Tổng thống Hoa Kỳ Trump: (Khi được hỏi liệu ông có giảm thuế đối với Israel không) Có lẽ là không.
=> đồng minh thân cận, thuế giảm về 0 rồi mà Trump vẫn ko giảm thuế
không đơn giản tý nào !
Đây là 1 bài phân tích của 1 giáo sư kinh tế được đăng trên báo Trung Quốc
1. Thuế quan qua lại
Cụm từ thuế quan qua lại – với người lao động bình thường như chúng ta, có thể không cảm nhận được sức mạnh của nó. Nhưng nếu bạn đang làm trong lĩnh vực ngoại thương, là chủ doanh nghiệp, hoặc là nhà đầu tư lớn trên thị trường chứng khoán, thì bạn sẽ nhận ra mức độ tàn phá của nó lớn đến nhường nào.
Chúng ta biết rằng máy bay, đại bác là biểu tượng của chiến tranh nóng – sức phá hoại vật lý rất mạnh và hướng phát triển cũng khó kiểm soát. Vì vậy, chiến tranh hiện đại đã tiến hóa thành nhiều hình thức khác nhau.
Ví dụ như Chiến tranh Lạnh, là sản phẩm của cuộc tranh giành quyền lực giữa Mỹ và Liên Xô trong thế kỷ trước. Khi đó, các quốc gia dồn tài nguyên vào cuộc chạy đua vũ trang, và cuối cùng, đời sống người dân ở Liên Xô cũ không thể gánh nổi, dẫn đến thất bại. Hậu quả vô cùng nghiêm trọng: Liên Xô tan rã, các nước cộng hòa liên bang lần lượt tuyên bố độc lập (tức là mất đi một phần lớn lãnh thổ), hơn nữa, các nước Đông Âu cũng lần lượt gia nhập Liên minh châu Âu và NATO, thậm chí còn trở thành kẻ thù của Nga.
Một ví dụ khác là chiến tranh tài chính, trong đó việc thao túng tỷ giá hối đoái được dùng làm vũ khí chính để tấn công hệ thống tài chính của quốc gia khác. Trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1998, Thái Lan, Philippines, Malaysia, Indonesia, Hàn Quốc và cả Nga đều là nạn nhân. Khi đó, tư bản trở thành vũ khí. Các quốc gia nhỏ có dự trữ ngoại hối không đủ mạnh để đối đầu với các tập đoàn tài chính quốc tế, nên tự nhiên rơi vào thế yếu và bị "thu hoạch" một lượt.
Về bản chất, “thuế quan đối đẳng” chính là một biến thể của chiến tranh thương mại, cũng là một hình thái của chiến tranh hiện đại. Nó không gây tổn thất đến tính mạng hay vật chất cụ thể, nhưng sức phá hoại đối với hệ thống vận hành thương mại toàn cầu lại vô cùng khủng khiếp.
Đã là chiến đấu thì chắc chắn không thể có tư tưởng mù quáng tự tin, hành động thiếu suy nghĩ. Ba năm trước, Nga từng cho rằng có thể dễ dàng khuất phục Ukraine, chính vì quá tự tin nên mới dẫn đến cuộc xung đột Nga – Ukraine kéo dài suốt 3 năm mà vẫn chưa kết thúc.
Chủ tịch Mao từng nói: “Phải coi thường kẻ địch về mặt chiến lược, nhưng coi trọng kẻ địch về mặt chiến thuật.” Vì vậy, những vấn đề như thế này cần được nghiên cứu và chuẩn bị kỹ lưỡng, chứ không thể bị động chấp nhận.
Chúng ta biết rằng máy bay, đại bác là biểu tượng của chiến tranh nóng – sức tàn phá vật lý rất lớn và hướng phát triển khó kiểm soát, vì vậy chiến tranh hiện đại đã tiến hóa thành nhiều hình thức khác nhau.
