[Funland] Chiến tranh lạnh (1945-1991)

[Ngao5]

Tháng 8-1955, chiếc máy bay trinh sát chiến lược U2 - được đặt tên là Dragon Lady (Mệnh phụ Rồng) bay thử nghiệm lần đầu tiên
Theo thông số, U-2 có 1 chỗ ngồi, dài 19,2m, sải cánh 31,4m, cao 4,88m, trọng lượng không tải 6.760kg, tải trọng tối đa 18.100kg.
Được trang bị động cơ phản lực General Electric, U-2 đạt tốc độ tối đa 805km/giờ, bay ở độ cao 25.900m và có thể bay liên tục trong 12 tiếng đồng hồ mà không cần phải hạ cánh để lấy thêm nhiên liệu...
Sau những đợt thử nghiệm, đầu năm 1956, U-2 bắt đầu thực hiện nhiệm vụ trinh sát chiến lược.
Ngày 4-7-1955, nó bay chuyến đầu tiên vào lãnh thổ Liên Xô. Bị rađa phòng không Liên Xô phát hiện nhưng chẳng làm gì được vì thời điểm ấy, tên lửa đất đối không của Liên Xô chưa với tới tầm cao 25km.
Điều này đã khiến nhà lãnh đạo Liên Xô là Nikita Khruschev giận dữ. Ông ra lệnh cho các nhà khoa học phải nhanh chóng chế tạo một hệ thống phòng không mới, đủ sức ngăn chặn U-2.

Thủ tướng Pakistan Huseyn Suhrawardy, người cho Hoa Kỳ đặt căn cứ U-2 tại Pakistan

Tháng 7-1957, để rút ngắn hành trình bay, Tổng thống Mỹ Eisenhower đề nghị T.hủ tướng Pakistan là Huseyn Suhrawardy cho phép thiết lập một cơ sở tình báo bí mật ở Pakistan, đồng thời cho phép máy bay U-2 được xuất phát từ Pakistan để thực hiện các nhiệm vụ do thám trên không phận Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa như Ba Lan, Tiệp Khắc, Hungary, Bulgaria, CHDC Đức…
Sau khi T.hủ tướng Huseyn Suhrawardy đồng ý, căn cứ không quân Air Station Peshawar ra đời, nằm cách thành phố Peshawar 16km.
Phi công Baughn, một trong những người lái U-2 thời đó cho biết: "Đây là một địa điểm tuyệt vời vì nó nằm gần Liên Xô. Điều này cho phép chúng tôi dễ dàng theo dõi các hoạt động thử nghiệm tên lửa, các cơ sở chế tạo vũ khí và mạng lưới thông tin liên lạc của họ…".

 

[Ngao5]

Và mặc dù đồng ý cho CIA cũng như Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) tiến hành các hoạt động do thám, nhưng Tổng thống Eisenhower vẫn e ngại nếu chẳng may một chiếc U-2 nào đó bị Liên Xô bắn hạ thì nó sẽ bị xem là hành động gây hấn, có thể châm ngòi cho một cuộc xung đột giữa hai quốc gia.
Để giảm bớt nguy cơ này, CIA tuyển chọn một số phi công người Anh trong Không lực Hoàng gia Anh, huấn luyện cho họ điều khiển máy bay U-2 nhằm có cớ chối bỏ sự liên quan của Mỹ nếu xảy ra sự cố!
Ngày 9-4-1960, một chiếc U2 do phi công Bob Ericson điều khiển, bay qua dãy núi Pamir, Pakistan rồi xâm nhập không phận Liên Xô.
Trong chuyến bay này, Bob Ericson đã chụp ảnh 4 mục tiêu quân sự tối mật của Liên Xô: Đó là căn cứ không quân Semipalatinsk, sân bay Dolon, nơi các máy bay ném bom chiến lược Tu-95 đồn trú, các bệ phóng tên lửa đất đối không (SAM) ở Saryshagan và hệ thống tên lửa liên lục địa Tyuratam ở Baikonur.
Bob kể lại: "Khi bay vào lãnh thổ Liên Xô được khoảng 250km, tôi bị Lực lượng Phòng không Liên Xô phát hiện. Họ cho máy bay tiêm kích MiG-19 và SU 9 đuổi theo nhưng cả hai loại này không lên cao được. Cuối cùng, tôi hạ cánh xuống sân bay Zahedan ở Iran an toàn".

