[TT Hữu ích] Nhà Tây Sơn - Đỉnh- cao và sụp -đổ

[a.b.c]

SỰ SỤP ĐỔ HOÀN TOÀN CỦA KINH THÀNH PHÚ XUÂN – CẢNH THỊNH THÁO CHẠY TRONG NHỤC NHÃ
I. NGUYỄN ÁNH TIẾN VÀO PHÚ XUÂN – QUYẾT ĐỊNH TRỞ THÀNH HOÀNG ĐẾ
Chiều ngày 13/6/1801 – Nguyễn Ánh tiến quân theo sông Hương

• Sau chiến thắng ở cửa Thuận An, Nguyễn Ánh dẫn đại quân thẳng tiến về Phú Xuân.
• Tuy nhiên, ông không lập tức lên bờ, mà ở lại trên thuyền ngự đến sáng ngày 15/6 mới vào kinh thành.
• Giáo sĩ Girard mô tả trong một lá thư rằng: “Ngày 15/6, Huế được giải phóng.”
• Việc chờ đến ngày Tết Đoan Ngọ (5/5 Âm lịch) có thể là một tính toán nhằm tạo sự long trọng và tốt ngày.

Kinh thành Phú Xuân hỗn loạn – Cảnh Thịnh lo sợ bỏ trốn

• Khi nghe tin Nguyễn Ánh đến, Cảnh Thịnh hoảng loạn, hồn vía lên mây.
• Trước mặt triều thần, hắn vẫn làm bộ cứng rắn, tuyên bố tử thủ, nhưng thực chất đã bí mật chuẩn bị đường thoát thân.
• Đêm hôm đó, Cảnh Thịnh cùng hai em là:
  • Thái tể Quang Thiệu
  • Thái sư Quang Khánh
  • Đại tư mã Tứ
  • Đô đốc Trù
  • Một ít quân cận vệ
    → Vội vã gom vàng bạc, bỏ lại cả sắc ấn nhà Thanh, chạy trốn khỏi kinh thành.

Những kẻ còn lại ở lại đầu hàng quân Nguyễn

• Một số quan lại không thể chạy kịp đã ở lại đầu hàng:
  • Nội hầu Lê Văn Lợi
  • Trung thư lệnh Trần Văn Kỷ
  • Các quan Phụng nghi, Thị lang bên văn, Đô đốc, Đô tư bên võ

Gia đình tướng Tây Sơn bị bắt

• Sĩ quan Anh Barizy, khi đi thăm các tù binh, đã nhìn thấy:
  • Mẹ của Trần Quang Diệu
  • Em vợ của Trần Quang Diệu
  • Vợ của Vũ Văn Dũng cùng các con của công chúa Ngọc Hân
  • Ông không tiếc lời khen ngợi vẻ mặt cứng cỏi và kiên định của họ.

II. DÂN CHÚNG VÀ THẾ GIỚI QUAY LƯNG VỚI NHÀ TÂY SƠN
Các giáo sĩ mô tả sự thù ghét của dân chúng với Tây Sơn

• Tài liệu ghi lại một sự thật cay đắng cho Tây Sơn:
  • Không có nơi nào mà dân không nổi loạn chống lại Tây Sơn.
  • Người Xiêm, Chân Lạp, Đồng Nai, Đàng Trong, các bộ lạc miền núi, thổ dân Trường Sơn, các vương quốc Ai Lao, thậm chí là dân Nghệ An, Bắc Hà cũng quay lưng với Tây Sơn.
  • Tây Sơn bị coi là "ngụy triều" và chỉ còn một nhóm nhỏ trung thành đang ngày càng suy yếu.

III. CẢNH THỊNH CHẠY TRỐN TRONG NHỤC NHÃ
Hành trình trốn chạy của Cảnh Thịnh

• Quân Tây Sơn bỏ chạy tán loạn, mạnh ai nấy chạy.
• Cảnh Thịnh và hai em chạy suốt 12 ngày đêm, không dám dừng chân.
• Vì không ai nhận ra mặt vua, hắn bị người dân trấn lột hết quần áo, vàng bạc, chỉ còn lại một cái khố trên người mà chạy ra Nghệ An.
• Khi đến xứ Nghệ, Cảnh Thịnh cố báo tin cho trấn thủ địa phương, nhưng vẫn không dám công khai lộ diện vì sợ bị giết.
• Tiếp tục trốn lên Thanh Hóa, chờ Nguyễn Quang Thùy ở Thăng Long đến đón.

Đây là một trong những cuộc tháo chạy nhục nhã nhất lịch sử Việt Nam – Một ông vua bị chính dân mình trấn lột, không ai nhận ra, chạy trốn trong đói khát và sợ hãi!
IV. NGUYỄN ÁNH CHIẾM PHÚ XUÂN – CHÍNH THỨC TRỞ THÀNH VUA ĐẠI VIỆT
Ngày 15/6/1801 – Nguyễn Ánh chính thức vào kinh đô Huế

• Sau 25 năm chiến đấu, Nguyễn Ánh đặt chân vào kinh đô của tổ tiên dòng họ Nguyễn.
• Phú Xuân – kinh thành Tây Sơn đã nằm trong tay ông.

Nhà Tây Sơn sụp đổ gần như hoàn toàn

• Cảnh Thịnh đã bỏ chạy, quân đội Tây Sơn bị tiêu diệt gần hết.
• Kinh thành Phú Xuân thất thủ, không còn ai chống cự.

