[Funland] Dịch sách cổ: Chân Lạp Phong Thổ Ký

[Havo]

Gì ạ? Lê Thánh Tông là sau nhà Trần mà (1400). Nguyễn Hoàng tận 1600 sao lại Nguyễn Hoàng dâng lên đâu nhỉ?
Quang Trung có phải là vua thời bình đâu, nên việc liên minh quân sự hoặc hòa mặt A đánh mặt B là sở trường của ông rồi. Chưa kể thượng đạo cũng là đội gốc tích Chăm trên rừng, quan hệ sâu như vậy thì cũng khó mà không tốt với Chăm miền biển được.
Nhân vụ đó có cái hay là trong cuộc chiến Tây Sơn, Chăm đứng ngoài lặng yên quá nhỉ, thế nên sau mới chết

Về vùng Thượng đạo (Tây Nguyên), theo quyển "Miền đất huyền ảo" của Jacques Dournes, thì phần lớn các dân tộc ở Tây Nguyên cũng có nguồn gốc Indonesia-Mã Lai đa đảo như dân Champa. Họ nói (tiếng) Bahasha Indonesia (em có thời gian học tiếng Indonesia, ông thầy có xác nhận chuyện này, dân Chăm cũng nói tiếng này). Các tù trưởng Tây Nguyên được tự trị, nhưng phải cống nộp thuế cho vua Champa, nộp voi và quân lính cho Champa khi Champa huy động. 1 số trường ca của Tây Nguyên kể về những anh hùng đi theo Champa đánh giặc Đại Việt
Link sách Miền Đất Huyền Ảo: https://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237n1n1ntn3n31n343tq83a3q3m3237nvn&AspxAutoDetectCookieSupport=1

 

[Dũng Ốc]

CANH CHỦNG (耕種Trồng trọt)​

(tác giả quan sát rất thú vị, không hiểu phụ nữ đi tiểu đứng kiểu gì???)

Cái này Việt Nam cũng nhiều mờ cụ. Các bà ngày trước mặc quần lĩnh toàn vén 1 bên lên đứng đái.

 

[doctor76]

Cái này Việt Nam cũng nhiều mờ cụ. Các bà ngày trước mặc quần lĩnh toàn vén 1 bên lên đứng đái.

À, ý em nói là phụ nữ Chân Lạp mặc váy chứ không mặc quần như mình cụ ạ, hehe

 

[doctor76]

Về vùng Thượng đạo (Tây Nguyên), theo quyển "Miền đất huyền ảo" của Jacques Dournes, thì phần lớn các dân tộc ở Tây Nguyên cũng có nguồn gốc Indonesia-Mã Lai đa đảo như dân Champa. Họ nói (tiếng) Bahasha Indonesia (em có thời gian học tiếng Indonesia, ông thầy có xác nhận chuyện này, dân Chăm cũng nói tiếng này). Các tù trưởng Tây Nguyên được tự trị, nhưng phải cống nộp thuế cho vua Champa, nộp voi và quân lính cho Champa khi Champa huy động. 1 số trường ca của Tây Nguyên kể về những anh hùng đi theo Champa đánh giặc Đại Việt
Link sách Miền Đất Huyền Ảo: https://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237n1n1ntn3n31n343tq83a3q3m3237nvn&AspxAutoDetectCookieSupport=1

Hãi cho câu đánh giặc..Đại Việt.
Phần biên khảo về các quốc gia thời này em đang băn khoăn, nên về Chăm-pa trước hay về Phù Nam trước, về Phù Nam dễ hơn vì tài liệu TQ còn chút, còn về Chăm-pa thì dữ liệu ít hơn, chủ yếu của các nhà khảo cổ Pháp.

 

[Dũng Ốc]

À, ý em nói là phụ nữ Chân Lạp mặc váy chứ không mặc quần như mình cụ ạ, hehe

Em nghĩ là họ quấn xà cạp chứ nhỉ? Váy thì dễ vén, xà cạp hơi khó thật

 

[hacvuphong]

Em nghĩ là họ quấn xà cạp chứ nhỉ? Váy thì dễ vén, xà cạp hơi khó thật

Cụ chả để ý gì. Các bạn Mèo xà cạp trên bắp chân váy xoè quá gối làm chuyện đó phút mốt.

