[Funland] Dịch tài liệu viết tay : Nhật Ký ở Bắc Hà từ 1787-1789 của Giáo sĩ Jean Davoust

[doctor76]

Ý này là thuần theo suy luận của tác giả chứ ko có căn cứ, chứng cứ cụ thể xác thực đc nào đâu cụ ơi. Cụ Đốc giữ nguyên tác là ý hay, còn cảm nhận là của mỗi cá nhân người đọc vậy

Theo em là em chỉ dịch nguyên tác, còn cảm nhận, đánh giá thế nào là tùy mỗi cụ, vì tác giả cũng viết kiểu nhật ký cá nhân cụ ạ.

 

[doctor76]

Chỗ đoạn 2 tay cầm 2 dao ngắn thường xông lên trên có nhiều chỗ ghi chép thấy wiki có lâu rồi.
Mà tên là Tân Atila thì biết rồi nhỉ, bách chiến bách thắng, giáo sĩ còn phải ngưỡng mộ, còn nói Càn Long còn ngại.

Cụ Huệ chắc phải to cao, khỏe và giỏi võ mới có thể bỏ voi sang ngựa chiến, 2 tay 2 kiếm xông vào chỗ lính TQ như chốn không người mà chém rụng đầu nhiều võ quan và lính, nói chung là rất anh hùng.

 

[Lah]

Cụ Huệ chắc phải to cao, khỏe và giỏi võ mới có thể bỏ voi sang ngựa chiến, 2 tay 2 kiếm xông vào chỗ lính TQ như chốn không người mà chém rụng đầu nhiều võ quan và lính, nói chung là rất anh hùng.

Em nghĩ thi thoảng làm hàng để khích quân thôi, chứ không thể cứ nhao lên thế được. Ngày đó có súng rồi đấy, tuy bắn không chính xác nhưng như mưa thì ăn đạn dễ lắm. Cụ giáo sĩ kia cũng nói có tin đồn nói rằng..., chứ cụ đó không chứng kiến

 

[Lunokhod]

Em nghĩ thi thoảng làm hàng để khích quân thôi, chứ không thể cứ nhao lên thế được. Ngày đó có súng rồi đấy, tuy bắn không chính xác nhưng như mưa thì ăn đạn dễ lắm. Cụ giáo sĩ kia cũng nói có tin đồn nói rằng..., chứ cụ đó không chứng kiến

Kiểu tin đồn Ngô Văn Sở bị bắt sống chả hạn. Rồi Nguyễn Huệ sau khi thắng quân Thanh thì chết gần hết quân.

 

[thattinhvt]

Ý này là thuần theo suy luận của tác giả chứ ko có căn cứ, chứng cứ cụ thể xác thực đc nào đâu cụ ơi. Cụ Đốc giữ nguyên tác là ý hay, còn cảm nhận là của mỗi cá nhân người đọc vậy

Thì vậy mà cụ. Càng nhiều tư liệu, thông tin đối chiếu sẽ càng dẫn đến sự chính xác hơn của các sự kiện, nhân vật lịch sử, thì chúng ta càng hiểu hơn về lịch sử của nc ta mà cụ. Mà lịch sử thì không nên phán xét, áp đặt suy nghĩ, còn yêu ai, ghét ai là tùy quan điểm cá nhân mỗi người thôi mà cụ

 

[lekimcuong]

Ý này là thuần theo suy luận của tác giả chứ ko có căn cứ, chứng cứ cụ thể xác thực đc nào đâu cụ ơi. Cụ Đốc giữ nguyên tác là ý hay, còn cảm nhận là của mỗi cá nhân người đọc vậy

Thưa cụ, đây là Nhật ký của một người, cho nên nó có giá trị và tính chân thực còn hơn cả một cuốn sử được nhào nặn đó.