 

[a.b.c]

TƯ KHẤU ĐỊNH THẤT BẠI - NGUYỄN ÁNH CỦNG CỐ CHIẾN THẮNG
I. LÊ CHẤT KHÔNG RA SỨC ĐUỔI BẮT CẢNH THỊNH – NGUYỄN ÁNH NGẦM HIỂU VÀ BỎ QUA
Nguyễn Ánh biết Cảnh Thịnh đã chạy nhưng vẫn sai Lê Chất đuổi theo

• Sau khi chiếm Phú Xuân, Nguyễn Ánh sai Lê Chất đem bộ binh truy đuổi Cảnh Thịnh.
• Tuy nhiên, Lê Chất, nguyên là hàng tướng Tây Sơn, lại không truy đuổi gắt gao mà khua trống đi thong thả.
• Các tướng Nguyễn cho rằng Chất cố tình để Cảnh Thịnh chạy thoát.
• Khi bị các tướng Nguyễn tố cáo, Nguyễn Ánh chỉ lờ đi, không bắt tội, có lẽ ông hiểu Chất vẫn còn lưu tình với Tây Sơn.

Trần Quang Diệu gửi viện binh cứu Phú Xuân – NHƯNG QUÁ MUỘN

• Nghe tin Phú Xuân thất thủ, Trần Quang Diệu lập tức điều quân về cứu:
  • Đại đô đốc Trương Phúc Phượng cùng 5.000 quân đi đường núi.
  • Tư Khấu Định đem 10.000 quân vòng đường rừng tiến về.
• Nhưng cả hai cánh quân đều bị chặn đứng:
  • Trương Phúc Phượng bị người Thượng đánh lừa đi lòng vòng hết lương thực, phải đầu hàng.
  • Tư Khấu Định bị người Thượng ngăn cản, mất 12 ngày đường mới đến nơi, nhưng quân mệt mỏi, kiệt sức, thiếu muối ăn, đành ngủ vùi trong lau sậy.
  • Dân chăn trâu phát hiện, liền báo với quân Nguyễn.

Quân Nguyễn tập kích – Tư Khấu Định đại bại

• Nguyễn Ánh lệnh cho Lê Văn Duyệt, Lê Chất đem 10.000 quân tập kích vào rạng sáng.
• Quân Tây Sơn dù kiệt sức vẫn vùng dậy chiến đấu dữ dội, chém chết 3.000 quân Nguyễn.
• Lê Chất và Lê Văn Duyệt bị đánh bại phải bỏ chạy, nhưng 4.000 quân hậu tập của Nguyễn Ánh kịp đến giải vây.
• Tư Khấu Định bỏ chạy vào rừng, chết đói ở vùng đất Man.

Nhiều tướng Tây Sơn bị bắt, trong đó có Đại đô đốc Lê Văn An

• Ba Đô đốc Tây Sơn bị bắt, trong đó Đại đô đốc Lê Văn An – một tướng trẻ khí phách hiên ngang, khiến Nguyễn Ánh mến phục.
• Nguyễn Ánh đối xử nhẹ nhàng với Lê Văn An, chỉ xiềng nhẹ, nhưng vẫn không tha tội phản nghịch.

II. NGUYỄN ÁNH CỦNG CỐ THẾ LỰC – QUÂN NGUYỄN TRỞ NÊN VÔ ĐỊCH
Lực lượng Tây Sơn bị bao vây tứ phía – Đạo quân còn lại kiệt quệ

• Theo sĩ quan Anh Barizy, sau khi thất trận, quân Tây Sơn rơi vào tình thế hoàn toàn tuyệt vọng:
  • Hết lương thực, thiếu vũ khí, đạn dược.
  • Lính đào ngũ hàng loạt.
  • Những vùng từng trung thành với Tây Sơn (Bình Định, Quảng Ngãi, Phú Yên) cũng không còn đủ sức kháng cự.

Quân Nguyễn mạnh lên vượt trội

• Nguyễn Ánh đã trưng mộ 52.000 tân binh từ những tỉnh trung thành với dòng họ Nguyễn.
• Tại Đàng Trong, chỉ có Bình Định, Quảng Ngãi, Phú Yên là vẫn còn trung thành với Tây Sơn, nhưng các tỉnh còn lại đều theo Nguyễn Ánh.
• Quân Nguyễn kiểm soát hoàn toàn các vùng quan trọng:
  • Trấn Phú Yên: Giao cho Thiếu phó chỉ huy 7.000 quân.
  • Quy Nhơn: Đóng 30.000 quân dưới quyền Nguyễn Văn Thành, Lê Chất.
  • Miền Bắc: 60.000 quân dưới quyền Lê Văn Duyệt, Nguyễn Văn Trương, Phạm Văn Nhân.

Nguyễn Ánh đã hoàn toàn làm chủ cuộc chiến

• Tây Sơn không còn đường lui:
  • Bị vây tứ phía.
  • Không có nơi tiếp viện.
  • Lực lượng suy kiệt hoàn toàn.
• Chỉ còn Quy Nhơn là thành trì cuối cùng của Tây Sơn.

 

[a.b.c]

NGUYỄN ÁNH TIẾN VÀO PHÚ XUÂN – SỰ SỤP ĐỔ HOÀN TOÀN CỦA NHÀ TÂY SƠN
I. NGUYỄN ÁNH CHIẾM KINH THÀNH – DÀN XẾP CHO HẬU CHIẾN
8 giờ sáng ngày 15 tháng 6 năm 1801 – Nguyễn Ánh chính thức tiến vào kinh đô Phú Xuân

• Sự kiện lịch sử: Lần đầu tiên kể từ năm 1774, một vị chúa Nguyễn thực sự bước vào kinh đô Phú Xuân với tư cách là kẻ chiến thắng.
• Không lên ngôi ngay, Nguyễn Ánh tổ chức lễ mừng chiến thắng tại đại điện trước sự chứng kiến của toàn dân, không vào cung ngay.