 

[Havo]

Hãi cho câu đánh giặc..Đại Việt.
Phần biên khảo về các quốc gia thời này em đang băn khoăn, nên về Chăm-pa trước hay về Phù Nam trước, về Phù Nam dễ hơn vì tài liệu TQ còn chút, còn về Chăm-pa thì dữ liệu ít hơn, chủ yếu của các nhà khảo cổ Pháp.

Vâng bọn e hóng tư liệu của cụ, cụ làm phần nào trước cũng được ạ, vì đang rảnh rỗi nên đọc nhanh lắm. Cụ biên soạn thì lâu, vất vả thôi

 

[Havo]

Cụ chả để ý gì. Các bạn Mèo xà cạp trên bắp chân váy xoè quá gối làm chuyện đó phút mốt.

Chắc cụ ấy nhầm xà rông với xà cạp

 

[Dũng Ốc]

Chắc cụ ấy nhầm xà rông với xà cạp

Ừa, em nhầm

 

[Dở người]

Về vùng Thượng đạo (Tây Nguyên), theo quyển "Miền đất huyền ảo" của Jacques Dournes, thì phần lớn các dân tộc ở Tây Nguyên cũng có nguồn gốc Indonesia-Mã Lai đa đảo như dân Champa. Họ nói (tiếng) Bahasha Indonesia (em có thời gian học tiếng Indonesia, ông thầy có xác nhận chuyện này, dân Chăm cũng nói tiếng này). Các tù trưởng Tây Nguyên được tự trị, nhưng phải cống nộp thuế cho vua Champa, nộp voi và quân lính cho Champa khi Champa huy động. 1 số trường ca của Tây Nguyên kể về những anh hùng đi theo Champa đánh giặc Đại Việt
Link sách Miền Đất Huyền Ảo: https://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237n1n1ntn3n31n343tq83a3q3m3237nvn&AspxAutoDetectCookieSupport=1

Dân Chăm vẫn nghe được tiếng Indonesia hiện đại ở mức hiểu 70-80%, không cần phiên dịch. Bà con Chăm Ninh Thuận, Bình Thuận nghe đài Indonesia truyền đạo Hồi bình thường, không phải là chuyện lạ. Trên em có dân tộc Chu Ru cũng nghe hiểu 50-60% tiếng Indonesia.
Khi vương quốc Champa còn tồn tại, truyền thống bao giờ vua Chăm cũng lấy một hoàng hậu (trong số nhiều vợ) là công chúa Indonesia. Ngay bà Huyền Trân công chúa cũng làm vợ vua đồng thời với một bà hoàng hậu khác người Indo.
Các dân tộc khác ở Tây Nguyên có lẽ do sống khá tách biệt nên sự gắn bó với nguồn gốc Indo nhạt dần. Về mặt hình thức, họ không khác gì người Malay- Đa đảo với những biểu hiện đặc trưng. Nhưng ngôn ngữ phai nhạt nhiều rồi, chỉ có dân tộc nào gần gũi với người Chăm mới hiểu được tiếng Indo hiện đại. Tất nhiên truy nguyên nguồn gốc thì hầu hết các dân tộc Tây Nguyên đều có nguồn gốc Nam Đảo nhưng do sinh hoạt biệt lập, ít giao thoa nên càng ngày càng tách biệt.
Ở Tây Nguyên có 2 nhóm chính, nhóm Malay- Đa đảo lớn hơn với người Ê đê là chủ chốt. Nhóm Môn- khmer với người Bana là chủ chốt. Và cũng đặc biệt là hai nhóm này kình chống nhau rất dữ dội và nhóm Ê đê, dựa vào dân số, trình độ phát triển tốt hơn hầu như thắng thế, là nhóm cư dân bậc trên. Theo quân Champa đi đánh Đại Việt cũng hầu hết thuộc nhóm này.
Đến khi người Việt tới Tây Nguyên cư trú, vai trò của nhóm Ê đê mới hạ thấp xuống và đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến mâu thuẫn sắc tộc vẫn dai dẳng. Nhưng đúng là kỳ lạ, nhóm Bana gần như đứng ngay về phía nhóm người Việt mới tới, cùng sát cánh chống lại nhóm Ê đê. Nhóm người Bana về mặt chủng tộc cũng gần người Việt hơn các nhóm cư dân Tây Nguyên khác.
Hiện giờ, rất nhiều thanh niên người Chăm vùng Phan Rang được học bổng sang Indo học giáo lí đạo Hồi. Đài Indo truyền đạo rất đều đặn, làm gia tăng số người theo đạo Hồi chính thống (Hồi mới), thay vì đạo Hồi kiểu truyền thống (Hồi cũ) của người Chăm.

