Người phi công cảm tử hạ gục B-52
Trong chuyến sang Mỹ công tác, một số chuyên viên Cục Hàng không Dân dụng Việt Nam đến thăm Viện Bảo tàng Không quân Mỹ tại Washington và được tìm hiểu cuốn sách "Không chiến trên bầu trời Bắc Việt".
Trong tài liệu có ghi kỹ lưỡng về trận không chiến đêm 28/12/1972 trên bầu trời miền Bắc Việt Nam, theo lời kể của các phi công Mỹ tham gia trận đánh.
Tác giả Istvan Toperczer ghi lại lời một phi công Mỹ lái máy bay làm nhiệm vụ hộ tống chiếc B-52D bị không quân ta tấn công đêm hôm đó: "ChiếcMiG-21 của không quân Bắc Việt lao vút lên bầu trời. Khi phát hiện ra mục tiêu B-52 và các tiêm kích bảo vệ, chiếc MiG-21 đã mưu trí vượt qua hàng rào bảo vệ và tiếp cận mục tiêu.
Quả tên lửa thứ nhất phóng đi, rồi quả thứ hai, chiếc B-52 bị thương nhẹ chỉ tròng trành trong vài giây rồi vẫn gắng gượng lao đến vị trí cắt bom. Khi khói vàng vừa nhả ra thì tiêm kích MiG-21 lao chớp nhoáng như một mũi tên vào chiếc B-52 Mỹ. Cả hai khối sắt thép cùng nổ tung trên bầu trời..."
--------------------------------------
Về tư liệu phía ta.
Theo tin tình báo, lúc 21h30-23h50 đêm 28/12, sẽ có 50 lần/chiếc B-52 vào đánh phá Hà Nội, Hải Phòng. Bộ Tư lệnh không quân yêu cầu tất cả sở chỉ huy và đơn vị trực chiến phải theo dõi chặt chẽ và sẵn sàng cất cánh chiến đấu.
Phi công Vũ Xuân Thiều trực ban chiến đấu tại sân bay Cẩm Thủy, phi công Đinh Tôn trực ban chiến đấu ở sân bay Nội Bài đã sẵn sàng. 21h41 ngày 28/12, Vũ Xuân Thiều được lệnh cất cánh từ sân bay dã chiến Cẩm Thủy, Thanh Hóa. Người trực chỉ huy tại sân bay Cẩm Thủy là đại tá phi công Hoàng Biểu, một trong những phi công bay đêm dày dạn kinh nghiệm.
Lúc 21h52, B-1 (Thọ Xuân) lệnh cho Vũ Xuân Thiều vòng phải, bay hướng 360 độ, thông báo mục tiêu phía trước 50 độ, cự ly 15 km, nhưng do nhiễu quá nặng nên Vũ Xuân Thiều chưa phát hiện được mục tiêu.
Lúc này tại sở chỉ huy, sĩ quan dẫn đường trên hiện sóng radar Trần Xuân Mão đã phát hiện chấm trắng đục giữa nền nhiễu. Anh khẳng định đó là B-52 đã đổi hướng, bay ngược lên Sơn La rồi mới vòng xuống đánh phá Hà Nội. Sở chỉ huy lập tức lệnh Thiều vòng phải gấp, bay hướng 90 độ, qua Sầm Nưa, lên hướng bắc đuổi theo tốp B-52 đang bay về hướng Nà Sản, Sơn La.
Lúc 21h58, khi đến Sơn La, Vũ Xuân Thiều phát hiện mục tiêu, anh lập tức báo cáo và tăng tốc độ bám sát. Trong bầu trời tối đen, radar lại bị nhiễu rất nặng nên rất khó phán đoán cự ly, Vũ Xuân Thiều phán đoán cự ly bằng mắt theo tín hiệu đèn hàng hành của B-52.
