F-35 'bá đạo' châu Âu, J-31, J-20 và Rafale 'đấu nhau' phương Đông
Lực lượng Không quân và Vũ trụ Pháp [FASF] gần đây đã đặt mua 42 máy bay chiến đấu Rafale, chi khoảng 5,5 tỷ USD. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh các nhà lập pháp Pháp lo ngại về sự chậm trễ trong việc giới thiệu
“Hệ thống máy bay chiến đấu tương lai” [FCAS], dự kiến sẽ kế nhiệm Rafale.
Máy bay chiến đấu Rafale
Các dự báo cho thấy FCAS sẽ không sẵn sàng cho đến khoảng từ năm 2045 đến năm 2050. Vòng thứ năm gần đây nhất của hợp đồng sản xuất Rafale đã được người Pháp trao cho Dassault Aviation và các nhà cung cấp thiết bị chính của nó, Safran, Thales và MBDA. cơ quan mua sắm quốc phòng
Mặc dù FCAS, được hình dung là máy bay thế hệ thứ năm trở lên, nhận được sự hỗ trợ tài chính từ một số nước châu Âu giàu có, dự án vẫn gặp phải những vấn đề đáng kể làm chậm tiến độ.
Do chi phí cắt cổ liên quan đến FCAS, có thể gấp đôi hoặc thậm chí gấp ba giá của một chiếc Rafale, Pháp đã chọn nâng cấp máy bay phản lực Rafale thế hệ 4,5 theo thiết kế của riêng mình, kết hợp một số cải tiến.
Tại Ấn Độ, một dự án đang được tiến hành để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, Máy bay chiến đấu hạng trung tiên tiến [AMCA]. Dự án đang được triển khai theo hai giai đoạn: giai đoạn tàng hình một phần và giai đoạn tàng hình hoàn toàn. Liệu nỗ lực của Ấn Độ có thể mang lại những bài học sâu sắc hoặc những giải pháp thay thế tiềm năng trong kịch bản này?
Dự án Máy bay chiến đấu hạng trung tiên tiến [AMCA]
Một liên doanh mới của ba quốc gia có ảnh hưởng – Pháp, Đức và Tây Ban Nha – đi theo con đường do Anh và Pháp mở ra. Hệ thống Không quân Chiến đấu Tương lai [FCAS] là dự án lớn của họ.
Sáng kiến thay đổi cuộc chơi này là sản phẩm trí tuệ của các nhà đồng phát triển hàng đầu – Dassault Aviation, Airbus từ Đức và Indra Sistemas của Tây Ban Nha. Kế hoạch của họ là mang lại những cải tiến mới cho hệ thống máy bay chiến đấu. Máy bay cũng sẽ có khả năng điều khiển máy bay không người lái từ xa, mang lại lợi thế độc nhất cho nó.
Máy bay chiến đấu Rafale
Dự án bao gồm một mô hình làm việc chung. Dassault đi đầu trong việc tạo ra Máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo, hay NGF. Airbus xử lý việc mở rộng các phương tiện được điều khiển từ xa và liên lạc trên nền tảng đám mây. Động cơ máy bay Safran hợp tác với MTU Aero Engines để cải tiến động cơ.
Để mắt đến tương lai, FCAS đặt mục tiêu bao gồm các hoạt động của tàu sân bay. Sự khởi đầu của hành trình đầy tham vọng này là vào năm 2017.
Tháng 6 năm 2023, Bỉ tỏ ra quan tâm đến chương trình và trở thành quan sát viên. Đến năm 2025, họ có thể tham gia đầy đủ. Đến năm 2040, người ta kỳ vọng FCAS sẽ thay thế Rafale của Pháp, Typhoon của Đức và EF-18 Hornets của Tây Ban Nha. Bất chấp một số sự chậm trễ và các chuyến bay thử nghiệm được lên kế hoạch cho năm 2027, nhóm vẫn đang tìm kiếm các giải pháp thay thế.
Dự án FCAS
Khi nói về máy bay chiến đấu thế hệ 4,5, thường có thể nghĩ đến cả Rafale và Eurofighter Typhoon. Chúng xuất sắc trong khả năng tàng hình ở bán cầu phía trước và có thể di chuyển siêu âm.