 

[oldfashion]

Chăm-pa phức tạp hơn nhiều cụ ạ, có 1 điều rất lạ là mặc dù là hàng xóm của Đại Việt, rất nhiều người Vn cũng sang đó,nhưng tuyệt nhiên không có ai viết chút gì mô tả về Chăm-pa, và, vương quốc này cũng mới bị diệt vong năm 1832, khi Minh Mạng tàn sát gần hết dân Chăm-pa, phá hủy toàn bộ vương quốc này, đập phá hết đền đài, bia kí, đốt sạch sách vở.
Chăm -pa còn chuyển mình sang đạo Hồi nữa cụ ạ, cái tên thánh chiến Jihad chính là mô tả cuộc nổi dậy chống lại Minh Mạng đó cụ.

Người Chăm chuyển sang đạo Hồi chủ yếu ở vùng An Giang, còn ở Ninh Thuận thì họ vẫn theo đạo Bà la môn thì phải cụ ạ.
Người Chăm theo Hồi giáo sau này chạy sang Campuchia, bị bắt đổi tên thành người Khmer Islam.
Dân Chàm với dân Khmer đánh nhau chết thôi nhưng khi thoái trào thì lại thân thiết như anh em. Vệ sĩ của Sihanouk toàn bộ là người Chăm.

 

[oldfashion]

Người Việt mình không có thói quen ghi chép.
Đến chuyện trong nước mình còn chả có ông nào ghi, nói gì đến chuyện nước Champa. Cũng có thể lý do là vì người có học, biết chữ rất ít. Những người sang sống ở Champa phần nhiều lại không biết chữ, số ít người biết chữ lại không để tâm ghi chép.

 

[oldfashion]

Cụ này lạ, miền Tây là tỉnh của Chân Lạp - bài cụ đang đọc đấy đọc mục 90 tỉnh của họ.

Để cho cụ khỏi áy náy thì miền Tây là do Mạc Thiên tứ, Dương Ngạn Địch, Trần Thượng Xuyên chiếm và dâng cho chúa Nguyễn.
Ngoài ra còn một số vùng mà vua Khmer dâng cho chúa Nguyễn để được bảo hộ thì Pháp cắt trả lại cho Cam hết rồi.

 

[oldfashion]

Chăm pa là người gốc Indonesia
Chân Lạp là người gốc Khmer
Chăm pa đánh nhau giỏi, từng oánh cả Đại Việt lẫn Chân Lạp SML nhiều lần.

Champa gốc Philippines cụ ạ.
Có tay nhà báo Philippines kể là sang Việt Nam phỏng vấn dân Chăm không cần phiên dịch.
Gốc Indo là người Ede, J'rai. Những người này nghe đài phát thanh của Indo, của Mã họ hiểu hết.
Còn họ hàng với người Khmer là người Bana, đến tận thời cụ Đinh Núp vẫn chưa có họ, chỉ gọi nhau bằng tên.

 

[bigbalds]

Bác nào là Xiêm bác nào là Chân Lạp nhỉ, chắc bác ít áo là Chân Lạp.

Em đoán là xiêm áo xanh đội mũ xanh, chân lạp (cam) thì cởi trần đóng khố, có voi cưỡi, quan to mới có áo giáp.

