[Funland] Ảnh xưa nhất về VIỆT NAM ( TỪ 1858 đến trước 1910)

[doctor76]

Ngày 15 tháng 3 năm 1874, Tổng thống Pháp Jules Grévy ký sắc- lệnh thành lập thành -phố Sài Gòn

Đứng đầu là Thị -trưởng, đầu tiên là G. Vinson (1874 - 1876).

Đến năm 1879 thì chính- quyền cho lập thêm Hội- đồng thành phố Sài Gòn (dịch sát- nghĩa là Ủy hội thành phố - Commission municipale)

Mấy kiến trúc sư Tây Ban Nha cũng được hỏi ý -kiến, nhưng có lẽ họ thấy Pháp quy -hoạch ổn rồi, nên không tham -gia vào công- trình nào, vì thế Sài Gòn chả có tòa nhà nào mang kiến -trúc Tây Ban Nha. Cũng đáng tiếc.


Sài Gòn trở thành trung- tâm quan trọng, không chỉ hành- chính mà còn kinh- tế, văn- hóa, giáo- dục của cả Liên bang Đông Dương, được mệnh danh là Hòn ngọc Viễn Đông" ("la perle de l'Extrême-Orient") hoặc một "Paris nhỏ ở Viễn Đông" ("le petit Paris de l'Extrême-Orient")

Dân- số Sài -Gòn không tăng nhiều, năm 1867 có 200.000 dân, năm 1883 có 250.000 dân, năm 1900 có 290.000 dân, năm 1910 có 310.000 dân. Tận năm 1945 cũng chỉ có 500.000 dân mà thôi.

 

[doctor76]

Chính quyền Pháp quản lý bằng pháp-luật rất chặt chẽ, với những nghị định và quy định rõ-ràng, ví dụ để các cụ hình dung: ( lối hành-văn cổ đôi khi khó hiểu)


Ông Đốc- lý thành phố Sài Gòn, Tuân y chỉ- dụ ngày mồng 8 Janvier ( tháng 1) 1877, điều 35, Vì có lời hội nghị sự thành phố bàn- nghĩ, ngày 24 Octobre (tháng 10) 1883, (quy) định phải thâu (thu) thuế mái hiên, ( tránh làm nhà thò thụt).

1. Khoản thứ nhứt. Những người ở tại Sài Gòn muốn che mái hiên ra trước nhà, đều phải xin -phép nơi ông Đốc lý, lại phải vẽ hoạ -đồ mái hiên mà hiệp theo đơn xin....

Hay nghị định về quán- ăn trên lề đường trong thành phố rất hay


1. Người- nào muốn làm lều quán cơm bánh, thì phải làm đơn gởi xin tại nha Đốc lý thành phố, khi chấp đơn cho kẻ ấy bán tại chỗ nào, thì xuất tiền mình mà cất một cái giại ( nhà hàng, quán) trong mấy ngày sau sẽ định, theo thước tấc kiểu của châu thành phóng ( quy định) ra, để tại phòng Tạo tác ( phòng kiến-trúc) nha Đốc lý. Sau khi đóng -thuế trước ba tháng định trong lời nghị ngày 25 Septembre 1906, thì mới cho phép cất, và có người nha Đốc lý coi xét.

2. Giại ấy một mình người bán quán dùng mà thôi, được ở đó mà phải lo săn sóc trong ngoài và xung quanh cho thiệt sạch, nhứt là tuân theo khoản thứ nhứt (có lời nghị ngày 24 Aout 1873 dặm thêm), theo khoản thứ 2, 3, 4, 5, 13 và 14 trong lời nghị thành phố ngày 25 Mai 1874. Nếu làm sái, thì buộc tội theo phép.

Những đồ dùng theo việc bán thì phải để trong giại, trừ ra bàn, ghế ngồi, thì được để xung quanh bàn dài, mà phải chùi lau thiệt sạch, cùng giữ gìn cho chắc.

3. Hễ đóng- thuế ba tháng rồi, thì cho giấy phép có ghim theo một tờ rao in chữ Langsa ( Pháp), quốc- ngữ và chữ nho, tóm theo mấy thể lệ khoản 2 lời nghị này và mấy khoản trong lời nghị ngày 25 Mai 1874.

4. Bất kỳ bởi cớ (lý do) nào, nếu gây- bịnh (bệnh) cho người ăn mà quan- đốc ( bác -sỹ) xét là do đồ ăn dơ ( bẩn) thành- phố có quyền rút phép lại chẳng trả sở -tổn ( bồi- thường). Khi rút giấy phép không cho bán nữa, thì chủ phải dỡ giại đi trong 48 giờ, nếu trễ thì thành phố dỡ bỏ vô kho giam, chủ phải chịu sở tổn thất -công ( tiền lưu kho) , tiền chở và thuê bỏ kho (fourrière) mà chuộc lại.