Bản chất của “thuế quan qua lại”
Mỹ là quốc gia tiêu dùng lớn nhất thế giới, tương đương với khách hàng lớn nhất. Còn Trung Quốc là quốc gia sản xuất lớn nhất và cũng là quốc gia tiêu dùng lớn thứ hai, tương đương với nhà cung cấp lớn nhất thế giới, đồng thời cũng là khách hàng lớn thứ hai của các quốc gia khác.
Vấn đề lớn nhất mà nước Mỹ đang đối mặt hiện nay, theo tôi, không phải là khoản nợ quốc gia (nợ công), bởi vì nợ công cũng chỉ là những tờ giấy đô la, nợ bao nhiêu cũng không sao, vì Mỹ vẫn có thể in tiền. Nếu một ngày nào đó không in nổi nữa, không trả được nợ thì cùng lắm trở thành "con nợ chây ì", mà như người ta vẫn nói: kẻ đi vay mới là ông chủ thực sự.
Vấn đề lớn nhất của Mỹ nằm ở sự
mất đi năng lực sản xuất trong ngành chế tạo – tức là nền công nghiệp bị rỗng ruột. Người Mỹ giờ mới nhận ra rằng, nếu trong tương lai thế giới xảy ra biến cố lớn, mà bản thân họ lại không thể tự sản xuất được gì, thì đó sẽ là vấn đề sống còn. Không biết mọi người có hiểu được mức độ nghiêm trọng này hay không.
Trong Thế chiến II, tại sao Mỹ có thể lật ngược thế cờ trước Nhật Bản và Đức? Dựa vào khả năng công nghiệp siêu mạnh – tức là dùng năng lực sản xuất công nghiệp để nghiền nát đối phương. Năm 1944, mỗi ngày Mỹ có thể sản xuất 70 xe tăng, 120 máy bay, và chỉ mất 7 ngày để đóng xong một tàu khu trục chủ lực.
Nhìn lại hiện nay, nếu thật sự xảy ra khủng hoảng, ai mới là nước có năng lực sản xuất mạnh hơn – Trung Quốc hay Mỹ? Dù Mỹ có in thêm bao nhiêu đô la đi nữa, mà không thể sản xuất ra được gì thì cũng vô ích.
Nói đến đây, tôi nghĩ không nên coi thường Mỹ. Thực tế, Mỹ là quốc gia luôn biết lo xa trong lúc yên ổn. Mỹ không thiếu mấy trăm tỷ đô từ thuế quan, in ít giấy (tiền) là có. Mỹ cũng không thực sự muốn tạo thêm công ăn việc làm cho người dân bằng cách phát triển sản xuất – bởi vì ngành sản xuất không thể sinh lời bằng ngành dịch vụ.
Lấy ví dụ, Luxshare gia công iPhone cho Apple, tỷ suất lợi nhuận ròng chỉ khoảng 5%, trong khi Apple chỉ tập trung vào bán sản phẩm và dịch vụ, tỷ suất lợi nhuận ròng lên tới 24%.
Mục tiêu thực sự của Mỹ là tái thiết lại ngành sản xuất, giành lại năng lực chế tạo – đây chính là logic cốt lõi đằng sau chính sách “thuế quan qua lại”, nhằm buộc các ngành sản xuất quay trở lại Mỹ. Tất nhiên, điều này cũng là “một mũi tên trúng ba đích”: củng cố nền tảng ủng hộ của Trump, tối ưu hóa cơ cấu ngành, và tạo thêm việc làm.
Từ góc độ này mà nhìn, tôi không cho rằng Mỹ sẽ dỡ bỏ các mức thuế quan đã áp dụng. Có thể họ sẽ đàm phán với những quốc gia chịu khuất phục, giảm bớt một phần thuế, nhưng tổng thể thì mức thuế chắc chắn sẽ còn tiếp tục tăng.
Còn vấn đề của chúng ta là:
nhu cầu tiêu dùng của quốc gia đứng thứ hai thế giới vẫn không thể tiêu hóa hết sản lượng của quốc gia sản xuất lớn nhất. Ví dụ, nếu bạn mở một nhà hàng, bạn có thể duy trì hoạt động chỉ bằng việc cho nhân viên trong tiệm ăn mỗi ngày không? Tất nhiên là không.
