[CCCĐ] Một mình ở Châu Âu

[ZHZ]

Thời gian còn lại em leo lên chuyến tàu 28 làm một vòng thành phố từ đầu bến đến cuối bến vì cứ tiếc nuối nếu về Việt Nam sẽ không còn cơ hội đi tàu điện nữa.

Tuyến 28 có 14 trạm dừng, điểm dừng cuối cùng nằm ngay trước cửa công viên Jardim de Estrela Park, và đối diện bên kia đường là Nhà thờ Estrela Basilica.

Nhà thờ đang mở cửa và không thấy bán vé.

Không khí bên trong trang nghiêm và mát rượi. Đang ở bên ngoài nắng nóng vã mồ hôi, bước chân vào đây thấy dễ chịu hẳn.

Dù chẳng phải tín đồ Thiên chúa giáo, nhưng mỗi khi bước chân vào một nhà thờ nào đó là em có cảm giác thư giãn đến độ có thể ngồi ghế như mấy con chiên ngoan đạo cả ngày cũng được.

Nhà thờ này được xây dựng từ cuối thế kỷ 18 theo lệnh của Nữ hoàng Maria I, bên trong nhà thờ còn có cả lăng mộ của bà.

Không có nhiều du khách thăm quan lắm. Có thể vì nhà thờ này khá nhỏ và xa trung tâm.

Xem nhà thờ chán chê, em sang đường vào trong công viên đối diện ngồi nghỉ chân.

Mỗi lần đi bụi em đi bộ khá nhiều nên thời gian nghỉ chân cũng chiếm một phần không nhỏ.

 

[ZHZ]

Quay trở về khách sạn, em chuyển hướng sang đi bằng xe bus, nhưng do không thạo các tuyến nên phải chuyển bus mấy lần mới tìm được đường về.

Cuối ngày nhấm nháp một ly bia lạnh trên Đại lộ Tự do (Avenida da Liberdade), ngắm nghía du khách ngược xuôi và chờ đến giờ ra sân bay. Ở đến ngày thứ ba ở Lisbon em mới biết hóa ra con phố gần hostel của mình hóa ra là một trong những đại lộ shopping đắt đỏ và đẹp nhất Châu Âu.

Đi qua cái tượng đài này chụp lại cái ảnh cho rõ vì ngày đầu tiên chân ướt chân ráo đến đây chưa có dịp ngắm trọn vẹn. Tượng đài gần hostel của em nên đi đâu thì em cứ lấy cái tượng đài này làm mốc để mà biết lối về kẻo lạc.

Tượng đài Những người khôi phục này (Monument to the Restorers) nằm chính giữa Quảng trường Restauradores Square, lối vào của Đại lộ Tự do.

Bức tượng bằng đồng ở mặt này là hình tượng một người đàn ông có cánh, vai khoác lá cờ và tay cầm xiềng xích tượng trưng cho Độc Lập. Mặt còn lại là hình tượng một người phụ nữ có cánh, mặc trang phục cổ điển, một tay cầm cọ và một tay giơ cao vòng nguyệt quế tượng trưng cho Chiến Thắng.

Hình ảnh cuối cùng em chụp trước khi rời Lisbon, hình ảnh mang tính biểu tượng của thành phố này.

Tranh thủ ăn tối ở sân bay Lisbon, trước khi máy bay cất cánh.

 

[Vulq71]

Hóng hành trình tiếp của mợ

 

[ZHZ]

DAY 12 (02/08/2018): ROMA

Bay từ Lisbon sang Roma mất 4 tiếng. Nhìn từ trên máy bay Roma có vẻ là một thành phố không ngủ.

Máy bay của Ryanair thả hành khách xuống sân bay Ciampino lúc 23h45ph. Chuẩn giờ, không sớm không muộn. Màn hình báo 27 độ nhưng em bên ngoài rất nóng và oi dù trời đã khuya.

Lúc này ở Việt Nam đã gần 5h sáng rồi.

Em mua thẻ Roma Pass 48 tiếng ở sân bay. Loại thẻ này có thể đi các loại phương tiện không giới hạn trong vòng 48h và còn được ưu tiên khi xếp hàng tham quan nữa.

