bacnam88
Xe điện
- Biển số
- OF-720267
- Ngày cấp bằng
- 15/3/20
- Số km
- 3,679
- Động cơ
- 108,382 Mã lực
Mổ xẻ nguyên nhân khiến Ukraine mất thêm tiêm kích F-16
Thứ Tư, 06:03, 16/04/2025
VOV.VN - Ukraine xác nhận mất thêm một tiêm kích F-16 gần như ngay sau khi thông tin ban đầu lan truyền trên mạng xã hội. Động thái này khác hoàn toàn so với khi Kiev mất chiếc F-16 đầu tiên vào tháng 8/2024.
Ngày 12/4, Không quân Ukraine xác nhận một tiêm kích F-16 đã bị rơi trong khi thực hiện nhiệm vụ chiến đấu tại miền Đông Ukraine. Đây là lần thứ 2 Ukraine mất tiêm kích phương Tây kể từ khi chính thức đưa vào tham chiến hồi tháng 8/2024.
Điều đáng chú ý là vụ việc được xác nhận không lâu sau khi các thông tin ban đầu lan truyền trên mạng xã hội vào khoảng 13h (ngày 12/4 theo giờ Kiev).
Đến 14h42, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã đăng trên mạng xã hội X, xác nhận rằng phi công Pavlo Ivanov đã thiệt mạng “trong một nhiệm vụ chiến đấu bằng F-16”. Phải đến 21h23 cùng ngày, Không quân Ukraine mới ra thông cáo chính thức về vụ việc trên.
Tiêm kích F-16. Ảnh: DFU
Sự xác nhận nhanh chóng của ông Zelensky cho thấy đây có thể không đơn thuần là một tuyên bố sự thật, mà còn mang hàm ý chính trị. Khi Ukraine mất chiếc F-16 đầu tiên vào ngày 26/8/2024, phải 3 ngày sau Kiev mới chính thức xác nhận thông tin.
Điều gì thực sự đã xảy ra?
Giới chức Ukraine không công bố vị trí cụ thể hay nguyên nhân dẫn đến cái chết của đại úy Pavlo Ivanov – người từng là phi công Su-25 và mới chuyển sang lái F-16.
Sau khi vụ việc xảy ra, có nhiều đồn đoán về nguyên nhân khiến Ukraine mất thêm một tiêm kích do phương Tây cung cấp. Một kênh Telegram nổi tiếng với các tin tức đáng tin cậy dẫn lời nhân chứng nói rằng: “Có một tên lửa Nga đã bay rất gần một chiếc F-16 trên bầu trời Sumy”.
Thông tin này làm dấy lên nghi vấn chiếc máy bay có thể đã bị bắn hạ bằng tên lửa không đối không tầm xa R-37 (RVV-BD) phóng từ Su-35, Su-57 hoặc MiG-31BM của Nga. Tên lửa này có tầm bắn lên tới 300 km nếu được phóng từ độ cao lớn.
Khả năng hệ thống phòng không S-400 liên quan đến vụ việc được cho là thấp, do vị trí và hoạt động của hệ thống này luôn bị tình báo phương Tây giám sát chặt chẽ.
Tuy nhiên, độ tin cậy của thông tin mà nhân chứng đưa ra cũng bị đặt dấu hỏi. Theo lời nhân chứng, chiếc F-16 bị “tên lửa rượt đuổi” khi đang bay về phía biên giới Nga. Một tình huống như vậy rất khó xảy ra, vì tên lửa từ lãnh thổ Nga thường tấn công từ phía trước chứ không phải từ phía sau. Cách giải thích này cũng khiến người ta cho rằng chiếc F-16 có thể đã bị phòng không Ukraine vô tình bắn hạ.
Mọi đồn đoán chấm dứt khi Bộ Quốc phòng Nga ngày 13/4 ra tuyên bố cho biết lực lượng phòng không nước này “đã bắn hạ một máy bay F-16 của Ukraine, đánh chặn 8 quả bom dẫn đường JDAM, 7 tên lửa HIMARS và 207 UAV”.
Dù xác nhận đã bắn rơi chiếc F-16, tuyên bố của Nga không nêu rõ hệ thống vũ khí nào được sử dụng hoặc vị trí chính xác của vụ việc.
Kịch bản khả dĩ nhất
Hiện Ukraine chỉ sở hữu số lượng F-16 rất hạn chế, với nhiều nguồn tin cho rằng phi đội của Kiev không vượt quá 16 chiếc. Trong số đó, chỉ khoảng 6 - 8 máy bay sẵn sàng chiến đấu tại bất kỳ thời điểm nào. Chúng được phân bổ tại nhiều căn cứ không quân và chủ yếu làm nhiệm vụ phòng không, đánh chặn tên lửa hành trình Nga như Kh-101 và Kalibr.