 

[Ngao5]

Chuyến bay của Francis Powers
Trước đó, nhiên liệu cho U-2 đã được máy bay C-124 mang đến và tiếp theo, máy bay vận tải C-130 chở theo hai phi công U-2 là Francis Gary Powers cùng Bob Ericson hạ cánh xuống Peshawa.
Sáng 29-4-1960, chuyến bay do thám bị hoãn do thời tiết xấu. Phi công Bob Ericson được lệnh đưa chiếc U2-358 trở lại Incirlik đồng thời chiếc U-2 số hiệu 360 được phi công John Shinn bay từ Incirlik đến Peshawar.
Ngày 30-4-1960, thời tiết xấu trên khắp lãnh thổ Liên Xô nên phi vụ do thám lại bị hoãn. Đến ngày 1-5-1960, khi trời bớt mây, đại úy phi công Francis Gary Powers được lệnh lái chiếc U2-360 xâm nhập không phận Liên Xô để chụp ảnh các mục tiêu bao gồm các bệ phóng tên lửa ở căn cứ Baikonur và Plesetsk, sau đó hạ cánh tại sân bay Bodo, Na Uy.
Thời điểm này, Liên Xô đã phát triển thành công tên lửa đất đối không tầm xa SA-2, và bố trí 6 bệ phóng - 2 ở Baikonur, 4 ở Chelyabinsk - một trung tâm quan trọng trong việc chế tạo plutonim để làm bom nguyên tử.
Phát hiện chiếc U-2 xâm nhập lãnh thổ, các đơn vị thuộc Lực lượng Phòng không - Không quân Liên Xô ở Trung Á, Kazakhstan, Siberia, Ural cùng các khu vực nằm trong phần châu Âu của Liên Xô được đặt trong tình trạng báo động đỏ.

 

[Ngao5]

Chẳng bao lâu sau đó, Trung tướng Không quân Liên Xô là Yevgenly Savitskly ra lệnh cho chỉ huy các đơn vị tên lửa phòng không, máy bay tiêm kích tấn công. Kết quả một tên lửa đất đối không SA-2 do sĩ quan Mikail Voronov điều khiển đã bắn trúng một bên cánh của chiếc U-2 khiến nó rơi xuống gần Kusulino, Ural.
Khi tên lửa bắn trúng chiếc U2, phi công Powers bấm nút phóng ghế thoát hiểm, nhảy dù ra khỏi máy bay. Powers bị bắt ngay lúc vừa đặt chân xuống đất. Khám xét Powers, nhân viên an ninh Liên Xô phát hiện ngoài các thiết bị mưu sinh, còn có một đồng đôla bằng bạc rỗng ruột, bên trong chứa chất độc saxitoxin dùng để tự sát nếu bị bắt.
Bốn ngày sau khi Powers bị bắt, Cơ quan Hàng không, Không gian Mỹ (NASA) phát đi một thông cáo báo chí, rằng một chiếc máy bay nghiên cứu, thăm dò thời tiết đã "mất tích" ở phía bắc Thổ Nhĩ Kỳ và phi công có thể đã chết vì lúc ấy, CIA vẫn không xác định được tình trạng của Powers nhưng họ cho rằng Powers khó mà sống sót. Để dư luận tin vào điều này, CIA cấp tốc cho sơn lại một chiếc U2 đúng với màu sơn xanh, trắng của NASA.
Trước chuyện NASA ăn gian nói dối, Liên Xô lập tức tổ chức họp báo, công bố thông tin một máy bay do thám Mỹ bị bắn hạ trong lãnh thổ của họ, nhưng không tiết lộ rằng phi công của chiếc máy bay vẫn còn sống, và đã bị bắt.
Cuối cùng, sau nhiều cuộc tranh cãi, bên nói có, bên nói không, Liên Xô trưng ra những chứng cứ cụ thể với sự xuất hiện và lời thú tội của phi công Powers khiến người Mỹ phải thừa nhận chiếc U-2 bị Liên Xô bắn rơi là máy bay gián điệp.