 

[doctor76]

Đất lành chim đậu, người từ khắp nơi trên thế-giới đổ về Sài-Gòn, người BẮc kỳ bị truy kết án tử vì theo ĐẠo, lính BẮc-kỳ của triều đình hồi lương, người Châu Âu ngoài Pháp, người Hoa, người Ấn Độ, MÃ Lay, Phi-líp-pin ( lính của Tây Ban Nha), ...

Giữ trật tự an -ninh đầu tiên do quân -đội, kiểu quân -quản, sau chuyển sang lực lượng Cảnh-sát ( Police) và Hiến Binh hoặc Sen Đầm ( Gendarmerie). Lực lượng cảnh sát có cả người Pháp, Việt ( bản-xứ), Tây Ban Nha, Mã-lai ( Mã-tà), Ấn Độ...


Quy định về cảnh -sát cũng rất chặt -chẽ, không để lực lượng này lạm-quyền


Lính tuần- thành ( cảnh sát) không phép xét (khám) nhà người ta, trừ ra khi bề- trên( cấp-trên) của chúng nó cho phép riêng (bằng văn -bản) thì mới đặng (được) .(mặc) Dầu chúng nó biết chắc trong nhà nào, hoặc dưới ghe, có chứa đồ gian của ăn- trộm ăn -cắp, hoặc khí -**** (khí giới) , vân vân, thì phải cáo- báo, có một người lính Langsa (Pháp) ( tức là lực lượng Hiến-binh -Gendarmerie) đến mới đặng phép xét. Chớ chúng nó chẳng đặng (được) tự ý mà xét nhà ai.

Lính chẳng đặng vào nhà ai, khi chủ nhà ngăn -cản, thì nó chẳng đặng vào.

...




Đây là biên bản của một viên cảnh -sát Biện Chà (tức cảnh sát người gốc Ấn Độ) báo cáo với xếp: ( ông cò Tây)


"tôi đi hỏi biên tên mấy người , tôi vô nhà kia, thấy một người đờn bà An Nam mặc áo cụt ngồi trên ghế, tay cầm trái ổi mà ăn. Nó thấy tôi vô, nó cũng cứ ngồi cạp ổi, nó hỏi tôi đi đâu. Tôi nói tôi là lính phú lít (police). Nó lấy tay khoát, nói:

– Phú lít thì a la bót (à la porte - đi ra)!

Tôi bảo ông cò sai, Nó ngồi dậy, khoát nữa, nói:

– A la bót!

Tôi giở nón xá sâu, nói: ( tức là giở mũ cảnh sát ra)

– Xin lỗi cô...

Nó miệng nói và tay khoát, chơn hách búng ngay ra cửa, “a la bót” nữa. Tôi phải lui ra mà đi về.

- Sao mày không cắt nghĩa cho nó hiểu?


- Thì tôi đã giở nón, xin lỗi, làm đủ, mà nó có chờ cho tôi nói đâu, cứ “a la bót” mãi. Phải nói không, thì ít giận, nó lại thêm chơn hách, tay chỉ ra cửa, xấu hổ tôi quá, mắc tôi không có giấy quan cho, chớ phải bên Pondichéry tôi đánh chết, mà đây không dám. Con mẹ dữ thiệt, mà nó trúng phép…

( qua đây ta thấy, viên cảnh sát Ấn Độ đã từng làm cảnh sát cho người Anh ở quê nhà, Pondichéry, nên mới nói thế, ý anh ta nói nếu ở Ấn Độ thì mụ kia nhừ đòn, nhưng đây là Nam Kỳ thuộc Pháp, luật lệ rất nghiêm)

Các cụ thấy là thời đó luật pháp đã tương đối nghiêm, cảnh sát cũng không thể làm trái luật, dân ta cũng ý thức được pháp luật ra phết. Mà bây giờ chắc mụ An-nam nhừ đòn?

 

[Escobar]

Bây giờ cụ là cảnh sát k có lệnh thì làm sao xông vào nhà dân được, dân nó cũng đuổi ra như thế thôi, nhừ đòn cái gì?
Cụ trích văn, viết văn không khách quan, cứ cài cắm nhiều điều k chính xác.

 

[2014PT]

Cụ Escoba am hiểu,uyên bác nhưng nhiều khi tiểu tiết quá.
Bây giờ nó thích vào nhà ai. Thì nó có bài hộ khẩu đi trước.

 

[Bachsima]

Bây giờ cụ là cảnh sát k có lệnh thì làm sao xông vào nhà dân được, dân nó cũng đuổi ra như thế thôi, nhừ đòn cái gì?
Cụ trích văn, viết văn không khách quan, cứ cài cắm nhiều điều k chính xác.