Đối với các nhiệm vụ tấn công mục tiêu mặt đất trên lãnh thổ Nga, F-16 sử dụng bom dẫn đường tầm xa như SDB và JDAM-ER, có tầm bắn tùy thuộc vào độ cao thả bom (thường từ 3.000-12.000 mét).
Trong các đợt tấn công hệ thống radar và phòng không đối phương, F-16 triển khai tên lửa AGM-88 HARM – loại vũ khí có động cơ, tốc độ vượt Mach 2 ngay sau khi phóng. Khi rời bệ phóng, HARM tăng tốc cực nhanh, thường bay vượt lên phía trước máy bay – điều có thể khiến người không am hiểu về quân sự nhầm tưởng đây là một tên lửa đang tấn công F-16.
Để tấn công hiệu quả, F-16 phải bay thấp khi tiếp cận biên giới để tránh bị radar phát hiện. Tại điểm thả bom hoặc phóng tên lửa, phi công sẽ tăng độ cao để đạt đủ điều kiện về độ cao và tốc độ, nhưng cũng vì vậy máy bay dễ đi vào vùng quan sát của radar đối phương.
Các vị trí phóng thường được tính toán kỹ lưỡng để máy bay tránh đi vào tầm bắn của các hệ thống phòng không tầm xa như S-400. Tuy nhiên, vào ngày 12/4, chiếc F-16 do đại úy Ivanov điều khiển dường như đã vô tình lọt vào một trong những vùng nguy hiểm này.
Lúc này có 2 khả năng: Nếu là lỗi phi công, Ivanov đã sai sót trong tính toán hoặc thực hiện đường bay; Nếu là lỗi tình báo, lực lượng Ukraine đã không nắm được vị trí chính xác của hệ thống phòng không Nga tại khu vực đó.
Đằng sau lời xác nhận nhanh chóng của ông Zelensky
Trong nhiều tháng qua, Ukraine liên tục sử dụng MiG-29, Su-27 và cả là F-16 để tấn công bằng bom dẫn đường và tên lửa HARM. Câu hỏi đặt ra là: chuyện gì đã thực sự xảy ra vào ngày 12/4?
Nếu nguyên nhân là do lỗi của phi công trong lúc thực hiện nhiệm vụ, đây không phải là điều bất ngờ. Các phi công Ukraine vốn quen với các máy bay chiến đầu từ thời Liên Xô, việc chuyển sang loại máy bay hoàn toàn khác của phương Tây sẽ mất một khoảng thời gian đáng kể, ngay cả với các phi công dày dặn kinh nghiệm.
Thời gian huấn luyện phi công Ukraine lái F-16 thậm chí còn bị rút ngắn còn chưa đến 1 năm do nhu cầu cấp thiết của cuộc xung đột đang diễn ra. Điều này làm dấy lên câu hỏi về mức độ thực sự sẵn sàng của phi công. Lái một máy bay tiên tiến của phương Tây, vốn không phải là một nền tảng quen thuộc, trong một môi trường dày đặc các hệ thống phòng không của Nga là một thách thức cực lớn, đòi hỏi phi công phải cực kỳ nhạy bén và có khả năng ra quyết định chớp nhoáng trong tích tắc. Sai sót là hoàn toàn có thể xảy ra, nhất là khi các phi công Ukraine phải thực hiện công việc nặng nề với các cuộc xuất kích không ngừng nghỉ trên chiến trường.
Mặt khác nếu phi công Ukraine không hề hay biết mình đã đi vào tầm ngắm của hệ thống S-400, điều này có thể cho thấy Mỹ/NATO, có thể đã không cung cấp kịp thời dữ liệu ISR (tình báo, giám sát và trinh sát) cho Kiev.
Trong trường hợp này, việc ông Zelensky nhanh chóng xác nhận thông tin Ukraine mất thêm một chiếc F-16 có thể là một tín hiệu chính trị có chủ ý và ngầm chỉ trích các nước phương Tây.
Cho dù nguyên nhân là gì, sự cố ngày 12/4 cũng làm nổi bật những lỗ hổng trong chiến lược triển khai F-16 của Ukraine. Dù đây là dòng chiến đấu cơ hiện đại, nhưng số lượng hạn chế, thiếu phụ tùng, thiếu phi công được đào tạo bài bản, và mối đe dọa thường trực từ phòng không Nga khiến hiệu quả tác chiến bị đặt vào vòng nghi vấn.
