[Funland] Tác chiến phòng không chống không quân Mỹ và đánh tháng B-52 - Cái nhìn từ­ hai phía

[Triumf]

Những điểm yếu nghiêm trọng trong việc vạch kế hoạch và thực hiện bộc lộ trong những cuộc oanh tạc ngày thứ nhất đã trở nên rõ rệt một cách bi thảm trong những ngày sau. Các chiến thuật áp dụng trong chiến dịch ném bom mang tên Cung sáng miền Nam không thích hợp với khu vực HN, nơi có hỏa lực phòng không mạnh. 5 phi vụ tiến hành hồi tháng 4, đặc biệt là trận oanh tạc Hải Phòng, đã dẫn các nhà vạch kế hoạch Mỹ tới những nhận định sai lầm. Hệ thống phòng không của HN không phải là yếu – đó là điều đã thấy rõ từ các cuộc oanh tạc trong chiến dịch Linerbacker lần trước, nhưng hiển nhiên điều đó đã được quan tâm quá ít. Do không có thêm các hành lang sợi nhiễu cho mỗi đợt, các máy bay ném bom B-52 đã không tận dụng được sức gió xuôi thổi mạnh. 3 đợt mỗi đêm gây khó khăn cho việc rải sợi nhiễu hay trấn áp tên lửa đất đối không đồng thời giúp cho hệ thống phòng không đối phương có thời gian hồi phục và chuẩn bị đối phó với đợt tiến công mới. Gió thổi mạnh giúp cho các máy bay ném bom bay nhanh tới mục tiêu, nhưng cũng thổi bạt sợi nhiễu, khiến cho các máy bay B-52 phải dựa vào thiết bị gây nhiễu của chính mình để tránh bị radar phát hiện. Hơn nữa, khi ra khỏi mục tiêu, các máy bay B-52 phải ngoặt trở lại bay ngược chiều gió mạnh 100 dặm/h nên tốc độ rút lui chậm lại quá nhiều và hướng gây nhiễu chị chệch, khiến cho radar của các trận địa tên lửa đất đối không lân cận có thể lọt qua những chỗ yếu trong màn nhiễu. Hơn nữa, đội hình máy bay ném bom dài và việc quy định một điểm ngoặt độc nhất cho máy bay khi ra khỏi mục tiêu đã giúp cho máy bay khi ra khỏi mục tiêu đã giúp cho đối phương nhằm trúng điểm ngoặt sau khi những tốp đầu bay qua.

Cuộc chào đón dữ dội của tên lửa đất đối không
Trong ngày thứ 2, chiến thuật chỉ được thay đổi chút ít ở 3 máy bay bị bắn rơi trong 121 phi xuất được coi là mức có thể chấp nhận được. Các máy bay B-52 lại đánh phá Đông Anh, Yên Viên, Đài phát thanh HN, và cả điểm chuyển tải Bắc Giang cùng nhà máy nhiệt điện Thái Nguyên ở phía Bắc HN. Các đợt đánh phá lại được tiến hành cách nhau 4-5 giờ. Không máy bay nào bị bắn rơi, mặc dầu dối phương đã bắn tới ngót 200 quả tên lửa đất đối không.

Các đợt oanh tạc ngày 19-12 đã gây cảm giác tin tưởng 1 cách giả tạo, và chiến thuật đánh phá trong ngày thứ 3 không có gì thay đổi nhiều. Những chiếc đi đầu của đợt tiến công thứ nhất ngày 20-12, hoàn thành nhiệm vụ một cách dễ dàng, nhưng nhiều tên lửa đất đối không đã phóng vào những chiếc đi sau. Tên lửa đã bắn trúng 2 chiếc B-52G khi chúng đang bay ngoặt ra khỏi mục tiêu và cả 2 đã rơi ở Hà Nội. 1 chiếc B-52D bị trúng đạn trước khi trút bom và cố bay được về Thái Lan thì rơi. Đợt oanh tạc cuối cùng bắt đầu vào khoảng nửa đêm về sáng. Các máy bay B-52 oanh tạc Hà Nội cũng được tiếp đón bằng tên lửa một cách dữ dội như dợt đầu. Một chiếc B-52D bị thương nặng bởi tên lửa, rơi ở Lào. 2 chiếc B-52G khác cũng bị tên lửa bắn rơi. Trên 220 quả tên lửa đã được phóng trong đêm 20-12, và 6 chiếc B-52 bị hạ trong vòng 9 giờ. Cho đến nay, người ta đã thấy rõ 2 nhân tố có ý nghĩa khác nhau gây nên tổn thất: 5 chiếc bị bắn rơi khi ngoặt ra khỏi mục tiêu, và 5 chiếc B-52G chưa được cải tiến để mang thêm các thiết bị gây nhiễu mạnh hơn.

Tuy nhiên, trừ số tổn thấy ngày 20-12, các cuộc oanh tạc trong 3 ngày đầu được coi là thành công. Hầu hết các mục tiêu quan trọng đều bị tàn phá nặng. Trên 300 phi xuất đã được thực hiện, với 9 máy bay bị hạ; mức tổn thất chưa đến 3%, tuy nhiên mức tổn thất như trong ngày thứ 3 có thể làm cho chiến dịch ném bom phải mau chóng chấm dứt.

 

[Triumf]

Ngay trước khi chấm dứt nỗ lực cao nhất trong 3 ngày, Hội đồng tham mưu trưởng liên quân đã ra lệnh kéo dài chiến dịch ném bom nhưng với quy mô nhỏ hơn. Các kíp lái cho rằng nguyên nhân dẫn tới tổn thất là việc vạch kế hoạch kém và ở chiến thuật, và yêu câu thay đổi. Một ban nghiên cứu chiến thuật ở Utapao đã nghe được những lời phàn này này: phi công trong các kíp bay đặc biệt phàn nàn rằng vòng ngoặt rộng khi ra khỏi mục tiêu khiến máy bay của họ bay chệch ra khỏi màn nhiễu và vì vậy dễ bị trúng tên lửa đất đối không. Họ muốn thu hẹp vòng ngoặt và mau chóng thoát khỏi khu vực mục tiêu ra vịnh Bắc Bộ. Hơn nữa, họ muốn được tự do áp dụng các thủ đoạn cơ động né tránh, bay theo các đường đạn chéo nhau, thu ngắn đội hình ném bom, tiếp cận mục tiêu từ nhiều hướng, ở các độ cao khác nhau và cự ly không nhất định và thay đổi độ cao không theo quy luật để gây lúng túng cho việc đối phó của hệ thống phòng không đối phương.

Áp dụng chiến thuật mới để giảm tổn thất
Bộ tư lệnh không quân chiến lược (SAC) chấp nhận những đề xuất này và còn đưa ra những thay đổi khác, một số trong đó đã được đưa vào kế hoạch oanh tạc ngày thứ 4. Tất cả các phi xuất tiến công các mục tiêu trong chiến dịch Linerbacker II trong ngày 21-12 đều do các máy bay ở căn cứ Utapao thực hiện, trong khi các máy bay ném bom ở căn cứ Guam lại tiếp tục chiến dịch Cung sáng. Trong ngày 22-12, ngày thứ 5 của chiến dịch, các máy bay B-52D chuyển sang phía Đông, tiến công nhà máy xe lửa và khu chứa dầu Hải Phòng. Các máy bay tiến công đã áp dụng chiến thuật mới và tránh được tổn thất tuy bom rơi không thật trúng đích. Tuần thứ nhất của chiến dịch Linerbacker II kết thúc vào ngày thứ 7 của chiến dịch. Nhiều bài học đã được rút ra và tổn thất gây cho đối phương cũng đáng kể, nhưng với cái giá phải trả là 11 máy bay B-52 và nhiều phi công cùng nhân viên phi hành.

Sau 36 giờ tạm ngừng ném bom nhân dịp lễ Noel, ngày 26-12, chiến dịch lại tiếp tục bằng cuộc tiến công được vạch kế hoạch tỷ mỉ và phối hợp chặt chẽ của 120 máy bay B-52 với những đám mây sợi nhiễu bao phủ bầu trời Hà Nội và HP trong khi 7 đợt máy bay ném bom tiên tiếp, oanh tạc 10 mục tiêu khác trong vòng 15 phút. Lực lượng này đòi hỏi trên 100 máy bay yểm trợ, các máy bay F-111 đánh phá các sân bay, trong khi các máy bay A-6 của hải quân Mỹ trấn áp các trận địa tên lửa đất đối không ở khu vực Hải Phòng. 2 đội hình máy bay ném bom dày đặc bay vào HN từ hướng Tây Bắc và Tây Nam qua Lào rồi thoát ra phía vịnh Bắc Bộ, 2 đội hình khác theo hướng ngược lại, bay vào HN từ hướng Đông Bắc và Đông Nam qua vịnh Bắc Bộ và bay qua Lào. Các máy bay tiến công Hải Phòng bay vào từ hướng Đông Bắc và Đông Nam. Các máy bay B-52G dễ bị tổn thương hơn được giao nhiệm vụ đánh phá Thái Nguyên và Hải Phòng.

Chiến thuật mới được áp dụng một cách có hiệu quả. Hệ thống phòng không của đối phương bị dội bom đến mức bão hòa, rối loạn và giảm hiệu lực – tuy tên lửa đất đối không có bắn rơi 1 máy bay B-52 ở Hà Nội. Chiếc thứ 2 rơi ngay gần đường băng trên sân bay Utapao trong khi cố gắng hạ cánh vì đã bị thương rất nặng trong trận đánh. Chỉ trong khoảng thời gian hơn 15 phút, 113 máy bay B-52 đã thực hiện một cuộc oanh tạc tập trung nhất trong lịch sử. Quả thật, đó là một kiệt tác về chiến thuật, cho thấy các bài học rút ra từ cuộc oanh tạc trước đã được áp dụng tốt như thế nào.

 

[Triumf]

Đánh giá kết quả của chiến dịch ném bom bằng máy bay B-52
Cuộc oanh tạc ngày thứ 9 được tiến hành bằng lực lượng 60 pháo đài bay. Một chiếc B-52G cất cánh từ căn cứu Utapao bị thương nặng khi tiến công một trận địa tên lửa, nhưng đại úy phi công đã cố gắng bay được tới Nakhon Phanom ở Thái Lan và cả tổ lái đã nhảy dù. 2 chiếc khác bị thương trong ngày ngày 27-12. Nhưng đó cũng là những chiếc cuối cùng bị thương. 60 máy bay oanh tạc trong 2 ngày thứ 10 và 11 đều trở về an toàn. Trong 2 ngày này, số lượng tên lửa phóng lên đã giảm đi nhiều vì sự kết hợp biện pháp phong tỏa và ném bom đã cắt đứt nguồn tiếp tế tên lửa cho đối phương.

Đến nửa đêm ngày 29-12-1972, tất cả các cuộc oanh tạc ở Bắc vĩ tuyến 20 đều chấm dứt. Trong 11 ngày của chiến dịch Linerbacker II, các máy bay B-52 đã thực hiện 729 phi xuất: 340 từ sân bay Utapao và 389 từ sân bay Guam. Có 15 chiếc B-52 bị bắn rơi, đều do tên lửa đất đối không: 9 chiếc B-52D và 6 chiếc B-52G, 9 chiếc khác bị thương, 29 phi công và nhân viên phi hành tử trận, 33 bị bắt sống và về sau đã được trao trả và 26 được cứu thoát sau trận đánh. Các pháo đài bay đã oanh tạc 34 mục tiêu, trút gần 49.000 trái bom, tổng cộng 13.606.000kg. Trước hỏa lực phòng không mạnh của đối phương và số lượng lớn máy bay tham gia, các cuộc oanh tạc được đánh giá là hết sức chính xác. Theo số liệu công bố của Bắc Viẹt Nam thì có khoảng 1.300-1.600 dân thường bị thương vong. Căn cứ vào khối lượng bom đã thả và số máy bay bị bắn rơi ở Hà Nội thì con số thương vong này quá thấp. Chiến dịch ném bom, biện pháp phong tỏa đường biển, tình trạng bế tắc trên chiến trường là những nhân tố kết hợp buộc Bắc VN phải trở lại cuộc thương lượng ở Paris. Những thiệt hại lớn gây nên bởi chiến dịch Linerbacker II đòi hỏi phải được khắc phục ngay và làm cho Bắc VN phải trì hoãn cuộc tiến công xâm lược Nam VN đến tận năm 1975.

Thêm 1 máy bay B-52 bị hạ trước khi ngừng bắn, chấm dứt hoàn toàn các cuộc ném bom ở VN ngày 27-1-1973. Các cuộc oanh tạc ở Lào còn tiếp tục cho đến giữa tháng 4 và sau đó, các máy bay B-52 chuyển sang đánh phá ở Campuchia cho đến ngày 15-8-1972, khi Quốc hội Mỹ cắt hoàn toàn ngân sách cho cuộc chiến tranh bằng đường không. Trong 8 năm 2 tháng, các máy bay B-52 đã thực hiện tổng cộng 124.532 phi xuất ném bom có hiệu quả vào các mục tiêu đã định, trút trên 2.674.745.000kg bom thường, 18 chiếc B-52 bị đối phương bắn rơi và 13 chiếc khác bị rơi do đâm phải nhau hay do tai nạn.