 

[Ngao5]

Phi công Powers trong bộ đồ bay đặc biệt để lái chiếc U-2 ở độ cao gần rìa khí quyển.

Powers lúc bị bắt

 

[Ngao5]

11-2-1962, Francis Gary Powers trở về Mỹ sau 21 tháng ngồi tù ở Liên Xô

1966 - Clarence Kelly Johnson (nhà thiết kế máy bay U-2) và Francis Gary Powers (phải) - phi công lái U-2 bị lên lửa SA-2 bắn rơi ngày 1-5-1960 ở Sverlovsk (Liên Xô)

Clarence “Kelly" Johnson – Nhà thiết kế U-2 tại "Skunk Works" - một cơ xưởng bí mật của hãng Lockheed

 

[Ngao5]

5-1960, xác máy bay U-2 trưng bày tại căn cứ không quân Monino (ngoại ô Moscow)

23-8-1960 – Phi công Francis Powers nhìn xác chiếc U-2 trung bày tại công viên mang tên Gorki (Park Kultury)

 

[Ngao5]

5-1960, xác máy bay U-2 trưng bày tại căn cứ không quân Monino (ngoại ô Moscow)

5-1960, xác máy bay U-2 trưng bày tại căn cứ không quân Monino (ngoại ô Moscow)

2009 – con trai phi công Powers tới Bảo tàng xem xác máy bay U-2 mà bố anh ta từng lái và bị bắn rơi

 

[Ngao5]

2009 – xác máy bay U-2 tại Bảo tàng Moscow

Động cơ U-2 được (mới) bổ xung cho bảo tàng U-2

 

[Ngao5]

5-1960 – Khrusev thăm triển lãm xác U-2 ở căn cứ không quân Monino (ngoại ô Moscow). Ảnh: Carl Mydans

7-5-1960, tại Xô viết Tối cao Liên Xô, Nikita Khrushchev trưng những bức hình mục tìêu quân sự và công nghiệp của Liên Xô mà máy bay trinh sát U-2 do Francis Powers chụp

5-1960 – Tổng thống Mỹ Dwight Eisenhower phát biểu trên TV sau vụ máy bay gián điệp U-2 Mỹ bị bắn rơi. Ảnh: Hank Walker

5-1960 – tại Moscow, Bộ trưởng ngoại giao Liên Xô Gromyko họp báo về vụ máy bay U-2 do thám Liên Xô. Ảnh: Carl Mydans

 

[Ngao5]

Vụ U-2 xảy ra trước thềm hội nghị Thượng đỉnh Xô-Mỹ-Pháp sẽ diễn ra tại Paris vào ngày 14-5-1960
Chính quyền của Tổng thống Eisenhower phải nhận trách nhiệm và thừa nhận tuyên bố trước đó không chính xác. Lời thừa nhận của nhà lãnh đạo Mỹ đã không cứu vãn được hội nghị.
Nikita Khrushev huỷ bỏ họp Thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Eisenhower dự kiến ở Paris trung tuần tháng 5-1960, Tuy nhiên ông vẫn cứ đến Pháp

Tại cuộc họp báo ngày 16-5-1960, trước khi rời Paris, Chủ tịch Nikita Khrushev giận dữ lên án Mỹ không xin lỗi Liên Xô về vụ máy bay gián điệp U-2.

