Tượng đài nơi biên viễn
TT 15/02/2013 10:30 -
Như một thông lệ, nhiều năm nay đồng hành với những chương trình trao quà xuân cho các em học sinh vùng cao của Tuổi Trẻ luôn là các chiến sĩ biên phòng. Và cứ mỗi lần ghé những đồn biên phòng trên biên giới vào dịp tết, trong mỗi chúng tôi đều dâng lên những cảm xúc khó tả.
.....
Đài tưởng niệm giữa biên cương
Đài tưởng niệm và đền thờ liệt sĩ hi sinh tháng 2-1979 trên đỉnh Pò Hèn - Ảnh: Ngọc Quang
Bên trong đền thờ các liệt sĩ Pò Hèn đã hi sinh vào tháng 2-1979 - Ảnh: N.Quang
Thượng tá Bùi Văn Điểm, chính trị viên và trung tá Chu Văn Lạc, đồn trưởng đồn biên phòng Pò Hèn, đón chúng tôi với những cái siết tay thật chặt. Thượng tá Điểm phấn khởi: “Tết này hầu như 100% quân số phải trực tại đồn, nhưng mấy ngày qua anh em chúng tôi rất vui vì có nhiều đoàn khách tỉnh, thành phố đến thăm chúc tết. Nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao từ trung ương cũng về thăm Pò Hèn, viếng các liệt sĩ Pò Hèn. Vui lắm khi Pò Hèn vẫn luôn được mọi người nhớ đến”.
Khi chúng tôi vừa ngồi ở phòng khách đồn chưa ấm chỗ, đồn lại đón thêm một đoàn khách của Sở NN&PTNT Quảng Ninh đến thăm. Chính trị viên Bùi Văn Điểm cho biết mấy năm vừa qua trung ương đầu tư xây kè tại một số điểm dọc sông Ka Long trên địa bàn đồn quản lý, Sở NN&PTNT đã phối hợp rất chặt chẽ với đồn để thi công phần việc vô cùng ý nghĩa này. Giờ đi dọc sông trên con đường nhựa phẳng lì, phía dưới bờ sông đã được xây kè chắc chắn thì không chỉ 1.300 đồng bào Dao, Sán Chỉ, Kinh nơi đây phấn khởi, mà ngay cả anh em cán bộ chiến sĩ cũng vui trước sự quan tâm của chính quyền.
Thượng tá Bùi Văn Điểm tự hào: đồn Pò Hèn đã hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang. Tháng 12-1979 đồn được phong danh hiệu Anh hùng vì đã anh dũng chiến đấu và hi sinh trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền biên giới, và đến năm 2000 đồn biên phòng Pò Hèn một lần nữa vinh dự được đón nhận danh hiệu Anh hùng vì có nhiều thành tích xuất sắc trong bảo vệ biên giới, xây dựng bản làng, chăm lo đời sống đồng bào các dân tộc nơi đồn đóng quân.
Hôm sau ra UBND xã Hải Sơn, gặp chủ tịch xã Lê Văn Phong mới hay Phong cũng là một trong số những người dân góp phần vào thành tích để đồn được phong Anh hùng lần thứ hai. Bởi trong số 1.269 nhân khẩu của xã Hải Sơn, có rất nhiều người theo tiếng gọi ra xây dựng quê hương mới trên tuyến biên cương mà quê gốc ở tận Hưng Yên, Hải Dương và khá nhiều người quê từ Tiên Yên (một huyện thuộc tỉnh Quảng Ninh)...
Quê của Phong cũng ở tận Hưng Yên, ra đây khi còn rất trẻ và giờ đã là chủ tịch của xã biên giới này.Trợ lực cho Phong còn có đại úy Đinh Trường Sơn, một sĩ quan của đồn Pò Hèn được tăng cường về làm phó bí thư xã Hải Sơn theo mô hình đưa sĩ quan biên phòng về tham gia cấp ủy các xã biên giới.
Từ tầng hai của đồn, chúng tôi nhìn lên phía đồi Pò Hèn, nơi vị trí đóng quân của đồn xưa, đang sừng sững một đài tưởng niệm vút cao. Hai năm trước, tháng 1-2011, bộ đội biên phòng Quảng Ninh đã khánh thành công trình đài tưởng niệm một ngôi đền thờ những liệt sĩ hi sinh trong cuộc chiến bảo vệ biên cương tổ quốc tháng 2-1979, cũng được xây dựng cạnh đài tưởng niệm từ nguồn kinh phí đóng góp của nhân dân trên địa bàn Quảng Ninh.
