[Funland] Nhà Tây Sơn - Đỉnh- cao và sụp -đổ

[Nokfev]

Cái này hơi quá đáng với Tĩnh Vương, ông là người cai trị giỏi có những chiến công ổn định tình hình Bắc Hà thì những sự vụ như trên cũng bình thường thôi:
- Ham mê sắc dục- sủng ái quý phi: Sủng ái quý phi chưa chắc liên quan đến ham mê sắc dục. Việc này nếu không ảnh hưởng đến chính trị thì cũng chả sao. Vua Lê Thánh Tông ham mê nữ sắc vẫn là vua giỏi, Nguyễn Thánh Tông có hàng trăm vợ đâu phải vua kém đâu.
- Hãm hại Thái tử: chuyện phế vua này lập vua nọ, giết vua là việc bình thường của nhà Trịnh, đây không phải lần đầu.
- phế con trưởng: Chúa ngay từ đầu đã có yêu thương gì, chẳng qua bị gài nên cực chẳng đã phải nhận thôi.
- Nam chinh là chiến công to lớn, đáng khen ngợi. Thậm chí em còn tiếc là Quốc lão Việp quận công già cả ốm yếu, chứ không ông đã kinh lược được xứ Quảng Nam, bình định Tây tặc khi chúng còn trong trứng nước.
- Tây phạt: tiêu diệt được Lê Duy Mật ở Tây Nghệ An. Hoàng Công Toản, con nghịch Chất ở Lai Châu.

Cụ nên chú ý nhiều hơn vào phần nhấn mạnh này

Đặc biệt, việc chúa phế con trưởng Trịnh Khải, lập con của Đặng Thị Huệ là Trịnh Cán làm Thế tử đã làm nạn kiêu binh xuất hiện.
Quan trọng hơn, chúa đã phá vỡ nền hòa bình 100 năm với Đàng Trong, bằng việc đánh vào Thuận Hóa năm 1774.

- Phế trưởng lập thứ dẫn tời các thế lực dự định phò trưởng kiếm lợi đứng trước nguy cơ bị hất đổ bát cơm và tiến tới chống đối
- Nam chinh khi chưa thể diệt nhà Lê là ẩn họa và chưa sử lí dứt điểm các nguy cơ tiềm ẩn của việc phế lập giống như thêm dầu vào lửa

 

[Jundo]

quán em mất khách rùi

 

[Nokfev]

quán em mất khách rùi

Quán nào để em điều chưn dài sang quẩy lên cho

 

[benq]

Hay quá, sử ta đến giờ mà nhà e vẫn mù mờ,..nên ngồi hóng

 

[hoangminh248]

Hix, em đã vodka rồi, đang thưởng thức mà các cụ chen lấn nhiều quá.
Em chiếm tạm 1 chỗ hóng rồi nhâm nhi tiếp vậy.

 

[Hoài cổ]

Cụ Krupta nếu muốn có thể tự tạo topic riêng, cho nó có văn hoá cụ nhé.

Đồng ý với cụ

 

[greenkar]

Topic thật giá trị, quá nhiều thông tin cháu đọc lần đầu... Cụ chủ thật tuyệt.

 

[traderdoclap]

thớt rất hay ạ.
Em hóng để có thêm kiến thức.
Nhất là những kiến thức khách quan, trung lập thế này.

 

[Picanto-LĐ]

Tuyệt vời, em rất thích những topic như thế này- cám ơn cụ chủ nhiều lắm!

 

[Nokfev]

Cụ doctor76 đi vắng nên xin phép bốt chuyện tiếp

Sử chép: Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát có một người cậu ruột là ngoại tử Trương Phúc Loan. Được Võ Vương tin cậy, trao cho rất nhiều quyền binh, nhưng Loan vẫn chưa vừa lòng. Vốn là một tay gian hùng, tham lam, tàn nhẫn và thủ đoạn, Loan có thể làm bất cứ điều gian ác nào để có thêm quyền hành và của cải.

Hành vi thâm độc nhất của Loan là đẩy đứa cháu mình đang ở ngôi vương (Võ Vương) vào vòng loạn luân.