Barizy mô tả cảnh tượng hùng tráng

• Dân chúng tụ tập quanh đại điện, chứng kiến Nguyễn Ánh trong một buổi lễ đơn giản nhưng đầy ý nghĩa.
• Nguyễn Ánh vẫn quan tâm đến các sĩ quan Tây – khi vừa thấy Barizy, liền hỏi thăm tình hình bệnh tình của Chaigneau, chứng tỏ ông rất khéo léo, biết lấy lòng người phương Tây.
• Bắt đầu xử lý tù binh: Lệnh cho giải các tướng Tây Sơn ra trình diện.

Cảnh thăm hỏi thân nhân Tây Sơn – Một cảnh tượng đối lập

• Gia quyến Cảnh Thịnh, các hoàng thân quốc thích bị bắt giữ:
  • Năm công chúa con của Cảnh Thịnh, một trong số đó có thể là con của Ngọc Hân.
  • Ba hoàng tử nhỏ tuổi – có vẻ là các con của Ngọc Hân với Cảnh Thịnh.
  • Vợ con của Võ Văn Dũng, Trần Quang Diệu, Phò mã Nguyễn Văn Trị…
• Sự tương phản giữa vinh quang và thất bại: Họ từng là chủ nhân của kinh thành, giờ trở thành tù nhân trong chính cung điện của mình.

Tàn phá kinh thành – Báo thù hay cơn cuồng nộ của binh sĩ?

• Lính Nguyễn Ánh cướp phá kinh thành không thương tiếc.
• Nhiều cung điện, phủ đệ bị phá hủy.
• Barizy tức giận khi thấy quân lính Nguyễn phá nát những lâu đài nguy nga, đồ cổ quý giá.

Số tù binh khổng lồ – Nhà Tây Sơn chính thức suy vong

• Bắt được 13.760 tù binh Tây Sơn, số còn lại hoặc chết, hoặc bỏ trốn.
• Tịch thu 284 khẩu đại bác, trong đó có nhiều khẩu cổ do người Bồ Đào Nha đúc từ năm 1670.
• Lượng vũ khí, quân nhu thu được quá lớn, chứng tỏ Tây Sơn đã từng có một hệ thống quân sự cực kỳ vững mạnh, nhưng giờ đây hoàn toàn bị đánh gục.

II. ĐƯỜNG LUI CỦA TÂY SƠN BỊ CẮT ĐỨT – KHÔNG CÒN ĐƯỜNG SỐNG
Nguyễn Ánh lệnh siết chặt vòng vây – Tây Sơn không còn đường chạy

• Sai Nguyễn Văn Trương đem thủy binh tiến đánh Linh Giang (sông Gianh), chặn đường rút lui của Tây Sơn ra Bắc.
• Phạm Văn Nhân giữ cửa Thuận An để chặn đường ra biển.
• Tống Phước Châu giữ Tam Ải – Cô lập Tây Sơn hoàn toàn.
• Ra lệnh: "Ai bắt được Tây Sơn thì trọng thưởng, che giấu thì xử tử!"

Cảnh Thịnh chạy ra Bắc – nhưng đã vô vọng

• Nhà Tây Sơn chính thức chỉ còn Quy Nhơn là thành trì cuối cùng.
• Nguyễn Ánh chuẩn bị tiến đánh nốt, kết thúc cuộc chiến kéo dài suốt 25 năm!

 

[a.b.c]

KẾT THÚC CUỘC NỘI CHIẾN – NHÀ NGUYỄN CỦNG CỐ QUYỀN LỰC
I. TRUY SÁT VUA CẢNH THỊNH – CÔ LẬP TÂY SƠN HOÀN TOÀN
Nguyễn Văn Trương truy đuổi vua Cảnh Thịnh và Bùi Thị Xuân

• Nguyễn Ánh sai Nguyễn Văn Trương đem quân truy bắt vua tôi Tây Sơn đến sông Gianh.
• Tây Sơn vẫn phản công một trận cuối ở Hoành Sơn để chặn đường lui của vua Cảnh Thịnh.
• Nguyễn Kế Nhuận chỉ huy 7.000 quân thủy bộ bị quân Tây Sơn mai phục tại núi Thần Đầu, quân Nguyễn chết quá nửa.
• Nguyễn Kế Nhuận, hàng tướng Tây Sơn, bị Ánh nghi ngờ và xử tử.

Chiến lược của Nguyễn Ánh sau khi chiếm Phú Xuân

• Mặc dù đã kiểm soát kinh thành, Nguyễn Ánh vẫn chưa thể yên tâmvì:
  • Quang Toản, Quang Thùy và Bùi Thị Xuân đã chạy ra Bắc Hà để tái tổ chức lực lượng.
  • Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng vẫn vây siết Bình Định.
  • Phạm Văn Điềm vẫn quấy phá Phú Yên, cản đường tiếp tế.
• Ánh ưu tiên củng cố mặt trận Quảng Nam – Quảng Ngãi, không để quân Tây Sơn hội binh.

II. TRẦN QUANG DIỆU NỖ LỰC CHIẾM QUẢNG NAM – BỊ NGUYỄN ÁNH ĐÁNH BẠI
Tháng 6/1801 – Tây Sơn phản công chiếm lại Quảng Nam

• Trần Quang Diệu cử Nguyễn Văn Giáp, Lê Danh Phong, Nguyễn Văn Khôn dẫn 7.000 quân, 40 thớt voi tiến đánh Quảng Nam.
• Tống Viết Phước phòng thủ yếu, xin cứu viện.
• Nguyễn Ánh điều Lê Văn Duyệt và Lê Chất về Quảng Nam, Tống Viết Phước về Bình Định.

