[Funland] Về các địa danh có từ "Quán"

[Manhpd]

Lương Sơn Quán

 

[Manhpd]

Hẻm Quán

 

[Tiểungưnhi88]

Theo cá nhân em Quán còn trong từ nguyên quán, quê quán mà ai cũng gắn bó nữa.

 

[cuongtelecoms]

Quán, theo em biết và hiểu là một địa điểm ngừng chân giữa đường ngày xưa (gần giống các trạm dừng nghỉ trên cao tốc) hoặc là nơi nghỉ trọ ở gần các đô thị xưa cho khách vãng lai (gần giống hotel bây giờ). Chính vì thế, các địa danh này thường gần đô thị hoặc là nằm trên trạm nghỉ dọc đường chính ngày xưa.
Ở Vĩnh Phúc có Quán Tiên.

Các cụ có biết ý nghĩa của từ quán trong các địa danh có từ này không? có thể kể ra rất nhiều

Hà Nội: Quán Sứ, Quán Gánh
Hải Phòng: Quán Toan, Quán Trữ, Quán Rẽ, Quán bế
Thanh Hóa: Quán Lào, Quán Vuông
Quảng Bình: Quán Hàu
Nghệ An: Quán hành, Quán bàu
Bắc Giang: Quán Rãnh
Bắc Ninh: Quán Tranh
Hải Dương: Quán Gỏi
Hưng Yên: Quán Trạch
.....

 

[khanht]

Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc có Quán Tiên

 

[Hanoi1919]

Các cụ có biết ý nghĩa của từ quán trong các địa danh có từ này không? có thể kể ra rất nhiều

Hà Nội: Quán Sứ, Quán Gánh
Hải Phòng: Quán Toan, Quán Trữ, Quán Rẽ, Quán bế
Thanh Hóa: Quán Lào, Quán Vuông
Quảng Bình: Quán Hàu
Nghệ An: Quán hành, Quán bàu
Bắc Giang: Quán Rãnh
Bắc Ninh: Quán Tranh
Hải Dương: Quán Gỏi
Hưng Yên: Quán Trạch
.....

Quán là từ để chỉ 1 toà nhà thôi. Còn toà nhà đó dùng vào mục đích gì thì ghép thêm vào. Trong các ví dụ của cụ thì cũng có đủ loại quán như Quán Sứ là chỗ ở của sứ thần nước ngoài ở khi đến Thăng Long. Quán Thánh hay Quán (thờ) Thánh) là cách gọi dân dã khi nhắc đến ngôi đền Trấn Vũ Quán.
Lữ quán - quán trọ, nhà trọ
Đồ thư quán là thư viện
Bác vật quán là Bảo tàng
Tửu quán là quán rượu, nhà hàng
Đại sứ quán- là chỗ ở của sứ thần nc ngoài.
Công quán là toà nhà công quyền.
Đạo quán - điện thờ các vị tiên, thánh. Đạo Lão (giáo) thường gọi các ngôi đền thờ là quán và phần lớn địa danh có chữ Quán lưu lại đến ngày nay là do liên quan đến các ngôi đền đó. Quán Thánh, Quán Đôi, Quán Tiên….
Thôn quán
Hội quán
Văn quán
Võ quán

 

[hoviethung]

Các cụ có biết ý nghĩa của từ quán trong các địa danh có từ này không? có thể kể ra rất nhiều

Hà Nội: Quán Sứ, Quán Gánh
Hải Phòng: Quán Toan, Quán Trữ, Quán Rẽ, Quán bế
Thanh Hóa: Quán Lào, Quán Vuông
Quảng Bình: Quán Hàu
Nghệ An: Quán hành, Quán bàu
Bắc Giang: Quán Rãnh
Bắc Ninh: Quán Tranh
Hải Dương: Quán Gỏi
Hưng Yên: Quán Trạch
.....

Hà Nội còn có nhiều địa danh có chữ quán nữa chứ cụ. Chẳng hạn như các Đại sứ quán. Còn lịch sử từ quán. Có lẽ chỉ quán trọ, nơi dừng chân tạm thời của du khách trên đường thiên lý.