Cô em con chú của Võ Vương là công nữ Ngọc Cầu (ái nữ của Nguyễn Phúc Điền) có nhan sắc kiều diễm trang đài của một giáng tiên. Biết Vương là người hiếu sắc, Loan tìm cách tạo điều kiện cho Ngọc Cầu thường xuyên ra vào trong Vương phủ và gần gũi Vương…

Một bên là trai đa tình, nịnh sắc, một bên là gái ngọc đã yêu kiều, thanh tân, lại bay bướm phơi phới xuân tình… như hang tối khao khát ánh dương thì cái thể "lửa gần rơm" chẳng mấy lúc sẽ cháy bùng ngọn lửa yêu đương và thiêu rụi cả luân thường đạo lý. Suốt ngày thâu đêm trong cung Trường Lạc "anh em" qua hương trà, men rượu, khóe mắt, nụ cười… mải mê hoan lạc không còn biết trời trăng. Kết quả của những lần lăn lóc ái ân vụng trộm, bà Ngọc Cầu đã mang thai với ông anh đồng đường và sinh ra một công tử. Loạn luân! Đối với bá tánh thì tội phải ném đá, hành hạ… nhưng tại Vương phủ này thì lại được xem như chuyện bình thường! Và Công nữ Ngọc Cầu nghiễm nhiên trở thành một cung phi được sủng ái bậc nhất trong phạm vi tả hữu hành lang. Anh em của Ngọc Cầu đều được Vương trọng dụng ban quyền cao, lộc hậu: Nguyễn Phúc Viêm (anh bà) làm Chưởng thủy cơ, Nguyễn Phúc Nghiêm (em Viêm) giữ chức Nội hữu, Chưởng dinh quản Bộ Lại, Bộ Binh, lãnh Tả phủ Chưởng phủ sự dinh Quảng Nam. Hai anh em Viêm – Nghiêm là hạng người tầm thường. Viêm lười biếng, chỉ biết rượu chè, Nghiêm xa hoa, hiếu sắc, hậu phòng có tới trăm người, quanh năm chỉ biết rượu và gái đẹp.

Công tử con của Võ Vương với Ngọc Cầu đặt tên là Nguyễn Phúc Thuần. Mặc dù được cậu che chở, nhưng Võ Vương không thoát khỏi mặc cảm loạn luân, vì vậy Vương đã cho nuôi nấng Thuần một cách lén lút ở hậu cung và dĩ nhiên Thuần không được lập làm kế tử như mong muốn của Ngọc Cầu...

(theo Mộng Kinh sư và Gia phả triều Nguyễn)

...
Nguyễn Phúc Thuần không được lập làm kế tử vì kết quả của một cuộc hoan lạc bất chính, hơn nữa, theo quy định Vương phủ việc lập kế tử đã được chọn lựa và đã quyết định rồi.

Theo nguyên tắc công tử Chương (con cả Võ Vương) là kế tử. Chẳng may, Chương thọ bệnh đã thất lộc, con của Chương còn quá nhỏ nên Võ Vương chọn người thứ hai là Nguyễn Phúc Luân (tức là hoàng khảo của vua Gia Long sau này) làm kế tử.

Để Luân có thể kế nghiệp chúa một cách vẻ vang, Võ Vương đã mời hai vị có tài năng và đức độ đến dạy dỗ. Đó là Nội hữu Cai cơ Trương Văn Hạnh (được phong làm Thái phó) và Thị giảng Lê Cao Kỷ. Việc mời hai ông Trương và Lê lo vấn đề giáo huấn cho kế tử được các triều thần đứng đắn vui mừng thì lại làm cho Ngoại tả Trương Phúc Loan lo ngại.

Hai vị huấn đạo Trương – Lê càng cố công trong đào tạo Nguyễn Phúc Luân bao nhiêu thì càng làm trở ngại cho việc "phò ấu chúa" trong tay bà Ngọc Cầu của Trương Phúc Loan bấy nhiêu. Do đó, trong tâm trí đen tối của Loan nẩy ra ý đồ hãm hại những bậc trung thần này.

Ngày Võ Vương mất, Nguyễn Phúc Thuần mới mười hai tuổi. Lúc đó ai cũng tưởng là đệ nhị công tử Nguyễn Phúc Luân, đương kim kế tử sẽ lên kế ngôi vương, không ngờ trong nội cung đang có âm mưu khác.