Quân Nguyễn tái chiếm Quảng Nam, đánh xuống Quảng Ngãi

• Nguyễn Văn Giáp thua trận bỏ chạy, Nguyễn Ánh củng cố lại Quảng Nam.
• Lê Văn Duyệt, Lê Chất, Tống Viết Phước đánh xuống Quảng Ngãi:
  • Bắt được Đô đốc Nguyễn Văn Khôn, Hồ Văn Tự.
  • Trần Quang Diệu phản công ở Tân Quan, nhưng không cứu được Quảng Ngãi.
  • Từ Văn Chiêu giết Tống Viết Phước để trả thù, nhưng quân Tây Sơn vẫn không giữ được đất.

Nguyễn Ánh khen thưởng công thần, quân đội chuẩn bị đánh ra Bắc

• Sĩ quan Tây: Chaigneau, Vannier, de Forçanz được thăng Cai cơ.
• Nguyễn Văn Trương được phong Khâm sai Chưởng Trung quân Bình Tây Đại tướng quân Quận công.
• Nguyễn Ánh ra lệnh chuẩn bị quân đánh Bắc Hà, không để Tây Sơn tái lập lực lượng.

III. HÀNH ĐỘNG DÃ MAN – ĐÀO MỘ QUANG TRUNG, CHIẾU KÍCH ĐỘNG TÂY SƠN
Chiến lược kích động Cảnh Thịnh – Đánh vào lòng căm thù

• Nguyễn Ánh biết Quang Toản và Quang Thùy đang cố thủ ở Bắc Hà.
• Ông cố tình kích động Tây Sơn tấn công sớm, không để họ có thời gian xây dựng lực lượng.
• Ánh cho đào mộ Quang Trung, Phạm Thị Liên, đánh 300 roi vào thi thể, xích lên xe bêu khắp Phú Xuân.
• Dụ dỗ hàng tướng, dò xét mộ hoàng tộc Tây Sơn, tiếp tục kích động tâm lý quân Tây Sơn.

Củng cố phòng thủ chờ Tây Sơn phản công

• Sai Nguyễn Văn Yên đo đạc, xây dựng lũy Trấn Ninh (Quảng Bình).
• Cử Barisy đi Singapore mua súng đạn.
• Tăng cường phòng thủ từ Quảng Bình đến Nhật Lệ.

IV. TÂY SƠN BỊ BAO VÂY HOÀN TOÀN – TRẦN QUANG DIỆU PHẠM SAI LẦM CHÍ MẠNG
Tháng 8-9/1801 – Quy Nhơn bị cô lập

• Lê Văn Duyệt chiếm lại Quảng Nam – Quảng Ngãi, Nguyễn Văn Thành giữ Phú Yên.
• Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng vây thành Bình Định, nhưng mất đường rút lui.
• Sai lầm chí mạng của Trần Quang Diệu:
  • Thay vì tấn công Quảng Nam để hội quân với Quang Toản,
  • Diệu vẫn cố vây Bình Định, quyết hạ thành để trả thù Võ Tánh.
  • Trong khi đó, Nguyễn Ánh đã siết chặt vòng vây, chuẩn bị tiêu diệt quân Tây Sơn.

Tháng 7/1801 – Thành Bình Định thất thủ, Võ Tánh tự sát

• Sau 1 năm rưỡi bị vây, thành Bình Định hoàn toàn cạn lương thực.
• Võ Tánh gửi thư khuyên Trần Quang Diệu không giết binh sĩ đầu hàng.
• Ngô Tòng Châu uống thuốc độc tự tử ngày 5/7/1801.
• Võ Tánh tự thiêu trên lầu Bát Giác ngày 7/7/1801.

Trần Quang Diệu thực hiện lời hứa – Tha toàn bộ binh sĩ Nguyễn

• Diệu cảm phục Võ Tánh, làm lễ chôn cất, không giết ai trong thành.
• Quân Tây Sơn chiếm Bình Định, nhưng trở thành kẻ bị bao vây.

V. TÂY SƠN SỤP ĐỔ HOÀN TOÀN – CHUẨN BỊ CUỘC TẤN CÔNG CUỐI CÙNG
Tháng 9-12/1801 – Trận chiến cuối cùng

• Trần Quang Diệu bỏ Bình Định, kéo quân lên Quảng Ngãi, nhưng Lê Văn Duyệt đã đóng chặt Thanh Hảo.
• Võ Văn Dũng đánh chiếm bảo Khôi Diêu, nhưng Nguyễn Văn Thành đánh úp, giành lại.
• Đại đô đốc Tây Sơn Lê Đình Chính ra hàng, dâng bản đồ Bắc Hà.

Nguyễn Ánh chuẩn bị ra Bắc – Tây Sơn không còn đường lùi

• Sai Tống Phước Lương và Đặng Trần Thường tiến ra sông Gianh.
• Đóng chiến thuyền, mua diêm tiêu, luyện thuốc súng, chuẩn bị cho trận đánh cuối cùng.

Sửa lại sơn lăng, khôi phục tổ tiên Nguyễn

• Tìm lại hài cốt thân phụ Nguyễn Ánh bị Tây Sơn ném xuống vực.
• Dân Cư Hóa giúp tìm lại hài cốt, Nguyễn Ánh phong thưởng hậu hĩnh.