 

[Ngao5]

Tháp tùng ông là hai nhân vật quan trọng: Bộ trưởng Quốc phòng Liên Xô Radion Malinovsky và Bộ trưởng Ngoại giao Gromyko
Khrushev tuyên bố tại cuộc họp báo rằng Bộ trưởng quốc phòng Radion Malinovsky sẽ ra lệnh cho Lực lượng tên lửa tấn công bất cứ căn cứ không quân nào để máy bay cất cánh do thám Liên Xô

 

[Ngao5]

Phiên toà xử án phi công Francis Powers
Ngày 17-8-1960, phiên toà xử án Francis Powers tổ chức tại Trụ sở Toà án Tối cao Liên Xô nằm trên phố Kuznesov, Moscow
Mikhail Grinev là luật sư bào chữa cho Francis Powers
Francis Powers bị kết án 10 năm tù giam

 

[Ngao5]

Cha mẹ và vợ của Francis Powers được mời tới dự phiên toà và chính phủ Liên Xô chịu tất cả phí tổn

5-1960 – Ông Oliver Powers - thân sinh Francis Powers. Ảnh: Carl Mydans

5-1960 – Ông bà Oliver Powers - thân sinh Francis Powers. Ảnh: Carl Mydans

5-1960 – Barbara Powers (vợ Francis Powers) trong buổi họp báo ở Washington, D.C. Ảnh: Ed Clark

5-1960 – Barbara Powers (vợ Francis Powers) và mẹ đẻ trong buổi họp báo ở Washington, D.C. Ảnh: Ed Clark

 

[Ngao5]

18-8-1960 – Ông Oliver Powers (trái) và người bạn Sol Curry tại phiên toà xử án Francis Gary Powers. Ảnh: Carl Mydans

8-1960 – Ông bà Oliver Powers và Barbara Powers (giữa) trước Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Moscow trong thời gian phiên toà xử án Francis Powers. Ảnh: Carl Mydans

8-1960 – trái sang: mẹ vợ Francis Powers, lãnh sự Mỹ Richard Snyder, ông bà Oliver Powers và Barbara Powers (vợ Powers) trong thời gian xử án Francis Powers tại Moscow. Ảnh: Carl Mydans

8-1960 – Barbara Powers (vợ Francis Powers) tới Moscow dự phiên toà. Ảnh: Carl Mydans

8-1960 – ông bà Oliver Powers; Barbara Powers, và mẹ vợ Powers theo dõi phiên toà xử án Francis Powers tại Moscow. Ảnh: Carl Mydans

8-1960 – Francis Powers gặp gia đình tại Moscow: (trái sang) mẹ vợ Powers, Barbara Powers (vợ); Francis Powers và ông bà Oliver Powers. Ảnh: Carl Mydans

 

[Ngao5]

5-1960 – Ông Oliver Powers - thân sinh Francis Powers - tại phiên toà xử án con trai mình ở Moscow. Ảnh: Carl Mydans

8-1960 – Ông bà Oliver Powers tại Moscow trong thời gian phiên toà xử con trai của mình. Ảnh: Ed Clark

8-1960 – Ông bà Oliver Powers tại Moscow trong thời gian phiên toà xử con trai của mình. Ảnh: Ed Clark

 

[Ngao5]

Nhà máy đóng tàu Severodvinsk (Liên Xô) chụp bằng GAMBIT KH-7 ngày 29-5-1967

Căn cứ tên lửa SS-6 tại Tyuratam do U-2 chụp

Không ảnh Moscow

 

[Ngao5]

Chiếc U-2 đầu tiên bay thử hôm 4-8-1955

Chiếc Lockheed U-2A số 56-6696 là chiếc cùng loại mà phi công Francis Powers lái và bị bắn rơi hôm 1-5-1960

 

[Ngao5]

U-2 sử dụng động cơ Pratt & Whitney J57 Turbojet cho lực đẩy 10.000 pounds (chừng 45.000 kN).

Những thiết bị trên U-2

 

[Ngao5]

Kỹ thuật viên đưa máy chụp A-2 vào bụng máy bay trinh sát U-2. Bằng máy ảnh này, U-2 đã chụp hình lãnh thổ Liên Xô ngày 4 7-1956

Máy bay trình sát U-2 sử dụng những máy ảnh khác nhau. Máy ảnh A-2 có hai cuộn phim cuốn ngược nhau để duy trì sự cân bằng tinh tế của U-2. Mỗi cuộn phim dài 2.000 mét. Ống kính của nó xoay được 7 vị trí chụp khác nhau. Bằng máy ảnh này, U-2 đã chụp hình lãnh thổ Liên Xô ngày 4 7-1956