Ngoại tả Trương Phúc Loan cùng thái giám Chữ Đức và Chưởng dính Nguyễn Cửu Thống mật bàn việc giành ngôi cho công tử thứ 16 là Nguyễn Phúc Thuần (còn có tên là Hân). Vì lẽ Thuần có giữ được ngôi chân chủ thì Loan mới thực hiện được ý muốn của mình. Từ tham vọng quyền uy, một kế hoạch đen tối được tiến hành…

Ý Đức hầu Trương Văn Hạnh được mời vào Di Nhiên đường bàn việc cơ mật đã bị giết ngay trong ấy. Thị giảng Lê Cao Kỳ bị một thích khách đâm chết ngay bên án thư nhà mình. Thái Giám Chữ Đức thân hành đem quan lính lên Dương Xuân bắt kế tử Nguyễn Phúc Luân tống ngục… Tất cả thân thích của ba người trên đều bị lùng bắt và tống ngục. Chỉ còn ông giáo Hiển là bạn tâm phúc của Ý Đức hầu Trương Văn Hạnh chạy thoát được (sau này ông là người cộng sự đắc lực của Nguyễn Huệ).

Từ một cuộc loạn luân dẫn đến một hành động soán đoạt chuyên quyền giẫm lên xác của ba nhân vật quan trọng của quốc gia. Tội ác đẫm máu ấy đã bắt đầu trang sử về sự sụp đổ của triều đại các chúa Nguyễn ở xứ Đàng trong.

(theo Mộng Kinh sư và Gia phả triều Nguyễn)

 

['_']

Cụ nên chú ý nhiều hơn vào phần nhấn mạnh này

- Phế trưởng lập thứ dẫn tời các thế lực dự định phò trưởng kiếm lợi đứng trước nguy cơ bị hất đổ bát cơm và tiến tới chống đối
- Nam chinh khi chưa thể diệt nhà Lê là ẩn họa và chưa sử lí dứt điểm các nguy cơ tiềm ẩn của việc phế lập giống như thêm dầu vào lửa

- Các xung đột nội bộ tới rồi lại đi qua như những triều chúa trước thôi cụ ạ, xui là Tây Sơn quá mạnh.
- Các đời chúa trước nam chinh bắc phạt mà có phải lo gì đến nhà Lê đâu cụ. Thành phần ưu tú nhất của nhà Lê là cố thái tử Vỹ đã bị diệt trừ thì ông hoàng nào dám ngo ngoe nữa.
- Ẩn họa lớn nhất chính là Tây Sơn, mà vấn đề này thì bó tay rồi.

 

[hoangminh248]

Cái này hơi quá đáng với Tĩnh Vương, ông là người cai trị giỏi có những chiến công ổn định tình hình Bắc Hà thì những sự vụ như trên cũng bình thường thôi:
- Ham mê sắc dục- sủng ái quý phi: Sủng ái quý phi chưa chắc liên quan đến ham mê sắc dục. Việc này nếu không ảnh hưởng đến chính trị thì cũng chả sao. Vua Lê Thánh Tông ham mê nữ sắc vẫn là vua giỏi, Nguyễn Thánh Tông có hàng trăm vợ đâu phải vua kém đâu.
- Hãm hại Thái tử: chuyện phế vua này lập vua nọ, giết vua là việc bình thường của nhà Trịnh, đây không phải lần đầu.
- phế con trưởng: Chúa ngay từ đầu đã có yêu thương gì, chẳng qua bị gài nên cực chẳng đã phải nhận thôi.
- Nam chinh là chiến công to lớn, đáng khen ngợi. Thậm chí em còn tiếc là Quốc lão Việp quận công già cả ốm yếu, chứ không ông đã kinh lược được xứ Quảng Nam, bình định Tây tặc khi chúng còn trong trứng nước.
- Tây phạt: tiêu diệt được Lê Duy Mật ở Tây Nghệ An. Hoàng Công Toản, con nghịch Chất ở Lai Châu.

