Lữ đoàn Pháo phòng không 297 - Quân khu 2 ngày nay (tiền thân là Trung đoàn 256- Quân khu Việt Bắc năm xưa) được thành lập ngày 27/6/1972. Ra đời vào thời điểm ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trong chiến dịch 12 ngày đêm (18-29/12/1972), Lữ đoàn đã cùng lực lượng phòng không cả nước tiêu diệt nhiều máy bay Mỹ các loại, trực tiếp bắn rơi 2 siêu pháo đài bay B-52 trong đêm 24 và 26/12/1972.
Quyết tâm bắn rơi siêu pháo đài bay
Ngày 05/12/1972, sau khi có công điện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu Việt Bắc, **** ủy, chỉ huy Trung đoàn 256 xác định rõ quyết tâm, khẩn trương triển khai kế hoạch luyện tập phương án, động viên cán bộ, chiến sĩ tranh thủ ngày đêm luyện tập, đặc biệt là phương án và cách đánh B-52.
Ngay từ những ngày đầu tháng 12, lãnh đạo Quân khu và Quân chủng Phòng không – Không quân đã trực tiếp xuống từng trận địa pháo 100 ly động viên cán bộ, chiến sĩ, chỉ đạo hiệu chỉnh khí tài, để đảm bảo phát hiện B-52 được từ xa.
Đêm 19, rạng sáng ngày 20/12, địch cho nhiều tốp máy bay F4 và các loại máy bay chiến thuật khác quần đảo xung quanh các trận địa pháo của Trung đoàn. Sáng ngày 20/12, 5 tốp máy bay cùng nhiều máy bay cường kích chiến thuật ồ ạt ném gần 1.000 quả bom xuống 10 điểm của thành phố Thái Nguyên.
Tại trận địa của Đại đội 5 ở xã Quang Vinh, địch thả hơn 100 quả bom quanh trận địa, Trung đoàn cùng với lực lượng phòng không của tỉnh Thái Nguyên đánh trả quyết liệt nhưng phần vì hỏa lực hạn chế, phần do kinh nghiệm chưa có nên không bắn hạ được chiếc B-52 nào.
Chiều ngày 24/12, Trung đoàn được lệnh của Quân khu sẵn sàng đánh B-52. Ban chỉ huy Trung đoàn đã cử cán bộ xuống kiểm tra, chỉ đạo động viên các Đại đội cao xạ 100 ly chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, quyết tâm “bắn rơi siêu pháo đài bay” của địch.
Lúc 19 giờ 45 phút ngày 24/12, Sở chỉ huy Trung đoàn nhận được điện báo từ trạm quan sát Đèo Khế và núi Pháo (Đại Từ), “có B52 từ hướng Tây - Tây Bắc đang bay vào thành phố Thái Nguyên theo trục đường 1A”. Pháo thủ các trận địa pháo 100mm, Đại đội 3, 5, 9 bình tĩnh ngồi trực trên mâm pháo, các quả đạn pháo 100mm đã nằm gọn trên từng máng pháo, sẵn sàng rời khỏi nòng.
Bốn chiếc máy bay F4 bay trước, Sở chỉ huy Trung đoàn xác định B52 sắp đến tầm bắn. Với tính quyết đoán, mau lẹ của người chỉ huy, Trung đoàn trưởng Đồng Quốc Huệ ra lệnh như thét vào máy 2W “Bỏ F4, đánh B52, bắn loạt, bắn nhanh… bắn!”, 18 nòng pháo đồng loạt gầm lên dữ dội, dựng thành màn đạn bắn cản khá tập trung, chớp lửa đầu nòng sáng rực trên các trận địa, các loạt đạn liên tục trút vào đội hình B52.
Kết quả, chỉ với những quả đạn pháo 100mm, cán bộ chiến sĩ Đại đội 5 đã tiêu diệt chiếc B-52 to xác trên 100 tấn. Đây là đơn vị đầu tiên trong toàn quân bắn rơi siêu pháo đài bay bằng pháo cao xạ 100mm - kết quả của những ngày đêm dày công huấn luyện chiến thuật cách đánh B52.
Ngày 25/12, theo chỉ lệnh của Tư lệnh Quân khu, tất cả các đơn vị phòng không tham gia chiến đấu đã tiến hành tổ chức rút kinh nghiệm từ chiến thắng của Đại đội 5, Trung đoàn pháo cao xạ 256 để tìm ra cách đánh hiệu quả trước thủ đoạn, chiến thuật nham hiểm và các trang bị kỹ thuật hiện đại của không quân Mỹ. Các đơn vị trong Trung đoàn khẩn trương củng cố lực lượng, công sự trận địa chuẩn bị cho trận chiến đấu mới.
Đêm ngày 26/12, Mỹ huy động 105 máy bay B52 và 120 chiếc máy bay chiến thuật điên cuồng đánh phá vào khu vực Trung đoàn đảm nhiệm bảo vệ. Ngay đợt đầu không kích, địch đã làm hỏng 2 khẩu pháo và 2 chiến sĩ bị thương. Song sự điên cuồng của giặc Mỹ không làm lung lay ý chí của cán bộ, chiến sĩ, với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, đặc biệt khi địch oanh tạc dữ dội vào khu vực trận địa Đại đội 5.
Lúc này, Đại đội 5 mất hoàn toàn toàn thông tin liên lạc với Sở chỉ huy Trung đoàn, nhưng với tính quyết đoán của người Đại đội trưởng trong chiến đấu, đồng chí Nguyễn Công Tuấn đã kịp thời động viên cán bộ, chiến sĩ tiếp tục đánh địch theo phương án 2.
Những quả đạn pháo 100mm đã được cắt ngòi nổ ở các độ cao 14, 12, 10 km, bắn liên tục tạo thành lưới lửa đạn dày đặc bao vây kẻ thù. Kết quả, các cán bộ, chiến sĩ Đại đội 5 lại lập công xuất sắc, tiêu diệt chiếc B-52 thứ hai bằng pháo cao xạ 100mm.
Chiến công này đã làm nức lòng cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên địa bàn, Trung đoàn đã được Nhà nước tặng Huân chương Quân công hạng Ba và Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng gửi lẵng hoa chúc mừng.
, bị phang phập ngay 