Ngoài chiến dịch Linerbacker II, ở trận Khe Sanh, trong cuộc tiến công vào dịp tết năm 1968 và cuộc tiến công mùa xuân 1972, hiệu quả của chiến dịch Cung sáng là một vấn đề được quan tâm sâu sắc và thường gây ra các cuộc tranh cãi ngay từ đầu. Tướng Westmoreland và Bộ tư lệnh viện trợ quân sự Mỹ ở VN (MACV) tin rằng các cuộc ném bom đã ngăn chặn việc tập trung lực lượng lớn của đối phương để mở các cuộc tiến công, gây bối rối, phá hủy các căn cứ, cắt đứt đường tiếp tế và giao thông liên lạc, và gây tâm lý hết sức căng thẳng cho binh sĩ đối phương do phải thường xuyên di chuyển và luôn luôn lo ngại bị thương vong vì những cuộc oanh tạc bất ngờ. Những người chỉ huy trên bộ thường suy nghĩ nhiều đến những gì đã không xảy ra về những chiến dịch mà đối phương có thể đã dự định nhưng bị cản trở - nhưng những người chỉ huy không quân Mỹ lại quan tâm hơn đến những thiệt hại và con số thương vong mà họ đã gây cho đối phương. Tuy nhiên, hiệu quả chẳng bao lâu sau đã được đánh giá bằng số tấn bom đã trút xuống những khu vực mục tiêu đã định, xác suất trúng đích, và số phi xuất trong các phi vụ. Cách đánh giá bằng số lượng này được chấp thuận vì thiếu những thực tế rõ rệt chứng minh sự thành công của 124.532 phi xuất oanh tạc các mục tiêu đã định.

Vì ngay sau đó, các hoạt động trên bộ thường được tiếp theo, vì khó khăn của việc trinh sát chụp ảnh sau mỗi cuộc oanh tạc, và lời kể lại mơ hồ của tù binh, Bộ tư lệnh không quân chiến lược đặc biệt muốn thấy khoản đầu tư của mình mang lại hiệu quả lớn hơn chứ không phải chỉ có những khu vực lớn, rừng rậm bị cày xới và hằng hà sa số các loại rắn, khỉ và côn trùng bị giết chết. Họ phải chịu đựng sự tốn kém về máy bay, người lái, nhiên liệu, số giờ bay và năm 1969, 1 vấn đề tinh thần nghiêm trọng trong toàn bộ lực lượng người lái và nhân viên phi hành trên các máy bay B-52D và gia dình họ. Trên hết, những yêu cầu tác chiến ở Việt Nam đã ảnh hưởng đến nhiệm vụ chủ yếu của SAC là răn đe chiến lược vì các cuộc oanh tạc của máy bay B-52 thường được tiến hành ở những vùng rừng núi cách xa nơi có lực lượng bạn, nên các nhà quan sát Mỹ không thể nhìn tháy hiệu quả. Tác động của chiến dịch Cung sáng như thế nào là điều thường bị nghi ngờ. Tuy nhiên, khi các lực lượng lớn của đối phương xuất hiện ở Khe Sanh trong cuộc tiến công vào dịp tết năm 1968, hay ở An Lộc, thì hiệu quả của máy bay B-52 là điều dễ thấy. Đó là những mục tiêu lý tưởng cho khả năng sát thương hàng lọat của các máy bay ném bom này và trong các cuộc tiến công này, các máy bay B-52 đã làm cho Bắc VN và Việt cộng phải trả giá vô cùng đắt. Có lẽ Westmoreland đã đánh giá đúng vai trò của chiến dịch Cung sáng trong cuộc chiến tranh, và hiệu quả cuối cùng của nó khi ông ta viết hồi ký năm 1968 rằng: “Việc sử dụng vũ khí này đã giúp người Mỹ giành chiến thắng trong nhiều trận đánh mà đáng nhẽ phải chiến đấu thêm nhiều trận nữa”./.

 

[Triumf]

Các cụ chịu khó Vodka để em thêm động lực viết tiếp nhé!

 

[Tiểu kê]

rất hay bác chủ thớt ạ. Nhân dân ta chiến đấu thật quật cường, mãi mãi nhớ đến và biết ơn những người chiến sĩ đã anh dũng hi sinh.đã vodka bác ạ.

 

[Triumf]

ĐÁNH THẮNG B-52
(Pháo phòng không 100mm bắn rơi B-52)​

Trích hồi ký "Đánh thắng B-52" của Trung tướng Hoàng Văn Khánh - Nguyên Tư lệnh Quân chủng Phòng không​

TRẬN THEN CHỐT
26 THÁNG 12 NĂM 1972​

Tuyên bố ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra, Ních-xơn làm ra vẻ có thiện chí, cho đó là "một bước tạo điều kiện thuận lợi đi đến giải pháp hòa bình về vấn đề Việt Nam", nhưng trên thực tế, Ních-xơn đã cho không quân, hải quân đánh phá với quy mô lớn, có tính chất hủy diệt chưa từng thấy nhiều vùng đông dân cư trên một phần lãnh thổ của miền Bắc Việt Nam. Trong tháng 10 năm 1972, cường độ xuất kích của máy bay Mỹ có ngày lên tới 408 lần chiếc, mặc dầu phạm vi đánh phá chỉ bằng một phần tư diện tích toàn miền Bắc. Riêng B-52 đã có ngày lên tới 45 lần chiếc. Hãng thông tin Mỹ AP ngày 13 tháng 11 năm 1972 nhật xét: "Các trận ném bom của máy bay Mỹ được Bộ chỉ huy Mỹ đưa tin ngày 12 tháng 11 năm 1972 là các trận ném bom mạnh nhất chưa từng có ở vùng "cán xoong" Bắc Việt Nam...".

Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến những hoạt động của B-52 trên chiến trường Quân khu 4. Số lượng xuất kích B-52 tăng vọt lên sau ngày 23 tháng 10, nâng tổng số xuất kích trong tháng 10 năm 1972 lên tới 408 lần chiếc, so với 305 lần chiếc hồi tháng 9. Sang tháng 11, nhất là sau khi Ních-xơn đã yên vị trên chiếc ghế tổng thống nhiệm kỳ hai, địch càng sử dụng B-52 đánh phá điên cuồng hơn, trung bình mỗi ngày 27 lần chiếc, bằng 25 phần trăm tổng số lần xuất kích trên toàn chiến trường Đông Dương. Tổng số lần B-52 đánh phá từ Thanh Hóa trở vào trong tháng 11 năm 1972 đã lên tới 786 lần chiếc.

Trong những ngày này, không khí trong Sở chỉ huy Bộ tư lệnh Quân chủng khá căng thẳng. Nhìn trên bảng tiêu đồ, thấy những đường bay B-52 gần như đan kín khu vực Nghệ An, Thanh Hóa, rồi liên tiếp nhận được báo cáo hàng trăm điểm dân cư bị bom N-52 dải thảm, chúng tôi đều cảm thấy không yên lòng. Các đơn vị tên lửa ở Nghệ An, Thanh hóa chưa bắn rơi được B-52. Cũng chính vì thế mà kẻ thù lại càng hoành hành dữ dội. Nhưng bè lũ Ních-xơn có âm mưu gì trong việc dùng B-52 đánh phá điên cuồng, ồ ạt phần đất phía dưới vĩ tuyến 20 này?

Đầu tháng 11 năm 1972, trung đoàn 267 được lệnh hành quân vào Thanh Hóa. Như vậy là lực lượng dự định bố trí làm lực lượng dự bị cho Hà Nội theo phương án tháng 7 không còn nữa. Lúc này, khi B-52 đang ngày đêm đánh phá có tính chất hủy diệt đồng bào Khu 4 thì sự điều động này có thể xem là hợp lý, đáp ứng được nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ. Còn chúng tôi, một số đồng chí trong Bộ tư lệnh Quân chủng, một phần cũng thấy đưa lực lượng vào để đánh B-52 là cần thiết, nhưng không khỏi phân vân. Nếu Ních-xơn bất ngờ trở mặt, đưa B-52 ra tập kích Hà Nội thì lực lượng tên lửa ở đây quá mỏng.

Trước tình hình chiến sự sôi động ở các tỉnh Khu 4, cuối tháng 11 năm 1972, tôi được lệnh lên đường vào Nghệ An cùng với Sở chỉ huy tiền phương Quân chủng có nhiệm vụ chủ yếu đánh B-52.

Đúng như nỗi lo của nhiều người, Ních-xơn trở mặt mở cuộc tập kích chiến lược bằng không quân vào Hà Nội, Hải Phòng với qua mô chưa từng thấy. Sau trận đánh B-52 đêm 18 tháng 12 năm 1972, bộ đội tiền phương Quân chủng ở Nghệ An, Thanh Hóa, nhất là các đơn vị đã trải qua một sự "khủng hoảng" về tinh thần và tình cảm. Mỗi lần phát sóng thấy rõ từng đàn, từng lũ B-52 bay vào hướng Hà Nội, Hải Phòng, các chiến sĩ đã cắn chặt môi đến ứa máu vì tức tối và căm thù.

Hầu như ngày nào Sở chỉ huy tiền phương chúng tôi cũng nhận được phản ánh của các đơn vị yêu cầu được hành quân ra Bắc tham gia bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng. Khi được tin B-52 Mỹ ném bom và rải thảm hủy diệt bệnh viện Bạch Mai, nhiều đơn vị đã tổ chức mít tinh phát động căm thù. Nhiều lá đơn tới tấp gửi lên xin được tham gia chiến đấu để trả thù cho Hà Nội.

 

[Triumf]

Tôi báo cáo tình hình này ra Hà Nội. Không phải chỉ là nguyện vọng của anh em mà cũng là nguyện vọng của cả tôi nữa. Sang ngày thứ ba của chiến dịch, một số đơn vị pháo cao xạ được lệnh hành quân cấp tốc ra Hà Nội. Còn tôi thì mãi trưa ngày 23 tháng 12 mới được lệnh gọi ra. Không chờ trời tối, mới khoảng 14 giờ, chúng tôi đã cho xe nổ máy. Đến nông trường Đông Hiếu, vừa ra tới bìa rừng thì xe chúng tôi bị ngay một "thằng" F-4 săn đuổi. Tôi bảo đồng chí lái xe cứa chạy, vì hai bên không có đường tránh, dừng lại chỉ tổ làm mục tiêu chó nó. ấy lần tên giặc lao xuống chặn đánh chúng tôi nhưng đều không ăn thua. Chạy được một quãng, thấy "trò chơi" này có vẻ nguy hiểm, nên khi thấy có đường tránh là chúng tôi dừng xe lại ngay. Nguyễn Sinh Huy và tôi vừa xuống xe, và chiếc xe vừa chạy khuất vào trong rừng cây thì một quả bom đã nổ cách chúng tôi chừng 15 mét. Phải nói thằng giặc lái này thuộc loại nhà nghề. Bị bất ngờ, Nguyễn Sinh Huy đẩy tôi lăn xuống một chiếc hố nông choèn. Đất đá tung lên rơi rào rào quanh người. Tai chỉ hơi ù một tí, sờ khắp người chẳng thấy có sây sát gì. Nhưng khi chống tay định đứng dậy, tôi bỗng giật mình rịt tay lại. Một mảnh bom sắc còn nóng bỏng bằng cái nắp ống đồng nằm ngay bên cạnh. Thật hú vía!

Khuya hôm đó, chúng tôi về đến Hà Nội. Ngay khi đến Thường Tín, chúng tôi đã nhìn thấy một vầng sáng rực hồng phía trước mặt. Nguyễn Sinh Huy thốt lên vui sường:

- Hà Nội của chúng ta vẫn sáng điện.

Đồng chí lái xe cũng hòa niềm vui với chúng tôi:

- Thằng Ních-xơn chịu thua Hà Nội của ta rồi.

Chúng tôi mới rời Hà Nội cách đây vài tuần. Nghệ An với Hà Nội cũng chẳng xa xôi gì. Thế mà khi vừa đặt chân về tới cửa ngõ Hà Nội, chúng tôi đều cảm thấy hồi hộp như đi đâu xa lắm, lâu lắm mới trở về. Đối với riêng tôi, Hà Nội là máu thịt, là cả cuộc đời. Thời thanh niên sôi nổi tôi hoạt động bí mật ở Hà Nội. Đồng bào Hà Nội từng cưu mang, giúp đỡ, bảo vệ tôi nhiều lần thoát khỏi sự truy lùng của bọn mật thám. Những ngày đầu toàn quốc kháng chiến chống Pháp, tôi đã cùng đồng bào Hà Nội chiến đấu, giữ từng góc phố, từng ngôi nhà. Trong những năm chống chiến tranh phá hoại thời Giôn-xơn, tôi lại cùng đồng bào Hà Nội trải qua những chiế dịch đánh phá quyết liệt của không quân Mỹ. Giờ đây, tôi lại được trở về chiến đấu bảo vệ Hà Nội giữa lúc cuộc đọ sức cuối cùng đanh ở thời điểm quyết liệt nhất. Và tại đây, tại mảnh đất nghìn năm văn hiến này, vận mệnh của dân tộc ta sẽ được quyết định. Đối với người lính, có hạnh phúc nào hơn là được tham gia vào những trận đánh như thế.

