[Funland] Lịch sử, văn hoá dân tộc Chăm.

[hd-vt]

Ảnh Thành Hoàng đế e chụp năm 2019, khuôn viên bé tầm 1/2 Văn Miếu Quốc tử giám và hiện trạng rất sập xệ:

-Biển di tích:
View attachment 7654197
THÀNH HOÀNG ĐẾ ĐƯỢC NGUYỄN NHẠC CHO XÂY DỰNG NĂM 1776 TRÊN CƠ SỞ THÀNH ĐỒ BÀN - KINH ĐÔ CỦA CHAM PA XƯA VÀ BỊ PHÁ HỦY VÀO ĐẦU TRIỀU NGUYỄN. NƠI ĐÂY TỪNG ĐÓNG VAI TRÒ ĐẠI BẢN DOANH CỦA NGHĨA QUẦN TÂY SƠN TRONG BUỔI ĐẦU KHỞI NGHĨA, LÀ KINH ĐÔ CỦA TRUNG ƯƠNG HOÀNG ĐẾ THÁI ĐỨC NGUYỄN NHẠC, GIỮ MỘT VAI TRÒ QUAN TRỌNG TRONG SỰ NGHIỆP THẮNG LỢI VẺ VANG CỦA PHONG TRÀO NÔNG DÂN TÂY SƠN CŨNG NHƯ NHỮNG NĂM THÁNG CUỐI CÙNG CỦA TRIỀU TÂY SƠN.

LÀ DI TÍCH MANG TÍNH KẾ THỪA, THÀNH HOÀNG ĐẾ ĐAN XEN NHIỀU LỚP KIẾN TRÚC KHÁC NHAU, TỪ VƯƠNG TRIỀU CHẠM RA THẾ KỶ XI-XV, ĐẾN THỜI TÂY SƠN TRONG NHỮNG NĂM 1776-1802 RỒI ĐẾN NHÀ NGUYỄN TỪ NĂM 1802, KẾT QUẢ NHỮNG ĐỢT KHAI QUẬT KHẢO CỔ ĐÃ BÓC TÁCH LÀM XUẤT LỘ DI TÍCH MỘT SỐ KIẾN TRÚC CUNG ĐÌNH CỦA KINH ĐÔ HOÀNG ĐẾ NỀN MÓNG CUNG ĐIỆN BÁT GIÁC, CÁC THỦY HỒ, CUNG QUYỀN BỒNG, ĐÀN NAM GIAO... LĂNG MỘ VÕ TÁNH, ĐỀN SONG TRUNG LÀ NHỮNG KIẾN TRÚC THỜI NGUYỄN ĐÃ QUA NHIỀU LAN TU SUA.

DI TÍCH ĐÃ ĐƯỢC XẾP HẠNG CẤP QUỐC GIA NGÀY 24/12/1982

-Từ ngoài nhìn vào hơi chán nên e chụp từ trong ra
View attachment 7654204

-Lăng Võ Tánh:
View attachment 7654212

-Hồ bán nguyệt:
View attachment 7654213
View attachment 7654215

Chỗ kinh khủng ấy mà Tây Sơn xây nhà mong dựng quốc khó bền lắm. Đúng chỗ này cụ ạ.

 

[Tứ Vô Lượng]

Chỗ kinh khủng ấy mà Tây Sơn xây nhà mong dựng quốc khó bền lắm. Đúng chỗ này cụ ạ.

Nguyễn Huệ đã dời đô (Phú Xuân), xây cả Phượng Hoàng Trung Đô mà ko kịp ra. Vì Hồ Thơm quê gốc Nghệ An chứ ko phải Bình Định. Họ Hồ (dòng dõi Hồ Quý Ly) chứ ko phải họ Nguyễn.

 

[1Denim]

Phải công nhận là ô nhạc sỹ tài ba thật, ca khúc Hận Đồ Bàn chỉ với 4-5 phút đã lột tả gần hết nội dung nói về 1 vương quốc bị diệt vong, trong khi ca từ và giai điệu dễ nghe dễ hiểu. Nghe cụ Trường Hải hát và thu âm trước 75 thể hiện và phối khí ma mị hơn cụ Chế Linh. Nghe vào tai nhất vẫn là Tuấn Vũ

 

[4banhxequay]

Cụ nói vấn đề này e mới nhiws, dân biển Ninh Thuận, Bình Thuận, Phú Yên, Khánh Hoà đúng là những tay đi biển giỏi, ăn to nói lớn và cũng máu chiến... đánh nhau khi có mâu thuẫn ngay đc( đó là em chứng kiến 2 vụ mà lý do rất đẩu đâu)

Người Kinh học bí kíp đi biển của người Chăm thôi chứ bây giờ người Chăm lội xuống biển còn chả dám.