 

[Havo]

Còn tên Đốc Chiên bất trung, hắn không được tận-hưởng quá lâu sự hoan hỉ của mối thù đã trả. Vài ngày sau sự thất bại và trước ngày hắn bắt và xử tử Hữu Chỉnh, hắn nhận được lời khuyến cáo của vài người bà con hắn [đang bị Bắc Vươnggiữ làm con tin] ở Phú Xuân bảo hắn chớ có đến thành này. Hắn bèn viết thư cho Hữu Chỉnh xin tha tội đào ngũ của hắn, viện cớ rằng đó là một mưu nhỏ do hắn nghĩ ra để tấn công quân Tây Sơn. Nhưng chẳng may lá thư của hắn của bị địch bắt được, thành thử hắn trở thành kẻ phản bội khả ố đối với hai bên. Tuy nhiên vì lúc đó, hắn có vẻ quả-quyết và bị dồn vào thế phải chiến đấu với Tiết chế, nên vua Chiêu Thống định che dấu sự phản bội của hắn. Ông ra lệnh cho hắn phải tấn công tiền quân của địch, trong khi cánh quân khác sẽ đánh úp hậu quân còn lại. Từ lúc đó, tức là từ trung tuần tháng giêng, có nhiều trận đánh ác liệt giữa Đốc Chiên và Tiết chế.

Nhiều khả năng là Hoàng Viết Tuyển cụ ạ.

Hoàng Viết Tuyển – Wikipedia tiếng Việt

vi.wikipedia.org

Nếu theo Hoàng Lê nhất thống chí (hồi 11): thì Đốc Chiên là Nguyễn Viết Tuyển - Trấn thủ trấn Sơn Nam:

Hoàng Lê nhất thống chí, - Trang Sách Truyện Việt Nam thư quán

Thu vien truyen, tho, Nhac, dien dan

vnthuquan.net

 

[lekimcuong]

"[Chú thích của tác giả: Mấy giáo dân Bắc Hà là thuộc hạ của quan Đại Tư mã [Ngô Văn Sở] mà tôi nhắc tới ở trên, đã quả quyết với tôi rằng Tiếm vương trừng phạt vị quan này về tội hoảng sợ bằng cách trừ ông một tháng lương thực và cấm ông không được đụng với thực phẩm của binh lính. Ngoài ra tôi còn nhớ rằng:

1. Quang Trung có tới đại bản doanh của ông (Quang Trung) tại Vân Sang (một địa danh gần núi Tam Điệp) và mời các quan võ cao cấp dự tiệc, nhân đó ông bắt Đại Tư mã quỳ xuống cách xa ông trong khi các quan khác ăn uống và dùng lời lẽ gay gắt, dữ dội nhất quở trách về tính nhút-nhát của ông này.

2. Ít lâu sau, muốn làm ông [Đại Tư mã] phải kinh hồn, Quang Trung cho xử chém viên trấn thủ Than Hoa (trấn thủ Thanh Hóa, không rõ viên tướng nào) và một đại thần khác bị khép tội quấy nhiễu đàn áp dân chúng trước mặt ông.

3. Quang Trung bắt ông (Đại Tư mã) lại ra chỉ huy quân đội.

4. Quang Trung bãi chức Tổng Nguyên soái của ông (tức Tư lệnh quân đội tại Bắc Hà hồi trước).]"
Vậy mà sử ta nói rằng Quang Trung khen ngợi Ngô Văn Sở vì đã khôn khéo rút quân về lập phòng tuyến Tâm Điệp để bảo toàn lực lượng và khiến cho địch đắc thắng chủ quan ???

 

[rachfan]

"Trong khi chờ đợi, vì Bắc Vương sắp phải lên đường vào Nam, ông nhất định cho phá hủy kinh đô Bắc Hà, gọi là Kẻ Cho [Kẻ Chợ, tên lúc ấy của kinh thành Thăng Long] "
Hoàng thành Thăng Long vĩ đại của đất nước ta, niềm tự hào bao đời của dân tộc ta thế là đã bị hủy diệt hoàn toàn bởi vị anh hùng dân tộc áo vải Nguyễn Huệ, căm hận thay.

