Em xin post bài của đ/c Bùi Việt Hà, nguyên giáo viên dạy toán HVKTQS, hiện đang làm GĐ Công ty Tin học Nhà trường về bài toán này
Vừa rồi tôi có đọc khá nhiều các góp ý và tranh luận xung quanh bài toán này, kể cả ý kiến của Chủ biên bộ SGK Toán Tiểu học, tuy nhiên tôi không thấy ý kiến nào thực sự thuyết phục. Một điểm quan trọng nhất mà báo chí bỏ qua là phải xét cụ thể bài kiểm tra này nằm trong bài học nào, phần kiến thức nào trong chương trình môn Toán Tiểu học. Cũng không thấy các nhà báo hoặc chuyên gia nào tìm hiểu kỹ hơn về chương trình dạy phần kiến thức phép nhân trực tiếp ở bậc Tiểu học để xem đề bài đó, lời giải đó có hợp lý hay không. Không thể dùng suy nghĩ và kiến thức của người lớn để đánh giá chủ quan về cách dạy, cách kiểm tra dành cho HS ở lứa tuổi Tiểu học được. Việc đưa kiến thức cho HS nhỏ tuổi là 1 quá trình rất tỉ mỉ, cần thận và tuân thủ các qui định nghiêm ngặt. Tôi xin có số ý kiến sau:
TÌM HIỂU KIẾN THỨC PHÉP NHÂN
- Phép nhân bắt đầu được đưa vào chương trình Toán lớp 2, học kỳ 2. Lúc này các em mới 7 tuổi. Những bài học đầu tiên là cách hiểu và cách viết, đặt phép nhân. Nên nhớ rằng lúc đó các em mới được học xong phép +, – trong phạm vi 100 (không nhớ và có nhớ).
- Phép nhân ban đầu được dạy cho HS lớp 2 là bài toán cộng nhiều số hạng giống nhau, ví dụ:
3 + 3 + 3 + 3 (4 lần). Như vậy cộng 4 lần số 3 sẽ được viết là 3 x 4, hiểu ngầm là “số 3 nhân với 4 lần”.
- Để minh họa phép nhân, SGK và GV thường dùng hình ảnh để minh họa cho HS hiểu hơn. Ví dụ có thể sử dụng 1 trong các minh họa sau cho phép nhân 3 x 4.
Như vậy từ hình 2, 3 chúng ta thấy có thể dùng cả 2 hình để cùng minh họa cho phép nhân 3 x 4.
- Trong suốt học kỳ 2 của lớp 2, các em HS chỉ học phép nhân các số 2, 3, 4, 5 của bảng cửu chương và tất cả các phép nhân đều được minh họa thêm như các hình trên để các em làm bài tập và hiểu rõ phép nhân. Đến cuối lớp 2, các em mới chỉ biết ½ bảng cửu chương. Như vậy trong suốt học kỳ 2 lớp 2, các em được học nhuần nhuyễn về cách đặt, viết phép nhân và có rất nhiều bài tập thực tế, hình minh họa (ví dụ bài đếm gà).
- Sang lớp 3, các em bắt đầu học tiếp bảng nhân của 6, 7, 8, 9, 10 tức ½ bảng cửu chương còn lại. Lên lớp 3, các em ko cần hình để minh họa nữa. Lúc này các em đã hiểu nhiều hơn, đã học đến +, – các số có 3 chữ số có nhớ, học phép nhân không nhớ của 1 số có 2, 3 chữ số với 2, 3, 4. Đến giữa lớp 3, 8 tuổi, các em học thuộc bảng cửu chương, và khi đó phép nhân đã khá thạo, khi đó việc minh họa không cần thiết nữa và cách đặt phép nhân cũng không cần học lại nữa đối với các em.
TÌM HIỂU ĐỀ BÀI KIỂM TRA ĐẾM GÀ
Quay trở lại đề bài kiểm tra đã đưa lên mạng.
- Nếu theo đúng câu hỏi:
Nhà Lan có 4 chuồng gà, mỗi chuồng có 8 con gà. Hỏi nhà Lan có tất cả bao nhiêu con gà? Phép tính đúng là:
Với các phương án:
A. 4×8=32
B. 8×4=32
C. 4+8=12
D. 8:4=2
thì rõ ràng đây là câu hỏi của phần kiến thức đầu tiên với phép nhân: cách đặt phép nhân sao cho đúng nhất. Phần kiến thữ này ở lớp 2.
- Với câu hỏi này và phần kiến thức đã học (từ lớp 2) các em có thể “giải” bài này như sau:
- Như vậy với bài này: Nếu HS đọc đề bài, hình dung các con gà và chuồng gà như 2 hình trên thì phép tính đúng là 8 x 4, còn nếu hình dung như hình 3 thì đáp án có thể là 4 x 8 (vẫn đúng).
- Nhìn vào đề kiểm tra chúng ta thầy rõ ràng đây là đề kiếm tra cho HS lớp 3 (bài 2 có phép cộng, trừ có nhớ đến 1000). Vào thời gian này, các em HS đã quen hoàn toàn với phép nhân rồi thì lúc này các câu hỏi về cách đặt phép tính là không thích hợp nữa. Nếu có câu hỏi đúng như trên và GV muốn kiểm tra lại kiến thức từ lớp 2 thì vẫn có thể có 2 cách suy luận để đưa đến phép nhân đúng là 8 x 4 và 4 x 8.
Như vậy kết luận lại chúng ta thấy:
1. Nếu đây là câu hỏi cho HS lớp 2 thì phù hợp hơn với kiến thức mà các em được học, và đáp số đúng có thể là cả 8 x 4 và 4 x 8. Đa số các em bình thường sẽ chọn phương án 8 x 4. Một số em thông minh hoặc có tư duy khác thường sẽ chọn 4 x 8. Nhiều em sẽ chọn cả 2 phương án.
2. Nếu là câu hỏi cho HS lớp 3 thì đương nhiên các em sẽ chọn cả 2 hoặc 1 trong 2 phương án trên, và phương án nào cũng đúng. Nếu thực sự đây là đề kiểm tra cho HS lớp 3 thì không cần thiết có câu hỏi này.
Tác giả:
Bùi Việt Hà Facebook