 

[Lah]

Để cho cụ khỏi áy náy thì miền Tây là do Mạc Thiên tứ, Dương Ngạn Địch, Trần Thượng Xuyên chiếm và dâng cho chúa Nguyễn.
Ngoài ra còn một số vùng mà vua Khmer dâng cho chúa Nguyễn để được bảo hộ thì Pháp cắt trả lại cho Cam hết rồi.

Cụ nào khỏi áy náy ạ?

 

[Lah]

Champa gốc Philippines cụ ạ.
Có tay nhà báo Philippines kể là sang Việt Nam phỏng vấn dân Chăm không cần phiên dịch.
Gốc Indo là người Ede, J'rai. Những người này nghe đài phát thanh của Indo, của Mã họ hiểu hết.
Còn họ hàng với người Khmer là người Bana, đến tận thời cụ Đinh Núp vẫn chưa có họ, chỉ gọi nhau bằng tên.

Em nghĩ cụ nhầm, vì Phil nó không có lịch sử lâu đời đâu, so với dân Nam đảo dòng Indo Malay thì nó chỉ là bọn thổ dân bộ lạc thôi, thời năm 0 100 đó nó chả có tên tuổi gì bơi thuyền sao được. Còn ông Phil cụ nói chắc là dòng Hồi giáo gốc Nam đảo sang đó, thì đương nhiên ông này hiểu tiếng Chăm như tiếng Nam đảo tổ tiên của ông.

 

[oldfashion]

Cụ nào khỏi áy náy ạ?

Cụ thấy áy náy ạ?

 

[Mr met]

CANH CHỦNG (耕種Trồng trọt)​

Thông thường, người ta có thể làm ba hay bốn mùa trong một năm; suốt năm thời tiết giống như tháng Năm và tháng Sáu của chúng ta và dân chúng không biết lạnh và tuyết là gì. Ở xứ này trời mưa nửa năm, nửa năm kia trời không mưa. Từ tháng Tư đến tháng Chín, trời mưa mỗi ngày vào xế chiêu. Bấy giờ mực nước ở Biển Hồ có thề lấn cao từ bảy đến tám trượng. Những cây to đều chìm mẩt chỉ còn ló ngọn. Dân chúng ở trên bờ hồ rút hết vào trong núi, kế đó từ tháng Mười đến tháng Ba (năm sau) Trời không rớt một giọt mưa! Bấy giờ chỉ có ghe nhỏ đi được trên Biền Hồ; ở nơi sâu có từ ba đến năm chân nước (cách đo bằng chân ngày xưa, gọi là cước = 20cm). Dân chúng trở về. Các nhà nông tính theo thời tiết lúc nào lúa chín và vùng đất nào nước có thề ngập lúc ấy mà nhân đó gieo giống tùy cuộc đất. Họ không dùng bò kéo cày. Cây cày, lưỡi hái và cuốc của họ tất cả đều giống vài phần trên nguyên tắc với dụng cụ của chúng ta, nhưng cách kiến tạo hoàn toàn khác hẳn. Ngoài ra có một loại ruộng thiên nhiên lúa mọc luôn luôn không ai gieo trồng; khi nước dâng đến một trượng (gọi là lúa trời, lúa ngoi, miền Nam và trước đây miền Bắc cũng có), lúa cũng mọc cao như vậy; tôi cho rằng đó là một giống đặc biệt.

Họ không dùng một thứ phân nào đề bón ruộng và trồng rau vì họ chê dơ dáy. Người Trung Hoa đến đây không bao giờ cho họ biết cách rải phân ở nước mình vì sợ họ khinh bỉ. Hai hoặc ba gia đình đào chung một cái hố (chứa phân) dùng cỏ che ở trên, khi nào đầy họ lấp đất và đào chỗ khác. Sau khi đi vệ sinh rồi, hộ luôn luôn vào hồ nước rửa, nhưng chỉ dùng bàn tay trái; tay phải đề cầm thức ăn (giống người Ấn Độ và các nước theo đạo Hồi khác) Khi họ thấy người Trung Hoa đi đại tiện và chùi bằng giấy thì họ chế nhạo đến nỗi không muốn cho người đó vào nhà họ nữa. Trong giới phụ nữ có người đi tiểu đứng thật là đáng cười vô cùng. (tác giả quan sát rất thú vị, không hiểu phụ nữ đi tiểu đứng kiểu gì???)

các cụ bà trên 80 trở lên ở miền bắc ngày xưa vẫn coa thói quen tiểu đứng!? cái này khá giống với người Việt vùng nông thôn!?

