[Funland] Nhà Nguyễn- Đỉnh cao và bại trận

[nobj.nobjta]

cụ kiếm tài lieu ở đâu thế ạ

 

[preciouslight]

cụ thông thạo quá ...

 

[Ái Châu TH]

Trường Nử sinh trung học Gia Long, một ngôi trường nổi tiếng của Sài gòn xưa

 

[doctor76]

Vừa dập tắt được cuộc nổi loạn của Phan Bá Vành, nhà Nguyễn lại phải đối mặt với cuộc nổi dậy mạnh nữa, đó là cuộc khởi nghĩa của Lê Duy Lương, Hoàng Tộc nhà Lê.

Lê Duy LƯơng là con trai của Lê Duy Hoán, Duy Hoán là cháu nội vua Lê Hiển Tông.

Năm 1802, khi chiến thắng Tây Sơn, khoảng giữa năm 1802, để tạm yên hoàng dân Bắc Hà cũng như con cháu nhà Lê, vua Gia Long phong ông Duy Hoán làm Diên Tự công cùng 10.000 mẫu đất ruộng và 1.016 dân ở Thanh Hóa để dùng vào việc thờ tự các vua Lê.

Tháng 5 .1817, ông Hoán và Nguyễn VĂn Thuyên ( con Nguyễn Văn Thành) bị xử chém về tội mưu phản, khi ấy Lê Duy Lương mới 3 tuổi.Về sau ông được tộc trưởng họ Quách ở vùng Âm Sơn (Hòa Bình ) nuôi dưỡng, đến năm 20 tuổi dấy binh với danh nghĩa "phò Lê".

 

[Bachsima]

Hàn Tín là Lưu Bang gọi về kinh thành rồi thịt, cớ sao Minh mạng gọi lê Văn Duyệt về rồi lại tiếp tục cho đi xa làm tổng trấn nắm tòa thành to kiên cố nhất nắm thần sách quân thiện chiến nhất nắm vùng kinh tế trọng điểm nhất. Minh mạng bị điên à? sao không rút kinh nghiệm nhà Chu

Gọi về mà không thịt được, chứng tỏ cụ Duyệt cũng thạo món âm mưu cung đình, đến cụ Ánh còn dùng người cụ Duyệt để diệt cụ Thành mà.
Việc cụ Đảm đợi cụ Duyệt chết là xóa luôn tổng trấn, chứng tỏ không diet ngay được mà phải sắp xếp từ từ. Chưa nói sau lưng cụ Duyệt có cả tây cả tàu đỡ cho nên mới được thế. Chết phát là con bị cho ăn bùn, đó là chứng cứ rất rõ.

 

[doctor76]

Lòng người dân BẮc Hà vẫn luôn tưởng nhớ nhà Lê, tiếc thời thịnh trị mà vua Lê- chúa Trịnh mang lại cả mấy trăm năm, nay bỗng chốc bị Tây Sơn, rồi chiến tranh Nguyễn-Tây Sơn làm tan tành hết, dưới triều Gia Long, ít nhiều Bắc Hà vẫn còn được tự trị, còn được mặc y phục riêng, và quan tổng trấn Nguyễn Văn Thành cũng cai trị Bắc Hà khá tốt.

Khi Gia Long giết Lê Duy Hoán, năm 1817, đã làm dấy lên mầm mống nổi loạn, tuy chưa gay gắt, vì ít nhiều thì dân Bắc Hà vẫn tin Gia Long.

Nay Minh Mạng làm quá hơn, gay gắt hơn, đặc biệt việc nhà vua lần lượt ban hành một số chính sách nhằm thâu tóm mọi quyền hành một cách độc đoán Trong đó có một chính sách đã làm nên hai cuộc nổi dậy rộng lớn, đó là cuộc nổi dậy của Nông Văn Vân và cuộc nổi dậy này.

