Cái này hơi khó hiểu. Trước có thớt nước mắm thấy nhiều cụ khen dùng mấy loại Nam Ngư hay Chinsu gì đó pha "ngon hơn nước mắm truyền thống". Em thì đi ăn ngoài thấy nước chấm + dấm công nghiệp, dùng thành phần như vậy thì nhạt nhẽo, ăn như đấm vào mồm. Hay là do ở nhà quen pha kiểu "nặng đô" nên thế nhỉ????
Công thức nước chấm nhà em: Tỏi chợ (kể ra chắc loại Lý Sơn cô đơn là chuẩn nhất cơ mà đắt nên toàn xài tỏi Bắc) + ớt nhà trồng + đường kính + nước mắm Cát Hải + quất (miền Nam gọi là tắc).
Lần nào nhà làm nem hoặc nướng thịt cũng phải đứng vắt quất đau hết cả 2 ngón tay
Cơ mà ăn thấy "đậm" hơn hẳn ngoài hàng.....
Cái khác nhau là những đồ ăn hay dùng thời 54 đương nhiên khác ngày nay nhiều: Xưa tương cà là chính, ít thịt cá nên quen vị mặn, vị lên men của dưa muối, mắm tôm... và hay ăn kèm món luộc như thịt luộc, gà luộc nên không quen vị tanh hải sản, vị béo của xào rán. Chưa kể ngày xưa đường kính hiếm nên người thời đó nhạy với vị ngọt kiểu mật mía tẩy trắng bằng hoá chất.
Từ cái nền thẩm vị trên mà bát nước chấm bún chả lấy nước mắm loại nhiều muối thời đó làm nền tảng, dùng dấm và đường kính để chỉnh vị mặn sang các vị chua ngọt một cách trơn nhuận và hợp với thịt làm chả, vốn cũng là loại hơi bạc nhạc, có mỡ dắt nên vừa béo mỡ vừa hơi tanh thịt nạc.
Như vậy cái chính là vị hoá chất đường kính được một loạt vị từ tự nhiên căn chỉnh thành một tổng thể hợp chất táng vào lưỡi ông vài tuần mới được miếng thịt. Thế lại không ngon quắt lưỡi mới lạ.
Nhớ chuyện đường kính, có lẽ lặp lại câu chuyện nước mắm: đường kính là tẩy trắng bằng hoá chất ra một vị riêng, dân xưa ít ăn mà toàn ăn đường phên, đường phèn... có màu hơi vàng, vị không ngọt sắc. Chính ra, người ta cho là đường phèn tốt (yến hấp đường phèn) hơn đường kính. Tuy nhiên các nhà làm đường tự làm hỏng sản phẩm của mình, cái bánh đường đen ngọt hơi bùi vị mật mía thì lẫn cả rơm, rác, thậm chí cả ... phân trâu do con trâu nó ị lên mía khi kéo che ép.
Lịch sử lâu lâu lại lặp lại, khéo thế kỷ sau lại có ông người Trung thời 2020 loay hoay tìm lại bát nước mắm cốt đúng từ cá ở những năm ...2120.