Ciampino hóa ra là sân bay khá nhỏ và cách trung tâm Roma 17km. Không có metro nối đến sân bay, để di chuyển vào thành phố chỉ có bus, shuttle bus và taxi. Em ở sân bay chờ trời sáng thì đi chuyến shuttle bus đầu tiên chạy thẳng đến nhà ga trung tâm Termini Station mất chừng 25 phút.

Vé shuttle bus

 

[ZHZ]

Bà chủ nhà bảo em Sunshine Hostel ở rất gần ga, cứ đi bộ tí xíu là tới nên em đi bộ. Nhưng hóa ra nó xa chết đi được. Không khí ở Rome mới sáng ra đã nóng vã mồ hôi, đi bộ quả là không dễ chịu chút nào. Tự dưng em lại nhớ đến giai điệu bài hát Mùa hè Italia của World Cup 90 và trong đầu em chỉ hiện lên đúng 2 từ “nóng bỏng”.

Vừa hỏi đường vừa đi bộ thì sau 20 phút em cũng lê được tới Sunshine Hostel.

Hostel ở tầng 1 của một tòa nhà cũ ngay mặt phố (hình em down trên mạng vì lúc đó mệt quá không chụp ảnh).

Bên trong sảnh ở tầng một. Cửa nhà bà chủ mở ra đối diện với cái thang máy này.

Em ấn tượng với cái thang máy cổ điển mà thường chỉ nhìn thấy trên phim.

Em bấm chuông. Ra mở cửa là bà chủ nhà dáng người to béo, phốp pháp, giọng oang oang, nói liến thoắng, có vẻ như là một phụ nữ Ý lớn tuổi điển hình mà em hay thấy trên phim.

Thấy em kêu ca nơi này xa quá, mệt sắp đứt hơi, bà ấy cười ha hả vỗ vai em bảo Có xa đâu, mày thấy không, chỉ cần đi bộ 15 phút đã tới, coi như đi tập thể dục thôi mà. Em đành cười trừ. Bà ấy bảo thực ra có 1 ga tàu điện ngầm gần hostel hơn nhưng sợ em không biết đổi tàu nên bảo em đi bộ từ ga trung tâm về cho dễ (hix hix).

Bà chủ nhà lấy hộ chiếu của em, photo lại bằng cái máy photo trong phòng xong thì trả lại. Xác nhận booking đặt phòng với em rồi thu thêm 7€ tiền thuế gọi là city tax. Thấy em “ngậm ngùi” khi phải “chia tay” với 7€ bà ấy an ủi Biết sao được, thành phố quy định mà, ở đâu cũng vậy.

Dẫn em đi tham quan một vòng khu nhà xong, đưa chìa khóa và dặn đi chơi tối về tự mở cửa, sáng mai bà ấy sẽ đến sớm chuẩn bị đồ ăn sáng cho mọi người. Hóa ra hai vợ chồng ông bà chủ không ngủ ở đây. Ông chủ trông có vẻ hiền lành, từ lúc em đến chỉ ngồi cười hùa theo vợ, chả nói câu nào.

Khu vực vệ sinh chung. Hình em down trên mạng nhưng thực tế nó cũng y như vậy.

Sân sau. Nơi mọi người tập trung ăn sáng. Hình em down trên mạng vì lúc mới đến mải nghe bà chủ giới thiệu liên mồm em quên không chụp ảnh.

Cửa sổ phòng em nhìn ra tòa nhà bên cạnh.

Đây là phòng dorm, có 4 giường nhưng hiện chẳng có khách nào khác ngoài em (hình em lấy trên mạng nhưng so với thực tế không khác gì cả). Mấy phòng bên thì hình như có 1,2 người khách.

 

[minhmo]

Em oánh dấu hóng tiếp những chuyến đi của mợ chủ.
Thực sự không biết bình luận gì sau khi vô tình đọc chuyến đi I Ran và kéo sang chuyến đi Châu Âu.
Các chuyến đi được kể lại đầy ắp thông tin tỉ mỉ, chi tiết và dễ hiểu của một biên dịch nhiều kinh nghiệm.
Cảm ơn mợ chủ.

 

[KenKing]

Càng đi du lịch (qua màn hình 17 icnh) cùng Mợ cáng thấy khâm phục sức khỏe, sự tìm tòi học hỏi, tri thức ...cửa Mợ ZHZ!

 

[ZHZ]

Càng đi du lịch (qua màn hình 17 icnh) cùng Mợ cáng thấy khâm phục sức khỏe, sự tìm tòi học hỏi, tri thức ...cửa Mợ ZHZ!