Nếu tìm hiểu cách nhà Nguyễn đối xử với thành Thăng long thì cụ sẽ thấy cho dù Nguyễn Huệ không phá thì nhà Nguyễn cũng phá:

- Năm Gia Long thứ 4 (1805) xây lại thành Thăng long với kích thước nhỏ hơn vì thành Thăng long không thể lớn hơn thành Huế. Suy ra nếu còn thành cũ thì thành cũ cũng sẽ bị phá đi xây lại

- Năm 1835 Minh Mạng cho hạ thấp tường thành xuống 1 thước 8 tấc

- Và đây là cú quyết định: NĂM 1848, TỰ ĐỨC CHO PHÁ DỠ TẤT CẢ CÁC ĐIỆN CÒN LẠI TỪ THỜI LÊ ĐỂ LẤY GẠCH VÀ GỖ CHUYỂN VÀO HUẾ.

- Cuối cùng, phát súng ân huệ: Năm 1893 Toàn quyền Đông Dương Lanessan quyết định phá bỏ toàn bộ tường thành Hà nội bao gồm 3 cửa Đông, Nam , Tây. Người trúng thầu phá thành chính là cô Tư Hồng mà cụ Nguyễn Khuyến sau đó gọi là "con rồng lộn".

Nhìn vào các sự kiện trên thì có thể kết luận: 2 nhân vật chủ yếu phá thành Thăng Long chính là Tự Đức và Toàn quyền Lassane chứ không phải Quang Trung, cho dù ông cũng có "đóng góp" lớn.

 

[Lunokhod]

"[Chú thích của tác giả: Mấy giáo dân Bắc Hà là thuộc hạ của quan Đại Tư mã [Ngô Văn Sở] mà tôi nhắc tới ở trên, đã quả quyết với tôi rằng Tiếm vương trừng phạt vị quan này về tội hoảng sợ bằng cách trừ ông một tháng lương thực và cấm ông không được đụng với thực phẩm của binh lính. Ngoài ra tôi còn nhớ rằng:

1. Quang Trung có tới đại bản doanh của ông (Quang Trung) tại Vân Sang (một địa danh gần núi Tam Điệp) và mời các quan võ cao cấp dự tiệc, nhân đó ông bắt Đại Tư mã quỳ xuống cách xa ông trong khi các quan khác ăn uống và dùng lời lẽ gay gắt, dữ dội nhất quở trách về tính nhút-nhát của ông này.

2. Ít lâu sau, muốn làm ông [Đại Tư mã] phải kinh hồn, Quang Trung cho xử chém viên trấn thủ Than Hoa (trấn thủ Thanh Hóa, không rõ viên tướng nào) và một đại thần khác bị khép tội quấy nhiễu đàn áp dân chúng trước mặt ông.

3. Quang Trung bắt ông (Đại Tư mã) lại ra chỉ huy quân đội.

4. Quang Trung bãi chức Tổng Nguyên soái của ông (tức Tư lệnh quân đội tại Bắc Hà hồi trước).]"
Vậy mà sử ta nói rằng Quang Trung khen ngợi Ngô Văn Sở vì đã khôn khéo rút quân về lập phòng tuyến Tâm Điệp để bảo toàn lực lượng và khiến cho địch đắc thắng chủ quan ???

Tất cả đều là nghe lời đồn. Một giáo sĩ viết "Tôi nhớ rằng" có chứng kiến được cảnh đó đâu.

 

[Lah]

"[Chú thích của tác giả: Mấy giáo dân Bắc Hà là thuộc hạ của quan Đại Tư mã [Ngô Văn Sở] mà tôi nhắc tới ở trên, đã quả quyết với tôi rằng Tiếm vương trừng phạt vị quan này về tội hoảng sợ bằng cách trừ ông một tháng lương thực và cấm ông không được đụng với thực phẩm của binh lính. Ngoài ra tôi còn nhớ rằng:

1. Quang Trung có tới đại bản doanh của ông (Quang Trung) tại Vân Sang (một địa danh gần núi Tam Điệp) và mời các quan võ cao cấp dự tiệc, nhân đó ông bắt Đại Tư mã quỳ xuống cách xa ông trong khi các quan khác ăn uống và dùng lời lẽ gay gắt, dữ dội nhất quở trách về tính nhút-nhát của ông này.

