Về cái chết của Đề Thám giờ vẫn còn nhiều giả thuyết nhưng có lẽ cụ bị thuộc hạ giết tại Chợ Gồ là nhiều thông tin có độ tin cậy cao nhất. Từ vụ Chợ Gồ lại ra nhiều giả thuyết khác về cái chết của cụ. Sau lại thêm giả thuyết khác là cụ Đề Thám bị sát hại tại Núi Sáng (Lập Thạch, Vĩnh Phúc). Hai giả thuyết này là phổ biến nhất: https://vtc.vn/tim-lai-dau-thieng-hum-xam-anh-hung-de-tham-bi-sat-hai-o-dau-ar713022.htmlCó mấy bản báo cáo của Pháp, hiện lưu tại thư viện Bộ Quốc phòng Pháp, trung tâm lưu trữ Hải ngoại.
1. Báo cáo của Richy, Đồn trưởng đồn Chợ Gồ gửi cho sĩ quan chỉ huy quân Pháp ở Phủ Lạng Thương, đề ngày 10/02/1913 về việc Đề Thám bị giết, cho biết:
“Vào sáng ngày 10 tháng 2 năm 1913, ba tên thủ hạ người Hoa [bọn này trước đã ra đầu hàng] trong đó có Lý Bắc trước đây là tá điền của Đề Thám đã giúp sức đắc lực trong việc giết Đề Thám trong lúc ông đang ngủ vào khoảng 5h sáng”. [Hồ sơ số 36.211, phông Phủ Thống sứ Bắc Kỳ, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại Pháp]
2.Báo cáo số 67 đề ngày 10/2/1913 của viên Phụ trách Khu Đại lý hành chính [Délégué de la Délégation administrative] Pháp ở Nhã Nam gửi cho viên Công sứ Pháp ở Bắc Giang cũng nói rằng vào lúc 5h sáng ngày 10 tháng 02 năm 1913, những tên người Hoa ra đầu thú quân Pháp đã mang đầu của Đề Thám đến trình báo cho Richy.
3. Báo cáo của viên đội người Pháp là Demariaux cho biết mình đã đến tận nơi ẩn náu của Đề Thám khi ông mới bị giết theo sự dẫn đường của Lý Bắc để xác minh sự việc. Demariaux đã mô tả chi tiết như sau:
“Đề Thám ở trong một cái hang khoảng trên 10 m2, đào sâu xuống đất thành một cái hầm khoảng 2 m2 để làm chỗ ngủ. Đề Thám mặc bộ quần áo màu chàm giống như trang phục của người Thổ, thân thể ông không thể hiện những nét như của một người trên 50 tuổi mà còn rất săn chắc, không có nhiều nốt ruồi như những người Thổ khác, chỉ có một vài vết mờ trên thân thể, cằm phải có một cái sẹo…”.
Cách đây hơn chục năm lại có thêm giả thuyết mới về cụ Đề Thám từ mộ người ăn mày tại Hiệp Hoà (Bắc Giang). https://laodong.vn/archived/nghi-van-ve-noi-chon-cat-cu-hoang-hoa-tham-673767.ldo
Ngày xưa chưa có công nghệ xét nghiệm ADN nên cái chết của cụ Đề Thám vẫn còn nhiều điểm chưa sáng tỏ nên tạo ra lắm tin đồn. Tiếc là các nhà sử học bây giờ cũng có vẻ không quan tâm lắm đến những sự kiện lịch sử xưa để cho mọi người tường tận,