[Funland] [Đàm đạo Lịch sử] Sơ lược về nền khoa cử Việt Nam

[matizvan2009]

Thông tin rất thú vị.
Vừa được xem về kỳ thi tương tự ở TQ, kỳ thi dài đến 9 ngày. Các thí sinh làm bài trong các ô được xây thành từng ngăn có mái che rộng khoảng 1m2, ăn ngủ thậm chí là ị ngay tại chỗ. Vì đi ị có thể bị đánh dấu vào bài thi là có dấu hiệu có thể gian lận (Tất nhiên bài thi cũng được chấm nhưng sẽ không đạt điểm tối đa).

xưa xem phim Lưu gù, vụ thi cũng bi hài phết

 

[Thi Thiên Đệ Nhất]

1. Sơ lược về lịch sử tổ chức khoa cử

6. Lời kết
Thời Phong Kiến, trọng sỹ nhất, thứ nhì là trọng nông. Một anh nông dân, tuy nghèo nhưng vẫn được coi trọng hơn những gánh hát, kẻ thương nhân, hay thợ thủ công. Từ nông thành sỹ cũng là con đường tiến thân kinh điển nhất. Thông qua khoa mục, nếu đỗ đạt, anh nông dân sỹ tử bỗng trở thành một ông nghè, ông Tiến sỹ được cả nước trọng vọng, đề tên bảng vàng, khắc bia Tiến sỹ, vinh quy bái tổ, hiển vinh vô cùng. Từ đây, con đường làm quan mở ra với biết bao vận hội mới trong cuộc đời.
Trải qua 900 năm lịch sử khoa cử, những “hạt vàng” được đãi từ trong cát. Khoa cử đã làm tiền đề cho biết bao danh sỹ mang tài học ra phò vua, trị nước. Bảng nhãn Lê Văn Hưu với Đại Việt Sử Ký, Thái Học Sinh – Nguyễn Trãi với Bình Ngô Đại Cáo, Bảng nhãn – nhà bác học Lê Quý Đôn với hàng loạt công trình nghiên cứu đồ sộ, Trạng nguyên – nhà toán học Lương Thế Vinh, Trạng nguyên Phùng Khắc Khoan, Thám hoa Giang Văn Minh… đều là những bậc anh tài trên nhiều lĩnh vực: trị bình, trị loạn, ngoại giao, khoa học, sử học, địa lý…
Nền khoa cử đã kết thúc hơn 100 năm trước, nhưng những giá trị của nó để lại cho lịch sử là vô cùng to lớn. Khoa cử cũng thể hiện những tư tưởng thời đại, trọng kẻ sỹ, khuyến khích sự học… những tư tưởng ấy vẫn tồn tại và ảnh hưởng đến tận ngày nay.
Các bạn thân mến, khoa cử là một phần quan trọng của lịch sử nước ta, muốn hiểu về lịch sử thì không thể không hiểu về khoa cử. Mong rằng bài viết của mình có thể đem đến một vài góc nhìn về nền khoa cử nước nhà. Cám ơn các bạn đã đọc đến những dòng này. Chúc các cụ một tuần làm việc hiệu quả.

Thân ái chào tạm biệt!

CỤ bổ sung thêm cái làng khoa bảng thì...... đầy đủ hơn. Làng Mộ trạch là làng được phong là có nhiều người đỗ tiến sỹ nhất và đấy là quê nhà em ạ

Mộ Trạch – Wikipedia tiếng Việt
[/QUOTE]
Cám ơn cụ ạ. Đúng là đất học Mộ Trạch

 

[matizvan2009]

Nay cứ nhìn vào thực tế một học sinh ở Trung Quốc cần 9-12 năm học liên tục mới có thể đọc thông viết thạo Hán tự là thấy giai thoại ông trạng 12-13 tuổi không đúng rồi.

căn cứ ở đâu cụ có kết luận này. Và đương nhiên em cũng hỏi thêm: cụ định nghĩa thế nào là đọc thông viết thạo.

 

[Sứa.]

định nghĩa thế nào là đọc thông viết thạo.

