[Funland] Nhà Nguyễn- Đỉnh cao và bại trận

[atlas06]

Tổng trấn Tây đều dịch là viceroy quyền kiêm cả quân sự và nội trị, cả thu thuế, xử án nữa, vào triều không cần lạy, tức là không phải quân dưới trướng, đúng chưa nào

chỉ có lê văn duyệt được quyền này. Nguyễn Huỳnh Đức cũng là tổng trấn Gia định nhưng vào triều vẫn phải lạy. ngoài ra tổng trấn Gia định còn có NGuyễn văn Nhơn và trương tấn bửu. tổng trấn Gia định vẫn là quân dưới trướng
tổng trấn khác chư hầu. Chư hầu là vua Vạn Tượng vua Chân lạp và vua vương quốc Chăm tự trị

 

[Vũ Điền]

e làm cái dấu, thỉnh thoảng vào nghiên cứu cho biết sử ta

 

[atlas06]

Em cũng xin thẽ thọt chen ngang phát.

Cụ Ánh ngay khi thống nhất quyền lực đất nước về tay, phải đối mặt với mấy mâu thuẫn.

Cụ Ánh tiếp cận và thích thú với khoa học và văn hóa Tây Lông nhưng lại nhìn thấy nguy cơ lên đoạn đầu đài giống ông Lúy thập lục bên Ba lê nên đặc biệt cảnh giác với những gì của Tây lông. Cụ Ánh chọn ứng cử viên Đảm là bởi nhìn thấy ở vị này sự kiên định và mạnh mẽ cũng như sự gắn bó tuyệt đối với học thuyết Nho giáo cai trị đất nước.

Trên giang sơn thống nhất, đặc biệt là tại Bắc kỳ tầng lớp Nho sĩ đang có ảnh hưởng rất lớn trong dân do quá trình biến loạn sau sự suy sụp quyền lực trung ương của nhà Lê và tình trạng cung vua phủ chúa sau đó. Hễ mấy ông Nho sĩ ấy mà giở quẻ thì quay đâu cũng có sẵn một lá cờ dựng lên để khởi sự làm giặc. Mà đám Nho sĩ này vốn chỉ trung thành với tư tưởng Nho giáo, không nhất thiết thiên vị ông nào miễn ông nào có đủ quyền uy và lý do chính đính để làm vua là được. Bởi thế, chính sách với Bắc Kỳ chủ yếu là vỗ về đám Nho sĩ bằng cách ban hành hiệu lệnh sửa sang các văn chỉ, xây Văn Miếu mới ở Huế, mở lại các kỳ thi tuyển dụng quan lại tạo cơ hội cho làng văn bút.
Giai đoạn Minh Mạng làm vua, đa số đỗ đạt đầu bảng đều người ngoài Bắc, Minh Mạng phải ra chỉ dụ nâng đỡ cho Nho sinh miền Nam mà như Phan Thanh Giản là điển hình. Về sau nhà Nguyễn còn có những cách rất hay để phân bổ cơ hội đều cho các thí sinh các địa phương theo một chiến lược quy hoạch cán bộ khá mạch lạc, ví dụ như quy chế oánh màu các quyển thi theo bản quán chẳng hạn.

Việc tàn sát giáo dân thời Nguyễn phải đến khi có loạn Hồng Tập thời Tự Đức, trước đó Gia Long hay Minh Mệnh hay Thiệu Trị đều chỉ dừng ở việc ban hành các chính sách và lề luật để hạn chế thôi. Đặc biệt là thời Minh Mạng cai trị thì gần như toàn bộ các chính sách cấm đạo từ đấy về sau đều ban hành ở thời này, các vua sau chỉ một hai làm rõ hoặc thi hành ráo riết hơn mà thôi. Nhưng các giáo đoàn và giáo sĩ Tây lông đa số đều nhắm vào Minh Mạng và Tự Đức, một ông ban hành luật lệnh hà khắc, một ông thì chịu trách nhiệm cho các vụ việc trong nhiệm kỳ của mình. Họ gọi hai ông này là Nê rô của phương Đông, kẻ thù của tôn giáo họ.