Nguyên do là tháng 1 năm 1829, Minh Mạng cho đặt chế độ "lưu quan", tức cử quan lại người Kinh ( chủ yếu là dân Trung Kỳ, Nam Kỳ) đến ở cạnh các thổ ti, nhằm trực tiếp khống chế họ và tiến hành thu thuế các loại như miền xuôi. Sau đó, nhà vua còn cho bỏ lệ thế tập (cha truyền con nối) của các thổ ti vùng dân tộc ít người, phân chia các đất ấy thành châu, huyện lớn nhỏ tùy theo diện tích và dân số.

Ở các triều đại trước, các thổ ti (hay lang đạo) được hưởng nhiều ưu đãi, thỉnh thoảng họ chỉ phải triều cống nhà vua mà thôi. Gia Long vẫn theo lệ ấy, ít can thiệp vào việc quản trị các vùng núi, thượng đạo.

 

[doctor76]

Ở Hòa Bình, có họ Đinh và họ Quách là hai trong số những họ lang đạo lớn, ở vùng Tây Bắc thì có các dòng họ Cầm, Bạc, vốn từng được các vua Lê trọng đãi nên họ mang ơn, cũng có thể Minh Mạng đã lấy mất quyền tự trị tự quản của họ, nên đã tính việc nổi dậy.

Khi Duy Hoán bị giết, đứa con nhỏ (3 tuổi) thứ hai của ông là Lê Duy Lương, liền được các thủ hạ là anh em họ Quách là Quách Tất Cung, Quách Tất Tại ( hoặc Tài) , Quách Tất Tế, đem về nuôi giấu ở Sơn Âm (Hòa Bình). Tại Hòa Bình, họ Quách vận động các xứ Mường theo Đạo, dân Kinh bị lưu đày, họ âm thầm chuẩn bị vũ khí, lương thực, quân đội để nổi loạn.

 

[doctor76]

Tháng 3 năm 1832.

Lê Duy Lương viết một mật thư dụ dỗ 2 viên chỉ huy là Trần Tứ và Đỗ Bảo, người Bắc Hà, giết chết chánh đội Đỗ Trọng Thai ( Nam Kỳ) và 8 người lính, đoạt khí giới, rồi theo đường núi Kỳ Sơn, Hội Nguyên về Thăng Long để hô hào quân lính gốc Bắc Hà nổi dậy, Dọc đường bị tổng đốc Nghệ An -HÀ Tĩnh Tạ Quang Cự ( dân Trung Kỳ) sai quân chặn bắt được và cả hai đều phải tội lăng trì.

Tin gian tế báo về, Minh Mạng sức cho các tỉnh Thanh Hóa, Ninh Bình, Hà Nội, Sơn Tây phải "phòng triệt cho nghiêm" “ Chém ngay không xét các kẻ tạo phản”.

Bị theo dõi chặt, quân nổi dậy rút vào bí mật, nhưng rõ ràng tai mắt nhà Nguyễn, các quan người Trung, Nam Kỳ không thể thông thạo địa hình như dân bản xứ, lại được dân thiểu số che chở, nên quân của Duy Lương vẫn ngày một phát triển.

Tháng 3 năm 1833.

Quân nổi dậy gồm 1000 người, do Quách Tất Cung chỉ huy, tập kích đồn Chi Nê ( Lạc Thủy, Hòa Bình), sau vài giờ tấn công, quân Nguyễn thua trận, 200 lính trong đồn bị giết sạch.

Cùng lúc, Lê Duy Nhiên ( hoặc Nhiêu), một người Hoàng Tộc nhà Lê nữa, cũng đi liên hệ được với các lang đạo họ Đinh là Đinh Thế Giáp, Đinh Thế Đức, Đinh Công Trịnh ở Thạch Bi cùng Ba Nhàn-Tiền Bột ở Sơn Tây, mang khoảng 3000 quân đến hợp lực, rồi chia nhau đi đánh phá các nơi.