Chắc là chữ gì cũng đọc được và viết thì ko dính lỗi chính tả

 

[TUCSON9389]

Sĩ, nông, công, thương thì anh nông là phải nộp thuế nhiều nhất, đi phu làm đường, đắp đê không công cũng nhiều nhất, như chị Dậu đấy, đóng thuế cả cho người chết. Cho nên để chạy khỏi cái chết đói, chết vì lao lực từ khi còn trẻ thì phải học, một cái học chả dùng làm gì chỉ dùng để dọa ma khi cúng tế. Học rồi thì được miễn thuế, thoát cảnh phu dịch bố cu mẹ đỹ, nếu trông đẹp giai tý thì được nhà giàu gọi gả con gái cho, vì anh đẹp giai có chữ dễ được làm quan, làm quan thì lại ăn vào suất sưu mồ hôi xương máu của nông dân, tức là bố mẹ ông quan xuất thân cùng đinh.
Cái vòng luẩn quẩn dùng chữ để nạo xương hút tủy nông dân ấy phải đánh đổ cả vua, cả Pháp đi mới bẻ gãy được.
Cho nên đừng lôi cái con đỉa Nho học ra tráng men vẽ màu nữa, tanh mùi máu của những chị Dậu, anh Pha lắm rồi, không tan được.

lịch sử nó là lịch sử mà. nói như cụ thì các tiến bộ khoa học chắc nó tự mọc ra, ko phải do nghiên cứu hay học hành mà có. nông dân giờ bỏ đất đi làm nhà máy nhiều lắm. ko có chữ thì .......máy nó nghiền vào tay ấy
việc gì phải hằn học thế. chắc hôm qua bị vợ nó chê yếu sl

 

[Bachsima]

Chắc là chữ gì cũng đọc được và viết thì ko dính lỗi chính tả

Trẻ trâu thì chỉ biết đến tam thiên tự, ngũ thiên tự, 3000-5000 chữ, tự điển nhà ta về chữ Nho nhiều nhất có 10.000 từ, tự điển Tàu, Hàn như Từ Hải có 50.000 từ.
Cho nên ông đại nho nhà ta sang Tàu có khi đọc không thông cái công văn cấp tỉnh.

 

[Sứa.]

lịch sử nó là lịch sử mà. nói như cụ thì các tiến bộ khoa học chắc nó tự mọc ra, ko phải do nghiên cứu hay học hành mà có. nông dân giờ bỏ đất đi làm nhà máy nhiều lắm. ko có chữ thì .......máy nó nghiền vào tay ấy
việc gì phải hằn học thế. chắc hôm qua bị vợ nó chê yếu sl

Cụ Bạch vốn ngoa ngoắt xưa nay, cụ lượng thứ

 

[Bachsima]

lịch sử nó là lịch sử mà. nói như cụ thì các tiến bộ khoa học chắc nó tự mọc ra, ko phải do nghiên cứu hay học hành mà có. nông dân giờ bỏ đất đi làm nhà máy nhiều lắm. ko có chữ thì .......máy nó nghiền vào tay ấy
việc gì phải hằn học thế. chắc hôm qua bị vợ nó chê yếu sl

Ơ, lịch sử xác định rõ công tội nhà nho xứ ta rồi, thời nay chỉ việc nói lại cho khỏi quên thôi.
Sáu thằng lính Tây hạ thành Ninh Bình, toàn do các đại nho nắm cả

 

[Sứa.]

Cho nên ông đại nho nhà ta sang Tàu có khi đọc không thông cái công văn cấp tỉnh.