 

[trinhhunghb]

Xưa e nghe chẳng hiểu và quan tâm gì đến lịch sử, đọc ở đây thì mảnh đất chữ S hiện nay trước đây còn có 1 quốc gia khác. Trước đây các chương trình văn nghệ quần chúng trên tivi và nơi công cộng rất hay có bài hát Hoa đẹp Chămpa kèm dàn múa phụ họa mà lâu lắm rồi ko thấy hát bài này nữa, nhưng chắc nó theo xu thế xh chứ k phải nhạy cảm nọ kia

Hoa đẹp chăm pa là nhạc Lào cụ ạ .

 

[Bastion.P]

Nó thông ra cửa Thị Nại, thuận đi lại buôn bán đấy chứ.

Nhg nói chung là quy mô cũng hơi nhỏ so với độ hoành tráng mà các sử gia chém trong sách

Chỗ kinh khủng ấy mà Tây Sơn xây nhà mong dựng quốc khó bền lắm. Đúng chỗ này cụ ạ.

 

[detector]

Đọc ở # nào đó có cụ nào nói xưa ô nào cho giết đến mấy vạn người dân thì kể ra cũng lạnh lùng và tàn bạo thật, đúng là chính trị là phải bạo tàn

Cách đối xử thảm sát quân dân 1 thành ngoan cố chống cự nó là quy chuẩn thời đó rồi cụ ạ. Nên vua Lê Thánh Tông hồi đó có thể cũng chẳng tàn bạo lắm so với các ông vua khác, đơn giản là theo lệ mà làm thôi.
Cụ đọc Đông Chu liệt quốc thì việc này đầy rẫy. Cụ Lý Thường Kiệt cũng làm cỏ quân dân Ung Châu, quân Thanh có Dương Châu thập nhật, ngay mới gần đây có thảm sát Nam Kinh.
Từ khi chủ nghĩa nhân văn lên ngôi vào đầu thế kỷ 20, rồi sau chiến tranh thế giới thứ 2 mới có công ước Geneva. Từ đó mới có sở cứ để nói các vụ thảm sát này là vi phạm công pháp quốc tế và giảm bớt các vụ thảm sát quy mô lớn như thế.
Nhưng không thể hồi tố, lấy quan điểm của thế kỷ 20 phán xét đạo đức của thế kỷ 14, 15 được.

PS: chính ra các cụ nhà mình oánh nhau với Tàu suốt, thua trận cũng nhiều. Nhưng em chưa nhớ có vụ nào quân Tàu thảm sát quân dân Việt quy mô lớn sau khi thắng trận nhỉ? Chỉ ngược lại thì có cụ Lý Thường Kiệt ở Ung Châu.

 

[1Denim]

Cách đối xử thảm sát quân dân 1 thành ngoan cố chống cự nó là quy chuẩn thời đó rồi cụ ạ. Nên vua Lê Thánh Tông hồi đó có thể cũng chẳng tàn bạo lắm so với các ông vua khác, đơn giản là theo lệ mà làm thôi.
Cụ đọc Đông Chu liệt quốc thì việc này đầy rẫy. Cụ Lý Thường Kiệt cũng làm cỏ quân dân Ung Châu, quân Thanh có Dương Châu thập nhật, ngay mới gần đây có thảm sát Nam Kinh.
Từ khi chủ nghĩa nhân văn lên ngôi vào đầu thế kỷ 20, rồi sau chiến tranh thế giới thứ 2 mới có công ước Geneva. Từ đó mới có sở cứ để nói các vụ thảm sát này là vi phạm công pháp quốc tế và giảm bớt các vụ thảm sát quy mô lớn như thế.
Nhưng không thể hồi tố, lấy quan điểm của thế kỷ 20 phán xét đạo đức của thế kỷ 14, 15 được.

PS: chính ra các cụ nhà mình oanh nhau với Tàu suốt, thua trận cũng nhiều. Nhưng em chưa nhớ có vụ nào quân Tàu thảm sát quân dân Việt quy mô lớn sau khi thắng trận nhỉ? Chỉ ngược lại thì có cụ Lý Thường Kiệt ở Ung Châu.

Vâng, nó kiểu tình thế nên phải thế. Quyết định và tư duy của vua quan họ cũng khác người bình thường. Nhưng đọc dc những thông tin như vậy chắc ai cũng phải trùng người lại suy ngẫm

 

[Hự.]

Bản đồ Trà Bàn (Đồ Bàn) theo Viễn Đông Bác Cổ 1918 cho các cụ dễ hình dung

Sao kiến trúc, công năng, phân khu,.... các thứ sơ sài thế nhỉ. Em hình dung với tính chất của nó thì thành Đồ Bàn phải chi chít các công trình kiến trúc tôn giáo, cung điện, kho tàng, ....