Sau đó, quân nổi dậy (đa phần là sắc tộc Mường ở ba huyện là Lạc Hóa, Phụng Hóa, An Hóa cùng lưu dân nghèo đến từ vùng đồng bằng Bắc Hà), đã chiếm giữ được ba châu huyện là Lạc Thổ, Phụng Hóa, Yên Hóa, và bao vây thành trấn Hưng Hóa.

Minh Mạng liền phái Tổng đốc An -Tĩnh Tạ Quang Cự cùng Tham tán Hoàng Đăng Thận ( Trung Kỳ) mang 2.000 quân, 5 con voi đến Ninh Bình. Nhà vua lại cử thêm các tướng là: hộ phủ Thanh Hóa Nguyễn Đăng Giai, lãnh binh Hưng Hóa Phạm Văn Điển, phó lãnh binh Nam Định Lương Văn Liễu, thủy sư Hà Nội Nguyễn Văn Quyền; tức tốc mang quân thủy bộ do mình cai quản tới, rồi cùng tiến đánh giải vây và chiếm lại các nơi trên.

Sau vài trận đụng độ ở Kỳ Sơn, rồi Sơn Tây ( khu ngoại) quân nổi dậy chống giữ không nổi đành phải bỏ các nơi chiếm được, rút về Xích Thổ và Sơn Âm.

 

[Bachsima]

Cụ biết cái gì về Nho ? Nho giáo là xấu à ? Vâng đúng thế, Nho giáo nó xấu vì nó phục vụ cho lợi ích của giai cấp thống trị. Thế cụ khai sáng giúp em xem có chế độ "tươi đẹp" nào mà không nghĩ ra những thứ "giáo điều" để bảo vệ mình ? Cụ chỉ ra được không ?
Nho giáo nó không hề cản trở sức sáng tạo KHKT, bản thân vua Gia Long vẫn tiếp thu khoa học của nước ngoài đấy thôi. Nhưng ít ra thì Nho giáo nó còn có tác dụng giáo dục nhân cách con người, đạo cha con, nghĩa phu thê. Những thứ mà với xã hội văn minh ngày nay khá là xa xỉ.
Cụ có nhiều còm chê trách vua Gia Long quỵt nợ Tây. Thế nhà vua phải cắt đất cho Tây thì mới đúng ý của cụ phỏng ? Tầm nhìn của vua Gia Long hạn chế mà ông ta biết phát huy sức mạnh hải quân, thấy được tầm quan trọng của biển đảo. Còn hơn khối đứa con cháu dốt nát, chây lười, tối ngày lê la trên mạng rồi đi chửi dạo . Đáng khinh.

Cụ cũng chả biết gì về Nho nên em không giảng cho cụ được. CÒn Gia Long muốn không quỵt nợ Tây thì tốt nhất là tự đi mà đánh

 

[doctor76]

Tháng 5 năm 1833.

Minh Mạng ra đạo dụ, quyết tiêu diệt bằng được quân nổi dậy:

...Đánh thẳng vào sào huyện Sơn Âm...Đốt hết của ăn của để và bắt hết dân làng ấy, cho giặc mất chỗ nương tựa...Bè đảng tộc thuộc của thủ nghịch phải giết hết, không được để sót một mống nào. Vợ con, của cải người Sơn Âm, theo như dụ trước, đều tịch thu hết để làm của thưởng...

Nguyễn Văn Trọng lãnh chức tổng trấn Thanh Hóa, phó đô ngự sử Hà Duy Phiên sung làm than tán quân vụ, dẫn thêm 8000 quân đến phối hợp, rồi chia ra làm nhiều mũi cùng kéo đến vây đánh Sơn Âm, nơi đặt đại bản doanh của quân nổi dậy.

Tháng 6 năm 1833.

Quân Nguyễn chia làm nhiều mũi, đồng loạt tấn công Âm Sơn, quân Duy LƯơng chống cự, họ dựa vào địa hình hiểm trở, dùng tê, ná, mũi lao tấn công, quân Nguyễn chết gần 3000, Văn Trọng thét quân xông lên, kẻ nào lùi chém bỏ.