Và một khi có biến động xảy ra trong tương lai, Mỹ hoàn toàn không tin tưởng rằng chúng ta sẽ tiếp tục là nhà cung ứng đáng tin cậy của họ. Vì vậy, “thuế quan qua lại” chính là bước đi chủ động để tách rời chuỗi cung ứng, tái cấu trúc lại trật tự thương mại toàn cầu.
Đầu năm BYD yêu cầu các nhà cung ứng giảm giá 10%. Sự việc này gây xôn xao dư luận. Nếu nhà cung ứng không chịu giảm giá, thì có khả năng sẽ mất khách hàng lớn này. Với quy mô bán hơn 4,2 triệu xe mỗi năm của BYD, thật sự rất khó để tìm một đối tác thay thế có quy mô tương đương. Nhưng nếu chấp nhận giảm giá, thì cũng đồng nghĩa với việc tự “chém” 10% lợi nhuận của mình để nhường lại cho BYD.
Hiện tại, Mỹ – với vai trò là “khách hàng lớn nhất thế giới” – đang chơi đúng chiêu này. Áp thuế cực cao chẳng khác gì một thông báo “yêu cầu giảm giá” gửi đến toàn bộ các nước khác. Nếu anh không nghe lời, tôi sẽ loại anh ra khỏi danh sách nhà cung cấp. Đây là chiêu trò mới của Mỹ.
Muốn vào được thị trường Mỹ, thì phải ngồi vào bàn đàm phán, nhượng bộ về lợi ích. Dĩ nhiên, cũng có thể chọn không đàm phán, nhưng thử hỏi, còn nơi nào trên thế giới có được một khách hàng lớn như vậy?
Vì vậy, rõ ràng là Mỹ đang dựa vào lợi thế về quy mô để chèn ép người khác, mà phần lớn các quốc gia trên thế giới thật sự không có cách nào phản kháng hiệu quả.
2.
Tại sao các quốc gia khác lại ngoan ngoãn nghe lời?
Theo những thông tin hiện tại, Việt Nam đã “quỳ xuống” trước, nói rằng sẵn sàng hạ thuế nhập khẩu hàng hóa Mỹ về 0, để đổi lấy việc đàm phán với Mỹ về việc giảm thuế. Trước hết, tôi xin nêu quan điểm: Mỹ cùng lắm chỉ giảm một chút cho Việt Nam, sẽ không có chuyện giảm mạnh thuế áp đặt lên hàng hóa từ Việt Nam.
Mục tiêu chính của Mỹ cũng không phải là Việt Nam, mà là nhằm đánh vào hoạt động thương mại trung chuyển của Trung Quốc. Vì vậy, dù Việt Nam có "quỳ", cũng khó mà nhận được đãi ngộ tốt.
Vậy tại sao các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam... cuối cùng vẫn đi theo Mỹ? Họ không thể phản kháng sao? Việc này liên quan đến khái niệm “quốc nhỏ dân ít”.
Lấy ví dụ trong kinh doanh: giả sử một công ty có 30% doanh thu đến từ một khách hàng lớn duy nhất, hơn nữa sản phẩm bán cho khách hàng đó còn có tỷ suất lợi nhuận cao hơn, thì công ty đó rất khó từ bỏ khách hàng này.
Một khi cắt đứt quan hệ, doanh thu sẽ sụt giảm mạnh, công suất sản xuất dư thừa, buộc phải giảm lương, sa thải nhân viên. Những quốc gia phụ thuộc nhiều vào Mỹ rất khó chống đỡ trước rủi ro như vậy.
Bản chất của việc Mỹ áp thuế rất cao là ép các quốc gia nhỏ chọn phe. Bởi vì thuế quá cao, kinh doanh không còn lợi nhuận, chỉ còn hai con đường: đối đầu trực diện hoặc nhượng bộ.
