Tình hình bạo loạn tại New Caledonia có vẻ nghiêm trọng khi nhìn từ bên ngoài.
Nhưng xét sâu xa thì thể chế chính trị tại đây rất khó thay đổi, vì do đặc thù lịch sử New Caledonia có nhiều sắc dân. Dân số chỉ 300k người, khá ít so với diện tích lãnh thổ, người Kanak chiếm 40% , người da trắng gốc Âu chiếm 30%, người da trắng sinh ra tại New Caledonia chiếm 10%, còn lại là người Tahiti, Polynesia, VN, TQ, Ấn độ....
Sắc dân có tư tưởng đòi độc lập là người Kanak, nhưng nhóm này lại không thể đấu tranh vũ trang, và thể chế chính trị New Caledonia chỉ có thể thay đổi bằng Trưng cầu dân ý.
Và trớ trêu là, dù có tổ chức Trưng cầu dân ý về "Độc lập của New Caledonia với Pháp" bao nhiêu lần đi nữa, thì chỉ người Kanak bỏ phiếu cho " Độc lập ", còn các sắc dân khác luôn bỏ phiếu cho " Vẫn là 1 phần của nước Pháp".
Mà như các cụ đã biết, người Kanak chỉ chiếm 40% tổng dân số, nên số phiếu của họ luôn là thiểu số. Phần lớn dân New Caledonia đâu quan tâm Độc lập, họ chỉ cần có cuộc sống Hạnh Phúc và mức sống cao là OK rồi....
GDP bình quân đầu người dân New Caledonia là 38k USD /năm ( số liệu năm 2023), chỉ thấp hơn Úc và New Zealand, còn họ cao hơn tất cả các nước ở Châu Đại dương khác. Với mức GDP bình quân đầu người cao như này, cao hơn Hàn Quốc và Nhật bản....dân New Caledonia đâu cần quan tâm chính trị