Máy bay Rafale của Không quân Ấn Độ hơi đặc biệt. Chúng đã được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu cụ thể của Ấn Độ, đưa chúng lên tiêu chuẩn F3-plus. Điều này khá gần với những chiếc Rafales của Pháp sử dụng tiêu chuẩn F3R được phê duyệt năm 2018.
Năm 2019 và công việc bắt đầu với tiêu chuẩn F4 tốt hơn. Nó đi kèm với nhiều bổ sung thú vị như cải tiến xử lý bên trong, kết nối bên ngoài, nâng cấp lớn cho hệ thống tự vệ Thales Spectra và tích hợp tên lửa không đối không tầm trung MICA của MBDA.
Máy bay chiến đấu Rafale F4
Tiêu chuẩn F4 cũng có hệ thống radar và cảm biến tốt hơn, có thể phát hiện các mục tiêu tàng hình trên không từ khoảng cách khá xa. Màn hình gắn trên mũ bảo hiểm đã được cải tiến và thiết bị liên lạc giờ đây phù hợp hơn với chiến tranh lấy mạng làm trung tâm.
Những chiếc máy bay tiêu chuẩn F4 này bắt đầu bay thử nghiệm lần đầu tiên vào năm 2021 và những chiếc đầu tiên xuất xưởng vào năm 2023. Đó là kế hoạch nâng cấp tất cả các máy bay FASF lên tiêu chuẩn này. UAE là khách hàng quốc tế đầu tiên mua tiêu chuẩn F4.
Chuyển sang tháng 3 năm 2023 và tiêu chuẩn F4.1 đã được giới thiệu. Chúng ta có thể mong đợi tiêu chuẩn F4.2 vào năm 2025. Một khoản tiền ấn tượng 1,51 tỷ USD sẽ được bơm vào để nâng Rafale lên tiêu chuẩn F4 trong khoảng thời gian từ 2024 đến 2026. Mục tiêu là đưa Rafale trở thành nhân tố chính trong lực lượng máy bay chiến đấu của FASF đội hình cho đến ít nhất là năm 2040.
Máy bay chiến đấu Rafale F4
Pháp cần một máy bay chiến đấu hàng đầu để răn đe trên không và hạt nhân cho đến khi chương trình FCAS được triển khai. Hiện tại, F4 Rafale phù hợp với nhu cầu của Pháp, trái ngược với Đức, đối tác chương trình FCAS của họ, lại chọn F-35 của Mỹ. Đây là một phần trong kế hoạch quân sự của Pháp giai đoạn 2024-2030 nhằm nâng cấp lên F5.
Với việc chương trình FCAS gặp phải tình trạng chậm trễ, F5 được coi là một phương án dự phòng tốt. Dassault và nhóm của họ đang nghiên cứu phiên bản F5, đặt mục tiêu hoàn thành nó vào khoảng năm 2030. Việc nâng cấp sẽ diễn ra dần dần và F5 sẽ có một số đặc điểm giống với máy bay thế hệ tiếp theo của châu Âu. Các tính năng nổi bật của nó là cảm biến, vũ khí chất lượng cao và khả năng hợp tác và liên lạc được cải thiện.
Máy bay sẽ nhận được những nâng cấp đáng kể về hệ thống tác chiến điện tử, bao gồm hệ thống gây nhiễu tiên tiến và vũ khí chống bức xạ.
Máy bay chiến đấu Rafale F4
Hệ thống gây nhiễu và SPECTRA EW cũng dự kiến sẽ được nâng cấp. Các bộ gây nhiễu radar, ECCM, hồng ngoại, mồi nhử radar này kết hợp với nhau sẽ tạo thành lá chắn bảo vệ cho máy bay.
Các kế hoạch đang được tiến hành để phát triển các hệ thống bão hòa quang phổ điện từ trên tàu và trên không nhằm hạn chế khả năng tiếp cận chiến đấu của kẻ thù. Chúng sẽ được sử dụng cùng với lực lượng mặt đất trong điều kiện đa miền. Những cải tiến như hệ thống cáp quang sẽ cho phép Rafale F5 thâm nhập các khu vực đầy thử thách hiệu quả hơn.