“Không ai, không điều gì bị lãng quên” - có thể có lúc nào đó nhiều câu chuyện đã nén lòng lắng lại, nhưng giữa lòng dân, tuổi tên những người yêu nước luôn được tôn thờ. Và chúng tôi đã thảng thốt gặp trên bức tường phòng khách đồn biên phòng Pò Hèn những tấm ảnh ố màu năm tháng mà thức gợi bao nhiêu năm tháng không thể nào quên.
Link:
http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/Phong-su-Ky-su/533922/tuong-dai-noi-bien-vien.html
Pò Hèn còn mãi khúc ca
TT 17/02/2013 11:10
Căn nhà ấy nằm ngay trên đường từ Móng Cái ra Bình Ngọc. Cái rẻo đất ngay địa đầu biên giới nhô ra như một vành đai che chắn cho Móng Cái từ phía biển, phía bắc là địa bàn của phường Trà Cổ - nơi có mũi Sa Vĩ, nơi bắt đầu đặt nét bút để vẽ chữ S của bản đồ nước Việt, và phần còn lại phía nam là phường Bình Ngọc với mũi Ngọc cũng nổi tiếng không kém khi từ đây nối lên mũi Sa Vĩ làm thành bãi biển có chiều dài 17 cây số, được công nhận kỷ lục Guinness là bãi biển dài nhất nước!
Người con gái Bình Ngọc
Con đường từ Móng Cái ra Bình Ngọc đang được mở rộng còn ngổn ngang bùn đất, dễ nhận ra căn nhà có tấm biển kẻ sơn đỏ lên vách tường ghi “Nhà tình nghĩa - ngành thương mại Quảng Ninh và UBND huyện Hải Ninh tặng”. Đấy là món quà tình nghĩa của quê hương và đồng đội dành tặng gia đình Hoàng Thị Hồng Chiêm sau sự hi sinh của chị.
Trên đường từ Móng Cái ra Bình Ngọc, anh Hoàng Như Lý (cựu binh Pò Hèn tháng 2-1979) cứ nhắc mãi với chúng tôi hình ảnh chị Chiêm ngày xưa, ấn tượng nhất là đôi giày bata màu xanh gần như bất ly thân của chị. Trận chiến sáng 17-2 chống lại quân Trung Quốc năm ấy, nhiều cán bộ chiến sĩ của đồn Pò Hèn cũng bất ngờ trước khả năng sử dụng vũ khí của cô gái mậu dịch viên. Hóa ra trước khi chuyển ngành về cửa hàng thương nghiệp Pò Hèn, Hồng Chiêm từng có mấy năm đi bộ đội.
Trước khi cuộc chiến tranh biên giới nổ ra chừng một tuần, các khối lâm trường, thương nghiệp... đã được lệnh lùi về tuyến sau. Cửa hàng bách hóa thương nghiệp Pò Hèn cũng thế, chỉ còn một ít hàng được giữ ở kho. Anh em thay nhau lên trông coi, bảo vệ. Chiều 16-2, Chiêm được lệnh lên cửa hàng cũ dọn dẹp một số hàng ở kho, tiện dịp cũng qua thăm Lượng, người yêu của chị, đang là cán bộ đội vận động quần chúng của đồn biên phòng Pò Hèn. Dọn dẹp, niêm phong kho xong, từ cửa hàng thị trấn Hồng Chiêm lên đồn xem trận bóng chuyền của anh em. Lượng cũng là một tay đập chủ công của đội bóng đồn.
Sáng hôm sau khi trận đánh bất ngờ diễn ra, từ cửa hàng Hồng Chiêm chạy về phía đồn, sát cánh chiến đấu cùng anh em chiến sĩ.
Và những nhân vật trong khoảnh khắc đó đều có trên tấm bia tưởng niệm. Trên bia, ngoài liệt sĩ Đỗ Sĩ Họa đầu tiên, tên của liệt sĩ Bùi Văn Lượng, người yêu chị Chiêm, có thứ tự là 5, liệt sĩ Nguyễn Văn Dụng xếp thứ 21, Nguyễn Văn Mừng xếp thứ 26 và Hoàng Thị Hồng Chiêm xếp thứ 59. Không chỉ có duy nhất chị Chiêm là nữ liệt sĩ hi sinh trong trận đánh bảo vệ biên giới ấy, trên bia chúng tôi còn thấy khá nhiều nữ liệt sĩ có tuổi đời chỉ mới 17-20 như liệt sĩ Nguyễn Thị Ruỗi sinh năm 1962, quê Tiên Lãng (Hải Phòng) cũng hi sinh vào sáng 17-2-1979 ấy, hay liệt sĩ Vũ Thị Tới sinh 1961 (18 tuổi), rồi Đặng Thị Vượng, Đỗ Thị Mâu, Hoàng Thị Nết, Nguyễn Thị Lèn, Vũ Thị Mười, Cao Thị Lừng... Những cô gái tự vệ lâm trường Hải Ninh ấy, khi ngã xuống hình như chưa cô nào đã có người yêu như chị Chiêm...