 

[a.b.c]

TRẬN TRẤN NINH (3-2-1802) – CUỘC CHIẾN SINH TỬ CUỐI CÙNG GIỮA TÂY SƠN VÀ NGUYỄN ÁNH
I. BỐI CẢNH TRƯỚC TRẬN ĐÁNH
Tây Sơn chuẩn bị tổng phản công

• Sau khi mất Phú Xuân (6/1801), Cảnh Thịnh, Quang Thùy, và Bùi Thị Xuân chạy ra Thăng Long, cùng nhau tập hợp lực lượng để báo thù.
• Mộ Quang Trung bị đào, mẹ và con gái Bùi Thị Xuân bị bắt, khiến bà căm thù tột độ.
• Hịch chiêu binh phát ra, Tây Sơn huy động 30.000 quân, trong đó:
  • Quang Toản và Quang Thùy đích thân chỉ huy nam tiến.
  • Hai em Quang Thiệu, Quang Khanh giữ Thăng Long.
  • Bùi Thị Xuân bổ sung 5.000 quân tinh nhuệ, sẵn sàng tử chiến.
  • 100 chiến thuyền cướp biển Tàu Ô do Đô đốc Lực và Đặng Văn Tất chỉ huy, hỗ trợ thủy chiến.

Nguyễn Ánh lo củng cố phòng thủ

• Nguyễn Văn Trương đóng quân ở Trấn Ninh (Động Hải – Quảng Bình), nhận tin Tây Sơn sắp nam tiến.
• Ánh thân chinh dẫn quân đến giữ núi Đầu Mâu, giao Tôn Thất Thăng giữ Phú Xuân.
• Củng cố các đồn trọng yếu:
  • Nguyễn Văn Trương đóng Trấn Ninh.
  • Đặng Trần Thường giữ Ngõa Dinh (Bố Trạch).
  • Tống Phước Lương trấn giữ cửa Nhật Lệ.
• Huy động toàn bộ lực lượng tinh nhuệ, đặc biệt là thủy quân Nguyễn Văn Trương – nhân tố quyết định thắng lợi.

II. DIỄN BIẾN TRẬN CHIẾN
Ngày 3/2/1802 – Tây Sơn mở màn tổng tấn công

• Tây Sơn chia ba mũi tấn công vào phòng tuyến Nguyễn:
  • Nguyễn Quang Thùy, Tổng quản Siêu: đánh lũy Trấn Ninh.
  • Nguyễn Văn Kiên, Tư Lệ Tiết: tấn công núi Đầu Mâu (nơi Nguyễn Ánh đóng quân).
  • Đặng Văn Tất, Đô đốc Lực: dẫn 100 thuyền chiến thủy quân chiếm cửa Nhật Lệ.

Trận chiến trên bộ: Tây Sơn tấn công dồn dập

• Quang Thùy đánh vào lũy Trấn Ninh, quân Tây Sơn tràn lên như kiến.
• Quân Nguyễn từ trên núi thả đá, bắn đại bác, quân Tây Sơn chết rất nhiều.
• Quang Toản thấy quân chết nhiều, muốn rút lui nhưng Bùi Thị Xuân cưỡi voi xông ra, đập trống thúc quân.
• Giao tranh ác liệt từ sáng đến trưa, chưa rõ thắng bại.

Trận chiến trên biển: Nguyễn Văn Trương quyết định cục diện

• Nguyễn Văn Trương chỉ huy hải quân đánh úp 100 thuyền chiến Tây Sơn.
• Thủy quân Tây Sơn vỡ trận, bị đánh tan.
• Nguyễn Văn Trương bắt sống 20 thuyền, vòng ra sau sông Gianh, chặn đường rút lui của Tây Sơn.
• Nghe tin thủy quân thua trận, bộ binh Tây Sơn bắt đầu rối loạn.

Phản bội và tan rã

• Nguyễn Văn Kiên, chỉ huy 700 quân Tây Sơn, đầu hàng quân Nguyễn.
• Thấy tình hình nguy cấp, Quang Toản và Quang Thùy vội vàng rút chạy về Bố Trạch.
• Bùi Thị Xuân tiếp tục cầm quân chống cự nhưng buộc phải rút lui theo.

Tàn cuộc – Tây Sơn bị xóa sổ

• 50 thuyền lương Tây Sơn bị quân Nguyễn bắt sạch.
• 700 quân Tây Sơn bị bắt sống.
• Thượng thư Nguyễn Thế Trực, Đô đốc Trần Văn Mô, Tham đốc Bùi Văn Ngoạn, Thiếu tể Nguyên đều bị bắt.

KẾT QUẢ: QUÂN NGUYỄN TOÀN THẮNG – TÂY SƠN HOÀN TOÀN SUY SỤP!
III. HẬU QUẢ VÀ Ý NGHĨA
Nguyễn Ánh không vội tiến ra Bắc

• Sau chiến thắng, các tướng đề nghị thừa thắng ra Bắc, nhưng Nguyễn Ánh thận trọng nói:
  

  “Trong bọn giặc chỉ có Trần Quang Diệu là ghê nhất, chưa trừ xong không nên khinh tiến.”

• Ngày 15/2/1802, Nguyễn Ánh rút quân về Phú Xuân để chuẩn bị trận đánh cuối cùng.

Tây Sơn tan rã hoàn toàn

• Sau trận này, quân Tây Sơn không còn tinh thần chiến đấu.
• Từ đây, mỗi trận đánh đều là quân Tây Sơn tan vỡ nhanh chóng.
• Đại tướng Tây Sơn, hàng loạt chỉ huy quan trọng bị bắt sống.
• Sự phản bội trong hàng ngũ Tây Sơn tăng lên, nhiều tướng lần lượt đầu hàng.

Trận chiến đánh dấu kết thúc thời kỳ phản kháng mạnh mẽ nhất của Tây Sơn

• Tây Sơn không còn khả năng tái tập hợp lực lượng.
• Nguyễn Ánh tiến gần hơn bao giờ hết đến việc thống nhất đất nước.