 

[W123Lang]

CUNG ĐIỆN (宫室)​

Cung điện nhà Vua cùng các công sở và dinh thự quí phái đều xây cửa về hướng Đông. Cung Vua ở về phía Bắc ngôi tháp và cây cầu bằng vàng ở gần cữa ra vào, bề dài vòng quanh cung khoảng năm hay sáu dặm. Ngói lợp gian chính của cung Vua bằng chì, trên nóc các điện khác của Hoàng cung đều lợp ngói làm bằng đất sét màu vàng. Những cây xà ngang và cột thật lớn đều có chạm hình Đức Phật và sơn màu. Nóc cung thật là hoành tráng (dịch thoát câu 屋頗壯觀: Ốc đầu trang quán). Những mái hiên dài, những con đường hẹp có mái che xây thẳng tắp và so le thật là tinh-xảo và quy mô, tuy có đôi phần không điều hòa (dịch thoát cụm từ 稍有規模, xảo hữu quy mô). Tại đây, nơi nhà Vua thiết triều có một cửa sổ bằng vàng, bên mặt và bên trái của khuôn cửa, trên những cây cột vuông có từ bốn mươi đến năm mươi tấm kính treo bên cạnh cửa. Phần dưới cửa là hình voi.

Tôi nghe nói ở trong cung có nhiều nơi lạ lùng lắm, nhưng lệnh cấm vô cùng nghiêm nghặt và tôi không thể nào thấy được.

Ban đêm, nhà Vua ngủ trên chót ngôi tháp bằng vàng ở giữa cung. Tất cả dân chúng, tin chắc rằng trong tháp có một vị Thần là con rắn chín đầu, chúa tể cả giang sơn. Mỗi đêm Thần biến thành đàn bà đến ân ái với nhà Vua trước. Các bà vợ Vua cũng không dám vào. Canh hai, nhà Vua ra khỏi phòng, bấy giờ mới có thề ngủ với Hoàng Hậu hoặc các cung phi. Nếu đêm nào vị Thần không xuất hiện đó là ngày chết của nhà Vua (nguyên văn Phiên Vương 番王, xưa nay TQ luôn coi vua các nước là dưới Hoàng Đế TQ 1 bậc) đã đến. Nếu nhà Vua vắng mặt trong một đêm, chắc chắn ngài sẽ gặp một tai họa ( Theo truyền thuyết Khmer, Hoàng tử Prah Thong cưới công chúa con vua Thủy tề là rắn 9 đầu, sau đó vua Thủy tề đã hút cạn nước để tạo ra vương quốc Chân Lạp, nên vua nào sau này cũng phải lấy 1 công chúa rắn).



Dinh thự của các vị Hoàng-thân và các quan lớn xây cất khác kiểu hơn nhà dân chúng. Tất cả phần bên ngoài đều lợp tranh, chỉ có nơi thờ phụng của gia đình và gian phòng chính có thể lợp ngói. Ngạch trật quân, công chính thức hạn định khuôn khổ căn nhà từng người.

Nhà của dân chúng chỉ lợp tranh, họ không dám đề trên nóc nhà họ một miếng ngói nào cả. Kích thước ngôi nhà tùy theo tài sản của từng người, nhưng không bao giờ họ dám bắt chước kiều nhà của hạng quí tộc.

Xin chào ạ, cụ có bản pdf toàn bộ không ạ? có thể cho em xin một bản pdf hoàn chỉnh không ạ? em rất thích đọc sách kiểu này vì em khá tự hào nguồn gốc tộc việt nam.