Quân Nguyễn bị đánh bật ra, bị chết, bị bệnh mất gần 4000 quân.

Tháng 7 năm 1833.

Lần này quân Nguyễn lại tấn công, Minh Mạng huy động lính từ Thanh Hóa, Nghệ An ( quân Thần Sách) tinh nhuệ ra tấn công, quân Nguyễn đốt lửa, dùng đại bác bắn cấp tập, quân Duy Lương sau 3 ngày chiến đấu dần tan rã.

Ngày 26 tháng 7 năm 1833.

Quân Nguyễn xiết vây, Lê Duy LƯơng, Lê Duy Nhiêu và một số tướng khác bị nhóm quân của Hoàng Đăng Thuận bắt sống, bị đóng cũi giải về Huế tùng xẻo.

Các thủ lĩnh người Mường chạy thoát.

 

[doctor76]

Tháng 1 năm 1836.

Các thủ lĩnh người Mường lại tìm được một người dòng dõi Hoàng tộc nhà Lê khác là Lê Duy Hiển ( Chắt của vua Lê Hiển Tông), họ tôn Lê Duy Hiển làm "minh chủ", lại liên kết với các lang đạo Mường ở Quan Hóa, Cẩm Thủy, Lang Chánh , để tiếp tục công cuộc nổi dậy.

Tháng 11 năm 1836.

Quân nổi dậy đánh chiếm được châu lỵ Quan Hóa là Hồi Xuân. Nhờ vậy, thế lực của quân nổi dậy nhanh chóng lan đến các vùng Lôi Dương, Thủy Nguyên, Nông Cống (Thanh Hóa), Quỳ Châu (Nghệ An) ở phía Nam, và Ninh Bình ở phía Bắc Hà.

Tháng 3 năm 1837.

Hà Công Kim và Đinh Kim Bảng 2 tướng nổi dậy ,chỉ huy một đạo quân đánh chiếm được châu Lang Chánh, giết chết viên tri châu là Hồ Tố Thiện.

Minh Mạng điều Tạ Quang Cự làm Ninh Bình kinh lược đại thần, phong tham tán Hà Duy Phiên làm phó, để cùng đem 5000 quân đến đàn áp, điều động thêm hai tướng nữa, đó là đại thần Trương Đăng Quế làm kinh lược đại sứ Thanh Hóa, để hiệp với tổng đốc mới của An- Tĩnh ( Nghệ An- Hà Tĩnh) là Phạm Văn Điển cùng mang quân đi phối hợp.

 

[doctor76]

Tháng 4 năm 1837.

Ở mặt trận Ninh Bình, tướng Tạ Quang Cự phái lãnh binh Trần Hữu Lễ đem quân chặn đường núi Thạch Bi, rồi tự mình đốc quân tiến đánh. Vì địa hình hiểm trở, quân Nguyễn bèn mua chuộc người địa phương, bắt được Quách Tất Công ở Thượng Lũng,lôi ra chém chết.

Tháng 5 năm 1837.

Quân Nguyễn ồ ạt tấn công quân nổi loạn khắp nơi, thiếu kinh nghiệm, ít vũ khí, lại ít quân, quân nổi dậy tan rã dần.

Ngày 28 tháng 5 năm 1837.

Do có tin mật báo, Lê Duy Hiển bị Tạ Quang Cự và Hà Duy Phiên bắt sống, sau đó các tướng lĩnh cũng lần lượt bị bắt hoặc bị giết chết.

Tháng 6 năm 1837.

Minh MẠng cho xóa sổ xã Sơn Âm, chia hết ruộng đất cho xã khác, đồng thời đày dân làng này ra ở các xã duyên hải của tỉnh Ninh Bình để quản thúc.

Vì có chuyện Lê Duy Lương dấy binh, cho nên Minh Mạng truyền bắt dòng dõi nhà Lê đem đày vào ở Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định. Cứ chia cho 15 người ở một huyện và phát cho 10 qua tiền và 2 mẫu ruộng để làm ăn. Con trai phải lấy theo họ mẹ, không được thi cử.