Trong tình cảnh này, “quốc nhỏ dân ít” lại trở thành điểm yếu chí mạng, bởi vì họ không có thị trường nội địa đủ lớn, không thể tự xây dựng chuỗi ngành công nghiệp đầy đủ, dẫn đến việc phụ thuộc nặng nề vào bên ngoài. Đây chính là bất lợi khi không thể tự cung tự cấp về kinh tế.
Khi đó, khách hàng lớn sẽ ép bạn phải chọn phe – giữa khách hàng lớn và khách hàng thứ hai, phải đưa ra lựa chọn. Mọi người có thể chờ xem, trong quá trình đàm phán giữa Việt Nam và Mỹ, Mỹ chắc chắn sẽ yêu cầu Việt Nam chọn phe, cùng đứng về phía họ để đối phó với Trung Quốc.
Đây chính là một cuộc “thử nghiệm sự phục tùng”, xem ai có thể đưa ra lợi ích lớn hơn.
Ngoài ra, có người không hiểu tại sao Nhật, Hàn, Đức, Pháp bị Mỹ chèn ép đến mức đó mà vẫn đứng về phía Mỹ? Đó là điều tôi từng nói: “mâu thuẫn mang tính lợi ích”.
Giữa Mỹ và các nước này, mâu thuẫn mang tính lợi ích không quá lớn, có thể cùng tồn tại. Nhưng bất hạnh thay, giữa họ và Trung Quốc thì rất khó để sống hòa hợp – dù bạn không đồng ý với quan điểm này, nhưng thực tế là như vậy.
Vì dân số Mỹ có hạn, nên sau khi chiếm lấy các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao và lợi nhuận lớn, họ vẫn có thể để lại “bát canh” cho Nhật, Hàn, Đức, Pháp ở các ngành như ô tô, bán dẫn, sản xuất công nghiệp… nên không có mâu thuẫn cơ bản, có thể cùng tồn tại và sống sung túc.
Nhưng khi áp dụng điều này với Trung Quốc thì lại là vấn đề. Ví dụ như sau khi ngành điện tử gia dụng của Trung Quốc phát triển, các công ty Nhật Bản cũ như Panasonic, Hitachi, Toshiba, Sharp… bắt đầu suy yếu – mà đó vẫn chưa đủ để “no bụng” Trung Quốc.
Ngành điện thoại Trung Quốc phát triển, giành thị phần của Samsung; bán dẫn cũng tranh phần của Samsung Electronics và SK Hynix; ngành đóng tàu phát triển mạnh cũng là cú đả kích lớn cho Hàn Quốc. Ngành ô tô Trung Quốc thì gần như đã đẩy Hyundai và Kia ra khỏi thị trường Trung Quốc.
Ngành ô tô và sản xuất cao cấp cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến Đức – như Siemens, Bosch, Volkswagen… Thậm chí, Trung Quốc còn có cả máy bay dân dụng C919 – thử hỏi Airbus của Pháp có thấy lo không?
Dù Trung Quốc đã đạt được những bước đột phá ở nhiều lĩnh vực, nhưng vẫn chưa trở thành nước phát triển, và vẫn phải tiếp tục vươn lên chuỗi giá trị cao hơn – đó chính là “mâu thuẫn lợi ích”.
Vì vậy, nói một cách khó nghe thì: những quốc gia này – từ trước đến nay, và cả trong tương lai – rất có khả năng sẽ không đứng về phía Trung Quốc. Đó là hiện thực. Có tức giận cũng vô ích – vì thực chất, chúng ta đang giành lấy "chén cơm" của họ.
3.
Thuế quan qua lại có tái thiết nghành công nghiệp Mỹ không ?
Thành thật mà nói, tôi không biết ? Dĩ nhiên, tôi hy vọng cử tri Mỹ sẽ dùng sức mạnh lá phiếu của mình để “trói chân” Trump, khiến kế hoạch “thuế quan qua lại” không đi đến đâu.