Do tiếng địa phương nó khác tiếng Trung ương thôi

 

[TUCSON9389]

Cụ Bạch vốn ngoa ngoắt xưa nay, cụ lượng thứ

"một cái học chả để làm gì, chỉ dùng dọa ma khi cúng tế" thì em biết đang tranh luận với ai rồi cụ ạ. Trung quốc họ có nền văn hóa cổ đại rực rỡ cũng là do chữ viết và cái sự học ấy mà ra
Ngoa ngoắt ở nhà với bố mẹ nó thì được thôi cụ ạ, chứ ngoa ngoắt với thiên hạ người ta bảo là đồ vô học

 

[XSim]

Về thể lệ tổ chức quy trình các cái, bản chất sự dạy sự học sự thi cử là như nhau xét về mặt tích cực là chọn ra những anh giỏi nhất mà khai dụng cho Nhà nước và bọn bóc lột. Mặt khác, oánh giá về nền khoa cử Việt Nam các mặt tốt khỏi bàn vì nhiều người nhiều thế hệ bàn mãi rồi. Xét về mặt tiêu cực, cá nhân em trình độ trung cấp hoạn lợn chữ thánh hiền loanh quanh cửu lục văn tứ thất sách vẫn phải check ảnh sợ bắt báo xin có mấy ý sau:

Nền khoa cử Việt Nam học nguyên xi chế độ khoa cử bên Tàu nhưng lại chỉ học từ cằm giở lên, ứng vào chế độ khoa cử thời Tống giở đi khi mà văn vẻ xảo ngôn uyển ngữ trở thành kỹ thuật sống còn để được đỗ đạt làm quan. Bởi thế người An Nam giỏi giang chủ yếu về đằng mồm, khoa môi múa mép làm nên sự nghiệp là chính chứ ít bậc kinh bương tế thế giúp cho nước nhà phát triển.

Nền khoa cử Việt Nam có cái nạn mà về sau Tây bương Phú Lang Sa chỉ ra là đào tạo ra quá nhiều bọn Nho sĩ so với nhu cầu sử dụng thực tế, dẫn tới hình thành một tầng lớp sĩ lâm đầy một bụng chữ nhưng thất nghiệp, nói như trong Luận ngữ là hạng " Chó nhà có đám". Như cụ Tản Đà chém: " Tài cao phận thấp chí khí uất - Đêm ngày a cay buôn lung tung". Cho nên trong văn hoá dân gian đầy chất bác học của Việt Nam mới có những tích như " Trạng chết Chúa cũng băng hà" hay réo cả lò thằng Bảo Thái ra chửi. ...rồi những truyền kỳ về trẻ con hát đồng dao hay về những ông thần lý số chiêm tinh các cái....

Kinh bang tế thế theo nghĩa là làm cách mạng thì người VN đầy, có học hay không có học đều máu làm cách mạng cả.

Kinh bang theo nghĩa phát triển kinh tế giúp nước nhà phát triển thì cả nghìn năm năm phong kiến trung cổ, cả Tây lẫn Tàu cũng chả nước nào biết làm đâu. Đại khái đến tầm trước cận đại thế kỷ 15-16 thì cơ bản trình độ các bên cũng ngang ngang, mông muội như nhau thôi.

 

[Bachsima]

"một cái học chả để làm gì, chỉ dùng dọa ma khi cúng tế" thì em biết đang tranh luận với ai rồi cụ ạ. Trung quốc họ có nền văn hóa cổ đại rực rỡ cũng là do chữ viết và cái sự học ấy mà ra
Ngoa ngoắt ở nhà với bố mẹ nó thì được thôi cụ ạ, chứ ngoa ngoắt với thiên hạ người ta bảo là đồ vô học

Cái Nho rởm thì vô cần học là đúng rồi

 

[duythaimh]

"một cái học chả để làm gì, chỉ dùng dọa ma khi cúng tế" thì em biết đang tranh luận với ai rồi cụ ạ. Trung quốc họ có nền văn hóa cổ đại rực rỡ cũng là do chữ viết và cái sự học ấy mà ra
Ngoa ngoắt ở nhà với bố mẹ nó thì được thôi cụ ạ, chứ ngoa ngoắt với thiên hạ người ta bảo là đồ vô học

có mấy thằng nó nghĩ chúng nó cao siêu lắm cụ ạ, kệ đi

 

[Thi Thiên Đệ Nhất]

Hị hị. Ý cụ là cuj Phó bảng là trong nhóm đỗ đầu??
Cái nữa: cụ Huy ngày xưa cũng PB sao chức nhỏ thế nhỉ.