em nghĩ nếu người lên ngôi không phải là Đãm thì đám tướng dưới quyền như Lê Chất lê văn Duyệt sẽ khống chế thiên tử lệnh chư hầu hoặc tách riêng bắc thành và Gia định thành làm khu tự trị ngay. họ đòi lập hoàng tôn Đán lúc ấy chỉ mới 19 tuổi chưa từng trãi kinh nghiệm làm vua để dễ bề thao túng.
chưa kể Minh Mạng rất tham vọng và có 1 thế lực lớn quan lại và 1 số tướng lĩnh ở kinh đô ủng hộ sẽ có thể xảy ra nội chiến như vụ Chu đệ và cháu ruột hay điển hình nhất là vụ biến loạn của phủ chúa NGuyễn cuối cùng liên quan trực tiếp đến cha ruột NGuyễn Ánh.
nho sĩ bắc hà trước trung thành với vua Lê tây sơn đến thì chạy theo tây sơn Nguyễn Ánh lên thì phò nhà NGuyễn. điển hình nhất là ông Phan Huy Ích. Ông này trước chạy theo làm quan nhà Lê Nguyễn Huệ ra bắc thì theo tây sơn xem Nguyễn Huệ như minh chủ tri kỷ NGuyễn Ánh lên bị gọi ra văn miếu nện 1 trận đòn tống về quê. Lúc sau gọi ra vua giao cho cái chiếu chỉ về đổi tên nước vẫn ca ngợi bản triều viết rất hay như chưa hề có cuộc chia ly:
Xuống chiếu cho thần dân trong thiên hạ đều biết: Trẫm nghĩ, xưa nay các bậc đế vương dựng nước, ắt có đặt quốc hiệu để tỏ sự đổi mới, hoặc nhân tên đất lúc mới khởi lên, hoặc dùng chữ nghĩa tốt đẹp, xét trong sử sách chứng cớ đã rõ ràng. Đến thời Đinh Tiên hoàng gọi là Đại Cồ Việt nhưng người Trung Quốc vẫn gọi là Giao Chỉ. Từ thời Lý về sau, quen dùng tên An Nam do nhà Tống phong cho ngày trước. Tuy thế, vận hội dù có đổi thay nhưng trải bao đời vẫn giữ theo tên cũ, thực là trái với nghĩa chân chính của việc dựng nước vậy. Trẫm nối nghiệp xưa, gầy dựng cơ đồ, bờ cõi đất đai rộng nhiều hơn trước. Xem qua sổ sách, trẫm xét núi sông nên đặt tên tốt để truyền lâu dài [...] Ban đổi tên An Nam làm nước Việt Nam, đã ******* Trung Quốc biết rõ. Từ nay trở đi, cõi viêm bang bền vững, tên hiệu tốt đẹp gọi truyền, ở trong bờ cõi đều hưởng phước thanh ninh.
mấy lão sĩ phu bắc hà này mang cái danh phù lê cho có vẽ, chỉ cần ném cho lão quan tước bổng lộc là khúm núm tạ ơn ngay bất kể triều đại nào

 

[Bachsima]

chỉ có lê văn duyệt được quyền này. Nguyễn Huỳnh Đức cũng là tổng trấn Gia định nhưng vào triều vẫn phải lạy. ngoài ra tổng trấn Gia định còn có NGuyễn văn Nhơn và trương tấn bửu. tổng trấn Gia định vẫn là quân dưới trướng
tổng trấn khác chư hầu. Chư hầu là vua Vạn Tượng vua Chân lạp và vua vương quốc Chăm tự trị

Thì đang nói về cụ Duyệt mà, khác gì QUan Công giữ Kinh Châu, ngoài là vua tôi, tronng là anh em. Mấy ông Đức, Nhơn Bửu thường phải có hiệp trấn như Trịnh Hoài Đức, mà tài cũng chỉ thiên về võ, không kiêm cả kinh tế đánh dẹp được như cụ Duyệt nên ai gọi chư hầu. CŨng như Hàn Tín mới là chư hầu chứ ANh Bố, Bành Việt được mỗi cái đánh nhau, gọi chư hầu nó sai. Sai ở chỗ cho làm vương cũng không làm nổi.