Rafale nâng cấp cũng sẽ hoạt động như một trạm chỉ huy bay với khả năng xử lý và tổng hợp dữ liệu, tương tự như vai trò mới nổi trong Lực lượng thống trị trên không thế hệ tiếp theo [NGAD] của Hoa Kỳ.
Máy bay chiến đấu Rafale F4
Hiện đang có nỗ lực phát triển các tên lửa tấn công mặt nước và chống hạm tiên tiến, cùng với các loại vũ khí không đối không tầm xa. F5 cũng sẽ được trang bị Tên lửa hành trình tương lai [FCM], Tên lửa chống tàu tương lai [FASM] và radar Thales RBE2 XG theo kế hoạch.
Chiếc Rafale nâng cấp, được gọi là
“Super Rafale” sẽ mang tên lửa dẫn đường hạt nhân siêu thanh có tên
“ASN4G”. Điều này sẽ thay thế tên lửa ASMPA và đóng vai trò là khả năng răn đe của Pháp, biến Rafale từ một máy bay chiến đấu thành một hệ thống chiến đấu tích hợp.
Bản nâng cấp F5, ban đầu được lên kế hoạch giao hàng vào năm 2029, giờ đây có thể có sẵn từ năm 2027. Nó được kỳ vọng là một hệ thống chiến đấu đáng tin cậy, đóng vai trò là cầu nối cho đến khi Hệ thống vũ khí thế hệ tiếp theo [một phần của chương trình FCAS] sẵn sàng.
Máy bay chiến đấu Rafale F4
Các loại vũ khí và máy bay không người lái tiên tiến cho các vai trò khác nhau cũng đang được phát triển, hứa hẹn cải thiện khả năng tấn công và chiến đấu tầm xa. Họ có kế hoạch tích hợp máy bay không người lái, tương tự như chương trình máy bay không người lái chiến đấu nEUROn của châu Âu, vào năm 2024. Ý tưởng này đang trở nên phổ biến trên toàn thế giới, bao gồm cả ở Ấn Độ.
Pháp có kế hoạch đầu tư khoảng 6,75 tỷ USD vào chương trình máy bay Rafale từ năm 2023 đến năm 2026, với 5,87 tỷ USD nữa được dành riêng sau năm 2026. Do những hạn chế về chính trị, các quốc gia không thể mua được F-35 có thể là khách hàng tiềm năng cho Rafale F5.
Không giống như các máy bay chiến đấu châu Âu khác, Rafale chủ yếu được sản xuất tại Pháp, với các bộ phận chính do Dassault [khung máy bay], Thales [hệ thống điện tử hàng không và EW] và Safran [động cơ hàng không] xử lý.
Ngoài mẫu máy bay trên đất liền, Rafale còn có biến thể trên biển. Các quan chức Pháp đã thảo luận về khả năng Rafale được sử dụng để phóng các vệ tinh nhỏ. Rafale tiếp tục bán chạy trên toàn cầu.
Rafale được đưa vào Hải quân Pháp vào năm 2004, tiếp theo là FASF vào năm 2006. Trong nhiều năm, nó đã được sử dụng trong nhiều nhiệm vụ khác nhau ở Afghanistan, Libya, Mali, Iraq và Syria.
Đến nay, khoảng 260 chiếc Rafale đã được chế tạo. Đơn đặt hàng mới này sẽ nâng số lượng Rafale ở Pháp lên khoảng 234. Đơn đặt hàng xuất khẩu của Rafale hiện ở mức đáng kể là 297, do đơn đặt hàng từ các nước như Ấn Độ [36], Ai Cập [55], Qatar [36], Hy Lạp [24] , Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất [80], Indonesia [42] và Croatia [24]. Đơn đặt hàng gần đây từ FASF đảm bảo dây chuyền sản xuất Dassault Aviation Rafale sẽ tiếp tục hoạt động trong 10 năm tới.