Thứ Tư, 06:03, 16/04/2025
VOV.VN - Ukraine xác nhận mất thêm một tiêm kích F-16 gần như ngay sau khi thông tin ban đầu lan truyền trên mạng xã hội. Động thái này khác hoàn toàn so với khi Kiev mất chiếc F-16 đầu tiên vào tháng 8/2024.
Ngày 12/4, Không quân Ukraine xác nhận một tiêm kích F-16 đã bị rơi trong khi thực hiện nhiệm vụ chiến đấu tại miền Đông Ukraine. Đây là lần thứ 2 Ukraine mất tiêm kích phương Tây kể từ khi chính thức đưa vào tham chiến hồi tháng 8/2024.
Điều đáng chú ý là vụ việc được xác nhận không lâu sau khi các thông tin ban đầu lan truyền trên mạng xã hội vào khoảng 13h (ngày 12/4 theo giờ Kiev).
Đến 14h42, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã đăng trên mạng xã hội X, xác nhận rằng phi công Pavlo Ivanov đã thiệt mạng “trong một nhiệm vụ chiến đấu bằng F-16”. Phải đến 21h23 cùng ngày, Không quân Ukraine mới ra thông cáo chính thức về vụ việc trên.
Tiêm kích F-16. Ảnh: DFU
Sự xác nhận nhanh chóng của ông Zelensky cho thấy đây có thể không đơn thuần là một tuyên bố sự thật, mà còn mang hàm ý chính trị. Khi Ukraine mất chiếc F-16 đầu tiên vào ngày 26/8/2024, phải 3 ngày sau Kiev mới chính thức xác nhận thông tin.
Điều gì thực sự đã xảy ra?
Giới chức Ukraine không công bố vị trí cụ thể hay nguyên nhân dẫn đến cái chết của đại úy Pavlo Ivanov – người từng là phi công Su-25 và mới chuyển sang lái F-16.
Sau khi vụ việc xảy ra, có nhiều đồn đoán về nguyên nhân khiến Ukraine mất thêm một tiêm kích do phương Tây cung cấp. Một kênh Telegram nổi tiếng với các tin tức đáng tin cậy dẫn lời nhân chứng nói rằng: “Có một tên lửa Nga đã bay rất gần một chiếc F-16 trên bầu trời Sumy”.
Thông tin này làm dấy lên nghi vấn chiếc máy bay có thể đã bị bắn hạ bằng tên lửa không đối không tầm xa R-37 (RVV-BD) phóng từ Su-35, Su-57 hoặc MiG-31BM của Nga. Tên lửa này có tầm bắn lên tới 300 km nếu được phóng từ độ cao lớn.
Khả năng hệ thống phòng không S-400 liên quan đến vụ việc được cho là thấp, do vị trí và hoạt động của hệ thống này luôn bị tình báo phương Tây giám sát chặt chẽ.
Tuy nhiên, độ tin cậy của thông tin mà nhân chứng đưa ra cũng bị đặt dấu hỏi. Theo lời nhân chứng, chiếc F-16 bị “tên lửa rượt đuổi” khi đang bay về phía biên giới Nga. Một tình huống như vậy rất khó xảy ra, vì tên lửa từ lãnh thổ Nga thường tấn công từ phía trước chứ không phải từ phía sau. Cách giải thích này cũng khiến người ta cho rằng chiếc F-16 có thể đã bị phòng không Ukraine vô tình bắn hạ.
Mọi đồn đoán chấm dứt khi Bộ Quốc phòng Nga ngày 13/4 ra tuyên bố cho biết lực lượng phòng không nước này “đã bắn hạ một máy bay F-16 của Ukraine, đánh chặn 8 quả bom dẫn đường JDAM, 7 tên lửa HIMARS và 207 UAV”.
Dù xác nhận đã bắn rơi chiếc F-16, tuyên bố của Nga không nêu rõ hệ thống vũ khí nào được sử dụng hoặc vị trí chính xác của vụ việc.
Kịch bản khả dĩ nhất
Hiện Ukraine chỉ sở hữu số lượng F-16 rất hạn chế, với nhiều nguồn tin cho rằng phi đội của Kiev không vượt quá 16 chiếc. Trong số đó, chỉ khoảng 6 - 8 máy bay sẵn sàng chiến đấu tại bất kỳ thời điểm nào. Chúng được phân bổ tại nhiều căn cứ không quân và chủ yếu làm nhiệm vụ phòng không, đánh chặn tên lửa hành trình Nga như Kh-101 và Kalibr.