Trong những ngày qua, Hà Nội đã thay mặt cả nước đương đầu với những thử thách gay go nhất chưa từng có trong lịch sử của mình. Bằng sự hy sinh cao cả và những chiến công tuyệt vời, hà Nội đã trở thành niềm tin, niềm kiêu hãnh của cả nước. Hơn thế, chiến thắng kỳ diệu đánh sập thần tượng "siêu pháo đài bay Hoa kỳ" đã trở thành niềm tự hào của nhân dân cách mạng toàn thế giới. Và Hà Nội, Thủ đô của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà trở thành "Thủ đô của phẩm giá con người".

Sau này tôi được biết, ngay từ ngày 21 tháng 12 năm 1972, báo Pháp Thế giới đã viết: "Giới chức trách Mỹ, sau khi dấn mình vào cuộc leo thang tội ác này tưởng rằng tiếp đến là giai đoạn đối phương của họ sẽ đầu hàng. Nhưng đối phương của họ là những người khó bảo, bởi vì những người này có trí thông minh của lòng tự hào. Họ là những người có thể được coi là một dân tộc đứng đầu trong hàng ngũ nhưng dân tộc hy sinh vì lý tưởng của mình".

Xe qua bệnh viện Bạch Mai, tôi thấy hàng trăm người đang đào bới, thu dọn trên đống gạch đổ nát. 3 giờ 45 phút sáng hôm qua, kẻ địch đã cho B-52 rải thảm xuống bệnh viện, tàn phá hoàn toàn các cơ sở nghiên cứu và chữa bệnh. Từ khoa nội, khoa điện quang, huyết thanh, da liễu, tâm thần, khoa sinh hóa đến các khoa nhi, khoa sản đều bị đánh sập. Nhiều bác sĩ, nhân viên phục vụ, bệnh nhân, sản phụ và cả những em bé mới ra đời đã bị giết hại, bị thương hoặc mất tích.

Nguyễn Sinh Huy xuống xe ở trước cổng Trường đại học Bách Khoa:

- Báo cáo thủ trưởng, tôi xin phép ở nhà hết đêm nay, mai tôi sẽ vào sớm.

Tôi bảo:

- Lẽ ra tớ cho cậu nghỉ vài hôm, nhưng tình hình này sáng ngày mai cứ vào đơn vị tham gia chiến đấu là tốt hơn cả. Bọn Mỹ cũng chẳng còn mấy sức mà kéo dài nữa đâu.

Nhìn theo dáng cao cao của Nguyễn Sinh Huy khuất dần trong ngõ phố, tôi nghĩ đến sự hy sinh thật lớn lao của những người lính. Suốt mấy năm qua, anh cùng trung đoàn 238 bám trụ ở Quảng Bình, Vĩnh Linh, sau đó đi chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, rồi lại vòng về Quảng Trị. Đêm nay, chắc gì anh đã được gặp vợ con. Hơn 30 vạn dân Hà Nội, phần lớn là trẻ em, người già, phụ nữ, những người không trực tiếp tham gia chiến đẫu đã ra đi trong đợt sơ tán lớn nhất đối với lịch sử của một thành phố. Những người ra đi đó cũng góp phần làm nên chiến thắng.

Khi xe vòng qua Bờ hồ, tôi bảo đồng chí lái xe đi chậm lại một chút. Niềm xúc động lớn tràn ngập trong lòng Hà Nội của chúng ta vẫn đàng hoàng và bình tĩnh như thế này ư? Những ngọn đèn ở đền Ngọc Sơn vẫn lung linh tỏa sáng. Những hàng cây xanh vẫn ung dung rủ xuống mặt hồ. Bên hè phố, tỉnh thoảng một tổ tuần tra đi làm nhiệm vụ, tư thế chững chạc, nghiêm trang. Giờ này, Hà Nội yên tĩnh. Sau những trận thua đậm, không chịu đựng nổi, B-52 đã phải giãn ra vòng ngoài.

 

[Triumf]

Ở xa Hà Nội, chúng ta có phần lo lắng quá nhiều cho Hà Nội. Nhưng khi đứng giữa lòng Hà Nội, nhìn thấy tư thế của Hà Nội chiến đầu thì ta hoàn toàn tin chắc Hà Nội sẽ đứng vững, Hà Nội sẽ chiến thắng...

Khoảng ba giờ sáng, tôi về tới gian gác của mình ở phố Lý Nam Đế. Tôi nói với đồng chí lái xe và đồng chí công vụ:

- Các cậu đứng ở đây, tớ vào "trinh sát" trước xem tình hình ra sao.

Cả khu nhà vắng ngắt. Tôi đi men theo dãy hành lang tối om đến trước cửa nhà mình, trong lòng có hơi chút hồi hộp. Mặc dầu biết chắc vợ con đã đi sơ tán nhưng tôi vẫn cứ muốn hy vọng được hặp lai gia đình, dù chỉ là một vài phút thôi, để ngày mai lại tiếp tục bước vào cuộc chiến đấu mới. Nhưng cái ổ khóa quen thuộc đã hiện ra trước mắt. Thế là hết hy vọng. Tôi lấy chìa khóa riêng ra mở cửa, rồi giơ tay bật công tắc đèn. Đồ vật trong nhà lặng lẽ nhìn tôi như muốn nói: "Anh đã về đấy ư? Cả nhà sơ tán hết rồi". Tôi miết ngón tay lên mặt bàn. Mặt bàn hằn lên một lớp bụi. Như thế là vợ con tôi rời khỏi căn phòng này ít nhất cũng đã hơn một tuần.

*

* *​

Rạng sáng, tôi về đến Sở chỉ huy Quân chủng. Bước vào cửa hang, những "người" mà tôi gặp đầu tiên là các vị La Hán. Tất cả 18 vị "đội ngũ chỉnh tề" đứng một vòng quanh vách hang. Thực tình mà nói, đi đâu lâu ngày cũng có lúc tôi nhớ đến các vị này. Dưới ánh đèn nê-ông, gương mặt các vị hiện ra thật bình thản. Các vị có hay không, bên ngoài, cách không xa lắm cái nơi yên tĩnh mà các vị đang ngồi suy ngẫm về cuộc đời, cuộc chiến đấu giữa văn minh và bạo tàn đang diễn ra quyết liệt suốt ngày đêm. Trong số 18 vị, tôi nhớ nhất vị ngồi ngoài cùng, miệng có nụ cười hết cỡ. Bây giờ, lâu ngày gặp lại, vị La Hán đó vẫn đang nhìn tôi với nụ cười lạc quan.

Bước qua cửa ngách, căn hầm Sở chỉ huy đã hiện ra trước mắt. Anh Nguyễn Quang Bích đang trực chỉ huy. Đã gần suốt một tuần thức trắng đêm mà nét mặt anh trông vẫn tỉnh táo. Chẳng những thế mà hình như lại trẻ ra. Các nhân viên trong Sở chỉ huy cũng thế. Gương mặt nào cũng chan chứa niềm vui của chiến thắng. Không vui sao được, chiến thắng vang dội trong mấy ngày qua của Thủ đô Hà Nội, chính những con người thức suốt ngày đêm trong căn hầm này đã góp phần rất xứng đáng.

Phía cuối căn hầm, anh Nguyễn Xuân Mậu đang nằm ngủ trên ba chiếc ghế tựa ghép lại, chân thò ra ngoài, để nguyên cả đôi giày màu đỏ. Cùng với anh Nguyễn Quang Bích, anh Nguyễn Xuân Mậu tham gia trực chỉ huy trong suốt tuần qua.

Ngay chiều hôm đó, 24 tháng 12 năm 1972, tôi được dự buổi giao ban tuần của Bộ tư lệnh. Đúng một tháng trước đây, ngày 24 tháng 11 năm 1972, cũng vào một buổi chiều như chiều nay, cũng tại căn phòng này, đồng chí Tổng tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng đã xuống thông qua phương án tác chiến đánh B-52 lần cuối và giao nhiệm vụ cho Quân chủng. Những dồng chí có mặt hôm ấy, hầu hết hôm nay đều có mặt. Suốt một tuần chiến đấu hết sức căng thẳng chưa từng có trong lịch sử chiến đấu của Quân chủng, nhưng không một ai tỏ ra mệt mỏi. Chiến thắng đang là chất men làm say lòng người. Tất nhiên đây không phải là một thứ say làm cho choáng váng, mà là thứ say của lòng tự hào chính đáng, của những người lính sau khi đã hoàn thành tốt nhiệm vụ cấp trên giao cho, một nhiệm vụ hết sức to lớn, nặng nề, mang tầm vóc lịch sử.

 

[Triumf]

Tuy tất cả chúng tôi đều đã nắm được diễn biến chiến đấu từng ngày, từng trận, nhưng chiều nay, nghe đồng chí Tham mưu phó Nguyễn Hữu Ích hệ thống lại tình hình chiến đấu của một tuần, chúng tôi vẫn cảm thấy như được sống lại những giây phút hào hùng của những trận thắng vang dội vừa qua. Đặc biệt, chúng tôi dừng lại trao đổi khá lâu ở trận đánh đêm 20 rạng ngày 21, trận đánh mang đầy đủ tính chất của một trận đánh tiêu diệt, một trận then chốt. Đêm 20, bọn địch vẫn chưa thay đổi quy luật về thủ đoạn đánh phá. Với tổng số 93 lần chiếc B-52, 151 lần chiếc máy bay chiến thuật, địch tổ chức đánh 3 trận vào Hà Nội, Thái Nguyên, Hải Phòng. Riêng Hà Nội địch dùng B-52 đánh hai trận, một trận lúc 19 giờ 30 phút và một trận lúc 4 giờ 33 phút. Phát hiện được địch từ xa và do rút kinh nghiệm của đêm trước, ngay từ đầu, hai MiG-21 đã được lệnh cất cánh đánh địch ở vòng ngoài. Tuy không gặp được B-52 nhưng máy bay ta đã làm cho bọn tiêm kích bao quanh B-52 phải tán loạn đội hình, tạo điều kiện thuận lợi cho tên lửa đánh địch. Ngay loạt đạn đầu tiên, hồi 20 giờ 30 phút, tiểu đoàn 93 ở trận địa Phú Thụy đã bắn rơi tại chỗ một B-52 ngay trên đất Yên Viên, mục tiêu mà bọn này được lệnh đánh phá. Bốn phút sau, tiểu đoàn 77, tiểu đoàn đã bắn rơi tại chỗ một B-52 đêm 18 tháng 12, lại bắn rơi chiếc B-52 thứ hai trong đêm tại xã Vạn Thắng, huyện Ba Vì. Đặc biệt, chỉ trong vòng năm phút, từ 5 giờ 9 phút đến 5 giờ 14 phút, các tiểu đoàn 57, 77, 79 từ các trận địa Đại Đồng, Chèm, Đông Mai, chỉ bằng bảy quả đạn đã bắn rơi liên tiếp bốn B-52, trong đó có ba chiếc rơi tại chỗ. Đây là trận đánh đạt hiệu suất chiến đấu cao nhất từ trước tới nay trong lịch sử của bộ đội tên lửa. Tổng hợp chung trận thắng oanh liệt đêm 20 rạng ngày 21 tháng 12, toàn miền Bắc đã bắn rơi tất cả 19 máy bay địch, trong đó có 3 F-4, 1 F-111 và 1 A-6 rơi tại chỗ. Riêng bộ đội tên lửa Hà Nội bắn rơi 7 B-52, có năm chiếc rơi tại chỗ. Đặc biệt xuất sắc trong trận này là tiểu đoàn 77, chỉ còn 6 quả đạn đã đánh tất cả ba trận cho đến lúc "trắng bệ", bắn rơi tại chỗ hai B-52. Đáng chú ý là ở tiểu đoàn 57, do đạn thiếu, tiểu đoàn trưởng Nguyễn Văn Phiệt đã phải cân nhắc từng quả một, trong ba phút đánh hai trận, mỗi trận một quả, bắn rơi hai máy bay B-52, trong đó có một chiếc rơi tại chỗ.

Phấn khởi thì phấn khởi thật, nhưng vấn đề đặt ra đối với chúng tôi trong buổi giao ban chiều gày 24 tháng 12 cũng rất căng thẳng. Nổi lên là vấn đề sử dụng lực lượng và vấn đề đạn tên lửa. Một lần nữa tôi lại nêu vấn đề điều trung đoàn 267 ra bảo vệ Hà Nội. Bởi vì, địch giãn B-52 ra vòng ngoài chỉ là để trấn an bọn phi công sau những trận thua thiệt quá nặng. Chúng vẫn còn tiềm lực và nhất định sẽ còn đánh trở lại Hà Nội để tiếp tục gây sức ép tối đa với ta, hòng đạt được ý đố đàm phán trên thế mạnh. Việc B-52 giãn ra vòng ngoài còn nhằm kéo lực lượng ta ra để bất ngờ đánh trở lại khu vực chủ chốt. Đồng chí Nguyễn Quang Bích cũng nhất trí với kiến nghị này và đề nghị "Nếu không đồng ý đưa 267 ra thì đưa bớt hai tiểu đoàn của 275 ra Nam Hà và dịch 267 lùi ra".