Mai sau dù có bao giờ...
Tiếp chúng tôi trong căn nhà tình nghĩa của ngành thương mại xây tặng là anh Hoàng Văn Lợi, em trai của chị Chiêm. Trong gia đình, chị Chiêm là con thứ ba, cũng thật bất ngờ khi được biết người chị ruột của Hồng Chiêm, chị Hoàng Thị Liễm, là vợ của trung tướng, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đoàn Sinh Hưởng, tướng Hưởng cũng là người quê ở phường Bình Ngọc (Móng Cái) này.
Trên bàn thờ, tấm hình chị Chiêm được truyền thần từ một tấm hình chụp chị mặc quân phục bộ đội và mũ tai bèo sang áo dài truyền thống. Anh Lợi bảo: Chị Chiêm ngoài đời thật còn xinh hơn trong tấm hình đang thờ, nhất là đôi mắt như có lửa. Năm 1972 chị Chiêm đi bộ đội, đóng quân ở Quảng Yên thì Lợi còn rất nhỏ. Biên giới thuở ấy cũng đang bình yên. Ký ức của Lợi là lần chị Chiêm về phép, tranh thủ chủ nhật nghỉ đưa mấy em sang Đông Hưng (thành phố giáp biên Móng Cái của Trung Quốc) đi chơi, mua cho mấy chiếc kẹo. Sau năm 1975, xuất ngũ thì chị Chiêm chuyển sang ngành thương nghiệp và lên bán hàng ở Pò Hèn. Chặng đường từ Pò Hèn về Bình Ngọc chỉ hơn 50 cây số nhưng thuở ấy đường sá khó khăn lắm, không thể thường xuyên về nhà được, mấy năm về sau tình hình căng thẳng chị Chiêm lại càng ít về hơn.
Buổi sáng 17-2-1979 chị Chiêm hi sinh nhưng phải mấy ngày sau gia đình mới nhận được tin báo. Mộ chị cũng được an táng ở khu vực Tràng Vinh, sau đó khu vực này xây cất một công trình gì đó nên được quy tập về địa bàn khác, nhưng người được giao nhiệm vụ báo tin cho gia đình lên cất bốc lại quên mất. Mộ chị Chiêm được quy tập về xã Hải Hòa nhưng gia đình không hề biết. Mãi sau này một người bà con trong thôn khi đi viếng mộ người thân ở nghĩa trang Hải Hòa, thấy tên tuổi chị Chiêm trên bia mới vội vã chạy về báo cho biết và sau đó anh chị em mới đưa hài cốt chị Chiêm quy tập về nghĩa trang gia đình.
Sau khi Hoàng Thị Hồng Chiêm hi sinh, năm 1984 tên chị được đặt cho ngôi trường cấp II xã Bình Ngọc là Trường trung học cơ sở Hoàng Thị Hồng Chiêm. Sân trường có bức tượng chị Chiêm bằng ximăng đặt trên bệ đá, tay trái cầm khẩu AK, tay phải cầm thủ pháo, mắt nhìn thẳng kiên nghị về phía trước. Bao thế hệ học trò Bình Ngọc đã được học dưới mái trường mang tên chị, thấm đẫm niềm tự hào về người nữ liệt sĩ của quê hương và ngày ngày hát vang lớp học những bài ca ca ngợi tấm gương liệt nữ.
Anh Hoàng Văn Lợi (trái), em trai liệt sĩ Hồng Chiêm, bên bức tượng của chị ở Trường THCS Bình Ngọc Ảnh: NGỌC QUANG
Theo chân người em ruột của chị Chiêm ra thắp nhang cho chị, chúng tôi chợt thấy se lòng. Nén nhang thắp như chực tắt trước cơn gió bấc buốt giá cứ thổi bạt đi, và khi nhang bén chợt bốc cháy rừng rực trong buổi chiều cuối năm ở cuối trời đông bắc địa đầu đất nước...
LÊ ĐỨC DỤC - ĐỨC BÌNH
Link
http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/Phong-su-Ky-su/534150/po-hen-con-mai-khuc-ca.html