Em nghĩ ham mê sắc dục thì không thể là vua giỏi được. Suốt ngày hú hý, trong đầu chỉ có gái, trong tay cũng là gái đẹp thì còn làm cái j được nữa. Nếu điều độ thì lại không gọi là ham mê. Lê Thánh Tông là 1 trong những vị vua làm đất nước huy hoàng nhất dưới thời mình cai trị. Chính sử chép vua rất ham đọc sách, còn làm thơ về việc đó: Trống đời canh, còn đọc sách - Chiêng xê bóng, chửa thôi chầu. Ngoài ra còn sáng lập hội tao đàn.

Cụ chủ có thể bỏ cái dấu gạch nối đi được không ạ? Em đọc đến dấu gạch nối là cứ bị ngắt quảng thành ra nối mà lại rời khó chịu quá.

 

[O Muong Te]

Tiếp đê các cụ, hơn 4 thập niên qua em chả hiểu giề về sử nước nhà thời Lê Trịnh.

 

[Xe Tháo Bánh]

E oánh dấu để đọc dần ạ

 

[Nokfev]

- Các xung đột nội bộ tới rồi lại đi qua như những triều chúa trước thôi cụ ạ, xui là Tây Sơn quá mạnh.
- Các đời chúa trước nam chinh bắc phạt mà có phải lo gì đến nhà Lê đâu cụ. Thành phần ưu tú nhất của nhà Lê là cố thái tử Vỹ đã bị diệt trừ thì ông hoàng nào dám ngo ngoe nữa.
- Ẩn họa lớn nhất chính là Tây Sơn, mà vấn đề này thì bó tay rồi.

- Xung đột đến rồi đi nhưng hậu quả năng nhẹ tùy theo . Với nhà Trịnh thời kì đó không khác gì đang bị trọng thương lại ra xung trận đã khó thắng trận lại lâu lành thương thế

- Không có nhà nào lại không lo lắng nhà Lê
Mạc Đăng Dung tuy cướp ngôi nhưng không thể tận diệt nhà Lê vì thế lực thân Lê lúc đó rất lớn, nhà Mạc vẫn phải giữ nguyên tông miếu và các thể chế cũ . Sau này nhà Mạc mất cũng bởi lực lượng thân nhà Lê chưa diệt được
Nhà Trịnh cũng không thể đoạt ngôi nhà Lê dù lúc này nhà Lê còn yếu hơn cả thời bị nhà Mạc cướp ngôi, cũng bởi vì thế lực thân Lê vẫn còn đó nếu nhà Trịnh kiềm chế được thì lợi dụng được ngược lại sẽ bị tổn thất lớn. (Trong lần đầu ra Bắc Hà Nguyễn Huệ chủ yếu sử dụng lực lượng thân Lê để đánh tan họ Trịnh)
Nhà Tây Sơn phải tới lần thứ 2 ra Bắc Hà khi nhà Lê phạm đại tội phản quốc và đạt được kì công phạt Thanh vệ quốc mới phế được nhà Lê

- Ẩn họa Tây Sơn chính là do sự tan rã của họ Trịnh và họ Nguyễn tạo ra khoảng trống - không phải là nhà Tây Sơn thì cũng là nhà khác trám vào đó, với nhà Trịnh còn thêm 1 bất lợi vô cùng lớn khi bị dùng chiêu bài "Phù Lê diệt Trịnh" để đối phó.

 

[dhatcntt]

Em xin phép đánh dấu thớt hay ạ

 

[VQ_A8]

Cụ chủ và cụ Nokfev viết hay quá. Em đã mời rượu các cụ.

 

[Nhimxu11]

Hay quá, vodka cụ Đốc và cụ Nokfev ngồi hóng tiếp những tư liệu quý giá này

 

[Nokfev]

Cụ doctor76 đi vắng nên xin phép bốt chuyện tiếp

...
Nguyễn Phúc Thuần không được lập làm kế tử vì kết quả của một cuộc hoan lạc bất chính, hơn nữa, theo quy định Vương phủ việc lập kế tử đã được chọn lựa và đã quyết định rồi.