 

[atlas06]

Thì đang nói về cụ Duyệt mà, khác gì QUan Công giữ Kinh Châu, ngoài là vua tôi, tronng là anh em. Mấy ông Đức, Nhơn Bửu thường phải có hiệp trấn như Trịnh Hoài Đức, mà tài cũng chỉ thiên về võ, không kiêm cả kinh tế đánh dẹp được như cụ Duyệt nên ai gọi chư hầu. CŨng như Hàn Tín mới là chư hầu chứ ANh Bố, Bành Việt được mỗi cái đánh nhau, gọi chư hầu nó sai. Sai ở chỗ cho làm vương cũng không làm nổi.

chư hầu là cụ tự nói, chẳng ai nói cụ Duyệt là chư hầu của nhà Nguyễn, cụ toàn bịa đặt tự mình đưa ra khái niệm dựa trên những suy diễn của bản thân

 

[XPQ]

Mâu thuẫn lớn nhất mà cụ Ánh phải giải quyết khi làm vua là sự xung đột giữa văn minh và kỹ nghệ của Tây Lông với truyền thống văn hóa bản xứ Việt Nam.
Văn minh và kỹ nghệ đi kèm với sức mạnh của tàu đồng súng thiếc, của quyền uy Cơ đốc giáo và của ngọn cờ của thực dân chủ nghĩa chi phối và cướp bóc tài nguyên thuộc địa.
Truyền thống văn hóa bản xứ Việt nam là tam cương ngũ thường trong xã hội, là trách nhiệm chăn dân của vua, là sứ mệnh thiên tử được giao giữ yên bờ cõi tuân phục mệnh Giời.

Cụ Ánh chọn một phương án đu dây thể hiện rõ nhất ở chủ trương đối với các nước kể cả Hoa Kỳ khi cử sứ giả đến đòi ký Hiệp định thương mại tự do: Việt Nam ta buôn bán làm ăn và tạo điều kiện buôn bán làm ăn cho tàu bè tất cả các quốc gia khác, miễn không vi phạm vào pháp luật Việt Nam.
Cụ chủ trương mở Thông dịch quán tuyển người vào học tiếng Hòa Lan tiếng Pháp tiếng Tây tiếng Bồ kể cả tiếng Anh chưa nói tiếng Miên tiếng Thái ....
Cụ mở thêm chức ngành ngoại giao, gọi là gì em tạm thời chưa nhớ ra những hàm đến tòng tứ phẩm. Mua tàu bè máy móc Tây lông về để học mà chế lại. Thời Minh Mạng đã chế được xe chữa lửa chạy hơi nước, tàu hơi nước cho hải quân, súng ống các thức không nói.

Mặt khác, cụ hạn chế và giám sát bằng cách bắt Tây lông phải lập doanh riêng tập trung ở với nhau. Người Khách thì cứ 5 anh phải khai thành một xã có cắt cử xã trưởng làm đầu lĩnh. Tàu buôn không được lên bờ dựng nhà. Muối gạo đều cấm tư nhân xuất khẩu, người Hoa không được dùng thuyền lớn không được ra khỏi cửa sông, về sau cấm cả việc thuê người Hoa làm trên thuyền ra biển để trừ nạn xuất lậu gạo.
Cụ đặt lại chế độ khoa cử, trao thêm sứ mệnh giữ gìn văn vật về tay các Nho sĩ làng xã để làm đối trọng với các ông truyền đạo Tây lông. Cụ Minh Mạng lên còn có những đợt bắt quan lại phải xuất giáo, tuyên ngôn rằng chỉ có đạo Trâu Lỗ mới là đạo để ấm lo hạnh phắc.

 

[Bachsima]

chư hầu là cụ tự nói, chẳng ai nói cụ Duyệt là chư hầu của nhà Nguyễn, cụ toàn bịa đặt tự mình đưa ra khái niệm dựa trên những suy diễn của bản thân

Thế Hàn Tín có phải chư hầu của Hán Cao Tổ không?
Có em nói theo đúng hành trạng cụ Duyệt, thế được chưa.
Chư hầu là được quản trị riêng 1 vùng đất, được quân chủ coi như có họ, lâu lâu vào triều kiến bàn việc, bình thường riêng ra một cõi, tất cả các chư hầu đời Đông Chu là thế. So cụ Tín với cụ Duyệt thế nào nhỉ? cũng na ná.
Toàn ông đọc sử như bò nhai rơm mới nói khác thôi

