Giống như Malaysia, quốc gia Indonesia hình thành từ khi bị người ngoài xâm lược, ban đầu là người Ấn Độ Hindu giáo, sau là người Ấn Độ Hồi giáo, rồi cuối cùng là người Hà Lan. Chính quân xâm lược đã thống nhất các bộ tộc thổ dân rời rạc thành một quốc gia để tăng cường sức mạnh nhằm giành lại độc lập, để giữ được bản sắc của người dân Indonesia. Quốc gia VN cũng trải qua quá trình đó, từ khi bị phương Bắc xâm lược, sau đó bị người Pháp và cuối cùng là người Mỹ. Cũng rất tự nhiên, khi mối nguy xâm lược mất dần thì hình thành nhu cầu tự trị, phân tán tan rã để tiếp tục được giữ vững bản sắc. Do đó, Đông Timor tách ra. Như vậy là phù hợp. Thế tức là, nếu quốc gia VN không còn mối nguy bị xâm hại, nó có quyền hình thành các thành phố độc lập. Nhưng, dĩ nhiên, trường hợp VN khác hẳn Indonesia. Ở VN, mối nguy cơ bị xâm lược không bao giờ biến mất, và càng rộng, càng đông, càng nhiều nguồn lực thì khả năng chống trả bị đồng hoá càng cao. VN phải thống nhất, phải đoàn kết để có được sức mạnh chống xâm lược, chống đồng hoá hay xâm hại văn hoá, để các thành phần của nó được giữ gìn bản sắc riêng.
Chặng đường đi tới Kuta là một trong những chặng đường đẹp nhất mà tôi trải qua, giống như chặng đường từ Barcelona về Madrid, nó liên tục mở ra cho tôi những điều thú vị không bao giờ chán mắt. Ngay từ khi rời bến phà, điều hấp dẫn nhất mà tôi chú ý, đó là hệ thống đền thờ tư nhân ở Bali. Đúng theo nghĩa đen, cứ khoảng 30-40m lại có một đền thờ to tương đương ở trên, đẹp lộng lẫy, trang trí phù điêu độc đáo và đầy thẩm mỹ, đồng thời lại không hề lặp lại! Khoảng cách 30-40m tương ứng với một ngôi nhà ở trên đường, vì MỖI NGÔI NHÀ lại có một ĐỀN THỜ thần linh theo Hindu giáo của người Bali. Có cảm giác là thu nhập của gia đình được dành phần lớn để xây và duy trì các đền thờ này. Mà chúng đẹp quá, hoàng tráng quá, độc đáo quá. GIống như ở Nhật cứ lâu lâu lại có một đền Thần đạo, nhưng khác ở mật độ dày đặc ở Bali. Điêu khắc đẹp mê hồn, nhìn không chán.
Ngã tư đường cũng có.
Ven đường có các bàn thờ trời
Có khi hoành tráng như thế này
Hoặc ngay giữa ruộng lúa
Đang lái xe, anh tài xế lấy một gói nhỏ trên cái đĩa này, trong gói có mấy bông hoa, nhúm gạo hay cái bánh nhỏ, vứt xuống đường, giống như một lễ cúng nhỏ ngay khi đang lái xe. Hai bên đường, rất thường gặp cái gói đồ cúng như vậy - mỗi ngày, người theo Hindu giáo làm lễ cúng tối thiểu hai lần.
Trời ơi là giống!