 

[trancannam]

Trường Nử sinh trung học Gia Long, một ngôi trường nổi tiếng của Sài gòn xưa

Mình học trường này

 

[Ái Châu TH]

Mình học trường này

Vậy hả, trước hay sau 1975 hả bạn
Mà bạn là nử sao ?

 

[atlas06]

Tháng 4 năm 1837.

Ở mặt trận Ninh Bình, tướng Tạ Quang Cự phái lãnh binh Trần Hữu Lễ đem quân chặn đường núi Thạch Bi, rồi tự mình đốc quân tiến đánh. Vì địa hình hiểm trở, quân Nguyễn bèn mua chuộc người địa phương, bắt được Quách Tất Công ở Thượng Lũng,lôi ra chém chết.

Tháng 5 năm 1837.

Quân Nguyễn ồ ạt tấn công quân nổi loạn khắp nơi, thiếu kinh nghiệm, ít vũ khí, lại ít quân, quân nổi dậy tan rã dần.

Ngày 28 tháng 5 năm 1837.

Do có tin mật báo, Lê Duy Hiển bị Tạ Quang Cự và Hà Duy Phiên bắt sống, sau đó các tướng lĩnh cũng lần lượt bị bắt hoặc bị giết chết.

Tháng 6 năm 1837.

Minh MẠng cho xóa sổ xã Sơn Âm, chia hết ruộng đất cho xã khác, đồng thời đày dân làng này ra ở các xã duyên hải của tỉnh Ninh Bình để quản thúc.

Vì có chuyện Lê Duy Lương dấy binh, cho nên Minh Mạng truyền bắt dòng dõi nhà Lê đem đày vào ở Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định. Cứ chia cho 15 người ở một huyện và phát cho 10 qua tiền và 2 mẫu ruộng để làm ăn. Con trai phải lấy theo họ mẹ, không được thi cử.

thảo nào sau này nhà Nguyễn và Pháp đánh nhau ở hà Nội mấy ông bắc hà kéo nhau ra xem cho vui. có ông còn ủng hộ Pháp nện quân triều đình

 

[Ái Châu TH]

Các cụ còn dùng những ngôn từ thô tục như vậy thì mời ra cho, ở đây còn nhiều người đang xem bài, không muốn xem chởi nhau đâu

 

[nguyen nghiep]

Cảm ơn cụ đã tổng hợp!

 

[ThanhSon2003]

Em nhờ mod box này michaeljo và UAZ vào dọn dẹp topic nhất là nick Yêu Thanh Hóa

Lịch sử cần cái nhìn đa chiều và cầu thị, đừng lôi cái sự ích kỷ vùng miền nhỏ mọn vào khi bị phê phán.

Đa tạ

 

[Bachsima]

thảo nào sau này nhà Nguyễn và Pháp đánh nhau ở hà Nội mấy ông bắc hà kéo nhau ra xem cho vui. có ông còn ủng hộ Pháp nện quân triều đình

À vâng, có cụ Thám ra đứng xem những 30 năm
CÒn ủng hộ Phớp đầu tiên là lực lượng giáo dân, đúng không cụ, mà cái tên còn rõ nhất lại là cụ Trương Vĩnh Ký, quê đâu hả cụ

 

[atlas06]

À vâng, có cụ Thám ra đứng xem những 30 năm
CÒn ủng hộ Phớp đầu tiên là lực lượng giáo dân, đúng không cụ, mà cái tên còn rõ nhất lại là cụ Trương Vĩnh Ký, quê đâu hả cụ

đang nói vụ Pháp nện nhau với quân triều đình ở hà Nội. Liên quan gì đến cụ Thám, mà cụ Thám chống Pháp có phải cho triều đình đâu, lại nói nhãm nửa.
Mà Trương vĩnh ký liên quan gì