 

[KoenigseggPigani]

HN có phố Quán Tình
mà e vô đó chả dc 1 mảnh tình dắt đi

 

[danleduc]

Các cụ có biết ý nghĩa của từ quán trong các địa danh có từ này không? có thể kể ra rất nhiều

Hà Nội: Quán Sứ, Quán Gánh
Hải Phòng: Quán Toan, Quán Trữ, Quán Rẽ, Quán bế
Thanh Hóa: Quán Lào, Quán Vuông
Quảng Bình: Quán Hàu
Nghệ An: Quán hành, Quán bàu
Bắc Giang: Quán Rãnh
Bắc Ninh: Quán Tranh
Hải Dương: Quán Gỏi
Hưng Yên: Quán Trạch
.....

Cụ quên phố Quán Thánh ở HN à ?
Có cả đền Quán Thánh cuối phố Quán Thánh nữa.

 

[XPQ]

Theo hiểu biết của tôi, dọc đường thiên lý Bắc - Nam xưa có nhiều địa danh bắt đầu bằng từ "Quán". Một số tài liệu đã giải thích rằng: Quán chính là trạm nghỉ chân của đội quân làm nhiệm vụ "bưu chính", chuyển công văn, giấy tờ từ triều đình đến các địa phương.

Tại đây cũng là nơi họ chuyển giao và thay ca, giống như các trạm giao liên sau này trong chiến tranh. Nếu qua sát chúng ta sẽ thấy càng gần đô thị, các "quán" càng nhiều. Riêng ở vùng Vinh có: Quán Hành, Quán Sen (Nghi Liên), Quán Bánh, Quán Bàu, Quán Lau...

Cái như bác nói gọi là "trạm", như ngõ Trạm ở HN. Hệ thống trạm này rõ rệt nhất là thời Nguyễn, trước đó nước mình chưa có hệ thống chạy tin kiểu này.

Chữ "quán" ở tên các địa danh thì theo em đa số ở cặp "cầu quán", là những nơi được xây dựng cho mục đích chính là nơi nghỉ trên đường của người Nhà nước, khách thương người Hoa và ngày dưng thành nơi họp chợ của dân chúng quanh vùng. Ngân sách để xây dựng thì từ túi tiền của các quan lại và khách buôn hoặc những nhà đại phú.
Quán Thánh thì quán vốn là nơi hành lễ của Đạo Giáo.
Quán Sứ thì là chỗ trọ của sứ thần các nước Ai Lao Xiêm La theo Phật giáo.

 

[duongphong]

Online có các loại Quán

 

[cun01]

Quán Cháo - Ninh Bình

 

[lrudec]

Nhân có thớt này, em xin phép tham khảo các Cụ Mợ chút về địa danh "Bần Yên Nhân" ạ?

 

[nguyenvu171]

Nam ĐỊnh có Quán Chuột

 

[cuhaifus]

Nhân có thớt này, em xin phép tham khảo các Cụ Mợ chút về địa danh "Bần Yên Nhân" ạ?

Hình như nổi tiếng về món tương, có lần đi qua em quên không mua nên lại phải lộn về Bần đấy

 

[CCB]

TT. Phùng, Đan Phượng có Quán Quạ

 

[comiki]

Việt Nam vốn ảnh hưởng sâu sắc văn hóa Trung Quốc. Thời phong kiến còn dùng chữ Hán phiên âm sang tiếng Việt làm văn tự chính, gọi là chữ Nho. Do đó, nếu ko phải những từ thuần Việt, thì đối với các từ có nguồn gốc Hán Việt, muốn hiểu rõ ý nghĩa, cần phải truy ngược về cách viết dạng chữ Hán.

Về âm Quán, tra từ điển có trên 30 cách viết, nhưng theo ý nghĩa trong thớt này thì có thể xem xét mấy trường hợp sau:

1. Quán - 觀, một trong các ý nghĩa của chữ này là chỉ nơi miếu đền của đạo sĩ.

VD: Trấn Vũ quán (hay còn gọi Quán Thánh) như ảnh dưới.