 

[XPQ]

em nghĩ nếu người lên ngôi không phải là Đãm thì đám tướng dưới quyền như Lê Chất lê văn Duyệt sẽ khống chế thiên tử lệnh chư hầu hoặc tách riêng bắc thành và Gia định thành làm khu tự trị ngay. họ đòi lập hoàng tôn Đán lúc ấy chỉ mới 19 tuổi chưa từng trãi kinh nghiệm làm vua để dễ bề thao túng.
chưa kể Minh Mạng rất tham vọng và có 1 thế lực lớn quan lại và 1 số tướng lĩnh ở kinh đô ủng hộ sẽ có thể xảy ra nội chiến như vụ Chu đệ và cháu ruột hay điển hình nhất là vụ biến loạn của phủ chúa NGuyễn cuối cùng liên quan trực tiếp đến cha ruột NGuyễn Ánh.
nho sĩ bắc hà trước trung thành với vua Lê tây sơn đến thì chạy theo tây sơn Nguyễn Ánh lên thì phò nhà NGuyễn. điển hình nhất là ông Phan Huy Ích. Ông này trước chạy theo làm quan nhà Lê Nguyễn Huệ ra bắc thì theo tây sơn xem Nguyễn Huệ như minh chủ tri kỷ NGuyễn Ánh lên bị gọi ra văn miếu nện 1 trận đòn tống về quê. Lúc sau gọi ra vua giao cho cái chiếu chỉ về đổi tên nước vẫn ca ngợi bản triều viết rất hay như chưa hề có cuộc chia ly:
Xuống chiếu cho thần dân trong thiên hạ đều biết: Trẫm nghĩ, xưa nay các bậc đế vương dựng nước, ắt có đặt quốc hiệu để tỏ sự đổi mới, hoặc nhân tên đất lúc mới khởi lên, hoặc dùng chữ nghĩa tốt đẹp, xét trong sử sách chứng cớ đã rõ ràng. Đến thời Đinh Tiên hoàng gọi là Đại Cồ Việt nhưng người Trung Quốc vẫn gọi là Giao Chỉ. Từ thời Lý về sau, quen dùng tên An Nam do nhà Tống phong cho ngày trước. Tuy thế, vận hội dù có đổi thay nhưng trải bao đời vẫn giữ theo tên cũ, thực là trái với nghĩa chân chính của việc dựng nước vậy. Trẫm nối nghiệp xưa, gầy dựng cơ đồ, bờ cõi đất đai rộng nhiều hơn trước. Xem qua sổ sách, trẫm xét núi sông nên đặt tên tốt để truyền lâu dài [...] Ban đổi tên An Nam làm nước Việt Nam, đã ******* Trung Quốc biết rõ. Từ nay trở đi, cõi viêm bang bền vững, tên hiệu tốt đẹp gọi truyền, ở trong bờ cõi đều hưởng phước thanh ninh.
mấy lão sĩ phu bắc hà này mang cái danh phù lê cho có vẽ, chỉ cần ném cho lão quan tước bổng lộc là khúm núm tạ ơn ngay bất kể triều đại nào

Nếu không phải là ứng cử viên Đảm, đám hủ Nho Bắc Hà có khi làm loạn ngay mà đòi nhập về Đại cuốc theo Thanh thiên tử thì nước mình hỏng mất.

 

[atlas06]

Thế Hàn Tín có phải chư hầu của Hán Cao Tổ không?
Có em nói theo đúng hành trạng cụ Duyệt, thế được chưa.
Chư hầu là được quản trị riêng 1 vùng đất, được quân chủ coi như có họ, lâu lâu vào triều kiến bàn việc, bình thường riêng ra một cõi, tất cả các chư hầu đời Đông Chu là thế. So cụ Tín với cụ Duyệt thế nào nhỉ? cũng na ná.
Toàn ông đọc sử như bò nhai rơm mới nói khác thôi

em không quan tâm chuyện hàn Tín em chỉ quan tâm chuyện nhà Nguyễn, hai bên khác nhau không thể so sánh, nhưng cụ nói em như bò nhai rơm là có chuyện đấy

 

[Bachsima]

