[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]
Nghẹt dòng Coolant: Súc bình Radiator [/FONT]
Coolant là một chất lỏng quan trọng cho đầu máy, ai cũng biết thế. Việc thay Coolant là một công tác định kỳ cần phải làm 2 năm một lần, hoặc 24,000 dặm, tùy điều kiện nào đến trước. Bên cạnh việc thay coolant có một công tác khác, được sử dụng để giải quyết những trục trặc lớn liên quan hệ thống giải nhiệt, đó là súc bình (Radiator Flush).
(Hình minh họa: JACQUES DEMARTHON/AFP/Getty Images)
Khi nào phải súc bình?
Hệ thống giải nhiệt chủ yếu bao gồm một két nước (radiator), có ống dẫn coolant vào trong máy để hút nhiệt, sau đó coolant lại được chuyển qua một ống dẫn khác để trở về két nước nhả nhiệt. Tên gọi két nước làm cho nhiều người tưởng nó là một cái bình rỗng ruột, dùng để chứa nước. Thực ra, két nước là một tập hợp nhiều ống nhỏ chạy uốn khúc với chiều dài gia tăng, giúp cho tiến trình nhả nhiệt được hiệu quả hơn. Coolant là chất lỏng đặc chế, ngoài tính năng chịu nhiệt, còn có tính chống ăn mòn. Nhờ thế, két nước không bị tổn hại do hóa chất trong coolant tác dụng ngày này qua tháng khác. Tuy nhiên, chuyện nghẹt két nước vẫn có thể xảy ra do rỉ sét hoặc chất dơ tồn đọng lâu ngày. Và càng dễ xảy ra hơn, nếu chủ xe lơ là, không thay nước coolant theo định kỳ. Hoặc tệ hơn nữa khi chúng ta lấy nước lã đổ vào để thay thế coolant.
Rỉ sét và chất cặn tích lũy sẽ từ tự làm nghẹt Radiator, khiến dòng coolant không còn thông thương được nữa, gây ra tình trạng nóng máy, mặc dầu coolant có thể vẫn còn đầy. Gặp trường hợp như thế, một trong những cách sửa chữa là phải súc bình (Radiator Flush). Ðối với các trung tâm sửa chữa, súc bình là một công việc đơn giản với một cái máy và ít phút chờ đợi. Nhưng công việc này người chủ xe cũng có thể làm lấy tại nhà: Tuy có phức tạp hơn việc thay coolant định kỳ một chút, nhưng không đến nỗi khó lắm với một cái vòi tưới vườn, và nếu cần, mua thêm một dung dịch hóa chất đặc chế cho công việc này.
Vật dụng cần thiết:
-Coolant, cũng gọi là Antifreeze, thích hợp cho loại xe của mình: từ 1 tới 2 gallon.
-Nước cất (distilled water): từ 1 tới 2 gallon. Có thể mua được dễ dàng từ các cửa hàng bách hóa như Walmart, giá 88 cent một gallon. Sở dĩ phải dùng distilled water vì nó đã được chưng cất để loại trừ mọi khoáng chất có thể làm trung hòa tính năng của antifreeze trong coolant.
-Vòi nước tưới vườn.
-Chậu chứa coolant và nước dơ thải từ trong bình.
Và các vật đụng phụ thuộc như găng tay, bàn chải để cọ đất, một sô nước xà bông.
Bước 1
Chờ cho đầu máy nguội hẳn nếu vừa dùng xe đi đâu đó. Mở két nước trong lúc đầu máy còn nóng là một điều rất nguy hiểm, bởi vì 2 lẽ: Coolant nóng bị nén dưới áp suất cao sẽ phọt ra ngoài, gây bỏng nặng cho người đứng gần. Sau nữa, đổ nước lạnh vào két nước trong lúc đầu máy còn nóng có thể gây tổn hại đáng kể cho đầu máy.