Tuy nhiên cũng có ý kiến nhân lúc địch giãn ra, đưa một phần lực lượng tên lửa của Hà Nội ra vùng ngoài để đánh B-52, cụ thể là điều tiểu đoàn 71, 72 ra khu vực Kép, điều trung đoàn 257 lên hướng Việt Trì, Thái Nguyên, còn ở Hải Phòng thì điều hai tiểu đoàn ra khu vực Bãi Cháy.

Tất cả những ý kiến này đều được báo cáo lên Bộ Tổng tham mưu và sẽ đưa ra bàn bạc thêm trong cuộc họp rút kinh nghiệm chiến đấu ngày hôm sau của cán bộ quân chính toàn Quân chủng.

Đêm 24 tháng 12, từ 19 giờ 50 phút đến 20 giờ 30 phút, địch dùng 33 lần chiếc B-52 từ căn cứ U-ta-pao, có 34 lần chiếc không quân chiến thuật yểm hộ, tổ chức đánh một trận vào khu gang thép Thái Nguyên. Pháo cao xạ 100 của trung đoàn 256 thuộc Quân khu Việt Bắc đánh trả mãnh liệt, bắn rơi một B-52.

24 giờ, địch tạm ngừng đánh phá để nghỉ lễ Nô-en, kết thúc giai đoạn một của chiến dịch và chờ "tín hiệu" trả lời của ta.

Cần nhắc lại rằng, sau công hàm có tính chất tối hậu thư gửi cho ta cùng một lúc với "công hàm B-52" ngày 18 tháng 12 năm 1972, ngày 22 tháng 12 năm 1972, Mỹ lại gửi tiếp cho ta một công hàm nữa đề nghị nối lại Hội nghị Pa-ri. Nhânnj rõ tim đen của kẻ thù và để đáp lại cái thói "găng-xtơ" kiểu Mỹ, chúng ta im lặng và trả lời chúng bằng cách đánh mạnh hơn, tiêu diệt nhiều B-52 hơn. Và chúng đã bắt đầu ngấm đòn. Tuy nhiên, kế hoạch nghỉ Nô-en của Ních-xơn chỉ là kế hoãn binh hòng xoa dịu dư luận trong nước và thế giới đang như một làn sóng lên án mạnh mẽ tội ác của chúng đối với nhân dân Việt Nam.

Tại nhiều nước trân thế giới, hàng chục vạn người đã xuống đường. Những tiếng thét căm hờn ở các thủ đô Pa-ri, Xtốc-khôm, Bon, Tô-ki-ô... vang lên: "Chấm dứt ngay ném bom khủng bố", "Ních-xơn giống như Hít-le", "Treo cổ Ních-xơn", "Ních-xơn tên giết người, mày sẽ được ghi vào lịch sử là một tên tổng thống Mỹ xấu xa nhất"...

Tại Mỹ, nhiều cuộc mít tinh, biểu tình lên án bước leo thang điên rồ của bè lũ Ních-xơn đã nổ ra ở nhiều thành phố như Niu-Y-oóc, Cli-vơ-len, Lốt Ăng-giơ-lét... đòi Ních-xơn phải chấm dứt ném bom, chấm dứt sự lừa bịp. Nhiều thượng nghị sĩ có tên tuổi như Mắc-ga-vơn, Men-xphin, Phun-brai, Ken-nơ-đi và hàng chục hạ nghị sĩ khác đã gay gắt lên án Ních-xơn lừa bịp nhân dân Mỹ, đòi Ních-xơn phải chấm dứt ngay chiến tranh ở Việt Nam.

Ních-xơn ngừng ném bom ngày lễ Nôen còn nhằm mục đích quan trọng nữa là để cho bọn phi công B-52 kịp hoàn hồn và cũng để ngay cả bọn chỉ huy lấy lại tinh thần sau những đòn tổn thất quá nặng nề chưa từng có trong lịch sử của không quân Mỹ. Quá sùng bái kỹ thuật, quá tin vào sự mầu nhiệm của các thiết bị điện tử nên khi bị đòn sét đánh, bọn chúng đã hoang mang đến cực độ. Chúng không thể ngờ, và cũng không thể hiểu tại sao "pháo đài bay" hảo hạng của chúng lại bị tiêu diệt nhiều đến như thế.

 

[Triumf]

Các hãng thông tấn phương Tây đều cho rằng những trận ném bom vừa qua là "dữ dội nhất trong lịch sử chiến tranh, đã làm cho Mỹ bị thiệt hại nặng nề nhất về người và trang bị" (UPI). "Chưa bao giờ lực lượng B-52 của Mỹ lại vấp phải một hệ thống phòng công có hiệu lực đến như thế, bị thiệt hại nhiều máy bay đến như thế trong một khoảng thời gian ngắn đến như thế" (AFP). Các nhà quân sự Oa-sinh-tơn ước tính rằng với mức độ rơi rụng như vậy thì chỉ trong khoảng ba tháng nữa là Mỹ có thể hết nhẵn B-52. Những hiện tượng phản chiến trong hàng ngũ bọn phi công B-52 bắt đầu xuất hiện. Bọn chỉ huy tìm mọi biện pháp để bưng bít tin tức, cấm không cho các nhà báo tiếp xúc với bọn phi công. Nhưng làm sao che giấu được những thiệt hại quá lớn như thế. Ngay cả những người đứng đầu ở Nhà trắng, Lầu năm góc cũng rụng rời chân tay. Ních-xơn, Kít-xinh-giơ tuy ngoài mặt vẫn ra vẻ bình thản, nhưng ruột gan thì rối bời. Sự khủng khiếp của họ không chỉ là số B-52 bị rơi, số phi công bị mất mà chủ yếu là thần tượng mà họ vẫn tôn thờ, tô vẽ đã bị hạ bệ. Liệu rồi đây, biết lấy gì để hù dọa nhân dân thế giới.

Chỉ trong một tuấn chiến đấu, từ 18 giờ ngày 18 tháng 12 đến 24 giờ ngày 24 tháng 12 năm 1972, quân và dân miền Bắc đã bắn rơi 53 máy bay Mỹ, có 18 chiếc B-52, năm chiếc F-111. Trong đó, lực lượng phòng không địa phương và súng máy của dân quân tự vệ bắn rơi 21 chiếc, có một B-52 và bốn F-111. Bộ đội tên lửa, bộ đội ra-đa lập công xuất sắc. Bộ đội pháo cao xạ đánh tốt, hoàn thành nhiệm vụ. Bộ đội không quân có nhiều cố gắng. Trận chiến đấu hiệp đồng binh chủng lớn nhất trong lịch sử chống chiến tranh phá hoại đã diễn ra tuyệt đẹp trên bàu trời Hà Nội, Hải Phòng. Sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân đất đối không đã được phát huy đến mức cao nhất. Nghệ thuật chỉ đạo chiến dịch, chiến thuật phòng không được nâng lên một đỉnh cao mới. Đặc biệt cách đánh B-52 của bộ đội tên lửa được "Hội nghị tháng 10" khẳng định đã được thực tế kiểm nghiệm là hết sức chính xác và sáng tạo.

Bài "B-52 trên bầu trời Hà Nội" đăng trong tạp chí Mỹ Tuần hàng không có đoạn viết: "Đây là một cuộc chiến tranh phản điện tử quy mô lớn đầu tiên giữa phe tiến công ồ ạt và phe phòng thủ cũng ồ ạt. Hà Nội theo dõi các tín hiệu nhiễu trên màn ra-đa do máy bay B-52 phát ra, giao hội các nguồn phát nhiễu, tính toán đường bay rồi phóng hàng loạt quả đạn dọc theo đường bay dự đoán. Thiệt hại B-52 lên đến đỉnh cao vào ngày thứ ba và thứ tư...". Điều mà tạp chí Tuần hàng không nói đến thì chính tài liệu "Cách đánh B-52" đã đề cập từ lâu và "Hội nghị tháng 10" đã tranh luận sôi nổi. Sau "Hội nghị tháng 10", công tác huấn luyện đánh B-52 trở thành phong trào quần chúng rộng khắp tại các tiểu đoàn tên lửa mà trọng tâm là vấn đề phát hiện nhiễu B-52, chọn dải nhiễu để bám sát, xác định cự lý phóng. Các trắc thủ miệt mài học tập, rèn luyện không biết mệt mỏi trong suốt hai tháng trước khi xảy ra trận "quyết chiến chiến lược" đã góp phần quan trọng làm nên chiến thắng "Điện Biên Phủ trên không" vĩ đại.

*

* *​

Ngày 25 tháng 12 năm 1972, được sự chỉ đạo của Bộ Tổng tham mưu, Bộ Tư lệnh triệu tập hội nghị quân chính toàn Quân chủng để rút kinh nghiệm đợt một của chiến dịch và quán triệt tình hình nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Từ ngày thành lập Quân chủng đến lúc đó đã gần mười năm, nhưng chưa có một cuộc họp quân chính nào lại tràn đầy niềm tin và phấn chấn đến thế. Các động chí tư lệnh, chính ủy các binh chủng, các sư đoàn từ các hướng chiến dịch đều kịp về dự đầy đủ. Đồng chí Bùi Đăng Tự, Vũ Trọng Cảnh, Tư lệnh và Chính ủy sư đoàn 363 từ mặt trận Hải Phòng lên, mang theo không khí sôi động của những trận đánh cường kích ban đêm chưa từng có trong lịch sử của thành phố. Đồng chí Nguyễn Văn Giáo, Cao Văn Chấn, Tư lệnh và Chính ủy Sư đoàn 365 từ hướng chiến dịch phía nam ra, mang theo nguyện vọng hầu như là của cả sư đoàn muốn được mau chóng hành quân ra chiến đấu bảo vệ Hà Nội. Các đồng chí Nguyễn Văn Hội, Trần Văn Địch từ đường số 1 bắc về. Các đồng chí ra-đa, không quân, các cơ quan Bộ tư lệnh, đại diện các cơ quan cấp trên đều có mặt đông đủ. Được đón tiếp nông nhiệt nhất là đại diện của bộ đội phòng không Hà Nội. Tư lệnh Trần Quang Hùng, Chính ủy Trần Văn Giang bước vào giữa tiếng hoan hô nhiệt liệt của mọi người. Rõ ràng một tuần qua, bộ đội tên lửa Hà Nội đã làm nên chiến tích có một không hai trong lịch sử, làm chính kẻ thù cũng phải kinh ngạc, bàng hoàng.

Nội dung cuộc họp sáng 25 tháng 12 là hội nghị quân chính với tính chất rút kinh nghiệm chiến đấu, nhưng không khí thì giống như một hội nghị mừng công. Mỗi chúng tôi đều cảm thấy lòng phơi phới. Thật kỳ lạ, gương mặt ai cũng hốc hác, cặp mắt trũng sâu, nhưng tất cả đều toát lên niềm phấn khởi dạt dào.

 

[Triumf]

Mở đầu cuộc họp, trong không khí tràn đầy niềm vui, đồng chí Hoàng Phương, Chính ủy Quân chủng thông báo cho mọi người biết, Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương rất hài lòng với những chiến thắng của quân và dân ta vừa giành được, đặc biệt biểu dương các đơn vị trong Quân chủng Phòng không - Không quân đã lập công xuất sắc và sẽ có khen thưởng xứng đáng. Đồng chí cũng thông báo cho mọi người biết Quân chủng đã nhận được rất nhiều bức điện từ khắp nơi trong nước, kể cả ở chiến trường miền Nam và cả ở nước ngoài gửi đến chúc mừng chiến thắng. Tiếp đó, đồng chí kể lại cho mọi người nghe buổi đến thăm Sở chỉ huy Quân chủng của Thủ tướng Phạm Văn Đồng và đồng chí Tổng Tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng nhân ngày thành lập quân đội sáng ngày 22 tháng 12 vừa qua. Tuy ngay buổi tối hôm đó, các đơn vị đã được Cục Chính trị thông báo tỉ mỉ về cuộc đi thăm này nhưng hôm nay nghe kể lại, mọi người vẫn hết sức xúc động. Chỉ riêng sự có mặt của Thủ tướng trong những giờ phút ác liệt của cuộc chiến đấu đã là nguồn cổ vũ đối với chúng tôi. Sau khi thăm Sở chỉ huy Quân chủng, Thủ tướng đã vào thăm Sở chỉ huy Ra-đa, Sở chỉ huy Không quân. Đến đâu, đồng chí cũng nói với các chiến sĩ: "Cảm ơn các đồng chí! Cảm ơn các đồng chí". Đồng chí còn nói: "Trận này ta không thắng thì gay lắm, vì chúng nó đang cố ép ta... Chiến thắng của các đồng chí hay lắm, tốt lắm, quý lắm. Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, cả nước cảm ơn các đồng chí".