Mâu thuẫn lớn nhất mà cụ Ánh phải giải quyết khi làm vua là sự xung đột giữa văn minh và kỹ nghệ của Tây Lông với truyền thống văn hóa bản xứ Việt Nam.
Văn minh và kỹ nghệ đi kèm với sức mạnh của tàu đồng súng thiếc, của quyền uy Cơ đốc giáo và của ngọn cờ của thực dân chủ nghĩa chi phối và cướp bóc tài nguyên thuộc địa.
Truyền thống văn hóa bản xứ Việt nam là tam cương ngũ thường trong xã hội, là trách nhiệm chăn dân của vua, là sứ mệnh thiên tử được giao giữ yên bờ cõi tuân phục mệnh Giời.

Cụ Ánh chọn một phương án đu dây thể hiện rõ nhất ở chủ trương đối với các nước kể cả Hoa Kỳ khi cử sứ giả đến đòi ký Hiệp định thương mại tự do: Việt Nam ta buôn bán làm ăn và tạo điều kiện buôn bán làm ăn cho tàu bè tất cả các quốc gia khác, miễn không vi phạm vào pháp luật Việt Nam.
Cụ chủ trương mở Thông dịch quán tuyển người vào học tiếng Hòa Lan tiếng Pháp tiếng Tây tiếng Bồ kể cả tiếng Anh chưa nói tiếng Miên tiếng Thái ....
Cụ mở thêm chức ngành ngoại giao, gọi là gì em tạm thời chưa nhớ ra những hàm đến tòng tứ phẩm. Mua tàu bè máy móc Tây lông về để học mà chế lại. Thời Minh Mạng đã chế được xe chữa lửa chạy hơi nước, tàu hơi nước cho hải quân, súng ống các thức không nói.

Mặt khác, cụ hạn chế và giám sát bằng cách bắt Tây lông phải lập doanh riêng tập trung ở với nhau. Người Khách thì cứ 5 anh phải khai thành một xã có cắt cử xã trưởng làm đầu lĩnh. Tàu buôn không được lên bờ dựng nhà. Muối gạo đều cấm tư nhân xuất khẩu, người Hoa không được dùng thuyền lớn không được ra khỏi cửa sông, về sau cấm cả việc thuê người Hoa làm trên thuyền ra biển để trừ nạn xuất lậu gạo.
Cụ đặt lại chế độ khoa cử, trao thêm sứ mệnh giữ gìn văn vật về tay các Nho sĩ làng xã để làm đối trọng với các ông truyền đạo Tây lông. Cụ Minh Mạng lên còn có những đợt bắt quan lại phải xuất giáo, tuyên ngôn rằng chỉ có đạo Trâu Lỗ mới là đạo để ấm lo hạnh phắc.

Then chốt là cụ Ánh cụ Đảm cũng chỉ cần đất đai cho nhiều, thóc lúa cho lắm, quản dân thật chat, thế là đủ. Mà mấy cái đó Nho giáo lo được. Vì vậy nhà Nguyễn cứ theo I xì phóc nhà Thanh. Thậm chí đánh Tây cũng lại phải nhờ Thanh viện như Lưu Vĩnh Phúc, Hoàng Kỳ Anh.
Mấy cái sản phẩm ngoại hóa, cơ bản là để chiều các cha, các tây đã giúp thắng Tây Sơn thôi.

 

[atlas06]

Nếu không phải là ứng cử viên Đảm, đám hủ Nho Bắc Hà có khi làm loạn ngay mà đòi nhập về Đại cuốc theo Thanh thiên tử thì nước mình hỏng mất.

thời gia Long ông ta đã đối mặt với rất nhiều mâu thuẩn và phải dung hòa mâu thuẩn. Để thắng Tây sơn ông ta phải nhờ cả văn minh tây phương nhưng vẫn phải nhờ cả chuyên chính nho giáo để thúc giục sự trung thành của nhân dân đối với dòng đích chúa Nguyễn là ông và ông vẫn dùng niên hiệu cảnh hưng của nhà Lê để kêu gọi lòng người hướng về ông ta trong cuộc chiến với Tây sơn. Ộng không thể bỏ nho giáo vì nếu làm thế nước loạn ngay.
Cho nen Gia Long đối xử với cả hai rất tốt cố gắng trong khả năng của mình để dung hòa mâu thuẩn. Lúc chọn người kế vị ông cũng đã suy tính rất nhiều suốt 5 năm