Cám ơn cụ nhiều, cụ lại quá khen em rồi

 

[ZHZ]

Vatican là địa điểm đầu tiên em muốn đi ở Roma. Tất nhiên đến Roma thì không thể không ghé thăm Vatican.

Từ hostel chỉ có một ga tàu điện ngầm gần nhất là ga Mazoni, nhưng cũng phải đi bộ qua vài dãy phố mới tới. Vatican thuộc Line A (Red Line) nên từ ga Mazoni em chỉ cần lên tàu ngồi một lèo rồi xuống ga gần Vatican nhất là ga Ottaviano.

Sau khi ra khỏi ga thì trước mắt em là một rừng du khách, chả biết phải đi hướng nào, sau một hồi đắn đo thì em quyết định cứ đi theo dòng người trước mặt, vì “Mọi con đường đều dẫn tới thành Roma” thôi.

Trước tiên em xin phép nói một chút về Vatican nếu có cụ mợ nào quan tâm ạ (những điều này em tìm hiểu và sưu tầm được thôi ạ).

Khi nói đến Vatican thì cần phải biết là chúng ta đang nói đến Vatican nào. Một là Thành Vatican (tức là Vatican City, một quốc gia nhỏ nhất thế giới). Vatican City có diện tích vỏn vẹn 44ha (gấp khoảng gần 4 lần cái Hồ Hoàn Kiếm). Người ta nói rằng nó bé đến mức chỉ 10 cái ô tô thôi là đã gây ra tắc đường rồi, và đi bộ một vòng quanh Vatican chỉ cần 40 phút là đủ.

Hai là Tòa thánh Vatican, còn gọi là Holy See. Đứng đầu Tòa thánh Vatican là Giáo hoàng (Giám mục của Roma) là người mà ai cũng biết, còn đứng đầu Thành Vatican lại là Vua, người mà không ai biết là ai cả.

Đầu tiên phải giải thích sự tồn tại của Vatican, điều này có liên quan tới Mussolini (cái này thì em mới biết). Ngày xửa ngày xưa Giáo hoàng từng cai trị Vương quốc Giáo hoàng (bao gồm phần lớn nước Ý ngày nay) trong hơn 1000 năm. Giáo hội xây dựng Vương cung Thánh đường thánh Peter (nhà thờ lớn nhất thế giới) và xây một bức tường bao quanh chân đồi Vatican. Đến giữa thế kỷ 19 Vương quốc Ý thành lập và họ xâm chiếm Vương quốc Giáo hoàng. Khi Vương quốc bị hủy diệt, Giáo hoàng trú ẩn đằng sau bức tường Vatican, không công nhận chủ quyền Vương quốc Ý và phàn nàn là mình bị giam cầm bởi một Vương quốc Ý không tồn tại.

Thay vì tổ chức một cuộc Thánh chiến hay nội chiến để bắt Giáo hoàng, Vương quốc Ý chờ đợi Giáo hoàng tự từ bỏ ngôi vị. Nhưng 60 năm sau, hết giáo hoàng nọ đến giáo hoàng kia lên ngôi và chả có gì thay đổi cả. Lúc đó Benito Mussolini là thủ tướng của Italy đã lập ra một thỏa thuận: giao vùng đất Vatican cho giáo hoàng, Ý sẽ đưa Giáo hội tiền bồi thường, để đổi lại Giáo hoàng phải công nhận sự tồn tại của Vương quốc Ý và phải giữ thái độ trung lập trong chính trị và chiến tranh.

Hai bên đồng ý, hiệp định Laretano được ký ngày 11/2/1929 và Thành Vatican, một quốc gia mới được hình thành với đầy đủ những thứ mà một quốc gia độc lập cần có như chính quyền riêng, luật pháp riêng, cảnh sát riêng, nhà tù riêng, ngân hàng riêng, bưu điện riêng, thậm chí cả tên miền Internet riêng, … chỉ khác là không phải đóng thuế và mọi thu nhập của quốc gia này đến từ việc bán đồ lưu niệm, tem bưu chính, du lịch, lệ phí tham quan bảo tàng, các ấn phẩm tôn giáo văn hóa và tiền tài trợ của mọi cá nhân và tổ chức trên khắp thế giới.