Chính trong ngày lễ lịch sử vẻ vang 22 tháng 12 này, bộ đội tên lửa Hà Nội lại đánh thắng một trận xuất sắc. Chỉ trong vòng ba phút, từ 3 giờ 42 phút đến 3 giờ 45 phút, các tiểu đoàn 57, 93, 78 liên tiếp bắn rơi ba B-52, cả ba đều rơi tại chỗ. Chiến thắng này thật có ý nghĩa, vừa là món quà chào mừng sinh nhật quân đội ta, vừa để chào mừng đồng chí Thủ tướng và đồng chí Tổng Tham mưu trưởng đến thăm Quân chủng.

Tiếp đó, hội nghị chăm chú lắng nghe đồng chí Nguyễn Xuân Mậu kể chuyện Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng vào ngày 22 tháng 12 đã đến tận trận địa Chèm thăm hỏi và động viên bộ đội. Tại trận địa này, liên tiếp trong ba ngày 19, 20 và 21 tháng 12, tiểu đoàn 77 dưới sự chỉ huy linh hoạt của tiểu đoàn trưởng Đinh Thế Văn đã bắn rơi tại chỗ ba chiếc B-52. Đồng chí Võ Nguyên Giáp đã lần lượt siết chặt tay và ôm hôn kíp chiến đấu gồm sĩ quan điều khiển Nguyễn Văn Đức và các trắc thủ Mộc, Hà, Tân. Mỗi lần bắt tay, đồng chí để rất lâu bàn tay của các chiến sĩ trong lòng bàn tay mình, nồng nhiệt nói: "Các đồng chí đánh rất xuất sắc, rất xuất sắc". Sau đó, trong lúc nói chuyện thân mật với kíp chiến đấu, đồng chí lại nhắc đến những bàn tay quý báu của các trắc thủ, những bàn tay bình thường đã chiến thắng máy móc điện tử của đế quốc Mỹ. Đồng chí biểu dương sự thành công của công tác huấn luyện, công tác chính trị của bộ đội và nhắc đơn vị chú ý rút kinh nghiệm chiến đấu để sắp tới chiến thắng giòn giã hơn nữa.

Sau những hân hoan, hội nghị nghiêm túc rút kinh nghiệm chiến đấu. Mọi người đều nhất trí thắng lợi vừa giành được là rất to lớn, toàn diện cả về chính trị, quân sự, cả về chiến dịch, chiến thuật và kỹ thuật. Nhưng nghiêm khắc rút kinh nghiệm, vẫn còn bộc lộ nhiều khuyết điểm và thiếu sót. Nổi lên là những hạn chế trong nhận định và đánh giá địch nên có sự chi phối sự chuẩn bị của ta. Nhìn chung toàn cục thì tại Hà Nội, mục tiêu chủ yếu của cuộc tập kích chiến lược, lực lượng dự bị của ta chưa đủ. Khí tài, phương tiện và nhất là số lượng đạn tên lửa chưa đáp ứng được yêu cầu. Bước sang ngày thứ ba, có tiểu đoàn tên lửa đã phải đánh "mổ cò" từng viên một. Về sử dụng lực lượng, tuy ta đã tập trung cho Hà Nội, nhưng chưa đáp ứng đúng với tầm vóc một chiến dịch lớn, mức độ tập trung còn có khả năng cao hơn, có thể có lực lượng dự bị để kịp thời tăng cường trong thời cơ quyết định.

Trọng tâm chính của hội nghị là phân tích âm mưu, thủ đoạn của dịch và nhiệm vụ sắp tới của Quân chủng. Hội nghị nhất trí cho rằng, địch tuy bị thất bại nặng nhưng vẫn còn tiếp tục đánh, mục tiêu chủ yếu vẫn nhằm vào Hà Nội. Chúng sẽ tăng cường đánh trận địa tên lửa. Đánh Hà Nội, địch sẽ thay đổi thủ đoạn: tăng cường nhiễu ra-đa, nhiễu thông tin, đổi hướng đánh, đánh cả hướng tây-nam và đông-bắc, sẽ đánh vào nội thành, khu trung ương để gây sức ép tối đa. Trên cơ sở phân tích đó, Bộ tư lệnh Quân chủng chủ trường:

- Tích cực sửa chữa khí tài bảo đảm 100% sẵn sàng chiến đấu.
- Điều chỉnh đội hình, bố trí tập trung, đánh tập trung. Duy trì lực lượng tên lửa để đánh B-52; cao xạ, không quân tích cực bảo vệ tên lửa. Nhanh chóng triển khai thêm hai tiểu đoàn của trung đoàn 274 tham gia chiến đấu bảo vệ Hà Nội.
- Khẩn trương điều thêm đạn cho Hà Nội từ Hải Phòng lên, từ Khu 4 ra, mặt khác tăng cường chỉ đạo công tác sản xuất đạn ngay tại Hà Nội, kiên quyết bảo đảm đủ đạn cho bộ đội đánh B-52.
- Tranh thủ tổ chức rút kinh nghiệm. Phổ biến nhanh chóng kinh nghiệm cho tất cả các đơn vị.
- Gấp rút bổ sung phương án tác chiến và tích cực luyện tập theo phương án tác chiến mới.

 

[Triumf]

Ngày 25 tháng 12 là một ngày vô cùng khẩn trương bận rộn đối với tất cả các đơn vị, cơ quan trong toàn Quân chủng, đặc biệt là đối với các đơn vị bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng. Song song với việc rút kinh nghiệm chiến đấu ở tất cả các cấp, việc điều chỉnh đội hình, đào đắp công sự, sửa chữa khí tài, chuẩn bị đạn... được hoàn thành gấp trong thời gian ngắn nhất.

15 giờ 25 phút ngày 25, đồng chí Nguyễn Bắc trực ban trưởng đưa đến cho tôi bức điện của Bộ Tổng tham mưu, nguyên văn như sau:

"Bộ Tổng tham mưu gửi
Bộ tư lệnh Phòng không - Không quân

1. Bộ Tổng Tham mưu lệnh cho toàn Quân chủng từ 19 giờ ngày 25 tháng 12 năm 1972 tất cả bộ đội, vũ khí, khí tài tên lửa phải sẵn sàng chiến đấu 100 phần trăm.

2. Bộ đội ra-đa phải phân biệt chính xác mục tiêu thật, giả và thông báo kịp thời, chú ý mục tiêu bay thấp.

3. Các loại pháo cao xạ tiểu cao tổ chức đón lõng, đánh tập trung loại F-111. Pháo trung cao tham gia đánh B-52..."

Giờ này các tư lệnh, chính ủy các sư đoàn đang chạy đua với thời gian. Trách nhiệm nặng nề của chúng tôi là phải tiếp tục đánh thắng lớn hơn nữa. Nhưng chắc chắn là sẽ rất gay go. Con thú dữ trước lúc giãy chết bao giờ cũng sẽ vùng lên một lần cuối cùng dữ dội. Và những thủ đoạn mới thâm độc hơn, nham hiểm hơn sẽ được tung ra.

Đêm 25 tháng 12 là một đêm hoàn toàn yên tĩnh trên bầu trời. Còn mặt đất thì vẫn sôi động với những công việc cuối cùng chuẩn bị cho những trạn đánh mới. Hàng nghìn dân công không quản đêm đông rét mướt đi sửa chữa sân bay, đào đắp công sự. Ở các đơn vị sản xuất đạn, điện sáng suốt đêm, khí thế bừng bừng như một công trường đang thời kỳ cao điểm. Trong các buồng máy ra-đa, trong các xe chỉ huy tên lửa, các kíp trắc thủ chụm đầu bên nhau tìm tòi cách đánh mới nhất, hay nhất. Đêm nay có thể gọi là "đêm hội" của các đơn vị cao xạ. Toàn bộ lực lượng cao xạ ở Hà Nội, Hải Phòng được lệnh rời khỏi chốt, hành quân đến làm "vệ tinh" xung quanh các tiểu đoàn tên lửa, thực hiện chủ trương "Kiên quyết bảo vệ tên lửa để tên lửa đánh B-52".

Suốt đêm tôi ngồi theo dõi tình hình chuẩn bị dưới các đơn vị, các trận địa. Chuông điện thoại réo liên hồi trong Sở chỉ huy. Điện thoại từ Khu 4, từ Hải Phòng, từ đường số 1 bắc thông suốt đến mức lý tưởng. Trong chiến dịch này, các đồng chí thông tin đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình. Trong các tiếng chuông điện thoại, hình như tiếng chuông điện thoại ở chiếc máy liên lạc với Cục tác chiến có một âm sắc riêng. Mỗi lần tiếng chuông reo lên đều làm mọi người trong Sở chỉ huy phải chú ý. Tưởng rằng trong cái đêm "yên tĩnh" như đêm nay, chiếc máy đó sẽ được nghỉ. Nhưng không, mà hình như nó còn réo lên nhiều hơn ngày thường. Cầm máy lên đã nhận ra giọng nói quen thuộc của đồng chí Vũ Lăng, Cục trưởng, của đồng chí Nguyễn Ninh, trợ lý Cục tác chiến phụ trách phòng không - không quân. Các đồng chí ở Bộ Tổng tham mưu rất quan tâm đến trận đánh sắp tới. Đêm nay các đồng chí phải nắm chắc tình hình các đơn vị, chuẩn bị cho đồng chí Tổng Tham mưu trưởng giao nhiệm vụ cho Quân chủng Phòng không - Không quân vào ngày mai.

Vào khoảng nửa đêm, đồng chí Nguyễn Văn Giáo, Tư lệnh sư đoàn 365 điện ra cho tôi:

- Vấn đề 267 thế nào anh? Tôi đã báo động cho 267 chuẩn bị rồi đấy. Anh em như mở cờ trong bụng.

Tôi trả lời anh Giáo:

- Trên chưa có ý kiến gì, nhưng cứ nhắc 267 sẵn sàng, khi nào có lệnh là hành quân được ngay.

Như thế đó, khi địch chưa đánh Hà Nội thì vị tư lệnh nào cũng muốn cho khu vực của mình có thêm nhiều lực lượng. Nhưng khi kẻ thù đụng đến Hà Nội thì chính các đồng chí đó lại rất tự nguyện san sẻ lực lượng của mình cho Hà Nội, trái tim của Tổ Quốc.

 

[Triumf]

Cho đến giờ phút này, lực lượng tên lửa bảo vệ Hà Nội đã có đến hơn mười tiểu đoàn. Hai tiểu đoàn 71, 72 từ Hải Phòng lên đã sẵn sàng chiến đấu tăng cường hỏa lực cho hướng đông, đông-bắc là hướng mà chúng tôi dự kiến B-52 sẽ đột nhập trong trận đánh sắp tới. Tiểu đoàn 76 khí tài bị địch đánh hỏng vào cuối đợt một cũng đã sửa xong. Như vậy, tỷ lệ sẵn sàng chiến đấu của bộ đội tên lửa Hà Nội là 100 phần trăm. Lực lượng cao xạ đã được tăng cường đủ các tầm, các cỡ, được bố trí rộng khắp và dày đặc. Trên mâm pháo, bệ phóng, dưới cánh bay, cán bộ chiến sĩ phòng không bảo vệ Thủ đô hiên hang, đĩnh đạc đợi giờ nổ súng. Lực lượng cao xạ, súng máy của dân quân tự vệ Hà Nội cũng được triển khai thêm trên các nhà cao tầng, quanh các trận địa tên lửa, các lõng mà khả năng F-111 có thể bay qua.

Bộ đội không quân tiến hành xong việc rút kinh nghiệm phát hiện B-52, cách tiếp cận và đánh địch. Tổ chức thông tin và hệ thống sở chỉ huy vòng ngoài đã được củng cố. Theo lệnh của đồng chí Tổng Tham mưu trưởng, sắp tới phải kiên quyết tạo điều kiện cho không quân lập công, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả bốn binh chủng trong Quân chủng tạo nên chiến thắng to lớn hơn.

Vào lúc nửa đêm tôi gọi điện thẳng xuống trung đoàn 261, đơn vị có những bệ phóng án ngữ ở phía bắc sông Hồng. Trong phút chờ đợi trước trận đánh này, tôi muốn gặp trung đoàn trưởng Trần Hữu Tạo nói một vài câu chuyện vui để được nghe cái giọng nói Quảng Nam bào giờ cũng sôi nổi với tiếng cười hồ hởi, thoải mái của anh. Tôi hỏi:

- Đã thấm mệt chưa? Liệu còn sức chọi với B-52 một hiệp nữa không? Hiệp này mới là hiệp quyết định!

Nhắc đến "Hội nghị tháng 10", Trần Hữu Tạo phấn khởi nói:

- Đối với chúng tôi nó là nguyên nhân thắng lợi đấy anh ạ! Chúng tôi chưa từng đánh B-52, chưa từng thấy B-52. "Hội nghị tháng 10" đã cho chúng tôi nhìn thấy nó và chỉ cho chúng tôi cách đánh nó.

Tôi nhắc Trần Hữu Tạo phải chú ý đến hai tiểu đoàn 71, 72 mới từ Hải Phòng lên phối thuộc với 261 và cần có kế hoạch phổ biến ngay kinh nghiệm chiến đấu cho hai tiểu đoàn này. Trần Hữu Tạo tâm sự với tôi:

- Đánh giặc hơn 20 năm, chưa có lúc nào được hưởng những giờ phút vui sướng, hả hê như lần này.