 

[Bachsima]

em không quan tâm chuyện hàn Tín em chỉ quan tâm chuyện nhà Nguyễn, hai bên khác nhau không thể so sánh, nhưng cụ nói em như bò nhai rơm là có chuyện đấy

Ơ thế tự vơ vào à, AI là bò nhai rơm thay cơm thì là chuyện của người có tật bò nhai rơm, cụ cứ vơ vào là việc của cụ, mà bò nhai rơm cũng tốt, cũng giúp ích cho xã hội, mỗi tội là nên về chuồng mà nhai

 

[atlas06]

Ơ thế tự vơ vào à, AI là bò nhai rơm thay cơm thì là chuyện của người có tật bò nhai rơm, cụ cứ vơ vào là việc của cụ, mà bò nhai rơm cũng tốt, cũng giúp ích cho xã hội, mỗi tội là nên về chuồng mà nhai

em không còn hứng nói chuyện với cụ, từ giờ trở đi mong cụ đừng quote bài em. OK

 

[Bachsima]

Nếu không phải là ứng cử viên Đảm, đám hủ Nho Bắc Hà có khi làm loạn ngay mà đòi nhập về Đại cuốc theo Thanh thiên tử thì nước mình hỏng mất.

Cụ làm em gãi gáy nghĩ mãi không ra ông nào thân tàu thế ở Bắc, có cụ Bá Quát thì là thổi cổ phiếu mã LE nhưng bị tay to mã Nguyen đánh sập luôn, còn ai í ới gọi Khang Hi, Ung Chính đâu nhỉ?

 

[Bachsima]

em không còn hứng nói chuyện với cụ, từ giờ trở đi mong cụ đừng quote bài em. OK

Bài nào sai là em quote để rõ cái sai, chả cần biết nick nào, thế thôi.

 

[Krupta]

Hỏng hết cả thớt của cụ doctor76 rồi. Trời ơi là trời. Cụ doctor76 phải nhanh tay dich, nhanh tay post lên.

 

[mihkun]

Các cụ nhiều chữ nhưng viết lách chán quá. Em đề nghị thế này:
- Người đọc tự biết phân tích, cụ nào hiểu biết thì chỉ đưa thông tin như cụ Đốc 76 dịch là được. Lịch sử là một chuỗi các sự kiện có thật, không cần thêm cảm nghĩ cá nhân.
- Các cụ lấy sử liệu ở đâu thì ghi rõ nguồn để người đọc kiểm tra tính chính xác. Cụ Đốc lấy từ Nhật ký hành quân của Pháp, rất rõ ràng. Các cụ khác người thì wiki, người thì sách sử cũ-mới, thậm chí lấy cả trong trí nhớ ra... lấy ở đâu phải ghi rõ, không đánh đồng về đôn tin cậy được.
- Tranh luận phải có văn hoá, gọi là tranh luận chứ không gọi là tranh cãi. Cụ nào có hiểu biết và thích phản biện hay bổ sung thì người đọc rất ủng hộ nhưng làm ơn đợi cho cụ Đốc dịch xong hết đã. Nếu người ta đang viết mà các cụ cứ chen vào thì chỉ có 1 trong 2 khả năng: các cụ không biết tôn trọng người khác hoặc các cụ đang cố ra vẻ hiểu biết hơn người.

 

[doctor76]

Một cuộc nổi dậy khác cũng mạnh mẽ không kém ở miền thượng du, đó là cuộc khởi nghĩa của Nông Văn Vân.

Việc Minh Mạng đặt các chức lưu quan do người Kinh ( miền Trung, Nam Kỳ) nắm giữ ở bên cạnh các quan đứng đầu là người dân tộc các quan lại do triều đình cử đến đã gây ra mâu thuẫn giữa các sắc quan bản địa, và quan Triều đình, các sắc quan bản địa, trước nay vốn được trao quyền tự trị lớn, nay bỗng chốc phải dưới trướng các quan xa lạ, nên âm ỉ bất bình.

Năm 1833, Lê Văn Khôi nổi loạn ở Nam Kỳ, do Khôi lấy em gái Nông Văn Vân, nên Vân bị liên lụy.