2. Quán - 貫, một trong các ý nghĩa của chữ này là chỉ nơi đã ở nhiều đời.

VD: quê quán, nguyên quán, hương quán

3. Quán - 灌, một trong các ý nghĩa của chữ này là rót tưới, chảy nước vào. Ở dạng danh từ thì là tên sông.

VD: quán đỉnh - 灌頂 (nghĩa đen là rót nước lên đầu), chỉ một nghi thức trong tôn giáo.
Quán Giang khẩu - 灌江口: tên con sông nơi ở của Nhị Lang thần.

4. Quán - 館 là nhà, nơi ở, quán trọ, cửa hiệu, công sở, … Ở dạng động từ có nghĩa là Cung đốn, tiếp đãi, tiếp rước cho chỗ ở.

VD: Quán Sứ, công quán, đại sứ quán, lữ quán, thư quán, trà quán, trà quán,…

Về các địa danh Quán Gánh, Quán Toan, Quán Hành, … kể trên, có lẽ là trường hợp thứ 4, quán - 館, gồm Quán + tên nôm hoặc một đặc trưng của vùng đất ấy, ban đầu chỉ là cách gọi, định vị dân dã, sau dần trở thành địa danh.

Nói thêm một chút về quán làng trong văn hóa làng xã cổ, nhất là vùng đồng bằng Bắc bộ. Từ xưa, trên con đường vào mỗi làng quê, giữa cánh đồng bát ngát, thường thấy có ngôi nhà nhỏ xây chơ vơ dưới gốc một cây cổ thụ, dân gọi đó là quán, hay cầu quán. Quán được xây bằng gỗ hay gạch, lợp ngói, diện tích chỉ vài chục mét vuông, bốn bề để trống. Những quán này được xây với mục đích là nơi nghỉ ngơi cho người nông dân làm ruộng, hay trâu bò nằm nghỉ, nơi nghỉ chân cho khách bộ hành. Quán còn là nơi quàn thi hài, làm đám tang cho người làng không may chết ngoài làng, lệ làng xưa nhiều nơi kiêng kỵ ko cho phép đưa thi hài vào làng. Quán có thể còn là nơi tiếp rước Thành hoàng làng, làm lễ tiễn sĩ tử lai kinh ứng thí và nghênh đón các tân khoa vinh quy bái tổ.

Quán Nghinh Hương - Hương Ngải, Thạch Thất, Hà Tây.

Trong vở chèo Lưu Bình – Dương Lễ, có đoạn Lưu Bình sau khi bị Dương Lễ xua đuổi, trên đường về qua quán Nghinh Hương, nàng Châu Long đuổi theo đến đây mới kịp, ko biết có phải là Nghinh Hương này. “Đây đã về đến quán Nghinh Hương, quán mát mẻ ta hãy vào tạm trú” (trích).

Quán Giang – Đường Lâm, Hà Nội, nơi quàn linh cữu Thám hoa Giang Văn Minh sau khi linh cữu ông được nhà Minh trả về do ông thà chết chứ ko làm nhục mệnh nước.

Quán Dô - Đường Lâm, Hà Nội

Quán Sặt – Hương Canh, Vĩnh Phúc

 

[het_tien]

Việt Nam vốn ảnh hưởng sâu sắc văn hóa Trung Quốc. Thời phong kiến còn dùng chữ Hán phiên âm sang tiếng Việt làm văn tự chính, gọi là chữ Nho. Do đó, nếu ko phải những từ thuần Việt, thì đối với các từ có nguồn gốc Hán Việt, muốn hiểu rõ ý nghĩa, cần phải truy ngược về cách viết dạng chữ Hán.