Tôi hoàn toàn thông cảm với niềm vui của anh. Đánh giặc và thắng giặc là niềm vui của người lính. Nhưng riêng anh, trong trận thắng này, niềm vui của anh được nhân lên gấp nhiều lần. Quê hương anh ở miền Nam. Bảy năm qua, B-52 đã gieo rắc biết bao đau thương cho đồng bào và bà con ruột thịt của anh, nhưng chúng chưa bị trừng trị. Giờ đây, nghe tin B-52 bị bắn rơi hàng loạt trên bầu trời Hà Nội, trong đó có những người con quê hương miền Nam góp phần, ai mà chẳng tự hào. Mấy ngày qua, để trả thù cho Hà Nội, chiến sĩ và đồng bào miền Nam đã phát triển thế tiến công và nổi dậy trên toàn chiến trường, gây cho địch những thiệt hại to lớn.

Trần Hữu Tạo còn kể với tôi là suýt nữa anh không được tham gia trận đánh lịch sử này. Chỉ mới đầu tháng, đơn vị anh được lệnh chuẩn bị hành quân vào phía trong nhận nhiệm vụ mới. Ngày 14 tháng 12, anh và một số cán bộ tiểu đoàn được nghỉ phép trước khi lên đường. Anh không có gia đình ở miền Bắc. Vợ con anh ở miền Nam. Anh về nhà bà chị ở Dâu Keo. Buổi sáng ngày 18 tháng 12, tự nhiên anh thấy ruột gan cồn cào không yên. Anh nghĩ chắc là đơn vị có chuyện gì chăng? Thế là anh chuẩn bị ba lô sẵn sàng. Bà chị dâu ngạc nhiên vì tính ra còn năm ngày nữa anh mới hết phép. Anh chỉ cười là nhớ đơn vị quá. Không ngờ vừa chuẩn bị xong thì ngoài ngõ có tiếng còi ô-tô. Đồng chí lái xe của thủ trưởng trung đoàn hớt hơ, hớt hải chạy vào báo cáo:

- Thủ trưởng về ngay, ở nhà đang chuẩn bị đánh nhau to lắm. Nghe nói đêm nay B-52 sẽ vào đánh Hà Nội.

Thế là quên cả chào bà chị dâu, anh xách ba lô chạy ra xe, phóng một mạch về đơn vị. Kể xong câu chuyện, Trần Hữu Tạo kết thúc:

- Thằng Ních-xơn chỉ chậm đánh khoảng một tuần nữa thôi chắc là chúng tôi đã lên đường. Thật hú vía!

 

[Triumf]

*​

* *​

Ngày 26 tháng 12.

Sau 36 giờ ngừng đánh, từ 13 giờ, địch dùng 56 lần chiếc máy bay chiến thuật vào đánh ngoại vi Hà Nội và lùng sục đánh các trận địa tên lửa. Nắm thời cơ thời tiết xấu, tiểu đoàn tên lửa 72 tranh thủ bắn rơi một F-4.

Đó là màn giáo đầu cho một trận đánh lớn. Sau này, chúng ta được biết bọn địch đã chuẩn bị cho trận đánh này hết sức chu đáo, tỉ mỉ, hơn cả trận mở đầu chiến dịch ngày 18 tháng 12.

Lần trước bọn chúng chủ quan ỷ vào vũ khí kỹ thuật, đánh giá sai đối tượng nên đã chuốc phải thất bại thảm hại. Đến lúc này cả Lầu năm góc và Nhà trắng mới tỉnh người ra. Chúng họp hành liên miên, căng thẳng. “Những bộ óc thông minh nhất của nước Mỹ” được tập hợp lại. Các chủ hãng sản xuất các thiết bị điện tử cũng được mời đến hỏi ý kiến. Bọn tham mưu Mỹ bù đầu vào rút kinh nghiệm, soạn thảo kế hoạch, quyết làm một trận “sống mái” với đối phương để rửa hận. Bản kế hoạch tác chiến của trận đánh này kèm theo bản đồ sử dụng lực lượng, mục tiêu đánh phá… đã được in lại trong tạp chí Không quân của Mỹ.

Theo bản kế hoạch đó thì số lượng B-52 Mỹ tung ra trọng trận này lên tới 129 chiếc. Còn theo thống kê của chúng ta là 105 chiếc. Dù sao cũng là trận có mật độ B-52 cao nhất trong chiến dịch 12 ngày đêm.

Đêm 26, lúc 18 giờ, khi tôi bước vào Sở chỉ huy thì tất cả đã sẵn sàng. Đồng chí trực ban trưởng Nguyễn Bắc đã phát lệnh cấp một từ lúc 17 giờ 35 phút, ngay khi nhận được thông báo của Cục 2: “Từ 18 đến 20 giờ có 30 đến 40 chiếc B-52 hoạt động”. Bên ngoài trời rất lạnh, nhưng không khí trong căn hầm thật ấm áp.

Trên bảng đèn tín hiệu, những ngọn đèn đỏ bắt đầu bật sáng, nhấp nháy, báo hiệu tất cả các đơn vị trong toàn Quân chủng đã sẵn sàng chiến đấu, kể cả ba trung đoàn tên lửa ở phía Nam.

18 giừo 12 phút, bọn cường kích hải quân bắt đầu hoạt động ở hướng Hải Phòng. Đêm nay B-52 sẽ vào Hải Phòng trước chăng? Tôi bảo đồng chí sĩ quan phương hướng nhắc sư đoàn 363 không được dùng tên lửa đánh cường kích, phải dành đạn để đánh B-52.

18 giờ 50 phút, hai tốp cường kích hạot động ở hướng tây-nam, vùng Mộc Châu, Hòa Bình.

20 giờ 33 phút, một EB-66 hoạt động ở đông Sầm Nưa, nam Nà Sản.

20 giờ 35 phút, một tốp hai chiếc hoạt động hướng đông-nam, từ đông Ròn đến nam cửa Văn Lý.

21 giờ 48 phút, hai tốp tám chiếc tiêm kích, độ cao bảy ki-lô-mét bay lượng từ Lào, Tây Bắc, Vĩnh Yên, Sơn Tây, dọc theo đường số 6 sang Hòa Bình, vòng lên Nghĩa Lộ, Phú Thọ. Rất dễ dàng nhận thấy bọn này là bọn chặn kích và kết hợp thả nhiễu tiêu cực phủ kín một hành lang dài từ tây lên tây-bắc, cách Hà Nội khoảng 40 đến 50 ki-lô-mét.

21 giờ 57 phút, các đài nhìn vòng bào về có nhiễu tích cực xuất hiện ở hướng tây-nam cường độ hai. Trưởng phòng quân báo Lê Tư, trưởng phòng tác chiến Lê Thanh Cảnh, trực ban trưởng Nguyễn Bắc chăm chú theo dõi tình hình địch đều có chung một nhận xét là kẻ địch hôm nay hoạt động khẩn trương và dồn dập. Tất cả đều thông nhất địch hoạt động ở các hướng khác nhau chính là nhằm mục địch dọn đường cho B-52 vào. Như vậy khả năng B-52 sẽ đột nhập cùng một lúc nhiều hướng, làm cho ta lúng túng trong cách đánh. Tình huống chiến đấu này sẽ diễn ra rất phức tạp. Tôi trực tiếp cầm máy giao nhiệm vụ cho sư đoàn 361 phải chú ý cả ba hướng như đã dự kiến và nhắc nên giao nhiệm vụ chính cho các cụm hỏa lực phụ trách từng hướng để bộ đội có thể chủ động, linh hoạt trong cách đánh.

Trận đánh đêm 26 tháng 12 diễn ra đúng như nhận định của ta. Từ 22 giờ 5 phút đến 22 giờ 52 phút, địch đã dùng 105 lần chiếc B-52 vào 110 lần chiếc máy bay chiến thuật hộ tống đồng thời vào đánh ba khu vực một lúc. 66 lần chiếc B-52 vào đánh Hà Nội, 21 lần chiếc B-52 vào đánh Thái Nguyên, 18 lần chiếc B-52 vào đánh Hải Phòng.

Đêm hôm đó Hải Phòng bắn rơi hai B-52. Tiểu đoàn tên lửa 81 trung đoàn 238 bắn rơi một máy bay B-52 vào hồi 22 giờ 36 phút. Đại đội 174 pháo cao xạ 100 trung đoàn 252 bắn rơi một B-52 vào hồi 2 giờ 24 phút.

Tại Hà Nội, cuộc chiến đấu diễn ra đặc biệt sôi nổi. 66 lần chiếc B-52 chia nhau cùng một lúc đột nhập ba hướng: tây-nam, tây và tây-bắc, đông-bắc. Chúng vào hướng nào cũng bị đánh quyết liệt. Bầu trời Hà Nội rực sáng như một đêm hội. Những đám cháy B-52 bùng lên như những chiếc nhà cháy giữa lưng trời. Chuông điện thoại réo liên hồi trong Sở chỉ huy. Nhiều nhất luúcnày là điện báo cáo bắn rơi B-52 của sư đoàn 361. Đặc biệt phấn khởi là tin của Bộ tư lệnh Thủ đô cho biết có hai chiếc B-52 rơi ngay tại Hà Nội, một chiếc ở cửa hàng ăn uống Tương Mai, một chiếc ở xã Đình Công ngay phía sau sân bay Bạch Mai. Tôi bảo đồng chí Lê Tư cho trợ lý đến ngay hai địa điểm này để thu thập tài liệu của bọn giặc lái. Thật là một đêm chiến đấu sôi nổi, hào hùng. Chỉ trong vòng 18 phút, từ 22 giờ 29 phút đến 22 giờ 47 phút, bộ đội tên lửa Hà Nội đã liên tiếp bắn rơi năm máy bay B-52, có bốn chiếc rơi tại chỗ. Đây là một trận đánh tiêu diệt, đạt hiệu suất chiến đấu cao, làm cho đêm cố gắng cao nhất của bọn không quân chiến lược Mỹ trở thành đêm hãi hùng nhất đối với chúng. Cũng trong đêm này, trong thời gian ngắn ngủi chưa đầy một tiếng đồng hồ của đợt đánh, bộ đội cao xạ Quân khu Việt Bắc cũng được công nhận bắn rơi một B-52.

Như vậy là trong đêm 26 tháng 12 năm 1972, tám chiếc B-52 đã bị diệt, trở thành đêm bị thiệt hại lớn nhất trong cuộc tập kích 12 ngày đêm của kẻ thù. Tỷ lệ suýt soát tám phần trăm B-52 bị diệt trong một trận đánh là một đòn nặng nề có tính chất quyết định, chẳng những làm suy sụp tinh thần và ý chí của bọn không quân chiến lược Mỹ mà cả Nhà trắng và Lầu năm góc cũng không ngờ tới. Trận đánh mang đầy đủ tính chất một trận then chốt. Sau trận này, kết kục của chiến dịch đã được định đoạn. Bị quất một đòn đay, địch như không thể gượng dậy được nữa cho đến ngày bị đánh bại hoàn toàn.

 

[Triumf]

CHIẾC B-52 CUỐI CÙNG
Nhớ lại những ngày chiến đấu sôi động hào hùng của trận "Điện Biên Phủ trên không" năm ấy, tôi không thể nào quên một hình ảnh khá đặc biệt thường diễn ra ở Sở chỉ huy Quân chủng. Đó là, cứ mỗi buổi sáng, cán bộ chiến sĩ lại xúm quanh chiếc đài bán dẫn của đồng chí trực ban chính trị để chờ nghe và nghe một cách say sưa bài xã luận của báo Nhân dân. Những bài xã luận như có lửa ở bên trong, thắp sáng niềm tin, thổi bùng lòng tự hào, tiếp thêm sức mạnh cho đồng bào và chiến sĩ cả nước vươn lên, tiếp tục lập những chiến công to lớn hơn nữa. Dạo đó, nhiều đồng chí cán bộ đã nói, sau một đêm đánh giặc căng thẳng, mệt nhọc, tưởng như không nhấc nổi mình dậy, nhưng nghe những bài xã luận của báo Đảng qua giọng đọc có sức truyền cảm đặc biệt của người phát thanh lại như được tiếp thêm sức mạnh, như được chắp thêm đôi cánh để bay lên.

Sau này tôi được biết, trong những ngày cuối tháng 12 đó, không chỉ ở Sở chỉ huy Quân chủng mà ở các trận địa tên lửa, cao xạ, ra-đa, không quân cũng đều diễn ra cảnh chờ đón để nghe xã luận của Đảng.

Là người chỉ huy bộ đội, tôi thấy phải cảm ơn báo Đảng về những bài xã luận đó. Có thể được chăng khi tôi muốn nói rằng, chính những bài xã luận đó đã góp phần xứng đáng của mình vào chiến thắng 12 ngày đêm lịch sử.