Giáo hoàng có ngôi vị là giám mục. Và giáo hoàng của Roma thì có ngôi vị đặc biệt riêng là Holy see hay là Tòa thánh. Vì thế khi có giáo hoàng từ chức hay qua đời thì người tiếp theo sẽ là người đoạt được Tòa thánh. Vì thế giáo hoàng thì có thể thay đổi nhưng ngôi vị là vĩnh cửu. Tòa thánh không chỉ đơn thuần là ngôi vị mà còn là tất cả những điều luật làm nên Thiên chúa giáo.

Chúng ta chưa bao giờ nghe nói đến Vua của Thành Vatican vì thực ra thì Vua và giáo hoàng trong trường hợp này là 2 chức vụ khác nhau nhưng được nắm giữ bởi cùng một người trong một khoảng thời gian nhất định. Mà Giáo hoàng thì được bầu chọn còn vua lại là người nắm toàn quyền nên Vatican trở thành một quốc gia có quyền bầu cử chứ không có kiểu cha truyền con nối. Giáo hoàng sẽ tùy vào tình hình mà hành xử như Vua của Vatican hay Giáo hoàng của Tòa thánh nên điều này khá là rắc rối. Liên Hiệp Quốc thì công nhận Tòa thánh mà không công nhận Thành Vatican. Và Tòa thánh cấp hộ chiếu ngoại giao và công vụ, trong khi Thành Vatican lại cấp hộ chiếu phổ thông.

Công dân ở Vatican cũng rất đặc biệt, họ không sinh ra ở đây vì Vatican không có nữ giới. Để trở thành công dân Vatican, họ phải làm việc cho Giáo hoàng và được được Giáo hoàng bổ nhiệm, họ có thể là công dân của bất kỳ một quốc gia nào khác trên thế giới. Khi họ không còn làm việc cho Giáo hoàng nữa thì Giáo hoàng sẽ thu hồi quyền công dân của họ. Vì vậy dân số của Vatican không cố định.

Sau khi đi qua bức tường ngăn cách Vatican City với thành phố Roma sẽ tới Quảng trường Thánh Phêrô (St. Peter’s Piazza). Đây là nơi đầu tiên mà du khách đến Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô (St Peter's Basilica) nhìn thấy (ảnh view quảng trường này em chụp từ mặt tiền Vương cung Thánh đường).

Năm 1655, Fabio Chigi trở thành Giáo hoàng, lấy hiệu là Alexander VII. Ngay trong ngày đắc cử, ông đã yêu cầu Gian Lorenzo Bernini thiết kế lại không gian mở phía trước mặt tiền của Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô. Đó là một công việc vĩ đại và phải mất 11 năm (1656-1667) để xây dựng và hoàn thành.

Quảng trường Thánh Phêrô bao gồm hai phần là Piazza Obliqua và Piazza Retta, bao bọc xung quanh là Hành lang Colonnade.

Đây là dãy hàng hiên bao hai bên phần hình thang (Piazza Retta) dài 120m mỗi bên (cánh Charlemagne bên trái và cánh Constantine bên phải) để nối hàng cột hình bán nguyệt của Piazza Obliqua với phần phía trước mặt tiền của Vương cung thánh đường Thánh Peter.

 

[ZHZ]

Phần hình elip được gọi là Piazza Obliqua, dài 320m, rộng 240m, được bao quanh bởi 284 chiếc cột Doric cao 13m, chia thành 4 hàng hình vòng cung, giữa các hàng cột là lối đi. Nói theo cách của Bernini thì đây là “cánh tay mẫu tử của Nhà thờ Mẹ”.Các lối này đi được sử dụng cho nhiều nghi lễ rước khác nhau và cũng là nơi trú nắng hoặc trú mưa.

Phía trên mái của Hành lang Colonnade là tượng của 140 vị thánh, mỗi bên 70 bức, mỗi bức cao 3,24m.

 

[ZHZ]

Hình elip của Piazza Obliqua được tạo ra bởi hai hình tròn giao nhau và trung tâm của phần giao nhau ấy là Vatican Obelisk, một cây cột Ai Cập cổ bằng đá granit đỏ cao 25,5m được nâng đỡ bởi 4 con sư tử bằng đồng. Cây cột được chính Hoàng đế Caligula mang về vào năm 37 sau CN và được đặt ở vị trí hiện tại vào năm 1586 bởi Giáo hoàng Sixtus V. Tổng chiều cao từ bệ cột lên đến hết cây thánh giá trên đỉnh là 41m. Tương truyền trong thời Trung cổ, trên đỉnh tháp có một quả cầu mạ vàng được cho là chứa tro của Julius Caesar nhưng hiện nay quả cầu cổ xưa đã được tháo ra và chuyển đến một viện bảo tàng khác ở Roma.