 

[a.b.c]

SỰ SỤP ĐỔ HOÀN TOÀN CỦA TÂY SƠN & SỰ LÊN NGÔI CỦA GIA LONG (1802)
I. TÂY SƠN RƠI VÀO THẾ ĐƯỜNG CÙNG
Quân Nguyễn chiếm toàn bộ từ Nam Bộ đến sông Gianh

• Bình Định thất thủ, Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng bỏ thành chạy theo đường Lào về Nghệ An.
• Nguyễn Ánh chính thức khôi phục toàn bộ lãnh thổ chúa Nguyễn trước kia.
• Gia Định đổi thành trấn Gia Định, chuẩn bị tiến đánh Thăng Long.

Trận Trấn Ninh đã xóa sạch hy vọng phản công

• Thắng lợi Trấn Ninh (2/1802) khiến Tây Sơn mất đi cơ hội cuối cùng.
• Quân lương cạn kiệt, Tây Sơn không thể cướp lương từ Phú Yên hay Gia Định.
• Tướng lĩnh Tây Sơn hoang mang, nội bộ rạn nứt, tinh thần chiến đấu suy sụp.

Lê Văn Duyệt & Lê Chất đánh mạnh vào Nghệ An

• Quân Nguyễn tấn công Bến Đá, đổ bộ Tam Quan, Đề Di.
• Tây Sơn định cướp Phú Yên nhưng bị Nguyễn Văn Thành chặn lại.
• Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng quyết định bỏ Bình Định, mang 3.000 quân, 86 thớt voi chạy về Nghệ An, hy vọng tái lập lực lượng.

II. NGUYỄN ÁNH LÊN NGÔI HOÀNG ĐẾ (5/1802)
Gia Long chính thức xưng đế

• Ngày 31/5/1802, Nguyễn Ánh lập đàn tế trời đất ở đồng An Ninh, chính thức lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu Gia Long.
• Ban ấn, phong thưởngcho các đại thần trung thành:
  • Lê Văn Duyệt → Chưởng Tả quân Bình Tây tướng quân.
  • Lê Chất → Chưởng Hậu quân Bình Tây tướng quân.
  • Nguyễn Văn Trương → Bình Tây đại tướng quân.
  • Nguyễn Huỳnh Đức, Nguyễn Văn Nhơn → Quận công.
• Cử Trịnh Hoài Đức đi sứ nhà Thanh, báo cáo về việc thống nhất đất nước.

Chuẩn bị bắc tiến

• Ngày 20/6/1802, Gia Long thân chinh xuất quân đánh Bắc Hà, mang theo hoàng tử thứ tư (Minh Mạng, 11 tuổi).
• Chia quân làm ba mũi:
  • Nguyễn Văn Trương chỉ huy thủy binh.
  • Lê Văn Duyệt chỉ huy bộ binh.
  • Đặng Trần Thường đánh Hoành Sơn.

III. CHIẾN DỊCH BẮC TIẾN – THĂNG LONG THẤT THỦ
Thủy binh Nguyễn Văn Trương quét sạch Nghệ An

• Ngày 26/6/1802, quân Nguyễn chiếm Thanh Hà (Quảng Bình), đồn Đại Nại (Hà Tĩnh).
• Ngày 30/6/1802, thủy binh Nguyễn Văn Trương đánh vào cửa Hội Thống (Nghệ An), địch thua chạy.
• Ngày 3/7/1802, quân Nguyễn tiến vào thành Nghệ An, bắt con trai Nguyễn Nhạc là Nguyễn Lân.

Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng thất bại & bị bắt

• Quang Toản, Quang Thùy chạy về Thăng Long.
• Bùi Thị Xuân ở lại Nghệ An chờ gặp chồng.
• Lê Văn Duyệt chiếm Tam Điệp, Thanh Hóa, quân Tây Sơn tan rã.
• Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng rút lui nhưng bị thổ dân bắt giao nộp.
• Bùi Thị Xuân bị bắt cùng chồng, con gái và hàng loạt tướng Tây Sơn.

Thăng Long sụp đổ – Quang Toản bỏ chạy

• Ngày 16/7/1802, Gia Long tiến vào Ninh Bình.
• Ngày 17/7/1802, quân Nguyễn vào Sơn Nam Thượng (Hà Nội), Hiệp trấn Tây Sơn đầu hàng.
• Ngày 20/7/1802, Gia Long chính thức vào thành Thăng Long.
• Cảnh Thịnh cùng các em chạy đến Xương Giang (Bắc Ninh), bị dân thôn cướp sạch, quân tan rã.
• Quang Thùy tự sát, Quang Toản bị bắt sống.

Kết cục bi thảm của hoàng tộc Tây Sơn

• Gia Long ra lệnh xử tử toàn bộ vua tôi Tây Sơn.
• Quang Toản, Bùi Thị Xuân, Trần Quang Diệu bị xử theo cách tàn khốc nhất:
  • Quang Toản bị lăng trì (xé xác).
  • Bùi Thị Xuân bị cho voi giày chết.
  • Con gái Bùi Thị Xuân bị quật chết ngay trước mặt mẹ.
  • Vũ Văn Dũng bị xử trảm.
  • Quang Thùy, Đô đốc Tú tự sát.

Tây Sơn chính thức diệt vong, cuộc chiến kéo dài 25 năm kết thúc!
IV. GIA LONG HOÀN THÀNH THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC
Trở về Phú Xuân – Kết thúc chiến tranh

• Ngày 24/10/1802, Gia Long rời Thăng Long, giao Nguyễn Văn Thành làm Tổng trấn Bắc Thành.
• Ngày 10/11/1802, Gia Long về lại Phú Xuân, hoàn tất quá trình thống nhất.
• Trịnh Hoài Đức làm Thượng thư bộ Hộ, cử đi sứ nhà Thanh báo tin thống nhất.