 

[hd-vt]

Còn gì cụ ấy kể nữa thì cụ post thêm đi.

Hết rồi cụ, em chỉ biết thế thôi ạ. Clip cụ đăng em chưa xem được.
Về người Chăm giờ thì, đợt đó em ghé tháp Nhạn ở Phú Yên, tên tháp tiếng Chăm dài ngoằng em không nhớ. Lúc đó có một đám lễ bên trong tháp, khoảng 20 người. Em đứng ngoài ngó vào, một lúc theo thói quen...bon chen hehe, em cũng chui hẳn vào trong hóng hớt.
Ngắm mn bày hoa quả, trước tượng người phụ nữ lớn tuổi trang điểm, váy khăn đủ màu.
Sau ra em hỏi bảo vệ rằng: người Chăm ở tp này ạ?
Đâu có, toàn người Kinh đấy, họ cúng bái ở đây suốt. Còn người Chăm giờ họ ở xa và cũng nghèo, dịp lễ lớn mới tới thôi.
Phải nói rằng người Kinh cũng hòa nhập văn hóa, coi của người thành của mình, vui cùng thiên hạ tốt đấy chứ. Đâu phải chỉ thích quanh quẩn sau "lũy tre làng" ạ hehe.

 

[Hự.]

Cách đối xử thảm sát quân dân 1 thành ngoan cố chống cự nó là quy chuẩn thời đó rồi cụ ạ. Nên vua Lê Thánh Tông hồi đó có thể cũng chẳng tàn bạo lắm so với các ông vua khác, đơn giản là theo lệ mà làm thôi.
Cụ đọc Đông Chu liệt quốc thì việc này đầy rẫy. Cụ Lý Thường Kiệt cũng làm cỏ quân dân Ung Châu, quân Thanh có Dương Châu thập nhật, ngay mới gần đây có thảm sát Nam Kinh.
Từ khi chủ nghĩa nhân văn lên ngôi vào đầu thế kỷ 20, rồi sau chiến tranh thế giới thứ 2 mới có công ước Geneva. Từ đó mới có sở cứ để nói các vụ thảm sát này là vi phạm công pháp quốc tế và giảm bớt các vụ thảm sát quy mô lớn như thế.
Nhưng không thể hồi tố, lấy quan điểm của thế kỷ 20 phán xét đạo đức của thế kỷ 14, 15 được.

PS: chính ra các cụ nhà mình oánh nhau với Tàu suốt, thua trận cũng nhiều. Nhưng em chưa nhớ có vụ nào quân Tàu thảm sát quân dân Việt quy mô lớn sau khi thắng trận nhỉ? Chỉ ngược lại thì có cụ Lý Thường Kiệt ở Ung Châu.

Điều binh đánh thắng được nhưng đường xá xa xôi, khó để lại quân đội đồn trú được vì còn phải rút về phòng thủ. Thế nên em nghĩ hồi đó ko đồ sát được toàn thành thì đành chịu vì rừng núi mênh mông, bên thua chạy toé vào rừng là xong. Chẳng thế bao lần điều binh vào đánh thắng Chiêm Thành, bắt cả vua cho vào cũi mang về, thế mà Chiêm Thành vẫn luôn hồi phục lại rồi lại oánh tiếp đấy thôi. Đồ sát tiêu diệt để Chiêm Thanh ko thể phục hồi được nếu làm được thì đã làm luôn rồi.

 

[detector]

Hết rồi cụ, em chỉ biết thế thôi ạ. Clip cụ đăng em chưa xem được.
Về người Chăm giờ thì, đợt đó em ghé tháp Nhạn ở Phú Yên, tên tháp tiếng Chăm dài ngoằng em không nhớ. Lúc đó có một đám lễ bên trong tháp, khoảng 20 người. Em đứng ngoài ngó vào, một lúc theo thói quen...bon chen hehe, em cũng chui hẳn vào trong hóng hớt.
Ngắm mn bày hoa quả, trước tượng người phụ nữ lớn tuổi trang điểm, váy khăn đủ màu.
Sau ra em hỏi bảo vệ rằng: người Chăm ở tp này ạ?
Đâu có, toàn người Kinh đấy, họ cúng bái ở đây suốt. Còn người Chăm giờ họ ở xa và cũng nghèo, dịp lễ lớn mới tới thôi.
Phải nói rằng người Kinh cũng hòa nhập văn hóa, coi của người thành của mình, vui cùng thiên hạ tốt đấy chứ. Đâu phải chỉ thích quanh quẩn sau "lũy tre làng" ạ hehe.