Bước 2: Lau sạch bên ngoài két nước
Nâng nắp đậy đầu xe (Hood) và cài lên cẩn thận để tránh hood đổ ụp xuống bất ngờ. Dùng bàn chải lông mềm và nước xà bông để cọ rửa bên ngoài két nước. Bạn sẽ thấy khá nhiều bụi đất hoặc xác côn trùng chết dính vào đây. Cọ rửa theo chiều những cánh “vi cá” chứ đừng cọ ngược lại, vì kim loại ở đây khá mỏng, có thể dễ dàng bị bẻ cong, hoặc gẫy. Sau khi cọ rửa sạch, dùng vòi tưới phun nhè nhẹ để thổi sạch các dấu vết bụi bậm còn bám dính.
Mặc dầu việc súc bình có thể làm chừng 2 hoặc 3 năm một lần, nhưng công tác vệ sinh bên ngoài cần phải được làm thường xuyên hơn, một năm một lần thì càng tốt.
Bước 3: Kiểm tra nắp két nước
Ðúng ra phải gọi nó là nắp áp suất (pressure cap), bởi vì không phải chỉ dùng để đậy két nước, nó còn phải có đủ mạnh để chịu đựng được áp suất dâng lên và giữ coolant lại trong hệ thống không cho phun ra bên ngoài. Áp suất coolant thay đổi tùy theo loại máy, vì thế phải dùng một cái nắp thích hợp với từng loại xe, bằng không coolant có thể làm bung nắp vọt ra ngoài mà chủ xe không hề hay biết. Chỉ số áp suất, tức là sức chịu đựng của nắp, được ghi ngay bên trong nắp. Nếu cần thay thế, chúng ta phải tìm được một nắp khác với chỉ số áp suất tương đương.
Khi kiểm tra nắp áp suất, phải coi nắp có bị han rỉ không, lò xo còn cứng cáp không, có gẫy sụm không. Nếu thấy có dấu hiệu thoái hóa, cần phải thay nắp mới ngay.
Sau khi kiểm tra, để nắp áp suất qua một bên và cứ để Radiator mở miệng.
Bước 4: Kiểm tra các ống dẫn
Có 2 đường dẫn, đó là những ống cao su lớn, một ở dưới đáy dẫn coolant từ két nước vào máy, một ở trên đầu dẫn coolant từ máy trở về két nước. Nếu thấy ống dẫn bị nứt, rò, hoặc nhũn mềm bất thường, các đai xiết ống bị rỉ, thì cần phải thay ngay. Cần phải thay cả 2 ống, dù chỉ phát hiện triệu chứng trong một ống mà thôi. Vì chỉ có thể thay ống dẫn khi chúng không chứa coolant bên trong, nên việc kiểm tra cần làm ngay lúc này để lát nữa, sau khi coolant cũ đã được tháo ra khỏi hệ thống thì phải thay ống dẫn ngay trước khi đổ coolant mới vào.
Bước 5: Tháo coolant cũ
Kích xe lên cao trong lúc két nước vẫn mở miệng, rồi đặt khung sườn xe lên đế kích cho vững vàng. Tìm nút xả ở đáy két nước, và đặt chậu chứa coolant vào gầm xe, ngay chỗ nút xả để đón dòng coolant cũ chảy ra.
Mở nắp nút xả ở đáy két nước cho coolant cũ chảy vào chậu chứa bên dưới. Nên nhớ coolant là một dung dịch độc hại với con người, chó mèo và môi trường. Nên cần phải đeo găng tay để tự bảo vệ, không được xả đại coolant cũ ra nền đất, không đổ vào cống nước cộng cộng, mà phải đưa đến trung tâm thu giữ chất độc hại. Các cửa hàng bán đồ Autoparts (như Autozone, O'reilly...) đều có thùng chứa để dân chúng đến đổ dầu nhớt thải.
Sau đó đóng nút xả lại.
Bước 6: Súc bình
Bây giờ là công đoạn chính: Súc bình. Lấy ống tưới vườn, kê vòi nước vào miệng két nước, và mở nước chảy cho đầy bình.
Có thể mua một dung dịch hóa chất súc bình, thị trường có bán sẵn nhiều loại khác nhau, nhưng thương hiệu nào chắc cũng phải mang chữ “Flush” (xả, súc) hợp với các chữ khác như flush radiator, flush antifreeze, flush cooling system... Ðọc hướng dẫn cách sử dụng ghi trên bình. Thông thường, chúng ta có thể đổ dung dịch vào trong Radiator, sau đó dùng nước thường đổ vào cho đầy két nước.
