Phật giáo thật là một biển cả tri thức khiến mỗi cá nhân có để cả đời nghiên cứu cũng khó lĩnh hội nổi phần nhỏ. Nhưng nói Phật giáo không phải một tôn giáo như cụ thì rất mong cụ lý lẽ chứng minh, chứ em không thể hiểu nổi.
Em từng nghe một vị sư nói rằng Phật giáo là vô thần thì có, và ông lý giải rằng Đức Phật chỉ chỉ cho chúng ta con đường giải thoát, chứ không giải thoát cho chúng ta, rằng muốn giải thoát, không phải cứ tin tưởng mù quáng mà phải nhận thức, học hỏi, tu tập, tự mình kiểm chứng, cho nên Đạo Phật đòi hỏi học hiểu chứ không phải mê tín. Em hiểu tinh thần lời của vị sư nói, chứ diễn đạt lại theo kiểu dân dã không chuẩn lắm, vì thực ra mình cũng chỉ hiểu lờ mờ như thế.
Vậy Phật giáo là vô thần, là nhận thức, ngược với mê tín, là triết học nhân sinh, thậm chí độc đáo nữa bảo rằng Phật giáo là khoa học, nhưng bảo không phải là tôn giáo thì nghe ra khó hiểu quá.
Điều này mà cụ lý giải được thì phi thường.
Điểm thứ hai, ngay lập luận của nhà sư nói trên em cũng thấy thuần túy lý thuyết, hoặc phù hợp với thực tế của một số vị cao tăng thôi. Còn với dân thường, với số đông, đức Phật là vị thần quyền năng cứu khổ cứu nạn. Ngay từ xưa dân ta đã hình dung Đức Phật và cả những cao tăng như những vị thần thánh quyền năng vậy. Trong truyện cổ tích Tấm Cám, Đức Phật hiện lên cứu giúp cô Tấm bằng phép mầu. Đức Phật còn hóa thân vào các thần mưa Pháp Vân, Pháp Vũ ở các chùa Dâu, chùa Đậu. Khi gặp nguy nan, người ta cầu xin Phật bà Quan Âm cứu khổ cứu nạn. Các cao tăng có tài hóa phép và trị bệnh cứu người, như chuyện Lý Thần Tông, Từ Đạo Hạnh, Dương Không Lộ... người dân đến chùa chủ yếu để cầu xin Đức Phật và các vị Bồ Tát như các thánh thần phù hộ, bằng sự màu nhiệm của mình, giúp họ thoát khỏi bệnh tật, có con, nuôi con, thoát nghèo, thậm chí cả giàu sang, đỗ đạt. Tục bán khoán, gửi con cho cửa Phật, tục lên chùa cầu tự có từ lâu, làm lễ giải oan, cắt duyên, cúng sao giải hạn, không có gốc gác Phật giáo (điều này nghe ai đó nói, chứ em không biết chắc) nhưng từ lâu đã gắn với chùa. Tóm lại, với người dân và đại đa số phật tử, thì Phật và các vị Bồ tát là thần thánh quyền năng đích thực, có thể biến nguy thành an, cứu người tai qua nạn khỏi, trừng trị kẻ ác... Nói tin vào thánh thần là tin vào thánh, thần, tiên, Phật... tin vào tất cả các vị quyền năng bất tử.
Càng cho thấy khó mà nói Phật giáo không phải một tôn giáo.
