Có lần em sang Cố đô Jog Jakarta của Indo, được đưa đi xem Di sản Boro Budu và vở kịch y hệt vở “Nàng Sita” của Việt Nam mình (có khác là sân khấu hoành tráng, cách khán đài 1 hồ nước; cảnh đốt cháy cung điện là đốt thật mô hình phía sau sân khấu), chứng tỏ là có chung nguồn cội văn hoá. Nghe nói dân đảo Java do di từ lục địa ra, rất có thể có Việt Nam vì thuyền đánh cá hiện nay đánh bắt xa thế là bình thường.
Nàng Sita thì Lưu Quang Vũ mượn truyện Ấn Độ thì cùng gốc rồi. Nhưng đúng là dân Cham là từ đảo Borneo.
Qua đọc một số tài liệu Cham, mình thấy Tài liệu này của National Geographic là khái quát đầy đủ và khách quan nhất:
- Người Champa làm chủ biển đông hơn Thiên niên kỷ
- Trong thời kỳ đỉnh cao Champa, TK6-15, Champa còn chiếm phần lớn đất phía đông Campuchia và Lào
- Phần lớn cho rằng người Cham đi đường biển từ đảo Borneo đến VN, và là hậu duệ văn hóa Sa Huỳnh từ 1000TCN- TK2 SCN.
- Dấu vết VH Sa huỳnh - Cham tìm thấy ở Đài Loan, Phillipines, Malaysia, Hải Nam, đảo Phú Quý, Nam Yết, Trường Sa, Lý Sơn, Cù lao Chàm
- Chàm tiếp thu đạo Hindu từ sớm gọi là đạo Balamon, đến gần cuối thiên niên kỷ 1 thì tiếp thu đạo Hồi, gọi là đạo Bani.
- 1832 Minh Mạng tiêu diệt tàn tích Champa, nhiều người Cham chạy sang Campuchia
The South China Sea was once named for its ruling empire. Now Vietnam and China are sparring over the area.
www.nationalgeographic.com