Đối với các nhiệm vụ tấn công mục tiêu mặt đất trên lãnh thổ Nga, F-16 sử dụng bom dẫn đường tầm xa như SDB và JDAM-ER, có tầm bắn tùy thuộc vào độ cao thả bom (thường từ 3.000-12.000 mét).
Trong các đợt tấn công hệ thống radar và phòng không đối phương, F-16 triển khai tên lửa AGM-88 HARM – loại vũ khí có động cơ, tốc độ vượt Mach 2 ngay sau khi phóng. Khi rời bệ phóng, HARM tăng tốc cực nhanh, thường bay vượt lên phía trước máy bay – điều có thể khiến người không am hiểu về quân sự nhầm tưởng đây là một tên lửa đang tấn công F-16.
Để tấn công hiệu quả, F-16 phải bay thấp khi tiếp cận biên giới để tránh bị radar phát hiện. Tại điểm thả bom hoặc phóng tên lửa, phi công sẽ tăng độ cao để đạt đủ điều kiện về độ cao và tốc độ, nhưng cũng vì vậy máy bay dễ đi vào vùng quan sát của radar đối phương.
Các vị trí phóng thường được tính toán kỹ lưỡng để máy bay tránh đi vào tầm bắn của các hệ thống phòng không tầm xa như S-400. Tuy nhiên, vào ngày 12/4, chiếc F-16 do đại úy Ivanov điều khiển dường như đã vô tình lọt vào một trong những vùng nguy hiểm này.
Lúc này có 2 khả năng: Nếu là lỗi phi công, Ivanov đã sai sót trong tính toán hoặc thực hiện đường bay; Nếu là lỗi tình báo, lực lượng Ukraine đã không nắm được vị trí chính xác của hệ thống phòng không Nga tại khu vực đó.
Đằng sau lời xác nhận nhanh chóng của ông Zelensky
Trong nhiều tháng qua, Ukraine liên tục sử dụng MiG-29, Su-27 và cả là F-16 để tấn công bằng bom dẫn đường và tên lửa HARM. Câu hỏi đặt ra là: chuyện gì đã thực sự xảy ra vào ngày 12/4?
Nếu nguyên nhân là do lỗi của phi công trong lúc thực hiện nhiệm vụ, đây không phải là điều bất ngờ. Các phi công Ukraine vốn quen với các máy bay chiến đầu từ thời Liên Xô, việc chuyển sang loại máy bay hoàn toàn khác của phương Tây sẽ mất một khoảng thời gian đáng kể, ngay cả với các phi công dày dặn kinh nghiệm.
Thời gian huấn luyện phi công Ukraine lái F-16 thậm chí còn bị rút ngắn còn chưa đến 1 năm do nhu cầu cấp thiết của cuộc xung đột đang diễn ra. Điều này làm dấy lên câu hỏi về mức độ thực sự sẵn sàng của phi công. Lái một máy bay tiên tiến của phương Tây, vốn không phải là một nền tảng quen thuộc, trong một môi trường dày đặc các hệ thống phòng không của Nga là một thách thức cực lớn, đòi hỏi phi công phải cực kỳ nhạy bén và có khả năng ra quyết định chớp nhoáng trong tích tắc. Sai sót là hoàn toàn có thể xảy ra, nhất là khi các phi công Ukraine phải thực hiện công việc nặng nề với các cuộc xuất kích không ngừng nghỉ trên chiến trường.
Mặt khác nếu phi công Ukraine không hề hay biết mình đã đi vào tầm ngắm của hệ thống S-400, điều này có thể cho thấy Mỹ/NATO, có thể đã không cung cấp kịp thời dữ liệu ISR (tình báo, giám sát và trinh sát) cho Kiev.
Trong trường hợp này, việc ông Zelensky nhanh chóng xác nhận thông tin Ukraine mất thêm một chiếc F-16 có thể là một tín hiệu chính trị có chủ ý và ngầm chỉ trích các nước phương Tây.
Cho dù nguyên nhân là gì, sự cố ngày 12/4 cũng làm nổi bật những lỗ hổng trong chiến lược triển khai F-16 của Ukraine. Dù đây là dòng chiến đấu cơ hiện đại, nhưng số lượng hạn chế, thiếu phụ tùng, thiếu phi công được đào tạo bài bản, và mối đe dọa thường trực từ phòng không Nga khiến hiệu quả tác chiến bị đặt vào vòng nghi vấn.