2. Ít lâu sau, muốn làm ông [Đại Tư mã] phải kinh hồn, Quang Trung cho xử chém viên trấn thủ Than Hoa (trấn thủ Thanh Hóa, không rõ viên tướng nào) và một đại thần khác bị khép tội quấy nhiễu đàn áp dân chúng trước mặt ông.

3. Quang Trung bắt ông (Đại Tư mã) lại ra chỉ huy quân đội.

4. Quang Trung bãi chức Tổng Nguyên soái của ông (tức Tư lệnh quân đội tại Bắc Hà hồi trước).]"
Vậy mà sử ta nói rằng Quang Trung khen ngợi Ngô Văn Sở vì đã khôn khéo rút quân về lập phòng tuyến Tâm Điệp để bảo toàn lực lượng và khiến cho địch đắc thắng chủ quan ???

Nhưng sau khi đánh xong quân Thanh là Phan Văn Lân lên cầm quyền thì phải, chắc ông Sở bị quở trách thật. Dù trước đó ông chức to hơn ông Lân.

 

[lekimcuong]

"Ngày 30 tháng 1 [năm 1789], Quang Trung rời Kẻ Vôi trên lưng voi và đến chung sức, khuyến khích đội ngũ ông nhưng khi thấy họ chiến đấu không được hăng hái lắm, ông liền bỏ voi và dùng ngựa. Theo lời đồn, ông cầm hai cái đoản đao và thúc ngựa phi ngang dọc, vung gươm chém rơi đầu nhiều võ quan và binh lính Trung Hoa làm rất nhiều người chết về tay ông. Ông luôn hô xung phong và lúc nào cũng ở trận tuyến đầu."
Đây là sự mô tả tuyệt vời về hình ảnh Hoàng đế Dũng tướng Quang Trung trên chiến trận. Thực tế không có Quang Trung, quân tây Sơn mất đi 50% sức mạnh. Một vị vua phải trực tiếp chém giết quân giặc trên chiến trường như thế này đây.

 

[doctor76]

Nếu theo Hoàng Lê nhất thống chí (hồi 11): thì Đốc Chiên là Nguyễn Viết Tuyển - Trấn thủ trấn Sơn Nam:

Hoàng Lê nhất thống chí, - Trang Sách Truyện Việt Nam thư quán

Thu vien truyen, tho, Nhac, dien dan

vnthuquan.net

Đúng rồi cụ,nhưng hồi đó dân ta và các giáo sĩ không gọi tên mà toàn gọi chức vụ, thành ra hơi khó tra tên.

 

[turnviet]

Có mô tả sơ qua thôi, đoạn gặp Nguyễn Huệ thì nói là trẻ và khá đẹp trai, xưng là : " bản quan biết các ông đã ở với ông Chủng [ Nguyễn Ánh],

Vậy mà hoạ sĩ tàu vẽ Nguyễn Huệ khi sang chơi với Càn Long xấu thế , không tin là dung mạo nguyễn Huệ lại vậy.
Công nhận một tướng tài, toàn người cho là giặc cỏ mà oánh tan mấy triều đại quân chính quy

 

[doctor76]

Nếu tìm hiểu cách nhà Nguyễn đối xử với thành Thăng long thì cụ sẽ thấy cho dù Nguyễn Huệ không phá thì nhà Nguyễn cũng phá:

- Năm Gia Long thứ 4 (1805) xây lại thành Thăng long với kích thước nhỏ hơn vì thành Thăng long không thể lớn hơn thành Huế. Suy ra nếu còn thành cũ thì thành cũ cũng sẽ bị phá đi xây lại

- Năm 1835 Minh Mạng cho hạ thấp tường thành xuống 1 thước 8 tấc

- Và đây là cú quyết định: NĂM 1848, TỰ ĐỨC CHO PHÁ DỠ TẤT CẢ CÁC ĐIỆN CÒN LẠI TỪ THỜI LÊ ĐỂ LẤY GẠCH VÀ GỖ CHUYỂN VÀO HUẾ.