 

[ZHZ]

Ở trên quảng trường có mấy dấu mốc thú vị mà lúc ở đó em không để ý nên không có ảnh. (Em chia sẻ lại đây để bác nào sau này có dịp sang thăm Vatican có thể lưu lại ạ).

Một là, giữa cột đá Obelisk với đài phun nước, có hai chiếc đĩa bằng cẩm thạch trắng một đĩa ghi Kim ngưu 21 tháng 4 và Xử Nữ 23 tháng 8 (ảnh này em down trên mạng).

Đĩa còn lại ghi Hạ chí ở Ma kết ngày 22 tháng 12 (ảnh này em down trên mạng).

để đánh dấu đỉnh bóng đổ của cột đá vào buổi trưa khi mặt trời đi vào cung hoàng đạo.

Hai là, xung quanh đài tưởng niệm có 16 tấm phù điêu bằng đá hình elip tượng trưng cho 16 hướng gió khác nhau gọi là “wind rose” (ảnh này em down trên mạng).

Ba là dấu mốc có ghi dòng chữ “Centro Del Colonnado”. Nếu đứng tại vị trí này thì du khách sẽ thấy bốn hàng cột thẳng hàng hoàn hảo, tạo ra ảo giác rằng chỉ có một cột duy nhất (ảnh em down trên mạng).

 

[ZHZ]

Đài phun nước cao 8m này là tác phẩm của Carlo Maderno (tác giả của mặt tiền Vương cung Thánh đường), được tạc vào năm 1613. Gian Lorenzo Bernini đã chuyển nó đến vị trí hiện tại ở bên phải quảng trường và để cân xứng, năm 1675 ông dựng thêm một đài phun nước nữa ở bên trái theo sát với thiết kế của Maderno. Hai đài phun nước này nằm đối xứng nhau qua cây cột đá Obelisk, tạo thành trục ngang cắt qua quảng trường.

Trời quá nóng nên nhân viên ở đây phải mở vòi phun nước tưới cho mát. Trẻ em ở bên này rất hồn nhiên và thích nước, thấy vậy là nhào vô nghịch chứ ở Việt Nam, còn lâu các bậc phụ huynh mới cho vầy nước như vậy.

 

[ZHZ]

Cảnh hàng triệu người chen chúc xếp hàng trong cái nóng như đổ lửa để được vào tham quan Thánh đường thánh Phêrô ở Vatican khiến em liên tưởng tới cuộc hành hương của người Hồi giáo ở thánh địa Mecca. Nhưng ở Mecca họ chen chúc vì tín ngưỡng, còn ở đây một phần là tín ngưỡng, một phần là những kẻ ngoại đạo chen chúc vì tò mò như em.

Các điểm tham quan du lịch của ở Việt Nam cũng có thể đông nghịt người nhưng chưa bao giờ đông theo kiểu có hàng trăm nghìn người trên khắp thế giới cùng lúc đổ về một chỗ như thế này. Trông đã thấy choáng!

Em nhớ có chụp mấy cái ảnh chỗ này mà giờ không thấy đâu nên cái ảnh ở dưới này là em down tạm trên mạng về ạ! Nhưng cái hình này phản ánh đúng y như lúc em xếp hàng ở đó. Đứng chôn chân mỗi mười phút mà chỉ nhúc nhích được khoảng 1m trong dòng người xếp hàng tưởng như vô tận, em nghĩ đây có lẽ là công việc đòi hỏi sự kiên nhẫn nhất trong đời. Em phải hạ quyết tâm lắm mới không bỏ cuộc. Cả Tây lẫn ta đều đầm đìa mồ hôi. Có 1 cô gái vừa đến lượt qua được cửa kiểm tra an ninh thì ngất xỉu, nhân viên an ninh phải kêu ngay xe cáng đến đưa đi.

Để vào được Vương cung Thánh đường trước tiên là xếp hàng để qua cái cửa kiểm tra an ninh và soát vé này (hình này em cũng down trên mạng ạ).