Về âm Quán, tra từ điển có trên 30 cách viết, nhưng theo ý nghĩa trong thớt này thì có thể xem xét mấy trường hợp sau:

1. Quán - 觀, một trong các ý nghĩa của chữ này là chỉ nơi miếu đền của đạo sĩ.

VD: Trấn Vũ quán (hay còn gọi Quán Thánh) như ảnh dưới.
View attachment 8658760

2. Quán - 貫, một trong các ý nghĩa của chữ này là chỉ nơi đã ở nhiều đời.

VD: quê quán, nguyên quán, hương quán

3. Quán - 灌, một trong các ý nghĩa của chữ này là rót tưới, chảy nước vào. Ở dạng danh từ thì là tên sông.

VD: quán đỉnh - 灌頂 (nghĩa đen là rót nước lên đầu), chỉ một nghi thức trong tôn giáo.
Quán Giang khẩu - 灌江口: tên con sông nơi ở của Nhị Lang thần.

4. Quán - 館 là nhà, nơi ở, quán trọ, cửa hiệu, công sở, … Ở dạng động từ có nghĩa là Cung đốn, tiếp đãi, tiếp rước cho chỗ ở.

VD: Quán Sứ, công quán, đại sứ quán, lữ quán, thư quán, trà quán, trà quán,…

Về các địa danh Quán Gánh, Quán Toan, Quán Hành, … kể trên, có lẽ là trường hợp thứ 4, quán - 館, gồm Quán + tên nôm hoặc một đặc trưng của vùng đất ấy, ban đầu chỉ là cách gọi, định vị dân dã, sau dần trở thành địa danh.

Nói thêm một chút về quán làng trong văn hóa làng xã cổ, nhất là vùng đồng bằng Bắc bộ. Từ xưa, trên con đường vào mỗi làng quê, giữa cánh đồng bát ngát, thường thấy có ngôi nhà nhỏ xây chơ vơ dưới gốc một cây cổ thụ, dân gọi đó là quán. Quán được xây bằng gỗ hay gạch, lợp ngói, diện tích chỉ vài chục mét vuông, bốn bề để trống. Những quán này được xây với mục đích là nơi nghỉ ngơi cho người nông dân làm ruộng, hay trâu bò nằm nghỉ, nơi nghỉ chân cho khách bộ hành. Quán còn là nơi quàn thi hài, làm đám tang cho người làng không may chết ngoài làng, lệ làng xưa nhiều nơi kiêng kỵ ko cho phép đưa thi hài vào làng. Quán có thể còn là nơi tiếp rước Thành hoàng làng, làm lễ tiễn sĩ tử lai kinh ứng thí và nghênh đón các tân khoa vinh quy bái tổ.

Quán Nghinh Hương - Hương Ngải, Thạch Thất, Hà Tây.
View attachment 8658765
View attachment 8658767

Trong vở chèo Lưu Bình – Dương Lễ, có đoạn Lưu Bình sau khi bị Dương Lễ xua đuổi, trên đường về qua quán Nghinh Hương, nàng Châu Long đuổi theo đến đây mới kịp, ko biết có phải là Nghinh Hương này. “Đây đã về đến quán Nghinh Hương, quán mát mẻ ta hãy vào tạm trú” (trích).

Quán Giang – Đường Lâm, Hà Nội, nơi quàn linh cữu Thám hoa Giang Văn Minh sau khi linh cữu ông được nhà Minh trả về do ông thà chết chứ ko làm nhục mệnh nước.
View attachment 8658772
View attachment 8658774

Quán Dô - Đường Lâm, Hà Nội
View attachment 8658775

Quán Sặt – Hương Canh, Vĩnh Phúc
View attachment 8658776

Hay quá cụ ạ, hy vọng có nhiều các cụ khác post thêm ảnh của các Quán ở các nơi để bà con được chiêm ngưỡng, biết đâu sau này thành tư liệu quý về lịch sử, vì những công trình như thế này càng ngày càng bị mất dần đi.

 

[comiki]

Cầu quán Nang trên cánh đồng giữa 2 thôn My Thượng, My Hạ (làng Nga My) - Thanh Mai, Thanh Oai, Hà Tây.

 

[comiki]

Cầu quán ở cánh đồng làng Ngái (Hương Ngải, Thạch Thất, Hà Tây)