Minh Mạng lệnh cho quan lại ở Cao Bằng truy nã vợ con và họ hàng Lê Văn Khôi đang cư ngụ ở đó.

Án sát Cao Bằng là Phạm Đình Trạc liền ra lệnh bắt lấy 2 con, 1 người em ruột và 14 người thân thuộc của Lê Văn Khôi. Trạc lại sai đào mả ông nội Bế Văn Sĩ và cha đẻ Bế Văn Kiện của Lê Văn Khôi rồi đốt hài cốt ra tro.

Nông Văn Vân lúc bấy giờ đang làm Tri châu Bảo Lạc cũng bị truy nã vì là anh vợ Khôi.

 

[doctor76]

Ngày 2 tháng 7 năm 1833 ( Âm Lịch).

Văn Vân cùng khoảng 300 thuộc hạ, lấy lý do đến nộp cống ở tỉnh Cao BẰng, viên quan đi vắng, Vân bèn cùng thuộc hạ đánh đập viên phó quan ( do nhà Nguyễn biệt phái) sau đó thích chữ vào mặt là :quan tỉnh thiên vị, ăn hối lộ, rồi đuổi đi.

Tháng 8 năm 1833.

Văn Vân tự xưng là "Tiết chế Thượng tướng quân," lập đại bản doanh ở Vân Trung thuộc châu Bảo Lạc, tập họp các thổ mục, một số họ hàng của Lê Văn Khôi,một số thợ mỏ người Hoa, được khoảng 8000 người, lấy khẩu hiệu “ Đánh đổ quan Triều”

Vân chia 2 cánh quân đi đánh các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, quân Nguyễn thua, bỏ chạy.

Để thông đường tới thành tỉnh Tuyên Quang (gọi tắt là thành Tuyên), Nông Văn Vân cho quân đánh chiếm đồn Ninh Biên, Hà Giang và đồn Phúc Nghi (nằm bên hữu ngạn sông Gâm).

Vân cho người đưa thư dụ hàng viên trưởng đồn Ninh Biên là Hoàng Kim Thuận không được, liền đem quân lẻn theo đường núi thuộc châu Vị Xuyên đến đánh đồn Ninh Biên.

 

[doctor76]

Cùng lúc ấy, làm theo lệnh của thủ lĩnh Vân, Ma Sĩ Vinh dẫn quân đi đánh đồn Phúc Nghi. Toán 1.200 quân do Vinh chỉ huy từ các cao điểm kéo đến vây chặt bốn mặt đồn Phúc Nghi. Đồng thời, một cánh quân khác cưỡi thuyền độc mộc từ thượng lưu bơi qua phía trước đồn, rồi bỏ thuyền lên bờ giáp lại cùng đánh

Hay được tin, Bố chính Phạm Phổ cùng Thành thủ úy Trương Phúc Nguyên kéo 3000 quân đi ngăn lại, một trận kịch chiến sau đó nổ ra tại sông Tiểu Miện. Quân triều đình thua thảm, Hoàng Kim Thuận bị giết tại trận. Quân nổi dậy bèn vây kín đồn Ninh Biên. Do thiếu quân và thiếu lương ăn, Phạm Phổ tự vẫn, Trương Phúc Nguyên cùng hơn 400 lính trong đồn đều bị bắt sống.

Lấy được hai đồn trên, Vân liền chia quân thủy bộ ra làm ba cánh đi tấn công thành Tuyên Quang.

Cánh thứ nhất đi tới địa đầu phủ Đoan Hùng, ngăn không cho viện binh ở Sơn Tây kéo lên.

Cánh thứ hai (có quân của Nguyễn Đình Liêm từ Thái Nguyên qua phối hợp) tới đánh mặt trước thành.

Cánh thứ ba từ châu Ninh Biên theo sông Tiểu Miện tới đánh mặt sau thành. Tuy nhiên vì cánh quân thứ ba không đến kịp và vì tướng Lê Văn Đức kịp thời đưa quân tới cứu nên việc đánh chiếm thất bại, quân nổi dậy chủ động đi chiếm lĩnh các cao điểm xung quanh tỉnh thành ở hai bên bờ sông Lô, xây dựng đồn lũy dã chiến.