Bước 7: Mở máy
Ðóng nắp áp suất lại, rồi vào phòng máy, mở công tắc cho máy nổ tại chỗ cho đến khi nào kim nhiệt lên tới mức giữa đồng hồ (mức nhiệt khi xe chạy).
Bước 8: Mở máy sưởi
Mở máy sưởi và mở quạt cho tới mức nóng nhất. Rồi để cho xe chạy thêm chừng 10 phút nữa. Công việc chính là súc bình (từ bước 6 tới bước 8) đến đây đã hoàn tất.
Bước 9: Tắt máy
Tắt máy, chờ cho máy nguội hẳn.
Bước 10: Tháo nước
Rồi lại vào gầm xe, mở nút xả cho nước súc bình chảy ra ngoài.
Có thể lặp lại các bước 6 tới bước 10 một lần nữa, với nước thường, cho đến khi thấy nước trong chảy ra. Rồi đóng nút xả lại.
Vào lúc này, chúng ta có thể thay mới các ống dẫn, nếu cần thiết, trước khi đổ Coolant mới vào.
Bước 11: Tiếp Coolant mới
Hạ xe xuống khỏi kích. Pha dung dịch coolant theo tỷ lệ 50% antifreeze và 50% nước cất, trước khi đổ đầy két nước chính, và bình nước phụ (reservoir) tới mức Maximum. Tuy nhiên, thị trường có thể bán những dung dịch pha sẵn, có ghi chữ “premixed” (pha trước rồi). Với dung dịch coolant premixed, chúng ta có thể dùng ngay. Ða số radiator thông thường có thể chứa chừng 2 gallon dung dịch.
Bước 12: Xả gió
Sau cùng là xả gió, một việc làm rất cần thiết, để “nặn” các túi không khí hiện đang lởn vởn trong hệ thống ra. Chúng ta xả gió (air bleeding) bằng cách:
-Mở nắp Radiator.
-Mở công tắc cho máy nổ trong vòng 15 phút.
-Mở máy sưởi, mở tới mức tối đa, cho chạy thêm 10 phút nữa.
Chúng ta có thể nhìn thấy dòng coolant chảy sòng sọc qua miệng bình còn mở, và mực nước rút từ từ xuống vì các túi bọt khí được hút ra. Tiếp thêm coolant vào cho đầy lên tới miệng. Rồi đậy nắp áp suất, lau dọn là xong!
Chúng ta vừa hoàn tất một công tác quan trọng đối với cái xe. Nhưng một công việc quan trọng khác đối với môi sinh là giải quyết lượng coolant cũ và lượng dung dịch súc bình một cách thích đáng. Một lần nữa, không đổ xòe chúng trên mặt đất, cũng không đổ xuống cống, vì đó là một hành động rất vô trách nhiệm, rất tàn nhẫn với môi sinh. Hãy mang nó tới một trung tâm thâu nhận chất thải độc hại (như các cửa hàng bán đồ Auto Parts). Làm xong việc này, chúng ta mới có thể xoa tay, hãnh diện với chính mình được.
bài của Phạm Đình báo người việt
(Hình minh họa: Người Việt)Chúng ta có thể tin rằng tất cả các loại coolant hiện bán trên thị trường đều có chứa đủ hóa chất chống ăn mòn để bảo vệ các bề mặt kim loại mà dòng coolant chạy qua. Nhưng các hãng xe chưa thể đồng ý với nhau về một loại coolant chung. Gần như tất cả các hãng xe đều chế ra một loại coolant dùng cho xe của mình, và cho pha màu riêng để phân biệt với các loại coolant khác. Mặc dầu không thể tuyệt đối dựa vào màu sắc để chọn coolant, nhưng nói chung trên thị trường hiện nay, có 3 màu chính để phân biệt coolant:
Em đặc biệt lấy giá mềm cho các cụ mua số lượng nhiều 
xe em cũng già rồi, Accord Mỹ 2009. Cách đây 2 năm em mua của 1 cụ trên otofun này, sau đó em đi bảo dưỡng thì có bổ sung nước làm mát luôn.