Nhưng cũng không thể xem nhẹ ý chí của người dân Mỹ. ở Trung Quốc người dân ủng hộ hàng nội địa của người dân Trung Quốc, thì cũng tương tự thôi –
nếu hàng Mỹ vừa rẻ vừa tốt, người dân Mỹ chắc chắn sẽ ủng hộ sản phẩm trong nước. Cho nên, ngành sản xuất của Mỹ hoàn toàn có khả năng phục hồi phần nào. Nhưng quá trình này sẽ rất lâu dài. không thể hoàn thành chỉ trong nhiệm kỳ 4 năm của Trump.
Năm 2020 người Mỹ ủng hộ Biden, Năm 2024 người Mỹ lại ủng hộ Trump – mục tiêu là để hai đảng thay nhau cầm quyền. Tốt nhất là trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, cả Thượng viện và Hạ viện đều đổi phe, để tạo sự kiềm chế lẫn nhau – điều này sẽ có lợi nhất cho chúng ta.
Quay lại vấn đề tái thiết ngành sản xuất – nước Mỹ vốn dĩ có những điểm yếu bẩm sinh, ví dụ như dân số không đủ, lực lượng lao động giá rẻ quá ít.
Có bao nhiêu người Mỹ còn sẵn lòng chịu vào làm trong nhà máy làm 12h với mức lương 500 usd / tháng ? Nếu đặt bản thân vào vị trí đó, chắc chắn tôi cũng không muốn con mình sau khi tốt nghiệp cấp ba thì không học đại học mà đi làm công nhân nhà máy.
Dĩ nhiên, với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và robot hình người, trong tương lai nếu Mỹ có thể sử dụng công nghệ để thay thế lao động, hiện thực hóa sản xuất thông minh và tự động hóa, thì đó lại là một hướng đi khả thi.
Tôi cũng đã nhiều lần nói rằng, lợi nhuận từ sản xuất là rất thấp.
Dù Mỹ có thể tái thiết ngành sản xuất trên quy mô lớn, thì cũng chẳng kiếm được bao nhiêu lợi nhuận. Thêm vào đó, việc tăng thuế lại làm chi phí sản xuất cao hơn, từ đó làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm.
Tóm lại, tôi cho rằng việc Mỹ tự mình tái thiết ngành sản xuất là điều không thực tế.
Bước tiếp theo mà Mỹ rất có thể làm, đó là lập ra một “vòng tròn nhỏ” loại trừ Trung Quốc. Trong vòng tròn này, Mỹ vẫn sẽ nắm giữ khâu cao cấp, các nước phát triển phụ trách khâu trung cấp, còn khâu thấp cấp thì để cho các nước đang phát triển khác.
Nếu “vòng tròn nhỏ” này thành công, thì các nước trong vòng sẽ duy trì mức thuế thấp với nhau, còn với những nước ngoài vòng (như Trung Quốc), sẽ áp dụng thuế quan rất cao, từ đó ngăn chặn chúng ta trung chuyển qua các nước khác. Điều này thực sự sẽ trở thành mối đe dọa lớn.
Nếu bị cô lập, không chỉ mất thị trường Mỹ, mà có thể kéo theo việc bị hạn chế tiếp cận toàn bộ thị trường tiêu dùng và nguyên liệu của cả châu Âu – Mỹ. Là một nước sản xuất, đây là điểm yếu lớn nhất của chúng ta: bị kìm kẹp từ cả đầu vào (nguyên liệu) lẫn đầu ra (tiêu thụ).
Vì vậy, khoảng thời gian sắp tới sẽ rất quan trọng. Tôi cho rằng, tất cả sẽ phụ thuộc vào sự khôn khéo của những người chèo lái đất nước, trước thế vây hảm của Mỹ, đừng để họ thực hiện thành công chiến lược chia rẽ – liên kết. Chúng ta nên hy vọng Mỹ tự phát sinh vấn đề, để từ bên trong mà làm sụp đổ khái niệm “thuế quan qua lại ''
bản thân mình vào còm hehe. Dù có cố tỏ ra trung dung nhất vẫn dính, vì là con người.