Thực ra qua cửa kiểm tra an ninh lâu không phải vì nghiêm ngặt, em thấy nhân viên cũng đứng ngáp ruồi vì mệt mỏi. Lý do chậm chạp là vì mỗi cửa chỉ có 2 cái khay để đồ trên băng chuyền trong khi có hàng mấy nghìn người cùng đứng xếp hàng.

 

[ZHZ]

Phía trước Thánh đường là bức tượng thánh Phê rô cao 5,55m.

Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô được Giáo hoàng Julius II đặt viên đá đầu tiên vào ngày 18/4/1506 và hoàn thành vào ngày 18/11/1626 dưới thời Giáo hoàng Paul V.

Riêng phần mặt tiền do Carlo Maderno thiết kế được hoàn thành vào năm 1614.

Mặt tiền của Thánh đường có 9 cửa sổ với 3 cửa sổ có ban công. Trong đó ban công chính giữa là được gọi là "Benediction Loggia". Đây là nơi khi một Giáo hoàng mới được bầu chọn thì chủ tịch đoàn giáo chủ sẽ bước ra và tuyên bố với thế giới "Habemus Papam!" (Chúng ta có Giáo hoàng mới). Sau đó Giáo hoàng sẽ xuất hiện trên ban công và gửi lời chào và cầu nguyện đến các con chiên của mình. Vào ngày lễ Giáng sinh và Phục sinh, Giáo hoàng cũng xuất hiện ở đây và ban phép lành đầu tiên “urbi et orbi” (cho thành phố và cho thế giới) .

Biển chỉ dẫn ở bậc thang dẫn tới lối vào Vương cung Thánh đường.

Vòm trần hành lang bên ngoài Thánh đường.

Du khách sẽ vào bên trong Thánh đường qua cánh cửa có tên gọi là Cánh cửa của các bí tích (Door of the Sacraments) được làm bởi điêu khắc gia người Ý là Venanzo Crocetti vào năm 1965. Đây là một trong năm cánh cửa của Thánh đường thường được mở cho du khách thăm quan.

 

[ZHZ]

Sau khi vào trong, ngay phía bên phải là Nhà nguyện Pietà với tác phẩm Pietà nổi tiếng của Michenlangelo. Em bỏ lỡ cơ hội chiêm ngưỡng tác phẩm này vì không ngờ nó lại được đặt ở vị trí ngay cửa như thế.

Lối đi trung tâm.

Lối đi nhỏ hai bên dẫn tới các nhà nguyện hoặc các hốc đựng Thánh tích.

Vòm trần bên trên các nhà nguyện.

 

[ZHZ]

Bao phủ khắp các cây cột trong Thánh đường là tượng của những vị thánh bằng đá cẩm thạch.

Tượng St. Teresa of Jesus

Tượng St. Vincent de Paul

 

[ZHZ]

Ngay bên dưới mái vòm nổi tiếng của nhà thờ (tác phẩm của Michenlangelo), được coi là mái vòm cao nhất thế giới, là Chiếc ngai bằng đồng mạ vàng của Thánh Phêrô (St. Peter's Baldachin), tác phẩm nổi tiếng của Bernini nằm ở trung tâm Thánh đường. Chiếc ngai được đặt bên trên Bàn thờ Giáo hoàng và dưới bàn thờ là lăng mộ của Thánh Phêrô.

 

[Daotan]

Ngay bên dưới mái vòm nổi tiếng của nhà thờ (tác phẩm của Michenlangelo), được coi là mái vòm cao nhất thế giới, là Chiếc ngai bằng đồng mạ vàng của Thánh Phêrô (St. Peter's Baldachin), tác phẩm nổi tiếng của Bernini nằm ở trung tâm Thánh đường. Chiếc ngai được đặt bên trên Bàn thờ Giáo hoàng và dưới bàn thờ là lăng mộ của Thánh Phêrô.

Em đã đến đây vài lần, cũng ngó nghiêng tìm hiểu, nhưng quả thật bài của mợ ZHZ đầy ắp thông tin (làm em cảm thấy ái ngại vì cái sự hời hợt của mình

 

[puma2006]

Cám ơn chủ topic đã cho du lịch qua màn hình. Thời Covid ntn mới thấy những chuyến đi trước kia ý nghĩa ntn.