Nguyễn Hoàng có công lớn trong việc lập ra tỉnh Phú Yên ngày nay, theo cụ thớt thì từ Quảng Bình vào tận Bình Thuận là chưa chính xác, mà là do nhiều đời chúa Nguyễn lập ra
"...Thời
Trịnh – Nguyễn phân tranh, do áp lực từ các cuộc tấn công của
chúa Trịnh từ phương bắc và nhu cầu mở rộng đất đai về phương nam, các
chúa Nguyễn đã bắt đầu một công cuộc mở mang bờ cõi nước Việt về phía nam chưa từng thấy trong lịch sử.
Năm 1611, vua Po Nit tiến đánh Quảng Nam, trước hành động này, chúa Nguyễn Hoàng phái Văn Phong đem quân vào đánh nước Chiêm Thành lấy đất lập ra phủ Phú Yên chia ra làm hai huyện là Đồng Xuân và Tuy Hòa, nay thuộc Phú Yên.
Năm
1653, vua nước Chiêm Thành là
Bà Tấm (
Po Nraop) nhằm đòi lại đất
Phú Yên đã đưa quân sang đánh chiếm. Chúa
Nguyễn Phúc Tần sai quan cai cơ là
Hùng Lộc sang đánh. Bà Tấm xin hàng, chúa Nguyễn để từ sông Phan Lang trở vào cho vua Chiêm, còn từ sông Phan Lang trở ra lấy làm phủ Thái Ninh, sau đổi làm phủ Diên Khánh, nay thuộc
Khánh Hòa. Tại đây đặt dinh Thái Khang để Hùng Lộc làm thái thú...."
https://vi.wikipedia.org/wiki/Nam_tiến