Khoản cúng bái loạn xạ, bạ đâu cúng đấy thì người Kinh thứ hai thì không ai là chủ nhật . Người bị tàu điện chẹt chết cũng thành miếu thờ, ông ăn mày chết đói cũng thành miếu thờ, cái biển hạ mã cũng thành chỗ khấn vái, vợ ông đại gia cũng được quần chúng vái xì xụp ...

 

[Maner Bolsol]

Cháu hận tụi Pháp. Không có chúng nó thì đất nền không đắt như bây giờ

Pháp là bọn tàn phá VN nhiều nhất ở thời cận đại và góp phần đưa nước ta trải qua lịch sử đau thương cả trăm năm tiếp nối. Xưa em cũng học tiếng Pháp nhưng sau đó thấy bọn này tầm thường ở chuyên ngành của em nên chuyển sang tiếng Anh

 

[hd-vt]

Nó thông ra cửa Thị Nại, thuận đi lại buôn bán đấy chứ.

Nhg nói chung là quy mô cũng hơi nhỏ so với độ hoành tráng mà các sử gia chém trong sách

Vâng, cũng gần con sông, đường sắt bắc nam, cụ nào ngồi tàu, cổ dài có thể nhìn thấy ấy chứ hehe.

 

[hd-vt]

Khoản cúng bái loạn xạ, bạ đâu cúng đấy thì người Kinh thứ hai thì không ai là chủ nhật . Người bị tàu điện chẹt chết cũng thành miếu thờ, ông ăn mày chết đói cũng thành miếu thờ, cái biển hạ mã cũng thành chỗ khấn vái, vợ ông đại gia cũng được quần chúng vái xì xụp ...

Theo em, cơ bản là bên trong bất an, sợ đủ thứ, không phải là người theo đạo nào.
Em đã nói mn đi Chùa nhưng đâu phải là Phật tử mờ lị. Như em giờ còn khoái đi chơi Đền nghe hát Văn, thế mới lạ hehe.

 

[Tứ Vô Lượng]

Theo em, cơ bản là bên trong bất an, sợ đủ thứ, không phải là người theo đạo nào.
Em đã nói mn đi Chùa nhưng đâu phải là Phật tử mờ lị. Như em giờ còn khoái đi chơi Đền nghe hát Văn, thế mới lạ hehe.

Hát Văn gắn với đạo Mẫu miền Bắc. Khi người Việt vào Champa thì áp luôn phong tục "Mẫu" của người Việt vào "Bà" của người Chăm là Thiên Y À Na (Po Nagar) nên bây giờ cả Chăm và Việt đều thờ Bà/Mẫu mặc quần mặc áo cho Bà/Mẫu kín mít trông như Mẫu Thượng Thiên còn nguyên thủy theo Ấn Độ thì Bà/Mẫu Po Nagar cởi trần

Nên cụ thấy cả Việt và Chăm đều cúng vái ở Tháp (Đền) Nhạn ở Phú Yên là vậy. Một phần nhờ vậy vì tâm linh mà tháp (đền) Chăm còn tồn tại trong khi các công trình khác ko còn di tích

 

[onlinefisher]

Việt húng nhưng vẫn phải lấy đại cục làm trọng, phần lớn nhún nhường nhận sắc phong của phương Bắc, ko xưng đế được. Có Lý Nam Đế, Đinh, Tiền Lê xưng đế, nhưng đều ko thọ.

Nó chả chiếm mất khối rồi còn gì: Từ Triệu - Đinh - Lý - Trần -...

 

[telefunken]

Có j mà kích động, dân Việt còn hủ nho hơn dân Tầu nhiều. Mấy ông danh nhân thời phong kiến thì toàn vì lợi ích bản thân, gia tộc chứ nâng tầm lên thành yêu nước thương dân để mị dân thôi. Thời phong kiến ko vó khái niệm quốc gia dân tộc, chỉ có khái niệm đất của vua mà thôi.

Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
.....
Trích " đại cáo bình Ngô "

 

[newbirdd]

Champa xưa húng phết.
Người Chàm vào đốt kinh đô Thăng Long không chỉ mới 1 lần

Âu cũng là số, anh vua chăm chế bồng nga vào Thăng Long như đi chợ, lại chết vì kẻ phản bội bán tin cho nhà trần

 

[Tứ Vô Lượng]

Việt húng nhưng vẫn phải lấy đại cục làm trọng, phần lớn nhún nhường nhận sắc phong của phương Bắc, ko xưng đế được. Có Lý Nam Đế, Đinh, Tiền Lê xưng đế, nhưng đều ko thọ.

Có thêm mấy ông xung đế ko thọ nữa là Hồ Quý Ly, Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ (Hồ Thơm) cùng là nhà họ Hồ (Thanh Nghệ) cả. Nhưng bây giờ thì khác rồi độc lập hoàn toàn rồi từ 1945