Đỗ đạt nó là bước khởi đầu thôi. Thi thố cũng là thi sức học của từng cụ. Còn sau tuỳ mỗi người có hợp vs nghiệp quan trường không thì mới chức cao chức thấp được. Như cụ Huy cũng xin từ quan sớm mà

 

[Bachsima]

Kinh bang tế thế theo nghĩa là làm cách mạng thì người VN đầy, có học hay không có học đều máu làm cách mạng cả.

Kinh bang theo nghĩa phát triển kinh tế giúp nước nhà phát triển thì cả nghìn năm năm phong kiến trung cổ, cả Tây lẫn Tàu cũng chả nước nào biết làm đâu. Đại khái đến tầm trước cận đại thế kỷ 15-16 thì cơ bản trình độ các bên cũng ngang ngang, mông muội như nhau thôi.

Làm cách mạng theo kiểu AQ, cách mợ cái mạng thằng có tiền đi thì nhiều.
Cách mạng sản xuất, cách mạng giống cây trồng, cách mạng làm thay đổi điền thổ của một vùng thì cả lịch sử nước ta ghi nhận mỗi cụ Nguyễn Công Trứ. Cụ này sau cũng bị vua cho về cưỡi bò.

 

[Sứa.]

Cái Nho rởm thì vô cần học là đúng rồi

Cụ nói thế cũng hơi quá chữ viết là phát minh vĩ đại bậc nhất của loài người đấy
Có điều nâng tầm lên khoa cử thì hơi quá.

 

[XPQ]

căn cứ ở đâu cụ có kết luận này. Và đương nhiên em cũng hỏi thêm: cụ định nghĩa thế nào là đọc thông viết thạo.

Thời nay khoá hóc kỹ thuật kiến thức nhân loại rộng mở nên học sinh Trung cuốc phải học rất vất vả để nhớ chữ, vì tiếng Trung mỗi chữ một âm mỗi chữ một nghĩa. Bạn em nó học Bắc Đại bảo như nó thông thạo cũng chỉ độ nửa vạn chữ thời đỉnh cao học tập còn sau mấy năm đi kiếm ăn cũng rụng mất nhiều chữ, lắm khi vẫn dùng sai chữ.
Thời xưa xửa nhà Đường có chế độ thi cử hai tiêu chí, một là Bác sĩ tức là bác vật hiểu biết từ công nghệ nông nghiệp thương mãi chính trị luật pháp....vân vân mọi nhẽ khoa học thường thức, hai là Minh kinh tức là quán triệt Tứ thư Ngũ kinh lịch sử thơ ca văn vẻ các cái. Những ông tiến sĩ thời nhà Đường thì đủ trên thông thiên văn dưới tường Đại lý, toán lý hoá văn sử địa không sót môn nào.
Từ thời Tống giở đi, minh kinh là tiêu chí chính mà bác vật không còn dùng để tuyển người. Nước Tàu trì trệ từ đó.

 

[Sứa.]

Như cụ Huy cũng xin từ quan sớm mà

Huy là cụ nào mà cc hay nhắc thế nhỉ?

 

[crYztaL]

Chuẩn trợ lý Bộ chửng như em nói trên

Tham tri không phải là trợ lý của Thượng Thư. Tả Tham Tri tương đương như Thứ Trưởng thứ nhất. Ví dụ nếu bộ không có Thượng Thư thì Tả Tham Tri là to nhất trong bộ.

 

[Bachsima]

Cụ nói thế cũng hơi quá chữ viết là phát minh vĩ đại bậc nhất của loài người đấy
Có điều nâng tầm lên khoa cử thì hơi quá.

Nho ở ta là Nho rởm, chữ chỉ dùng để viết chế, chiếu, biểu thay vua bóp cổ nông dân.
Vẫn trong quyển Lều chõng, có mỗi "tắc hà dĩ tai" mà bôi ra cả một bài bình luận, lại còn băn khoăn làm sao viết cho nổi chữ tắc, chữ tai.