- Cuối cùng, phát súng ân huệ: Năm 1893 Toàn quyền Đông Dương Lanessan quyết định phá bỏ toàn bộ tường thành Hà nội bao gồm 3 cửa Đông, Nam , Tây. Người trúng thầu phá thành chính là cô Tư Hồng mà cụ Nguyễn Khuyến sau đó gọi là "con rồng lộn".

Nhìn vào các sự kiện trên thì có thể kết luận: 2 nhân vật chủ yếu phá thành Thăng Long chính là Tự Đức và Toàn quyền Lassane chứ không phải Quang Trung, cho dù ông cũng có "đóng góp" lớn.

Tôn Sĩ Nghị có làm bài thơ về Thăng Long cụ nhá, đại khái là thành Thăng Long xưa đẹp biết bao nhiêu, giờ hoang tàn quá, nhà cao, lầu gác, lầu rồng...
Điều đó chứng tỏ là trước đó, Sĩ Nghị chắc có sang Thăng Long rồi.

 

[doctor76]

Vậy mà hoạ sĩ tàu vẽ Nguyễn Huệ khi sang chơi với Càn Long xấu thế , không tin là dung mạo nguyễn Huệ lại vậy.
Công nhận một tướng tài, toàn người cho là giặc cỏ mà oánh tan mấy triều đại quân chính quy

Nguyễn Huệ gặp trực tiếp các giáo sĩ Dòng Tên ,lúc đó đang bị bắt vì tội trốn ra Phú Quốc với Nguyễn Ánh, theo mô tả, ông trẻ, đẹp trai, ăn nói rất có học thức:
" bản quan biết việc các ông làm, ở với ông Chủng ,nhưng các ông nên chỉ làm bổn phận truyền đạo thì tốt hơn."

 

[maykhoan]

Quang Trung là 1 trong số cực ít tướng trên thế giới chỉ thắng không thua.

 

[lekimcuong]

Cảm ơn cụ Doc, em thích đọc thể loại Ghi chép hay nhật ký thế này, Cách diễn đạt có thể theo chính kiến riêng của tác giả nhưng sự kiện thì có tính chân thực rất cao do được ghi chép trực tiếp tại thời điểm diễn ra. Hơn gấp ngàn lần các sách sử huyền bí hoặc nhào nặn của giới cầm quyền.

 

[doctor76]

Cảm ơn cụ Doc, em thích đọc thể loại Ghi chép hay nhật ký thế này, Cách diễn đạt có thể theo chính kiến riêng của tác giả nhưng sự kiện thì có tính chân thực rất cao do được ghi chép trực tiếp tại thời điểm diễn ra. Hơn gấp ngàn lần các sách sử huyền bí hoặc nhào nặn của giới cầm quyền.

Thì lúc đó chính tác giả đang chạy loạn hay sao ấy cụ nhỉ? ông giáo sĩ ở lẫn với người Việt Nam " đủ các hạng người" . Em có thắc mắc là nhà ông ấy ở chỗ nào bây giờ nhỉ? trên đường quân Tây Sơn hành quân từ Tam Điệp ra có qua nhà ông ấy.

 

[TOM GM]

Cảm ơn cụ Doc, em thích đọc thể loại Ghi chép hay nhật ký thế này, Cách diễn đạt có thể theo chính kiến riêng của tác giả nhưng sự kiện thì có tính chân thực rất cao do được ghi chép trực tiếp tại thời điểm diễn ra. Hơn gấp ngàn lần các sách sử huyền bí hoặc nhào nặn của giới cầm quyền.

Như thế là cụ tin và muốn tin đúng với chủ ý của người viết rồi. Thế ko phải ngây thơ sao? Giờ e cũng viết ghi chép, nói rằng cụ kimcuong hiếu sự, thích chọc ngoáy,... thì trăm năm sau có cụ kimcuong” cũng tin thế thì cụ nghĩ sao? Hehe