Ý nghĩa lịch sử

• Chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài hơn 25 năm.
• Việt Nam lần đầu tiên thống nhất sau hơn 200 năm chia cắt.
• Bắt đầu triều đại Nguyễn kéo dài hơn 140 năm.

 

[z300]

nghe như là đệ của cụ Ất nát , có vẻ như muốn tẩy sử.
cóp pết như một con bốt, không thèm để ý ai comment gì.

thấy nó lơ ngơ, em đọc vài câu đi ra

 

[Xe gia đình]

Chỉ nhớ mỗi câu:
''Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà"

 

[tungLam.nwl]

Bỏ qua

 

[hoviethung]

Chỉ nhớ mỗi câu:
''Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà"

Được làm vua, thua làm giặc.

 

[Xe gia đình]

Được làm vua, thua làm giặc.

Nguyễn Ánh thắng làm vua mà.

 

[minhmo]

Thớt hay quá mà bi giờ em mới biết.
Đang rảnh xắn quần lội từ trang đầu vậy.

 

[Tom80]

- Nhà Nguyễn đánh Tây Sơn hoành như thế, sau đánh Tây lại như khẹc nhỉ ????

 

[Cún em]

SỰ SỤP ĐỔ HOÀN TOÀN CỦA TÂY SƠN & SỰ LÊN NGÔI CỦA GIA LONG (1802)
I. TÂY SƠN RƠI VÀO THẾ ĐƯỜNG CÙNG
Quân Nguyễn chiếm toàn bộ từ Nam Bộ đến sông Gianh

• Bình Định thất thủ, Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng bỏ thành chạy theo đường Lào về Nghệ An.
• Nguyễn Ánh chính thức khôi phục toàn bộ lãnh thổ chúa Nguyễn trước kia.
• Gia Định đổi thành trấn Gia Định, chuẩn bị tiến đánh Thăng Long.

Trận Trấn Ninh đã xóa sạch hy vọng phản công

• Thắng lợi Trấn Ninh (2/1802) khiến Tây Sơn mất đi cơ hội cuối cùng.
• Quân lương cạn kiệt, Tây Sơn không thể cướp lương từ Phú Yên hay Gia Định.
• Tướng lĩnh Tây Sơn hoang mang, nội bộ rạn nứt, tinh thần chiến đấu suy sụp.

Lê Văn Duyệt & Lê Chất đánh mạnh vào Nghệ An

• Quân Nguyễn tấn công Bến Đá, đổ bộ Tam Quan, Đề Di.
• Tây Sơn định cướp Phú Yên nhưng bị Nguyễn Văn Thành chặn lại.
• Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng quyết định bỏ Bình Định, mang 3.000 quân, 86 thớt voi chạy về Nghệ An, hy vọng tái lập lực lượng.

II. NGUYỄN ÁNH LÊN NGÔI HOÀNG ĐẾ (5/1802)
Gia Long chính thức xưng đế

• Ngày 31/5/1802, Nguyễn Ánh lập đàn tế trời đất ở đồng An Ninh, chính thức lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu Gia Long.
• Ban ấn, phong thưởngcho các đại thần trung thành:
  • Lê Văn Duyệt → Chưởng Tả quân Bình Tây tướng quân.
  • Lê Chất → Chưởng Hậu quân Bình Tây tướng quân.
  • Nguyễn Văn Trương → Bình Tây đại tướng quân.
  • Nguyễn Huỳnh Đức, Nguyễn Văn Nhơn → Quận công.
• Cử Trịnh Hoài Đức đi sứ nhà Thanh, báo cáo về việc thống nhất đất nước.

Chuẩn bị bắc tiến

• Ngày 20/6/1802, Gia Long thân chinh xuất quân đánh Bắc Hà, mang theo hoàng tử thứ tư (Minh Mạng, 11 tuổi).
• Chia quân làm ba mũi:
  • Nguyễn Văn Trương chỉ huy thủy binh.
  • Lê Văn Duyệt chỉ huy bộ binh.
  • Đặng Trần Thường đánh Hoành Sơn.

III. CHIẾN DỊCH BẮC TIẾN – THĂNG LONG THẤT THỦ
Thủy binh Nguyễn Văn Trương quét sạch Nghệ An

• Ngày 26/6/1802, quân Nguyễn chiếm Thanh Hà (Quảng Bình), đồn Đại Nại (Hà Tĩnh).
• Ngày 30/6/1802, thủy binh Nguyễn Văn Trương đánh vào cửa Hội Thống (Nghệ An), địch thua chạy.
• Ngày 3/7/1802, quân Nguyễn tiến vào thành Nghệ An, bắt con trai Nguyễn Nhạc là Nguyễn Lân.

Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng thất bại & bị bắt

• Quang Toản, Quang Thùy chạy về Thăng Long.
• Bùi Thị Xuân ở lại Nghệ An chờ gặp chồng.
• Lê Văn Duyệt chiếm Tam Điệp, Thanh Hóa, quân Tây Sơn tan rã.
• Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng rút lui nhưng bị thổ dân bắt giao nộp.
• Bùi Thị Xuân bị bắt cùng chồng, con gái và hàng loạt tướng Tây Sơn.

Thăng Long sụp đổ – Quang Toản bỏ chạy

• Ngày 16/7/1802, Gia Long tiến vào Ninh Bình.
• Ngày 17/7/1802, quân Nguyễn vào Sơn Nam Thượng (Hà Nội), Hiệp trấn Tây Sơn đầu hàng.
• Ngày 20/7/1802, Gia Long chính thức vào thành Thăng Long.
• Cảnh Thịnh cùng các em chạy đến Xương Giang (Bắc Ninh), bị dân thôn cướp sạch, quân tan rã.
• Quang Thùy tự sát, Quang Toản bị bắt sống.