Theo nguyên tắc công tử Chương (con cả Võ Vương) là kế tử. Chẳng may, Chương thọ bệnh đã thất lộc, con của Chương còn quá nhỏ nên Võ Vương chọn người thứ hai là Nguyễn Phúc Luân (tức là hoàng khảo của vua Gia Long sau này) làm kế tử.

Để Luân có thể kế nghiệp chúa một cách vẻ vang, Võ Vương đã mời hai vị có tài năng và đức độ đến dạy dỗ. Đó là Nội hữu Cai cơ Trương Văn Hạnh (được phong làm Thái phó) và Thị giảng Lê Cao Kỷ. Việc mời hai ông Trương và Lê lo vấn đề giáo huấn cho kế tử được các triều thần đứng đắn vui mừng thì lại làm cho Ngoại tả Trương Phúc Loan lo ngại.

Hai vị huấn đạo Trương – Lê càng cố công trong đào tạo Nguyễn Phúc Luân bao nhiêu thì càng làm trở ngại cho việc "phò ấu chúa" trong tay bà Ngọc Cầu của Trương Phúc Loan bấy nhiêu. Do đó, trong tâm trí đen tối của Loan nẩy ra ý đồ hãm hại những bậc trung thần này.

Ngày Võ Vương mất, Nguyễn Phúc Thuần mới mười hai tuổi. Lúc đó ai cũng tưởng là đệ nhị công tử Nguyễn Phúc Luân, đương kim kế tử sẽ lên kế ngôi vương, không ngờ trong nội cung đang có âm mưu khác.

Ngoại tả Trương Phúc Loan cùng thái giám Chữ Đức và Chưởng dính Nguyễn Cửu Thống mật bàn việc giành ngôi cho công tử thứ 16 là Nguyễn Phúc Thuần (còn có tên là Hân). Vì lẽ Thuần có giữ được ngôi chân chủ thì Loan mới thực hiện được ý muốn của mình. Từ tham vọng quyền uy, một kế hoạch đen tối được tiến hành…

Ý Đức hầu Trương Văn Hạnh được mời vào Di Nhiên đường bàn việc cơ mật đã bị giết ngay trong ấy. Thị giảng Lê Cao Kỳ bị một thích khách đâm chết ngay bên án thư nhà mình. Thái Giám Chữ Đức thân hành đem quan lính lên Dương Xuân bắt kế tử Nguyễn Phúc Luân tống ngục… Tất cả thân thích của ba người trên đều bị lùng bắt và tống ngục. Chỉ còn ông giáo Hiển là bạn tâm phúc của Ý Đức hầu Trương Văn Hạnh chạy thoát được (sau này ông là người cộng sự đắc lực của Nguyễn Huệ).

Từ một cuộc loạn luân dẫn đến một hành động soán đoạt chuyên quyền giẫm lên xác của ba nhân vật quan trọng của quốc gia. Tội ác đẫm máu ấy đã bắt đầu trang sử về sự sụp đổ của triều đại các chúa Nguyễn ở xứ Đàng trong.

(theo Mộng Kinh sư và Gia phả triều Nguyễn)

Tháng 7 năm 1765 (tháng 5 năm Ất Dậu), chúa Nguyễn Phúc Khoát mất, để lại di chiếu nhường ngôi cho công tử thứ hai là Nguyễn Phúc Luân năm ấy 33 tuổi.
Trương Phúc Loan đã âm mưu cùng Thái giám Chữ Đức và Chưởng dinh Nguyễn Cửu Thông bắt giam Nguyễn Phúc Luân, giết chết hai thầy học của Phúc Luân là Nội hữu Cai cơ Trương Văn Hạnh và Thị giảng Lê Cao Kỷ, đồng thời giả chiếu chỉ đưa công tử thứ mười sáu là Nguyễn Phúc Thuần mới 12 tuổi lên ngôi Chúa xưng hiệu là Định Vương. Cũng trong năm đó, Nguyễn Phúc Luân buồn và uất ức nên lâm bệnh được cho về nhà và mất vào ngày 24 tháng 10 năm 1765 (10 tháng 9 năm Ất Dậu).

 

[laixe01]

Trước có cụ nào cũng hỏi xin tư liệu của nhà Tây Sơn để viết rồi nhỉ, em quên mất nick, ko biết cụ ấy viết đến đâu rồi