tư, ngày 23/10/1968
(Bài sau: 'Nốt vĩ thanh trầm của biên đội tầu phóng lôi')