Đúng rồi, An nam mà biết xổ tiếng Tây bồi thì là me Tây đứt đuôi, chú Chà vớ đúng vợ ông đội Tây, ông chánh Sở thì chả phới sớm.
He he, cái kiểu luận cổ suy kim của cụ doctor76 đã rõ rồi, rất nặng mùi "con dao thằng cướp nó tốt quá". Tuy niên cái công phu bê ảnh cửu lên đây thể hiện cũng rất chịu khó, cứ thế tốt, bố cu tốt

 

[doctor76]

Chân- dung vua Cam-pu-chia Nô-rô đôm đệ -nhất (1860-1904) khi ông thăm Sài Gòn năm 1866

Xây dựng khu này hình như là bến Nhà-rồng

 

[doctor76]

Chợ Bến-thành

Một tàu khách của Úc đến Sài- gòn, năm 1893, tàu S.S. Sydney of Messageries của công ty Maritimes Co.

Tàu vào bến cảng Sài-gòn năm 1868, chỗ này chắc gần giao với đường Hàm-Nghi bây giờ

 

[doctor76]

Sông Sài-gòn năm 1870

Chợ Lớn, khu tập trung đông người Hoa nhất Vn, đây là rạch Bến-nghé

Cầu Bình -Tây ( của người Hoa, phía trước chợ Bình Tân)

Nhà thờ dòng Chúa Hài-đồng, xây năm 1867 ( các cụ xem lại bản đồ 1867 sẽ rõ vị trí)

 

[doctor76]

Tháp nước cạnh hồ con-Rùa năm 1901

cảnh Sài-gòn nhìn về phía Tây-Bắc từ đỉnh nhà thờ Đức Bà

Lò gạch, năm 1866

 

[doctor76]

1 phiên chợ, người dân trong ảnh không rõ Hoa- kiều hay người Việt

Dinh Thống -đốc Nam kỳ 1866, lúc mới xây xong

1 hiệu thuốc trên đường Ca-ti-na ( nay là đường Đồng-khởi), bên phải là khách sạn Cơn-ti-nen-tồ ( Continental) đang xây ( thời VNCH gọi là Đại Lục Lữ Quán)

 

[doctor76]

Cảng Sài Gòn và khu phố cuối Kênh Lớn, gần Chợ cũ (1866), khi này đường Nguyễn Huệ còn là một con kênh (Grand canal)

Công trường xây dựng phố Charner (1866) ( bây giờ là đường Nguyễn Huệ)

Đường tàu điện Chợ Lớn

Tuần dương hạm Latouche Tréville, lúc ở Tu-lông ( Pháp)

Lúc cập cảng SG, 1890

 

[nhaquelaioto]

Một ngàn năm bị Tầu đô hộ chúng chỉ biết bóc lột và đè đầu cưỡi cổ dân ta .Đất nước nghèo nàn kiệt quệ dân tình thống khổ ,tăm tối ,lạc hậu.Nhưng chỉ tám mươi năm bị người Pháp đô hộ ,họ đã xây nhà máy điện ,hệ thống đường sắt ,sân bay ,nhà ga ,bến cảng,cầu cống,trường học,được phổ cập các môn toán ,lý ,hóa, sinh.( Trước đấy dân ta chỉ học Tứ Thư với cả Ngũ Kinh ) .Các thành phố thị xã được quy hoạch ,mở mang hiện đại vv. Chúng ta nên nhìn nhận khách quan một chút.Khi cuộc chiến tranh Nam Bắc ta gọi là ( Chống Mỹ kíu nước) đang diễn ra ác liệt .Tôi nghe các cụ nông dân bẩu thằng Tây nó cút thì thằng Tầu nó lại sang thôi .Thằng Tầu nó tốt thế nào ? các cụ ở đây chắc biết.

Êm rật mình khi đọc cụ ợ

 

[duongqua]

kiến thức cụ Đốc uyên thâm quá, e ko nói về phần phiên dịch mà riêng kiên thức lịch sử đã bao la quá

 

[MILF]

hình như thời ấy ta cũng cao to bằng thằng Pháp , tấm này có khi còn cao hơn nữa đấy

tấm này thời nay chắc gọi là các đại gia đang ngồi chém gió

 

[ngotatto]

Tiếc cho VN mình lúc đó nếu ko xảy ra nội chiến giữa Nguyễn Ánh và Tây Sơn thì việc giao thương với tư bản Tây Phương đc dễ dàng
và sẽ ko bị thành thuộc địa.

 

[doctor76]

Không rõ các cụ trong ảnh đang ăn tào-phớ hay hủ -tíu? ( nhìn người bán hàng giống người TQ hơn)

Trâu to quá

Chùa Bà Thiên Hậu, chữ Hán trong biển: Quảng Triệu Hội Quán, có lẽ đây là nơi hội họp của dân TQ gốc Phúc-Kiến, bây giờ là đại lộ Đông tây ( hay Võ văn Kiệt)

 

[doctor76]

So sánh 2 ảnh trước và sau khi xây tuyến đường sắt Sài Gòn- Chợ Lớn

 

[Sô lếch Mù]

tấm này thời nay chắc gọi là các đại gia đang ngồi chém gió

Phục vụ diệu vang,hay.

 

[thanh.cooling]

Em đánh dấu đọc tiếp. Rất hay đấy ạ.