Kết cục bi thảm của hoàng tộc Tây Sơn

• Gia Long ra lệnh xử tử toàn bộ vua tôi Tây Sơn.
• Quang Toản, Bùi Thị Xuân, Trần Quang Diệu bị xử theo cách tàn khốc nhất:
  • Quang Toản bị lăng trì (xé xác).
  • Bùi Thị Xuân bị cho voi giày chết.
  • Con gái Bùi Thị Xuân bị quật chết ngay trước mặt mẹ.
  • Vũ Văn Dũng bị xử trảm.
  • Quang Thùy, Đô đốc Tú tự sát.

Tây Sơn chính thức diệt vong, cuộc chiến kéo dài 25 năm kết thúc!
IV. GIA LONG HOÀN THÀNH THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC
Trở về Phú Xuân – Kết thúc chiến tranh

• Ngày 24/10/1802, Gia Long rời Thăng Long, giao Nguyễn Văn Thành làm Tổng trấn Bắc Thành.
• Ngày 10/11/1802, Gia Long về lại Phú Xuân, hoàn tất quá trình thống nhất.
• Trịnh Hoài Đức làm Thượng thư bộ Hộ, cử đi sứ nhà Thanh báo tin thống nhất.

Ý nghĩa lịch sử

• Chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài hơn 25 năm.
• Việt Nam lần đầu tiên thống nhất sau hơn 200 năm chia cắt.
• Bắt đầu triều đại Nguyễn kéo dài hơn 140 năm.

cảm ơn thông tin của cụ.
Đọc sử phải tìm hiểu từ nhiều nguồn thông tin khác nhau chứ không phải cứ thông tin chính thống là đúng. Nhiều người thấy thông tin trái chiều, k đúng ý mình thì đã tỏ thái độ không hài lòng.

 

[vdtours]

- Nhà Nguyễn đánh Tây Sơn hoành như thế, sau đánh Tây lại như khẹc nhỉ ????

Linh hồn nhà Tây Sơn là Nguyễn Huệ.
Nguyễn Huệ chết thì Tây Sơn cũng sụp theo thôi ( tương tự như Tần Thủy Hoàng chết thì nhà Tần sụp đổ )

 

[Tom80]

Linh hồn nhà Tây Sơn là Nguyễn Huệ.
Nguyễn Huệ chết thì Tây Sơn cũng sụp theo thôi ( tương tự như Tần Thủy Hoàng chết thì nhà Tần sụp đổ )

Cái này thì rõ rồi.
Cái em thắc mắc là sao nhà Nguyễn đánh Tây lại dở thế ???

 

[vdtours]

Cái này thì rõ rồi.
Cái em thắc mắc là sao nhà Nguyễn đánh Tây lại dở thế ???

Có giỏi bao giờ đâu, đánh Nguyễn Huệ còn không ăn được thì đánh sao được Tây.
Tây nó hơn hẳn về vũ khí thì đánh sao được.

 

[a.b.c]

cảm ơn thông tin của cụ.
Đọc sử phải tìm hiểu từ nhiều nguồn thông tin khác nhau chứ không phải cứ thông tin chính thống là đúng. Nhiều người thấy thông tin trái chiều, k đúng ý mình thì đã tỏ thái độ không hài lòng.

Hehe, ai thấy hữu ích thì xem, ai thấy không hữu ích thì thôi cụ ạ. Người này người kia mà

 

[avile01]

Vẫn biết NẾU chỉ là nếu. Nhưng các cụ cho e NẾU 1 giả thuyết là nếu Q.Trung sống thọ để bình định và thống nhất đc đất nc (gần như là chắc chắn). Thì lịch sử nước ta cho đến trc WW1 sẽ ra sao ah?
Q.Trung liệu có đường lối XD và p.triển đất nc cởi mở với các ngoại bang ko. Nhất là thời đó QT đã đc tiếp cận với súng ống, đại bác, tàu chiến, khinh khí cầu của p.Tây. Liệu có 1 cuộc cách mạng canh tân giống như Nhật hoàng. Dám phá bỏ những hủ nho phong kiến để nâng tầm đất nc bằng cách giao thoa với khoa học p.Tây khi đó ko?
Và nếu thực sự p.triển thì có thể xeng hùng xưng bá toàn cõi C.Á. Có thể cạnh tranh ngang phân đc với Nhật cho đến cận WW1 ko ah?

Theo thông tin em biết thì triều đại Quang Trung là triều đại đầu tiên và duy nhất sử dụng chữ nôm như chữ viết chính thức cũng như trong các văn bản hành chính, đến thời nhà Nguyễn thì đâu lại vào đấy, quay lại sử dụng chữ hán bởi quan viên, nhà nho cũng như học sĩ đều cho rằng chữ hán mới là đỉnh cao của chữ viết. Về kinh tế thì dưới thời Quang Trung cũng chủ động thông thương, mở rộng quan hệ với nước ngoài từ rất sớm. Nếu ông đủ thọ và có người kế thừa xứng đáng thì em thấy ít nhất mình có thể độc lập với anh hàng xóm sớm hơn, đi trước họ dù chỉ 1 bước trong giai đoạn "bách niên quốc sỉ", còn có như Nhật được hay không thì em chịu .Câu thơ làm em nhớ nhất ở thời này vẫn là: :Đánh cho sử tri nam quốc anh hùng chi hữu chủ". Đủ để thấy phần nào ý chí của ông về đất nước, tiếc là ông mất sớm quá.

 

[Mr. Bảnh]

Sử Nguyễn thì đầy, nhưng đáng đọc thì chỉ có bài của 2 Tiêu Dao Nhị tiên: 1 là cụ doctor76 - tất nhiên rùi, 2 là sử gia Nguyễn Phúc Ất