Đêm 27 tháng 12, trên đường vào Sở chỉ huy, tôi dừng lại một lúc ở cửa hang, đưa mắt nhìn về Hà Nội. Tôi cố hình dung dưới vầng sáng kỳ diệu đó của Hà Nội, đâu là phố Khâm Thiên. Đêm qua nghe tin địch đánh Khâm Thiên và sáng nay nghe đồng chí trợ lý quân bào kể lại, Khâm Thiên đã đổ nát tan hoang bởi nhiều vệt bom B-52 rải thảm suốt dọc khu phố, tôi thấy bần thần cả người. Tuy vẫn biết Ních-xơn là con người tàn bạo, nhưng tôi vẫn không thể nghĩ rằng ông ta lại có những hành động điên cuồng, dã man, hủy diệt dân thường đến mức như thế.

Khâm thiên làm tôi bần thần còn vì ở đó có một kỷ niệm sâu sắc của đời tôi. Cuối năm 1943, bọn mật thám Hà Nội mở một cuộc truy lùng đảng diên cộng sản. Chỗ ở của tôi ở phố Lương Yên bị lộ, buộc tôi phải chuyển đến ở nhà một cơ sở hai người thợ giày giàu lòng yêu nước ở phố Khâm Thiên. Các anh đã không quản nguy hiểm cho tôi nương náu hàng tháng trời. Bây giờ, ngôi nhà lụp xụp, chật chội của các anh có còn không?

Trước khi bước vào trận đánh, không khí trong căn hầm Sở chỉ huy bao giờ cũng sôi nổi, rôm rả, với nhiều nguồn tin mới nhất. Từ căn hầm này, qua thong báo của cơ quan chiến lược, chúng tôi có thể biết được B-52 cất cánh ở U-ta-pao cách đây hàng nghìn ki-lô-mét và cả ở Gu-am, cách đây gần nửa vạn ki-lô-mét. Chính bằng mắt mình, ngay trên bảng tiêu đồ, từ căn hầm này, chúng tôi có thể nhìn thấy B-52 đang bay trên vùng trời sông Mê Kông, trên vùng trời đông Đà Nẵng. Từ đây, lệnh báo động B-52 được phát đi khắp miền Bắc. Và cũng từ đây phát đi tin vui mọi người hằng mong đợi: B-52 bị bắn rơi.

Tôi mong rằng, mai sau căn hầm này sẽ trở thành một bảo tàng quý báu của dân tộc ta, "Bào tàng đánh thắng B-52". Các thế hệ mai sau sẽ tìm đến đây như tìm về một cột mốc lịch sử quan trọng của đất nước. Từ đỉnh cao chiến thắng này, bước ngoặt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã bắt đầu.

Một điều may mắn lớn cho "khu bảo tàng" tương lai này là Bác Hồ kính yêu đã có lần đến đây. Đó là một ngày mùa hè năm 1966. Bác đến đây ở suốt một ngày để suy ngẫm, chuẩn bị viết lời hịch lịch sử: "Không có gì quý hơn độc lập, tự do".

Tin mới nhất được mọi người bán luận hết sức sôi nổi sáng nay là số phận bốn chiếc B-52 rơi tại chỗ đêm qua. Hai chiếc rơi ở Tương Mai và Đình Công thì đã rõ. Còn hai chiếc nữa, một chiếc rơi ở Sơn La, một chiếc rơi ở Đèo Khế.

Nhắc đến chuyện máy bay rơi tại chỗ, tôi nêu ý kiến với các đồng chí trong Sở chỉ huy:

- Thời Giôn-xơn, chúng ta đã có xác máy bay Mỹ rơi ngay trong nội thành. Nhưng đó là cường kích. Hôm qua B-52 đã rơi ở Tương Mai, Đình Công, tuy cũng thuộc đất Hà Nội những cũng vẫn còn hơi xa. Đêm nay, nếu chúng ta vít cổ được B-52 xuống ngay trung tâm thành phố thì mới thật tuyệt vời.

 

[Triumf]

*

* *​

Đêm nay, đêm thứ mười của cuộc đụng đầu lịch sử, chúng ta vẫn còn sung sức. Riêng mặt trận chính Hà Nội, trừ tiểu đoàn 86 bị cường kích địch đánh hỏng hồi 11 giờ trưa nay, còn tất cả các tiểu đoàn đều sẵn sàng chiến đấu. Sau trận đánh lớn đêm 26 tháng 12, đêm nay số lượng đạn vẫn còn khá dồi dào.

Tôi hỏi đồng chí trực ban kỹ thuật:

- Đạn dự trữ của Hà Nội còn bao nhiêu?

- Báo cáo! Ở ba tiểu đoàn kỹ thuật còn hơn 100 quả, ở tuyến hai có thể sẵn sàng tiếp đạn cho trận địa ngay 48 quả.

Tôi biết đó là một cố gắng lớn của công tác bảo đảm. Có thể nói đó là sự nỗ lực vượt bậc chưa từng thấy của các đồng chí hậu cần, kỹ thuật.

Đêm 27, địch dùng tất cả 54 lần chiếc B-52, có 66 lần chiếc không quân chiến thuật yểm hộ, tập trung đánh lại các khu vực Đông Anh, Yên Viên, Bạch Mai, Văn Điển, Khuyến Lương, Đa Phúc. Trận đánh bắt đầu từ lúc 22 giờ 30 phút đến 23 giờ 30 phút. Xen kẽ giữa thời gian hoạt động của B-52 có 17 lần chiếc F-111 thay nhau vào đánh phá. Cùng thời gian đó, máy bay hải quân vào đánh phá khu vực Hải Phòng.

Đêm nay, theo phương án đánh địch đã được Bộ Tổng tham mưu thông qua, Bộ Tư lệnh Quân chủng quyết tâm cho không quân cất cánh đánh địch ở vòng ngoài. Nhờ có dẫn đường tốt, biên đội Phạm Tuân cất cánh và đã bắn rơi B-52. Đây là chiếc B-52 đầu tiên bị bộ đội không quân nhân dân Việt Nam bắn rơi.

Bộ đội tên lửa Hà Nội tiếp tục phát huy khí thế chiến thắng của trận đánh đêm 26, với 32 quả đạn đã bắn rơi bốn B-52, có hai chiếc rơi tại chỗ. Một chiếc do tiểu đoàn 94 bắn rơi tại Quế Võ, Hà Bắc, một chiếc do tiểu đoàn 72 bắn rơi ngay tại đường Hoàng Hoa Thám, Hà Nội. Không thể nào quên được những giây phút sôi động trong căn hầm Sở chỉ huy lúc đó. Nếu như có những niềm vui đến nghẹt thở, có những giây phút sung sướng đến bàng hoàng thì chính là lúc này đây.

Đầu tiên nghe Sư đoàn 361 báo cáo B-52 rơi ở Hoàng Hoa Thám, tôi bảo đồng chí trực ban tác chiến hỏi cho rõ là Hoàng Hoa Thám ở tỉnh nào, vì tôi nhơ có một khu rừng ở Việt Bắc cũng có cái tên là Hoàng Hoa Thám. Đồng chí trực ban báo cáo như reo to lên cho tất cả mọi người cùng nghe:

- Báo cáo thủ trưởng, đó là đường Hoàng Hoa Thám ở Hà Nội!

Tình cảm con người có lúc thật kỳ lạ. Khi thì ước mong đến cháy bỏng, mong ngày mong đêm, nhưng khi cái điều hằng ước mong ấy đến thì lại không muốn tin. Tâm trạng của tôi lúc đó thật giống tâm trạng năm 1967 ở chiến trường Vĩnh Linh, khi được tin tiểu đoàn 84 bắn rơi chiếc B-52 đầu tiên, cứ bàng hoàng, nửa tin nửa ngờ. Và cũng như năm 1967, tôi lại trực tiếp cầm máy hỏi lại các đồng chí 361. Đồng chí Trần Nhẫn, Phó tư lệnh, vốn là một người trầm tĩnh, cũng nói như reo lên trong máy:

- Báo cáo Phó tư lệnh, đúng thật là nó rơi ở đường Hoàng Hoa Thám rời. Xác nó còn rơi lả tả xuống cả vườn Bách Thảo, vào cả làng Ngọc Hà...

Sung sướng quá, trái tim tôi như có bàn tay ai bóp chặt và nơi chân tóc sau gáy, một cảm giác râm ran cứ chạy lan khắp da đầu. Đúng trăm phần trăm là B-52 rơi ngay trong lòng Hà Nội.

Ôi! Sự kiện vĩ đại mà ngày mai đây sẽ theo làn sóng điện truyền đi khắp thế giới, nghìn năm đâu dễ có một lần. Mảnh đất được đón nhận niềm vinh quang đó, trên hành tinh mênhg mông này, chỉ có Thủ đô anh hùng của chúng ta, "Thủ đô của phẩm giá con người".

Muôn ngàn lần cảm ơn các chiến sĩ anh hùng đã đánh giỏi, thắng lớn để cho chúng ta có được niềm vui hôm nay. Đây chính là chiếc B-52 bị bắn rơi tại chỗ cuối cùng trên bầu trời Hà Nội. Sau trận này, bọn không quân chiến lược Mỹ đã lâm vào cảnh thế cùng, lực kiệt. Ngày hôm sau, 28 tháng 12, Ních-xơn lại gửi công hàm cho Chính phủ ta xin nối lại Hội nghị Pa-ri để bàn việc ký kết.

 

[Triumf]

Thế là chỉ trong vòng mười ngày, Mỹ đã ba lần gửi công hàm cho ta. Lần đầu, ngày 18 tháng 12 lời lẽ láo xược. Lần thứ hai, ngày 22 tháng 12, tuy còn ra vẻ cứng nhưng cũng đã núng thế. Còn lần này thì rõ ràng là cầu xin. Ta đang ở thế mạnh, thế thắng, nhưng ta đầy thiện chí vì chúng ta bao giờ cũng mong muốn hòa bình. Chính phủ ta chấp nhận lời yêu cầu cảu họ và hẹn gặp tại Pa-ri ngày 8 tháng 1 năm 1973 với điều kiện là phải lập tức trở lại nguyên trạng trước ngày 18 tháng 12 năm 1972.

Đúng 7 giờ sáng ngày 30 tháng 12 năm 1972, Mỹ buộc phải tuyên bố ngừng ném bom, chấm dứt cái mà sau này thế giới phương Tây gọi là "Tấn thảm kịch Lai-nơ bếch-cơ 2".

"Lai-nơ bếch-cơ 2" được dịch ra là "Người cứu trợ chính sách 2" bắt đầu từ ngày 18 tháng 12 và kết thúc ngày 30 tháng 12 năm 1972. Kể cũng buồn cười cho Hoa Kỳ, mang bom đạn đi giết người mà lại đặt ra những cái tên thật hay hớm. Nhưng có thứ vũ khí nào có thể cứu trợ được chính sách xâm lược phi nghĩa của họ. Thời đại ngày nay đâu phải là thời đại ỷ vào sức mạnh rồi muốn làm gì thì làm... Đánh thắng "con chủ bài B-52" của Mỹ, dân tộc Việt Nam đã nêu cho nhân loại tiến bộ một bài học sâu sắc rằng các dân tộc có thể đánh thắng mọi kẻ thù dù chúng có vũ khí tối tân đến mấy, nếu như chúng ta có lòng dũng cảm và trí thông minh, có mục đích chiến đấu chính nghĩa phù hợp với xu thế của thời đại.

Thời điểm này đã là mùa xuân năm 1973.

Những người sống ở Hà Nội vào những năm đầu của thập kỷ bảy mươi sẽ không thể nào quên được mùa xuân này, mùa xuân sau chiến thắng B-52. Một mùa xuân tràn đầy niềm vui và phơi phới tự hào.

Trong những ngày này, người Hà Nội đi đâu, ở đâu, gặp nhau là nhắc đến B-52, kể chuyện chiến thắng B-52. Ai cũng có chung ý nghĩ là chiến thắng B-52 đã làm cho mùa xuân năm nay đến sớm. Ngay từ sáng mùng một Tết Dương lịch, cả Hà Nội đã rực rỡ cờ hoa. Hoa Ngọc Hà năm nay có thêm xác B-52 "tưới bón" nên hình như càng thêm tươi, thêm đẹp. Tấm lịch treo có hình cô gái Ngọc Hà tưới hoa bên xác B-52 trở thành mặt hàng được nhiều người ưa thích. Ai cũng muốn có một tờ lịch như vậy treo ở nhà mình, chỉ vì một điều đơn giản là trong tấm lịch có xác chiếc B-52.

Cả nước dành cho bộ đội phòng không - không quân, đặc biệt là bộ đội tên lửa những tình cảm thắm thiết nhất. Bởi ai cũng biết trong chiến thắng hiển hách vừa qua, bộ đội tên lửa đã góp phần xuất sắc. Trong tổng số 34 máy bay B-52 bị bắn rơi trong 12 ngày đêm lịch sử, bộ đội tên lửa đã bắn rơi 30 chiếc, trong đó riêng bộ đội tên lửa bắn rơi 25 chiếc. Trong tổng số 68 chiếc B-52 bị quân và dân ta bắn rơi, bộ đội tên lửa đã bắn rơi tất cả 61 chiếc, trong đó có 16 chiếc rơi tại chỗ.