Lúc này tại sở chỉ huy tiền phương, phó tư lệnh Trần Mạnh nhắc: "046 bật công tắc bắn cả loạt, kiên quyết tiêu diệt địch". Phi công Vũ Xuân Thiều trả lời: "046 nghe rõ". Anh phóng cả hai quả tên lửa nhưng chưa hạ được mục tiêu, sau đó liền tăng tốc đâm thẳng vào chiếc B-52 còn mang đầy bom chưa ném
--------------------------------------
Theo tài liệu lưu trữ, tỉnh đội Sơn La hôm sau báo cáo: Đêm qua, một máy bay B-52 Mỹ bị bắn cháy, rơi xuống cánh đồng xã Tạ Khoa, huyện Yên Châu, Sơn La và một máy bay MiG-21 của ta cũng rơi gần đó.
Đoàn công tác của Quân chủng PKKQ nhận lệnh đến ngay hiện trường. Chiếc MiG-21 của Vũ Xuân Thiều nằm cách máy bay B-52 Mỹ chừng vài trăm mét.
Thiếu tướng Phạm Ngọc Lan (người được cử lên địa điểm nơi Vũ Xuân Thiều bắn rơi B-52) kể lại: "... Khi đến nơi, tôi có gặp các chiến sĩ bộ binh đóng quân tại khu vực, mọi người đều nói tối qua thấy hai bó lửa rất to bùng cháy và rơi xuống. Đứng trên đồi chúng tôi nhìn thấy xác B-52 cháy sém một phía, phía bên kia quả đồi là xác chiếc MiG màu ánh bạc. Chúng tôi còn nhặt được hai mảnh xác máy bay MiG và B-52 găm vào nhau, đó là dấu hiệu cho thấy máy bay của Thiều đã lao vào chiếc B-52. Tôi lập tức điện về báo cáo tình hình cho Bộ tổng tham mưu và Quân chủng Phòng không - không quân: "Chúng tôi đã đến hiện trường, sờ được xác máy bay B-52, chính xác Vũ Xuân Thiều đã bắn rơi ở cự ly gần và lao vào chiếc B-52, tôi sẽ mang hai mảnh xác máy bay găm vào nhau về báo cáo". Với kinh nghiệm nhiều năm chiến đấu và chỉ huy chiến đấu, tôi linh cảm rằng trong giây phút cuối cùng Vũ Xuân Thiều đã quyết tử để quyết tâm tiêu diệt B-52
Đơn vị và nhân dân địa phương đã tổ chức lễ an táng cho phi công Vũ Xuân Thiều tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Quân chủng PKKQ vô cùng thương tiếc và ghi nhận phi công Vũ Xuân Thiều đã anh dũng hi sinh trong trận chiến với B-52 Mỹ đêm 28/12/1972.
Với sự quả cảm quyết diệt địch, anh được tặng Huân chương Quân công hạng Ba, sau đó được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Máy bay B-52D bị Thượng úy Vũ Xuân Thiều bắn hạ đêm 28/12/1972 trên bầu trời Sơn La là chiếc B-52 thứ hai bị Không quân Nhân dân Việt Nam tiêu diệt, cũng là siêu pháo đài bay cuối cùng của Mỹ bị bắn rơi trong trận Điện Biên Phủ trên không năm 1972.
Liệt sỹ Vũ Xuân Thiều lập chiến công to lớn và anh dũng hy sinh, nhưng mãi tận năm 1994 mới được phong tặng danh hiệu AHLLVT.
Lý do vì khi đó có rất nhiều phi công xin đánh cảm tử kiểu lao thẳng vào B-52, nhưng Quân chủng PKKQ không cho phép. Phi công là tài sản quý báu của đất nước, phi công đủ khả năng điều khiển MiG-21 đánh đêm lại càng ít ỏi. Kể cả sau khi Vũ Xuân Thiều hạ được B-52, Quân chủng PKKQ cũng không tuyên truyền rộng ra vì sợ các phi công khác làm theo.