Đảng và Nhà nước đã dành cho bộ đội phòng không - không quân những phần thưởng cao quý. Binh chủng Ra-đa, Sư đoàn 361 được tặng thưởng Huân chương Quân công. Đặc biệt Binh chủng Tên lửa, Binh chủng đầu tiên của quân đội ta được tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.


Triumf: Như vậy có thể kết luận bộ đội cao xạ (pháo phòng không 100mm) đã bắn rơi tất cả 3 chiếc B-52. Hoàn toàn trùng khớp với tổng số lượng B-52 bị bắn rơi là 34 chiếc trong "Chiến dịch Điện Biên Phủ trên không tháng 12 năm 1972", gồm:
- Tên lửa phòng không: 29 B-52, trong đó có 16 chiếc rơi tại chỗ (1 chiếc còn chưa kịp thả bom)
- Không quân: 2 B-52 (Phạm Tuân và Vũ Xuân Thiều)
- Pháo cao xạ 100mm: 3 B-52

Các cụ nhớ Vodka cho em nhé để tiếp tục giải đáp thắc mắc và cung cấp thêm thông tin đa chiều

 

[Mèo sạch thỉu]

Pháo phòng không 100mm mà bắn được B52 trong khi nó thường bay cao tầm 10km ... chuyện này chắc chỉ ở VN mới nghe thấy .. cũng lạ thật đấy. Hoặc nó hạ thấp độ cao hay đang bị thương phải buộc hạ độ cao chăng ???. Bác nào có thêm thông tin cho ae nghía cái. Thông tin từ phía thứ ba như Liên Xô (nhà cung cấp vũ khí cho ta) thì càng tốt.
Sao không thấy phía bên kia là Mỹ chính thức công bố nhể.
Máy bay Mic 21 của Phạm Tuân bắn rới B52 thì được tuyên dương anh hùng ngay, trong khi vũ khí cổ lỗ hơn nhiều như PKK bắn rơi được B52 (theo như lời kể trên .. độ chính xác đến đâu thì chưa được kiểm chứng) thì lại .... chả thấy nói gì cả ???

 

[Triumf]

Các cụ vẫn chưa tin pháo 100mm có thể bắn rơi được B-52 phỏng? Thì đây, "Lịch sử Quân chủng Phòng không xuất bản năm 1994":

Đêm 22 tháng 12, từ 4 giờ 30 phút đến 5 giờ 23 phút, địch sử dụng 24 lần chiếc B.52 và 27 lần chiếc máy bay chiến thuật vào đánh nhà máy xi măng, cầu quay An Dương ở Hải Phòng, dùng máy bay chiến thuật giả B.52 đột nhập vào phía tây Hà Nội, đến Hòa Bình vòng ra, dùng F.111 đánh các mục tiêu trọng điểm ở Hà Nội, Hà Bắc.

Lúc 3 giờ 18 phút, Quân chủng cho 1 MIG.21 từ Miếu Môn đi Nho Quan tìm đánh B.52. Nhưng lần này chiến sĩ lái cũng không phát hiện được địch đã quay về hạ cánh an toàn.

Trong trận này bộ đội tên lửa Hải Phòng bắn rơi 2 máy bay B.52; pháo, súng máy phòng không Hà Nội và Quảng Ninh bắn rơi 2 máy bay cường kích.

Ngày 23 tháng 12, từ 13 giờ 35 phút đến 14 giờ 20 phút, địch dùng 54 lần chiếc máy bay chiến thuật vào đánh sân bay Hòa Lạc, Phùng, Cầu Diễn và ga Đông Anh. Không quân ta bắn rơi 1 máy bay F.4.

Trải qua mấy đêm bị tổn thất nặng nề về máy bay và người lái, đêm 23 tháng 12 hoạt động của B.52 bắt đầu giãn ra xa Hà Nội, Hải Phòng.

Từ 19 giờ 15 phút đêm 23, địch dùng 83 lần chiếc B.52 cùng 30 lần chiếc máy bay chiến thuật đánh Đồng Mỏ, Kép, Bắc Giang, Yên Bái.

Đêm 24 tháng 12, từ 19 giờ 50 phút, địch dùng 33 lần chiếc B.52 đánh ga Lưu Xá, khu gang thép Thái Nguyên, Kép, Bắc Giang, phối hợp với 39 lần chiếc máy bay chiến thuật đánh phá các sân bay Yên Bái, Kép, Vĩnh Tuy.

Ở hướng Hải Phòng, trong hai đêm 23 và 24, địch dùng máy bay hải quân chủ yếu sử dụng tốp nhỏ, chiếc lẻ đánh Đồ Sơn, phà Rừng, sân bay Kiến An. Pháo phòng không đã bắn rơi 2 chiếc F.4.

Đêm 23 và 24 thời tiết xấu, không quân ta không cất cánh. B.52 hoạt động ngoài tầm hỏa lực nên tên lửa cũng không đánh.

Pháo 100 của Quân khu Việt Bắc ở Thái Nguyên đánh trả B.52 quyết liệt. Hôm sau địch thừa nhận mất 1 máy bay B.52.

Khi địch đánh giãn ra xa Hà Nội, Thường vụ Đảng ủy và Bộ tư lệnh Quân chủng nhận định Hà Nội vẫn là mục tiêu chủ yếu của đợt tập kích đường không chiến lược của địch. Ta cần chốt giữ lực lượng để bảo vệ Hà Nội.

Do bị thất bại nặng nề và lấy cớ nghỉ lễ Nô-en, 24 giờ ngày 24 tháng 12, địch tạm ngừng cuộc tập kích để củng cố lực lượng, ổn định tinh thần bọn giặc lái, rút kinh nghiệm, tìm thủ đoạn đánh mới.

Giai đoạn một của chiến dịch phòng không kết thúc. Qua bảy ngày chiến đấu ngoan cường dũng cảm, bộ đội tên lửa, pháo phòng không và các lực lượng phòng không ba thứ quân đã bắn rơi 53 máy bay địch, có 18 B.52, 5 F.111. Trong đó, Quân chủng Phòng không - Không quân bắn rơi 31 chiếc (tên lửa bắn rơi 23 chiếc có 17 chiếc B.52, không quân bắn rơi 1 chiếc F.4, pháo phòng không bắn rơi 7 chiếc). Lực lượng phòng không địa phương, dân quân tự vệ bắn rơi 22 chiếc, trong đó có 4 chiếc F.111 và pháo 100 được công nhận bắn rơi 1 máy bay B.52.

Trong giai đoạn một, tiểu đoàn 59 là tiểu đoàn bắn rơi tại chỗ chiếc B.52 đầu tiên. Tiểu đoàn 77 trung đoàn 257 và tiểu đoàn 57 trung đoàn 261 là những tiểu đoàn bắn rơi nhiều B.52 nhất, chỉ trong 7 ngày, mỗi tiểu đoàn đã bắn rơi bốn máy bay B.52.

Trong chiến đấu, nhiều cán bộ, chiến sĩ đã nêu những tấm gương sáng về chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Tại tiểu đoàn 77, đồng chí Nghiêm Xuân Danh là sinh viên đại học vừa nhập ngũ một năm, được phân công làm trắc thủ kính quang học (TZK) lắp trên nóc xe thu phát (vị trí cao nhất của trận địa tên lửa) để quan sát, phát hiện, bám sát mục tiêu trong trường hợp khí tài bị nhiễu nặng, cùng kíp trắc thủ điều khiển tên lửa đánh mục tiêu trong nhiễu. Giữa bom đạn ác liệt, đồng chí quyết không rời vị trí và đã anh dũng hy sinh trong trận chiến đấu ngày 21 tháng 12. Tập thể đại đội 71 pháo phòng không trung đoàn 212 mặc dù trận địa bị B.52 và máy bay chiến thuật địch đánh phá, ba lần bị bom vùi chỉ còn lại 2 khẩu đội vẫn anh dũng chiến đấu, quyết bảo vệ Thủ đô thân yêu của Tổ quốc.

Với tinh thần “thắng không kiêu, bại không nản”, không chủ quan trước những thắng lợi đã giành được, cán bộ, chiến sĩ Quân chủng Phòng không - Không quân tranh thủ thời gian rút kinh nghiệm và ra sức chuẩn bị cho trận chiến đấu mới, quyết đánh bại cuộc tập kích chiến lược của không quân Mỹ.

 

[Triumf]

Cùng với Khâm Thiên, trong đêm, Mỹ đã rải bom xuống gần một trăm điểm trong thành phố (hai phần ba số nơi bị ném bom là khu dân cư) làm hơn một nghìn người chết và bị thương. Các khu vực Yên Viên, Gia Lâm, Uy Nỗ... đã bị B.52 ném bom đến lần thứ 10, thứ 12. Khu vực Yên Viên bị khoảng 5.000 quả bom, khu vực nhà ga cùng nhiều đoạn đường sắt, kho chứa hàng bị bom rải thảm nhiều lần. Nhiều đại sứ quán và cơ quan đại diện nước ngoài ở Hà Nội như Hung-ga-ri, Bun-ga-ri, Cu-ba, An-ba-ni, Pháp, Ấn Độ, Ai Cập, Cam-pu-chia cũng bị trúng bom.

22 giờ 32 phút, từ hướng đông, đông-bắc, nhiều tốp B.52 theo dãy Yên Tử lao vào đánh Hà Nội. Các tiểu đoàn hỏa lực ở hướng bắc và hướng đông-bắc Hà Nội liên tiếp phóng tên lửa vào các tốp B.52 do tốp 603 dẫn đầu. Tiểu đoàn 93 trung đoàn 261 ở vị trí thuận lợi đã phóng 2 quả đạn, thay đổi phương pháp đánh linh hoạt, bám sát hỗn hợp tốp 603. Một chiếc B.52 trong tốp trúng đạn bốc cháy rơi xuống khu vực Đèo Khế thuộc tỉnh Tuyên Quang.

Sau những đợt chuyển hướng của B.52, máy bay F.111 và không quân chiến thuật lại lùng sục đánh các trận địa tên lửa, thậm chí dùng cả bom bi đánh vào các điểm dân cư trong thành phố. Lực lượng dân quân tự vệ Hà Nội, Vĩnh Phú, Hà Bắc, Hòa Bình đánh trả quyết liệt các tốp máy bay bay thấp. Pháo 100 của lực lượng địa phương, Quân khu Việt Bắc và dân quân tự vệ Hà Nội cùng phối hợp với bộ đội tên lửa đánh B.52. Trung đoàn 256 pháo 100 của Quân khu Việt Bắc lại được công nhận bắn rơi chiếc B.52 thứ hai. Dân quân Hòa Bình bắn rơi 1 máy bay lên thẳng HH.53.

22 giờ 45 phút đêm 26, những tốp B.52 cuối cùng từ hướng tây-nam vào đánh Hà Nội. Các tiểu đoàn 86, 88 trung đoàn 274, tiểu đoàn 79 trung đoàn 257 liên tục phóng đạn vào các tốp B.52 đang bay vào. Học tập kinh nghiệm tiểu đoàn 77, tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 79 Nguyễn Văn Chiến ra lệnh cho K8 và sĩ quan điều khiển Đỗ Văn Bạch phát sóng sục sạo mục tiêu trong nhiễu theo phần tử của tiêu đồ do đài ra-đa Π.12 truyền sang. Trắc thủ Bùi Trung Quý phát hiện được tín hiệu B.52 đầu tiên, sau đó là Bùi Xuân Lập và Nguyễn Xuân Nhân cũng đã nhìn thấy mục tiêu, nhưng lúc này mục tiêu đã bay ngang chuẩn bị vòng ra. Tiểu đoàn trưởng lập tức quyết định thay đổi phương pháp điều khiển, bằng 1 quả đạn đã diệt 1 chiếc B.52. Tín hiệu đạn gặp B.52 lóe sáng, nổ rất đẹp, chiếc B.52 bốc cháy đâm đầu xuống địa phận tỉnh Sơn La.

Tại Hải Phòng, tiểu đoàn tên lửa 81 bị máy bay chiến thuật hải quân gây nhiễu, phóng sơ-rai liên tục, nhưng kíp chiến đấu đã bình tĩnh chọn đúng dải nhiễu B.52, vận dụng phương pháp điều khiển và chế độ bám sát tốt đã bắn rơi 1 chiếc B.52. Đại đội 174 pháo 100 của trung đoàn pháo phòng không 252 cũng được công nhận bắn rơi 1 chiếc B.52 vào lúc 22 giờ 24 phút.

Trận chiến đấu đêm 26 tháng 12 diễn ra hơn một giờ. Lực lượng phòng không ba thứ quân của Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên đã đánh một trận tiêu diệt lớn, bắn rơi 8 máy bay B.52, riêng Hà Nội bắn rơi 5 chiếc, có 4 chiếc rơi tại chỗ. Đây là trận tổn thất B.52 lớn nhất trong 9 ngày qua của đế quốc Mỹ. Trận đánh có tính chất quyết định làm suy sụp tinh thần và ý chí của cả Nhà trắng, Lầu năm góc và bọn giặc lái Mỹ, trận đánh mang tính chất then chốt của chiến dịch. Sau trận này, kết cục của chiến dịch đã được định đoạt.